სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბამ რუ­სეთ­ში მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი და ტრან­ზი­ტი აკ­რძა­ლა. ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბამ­დე ფო­თის პორ­ტი აქ­ტი­უ­რად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბო­და რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში მან­ქა­ნე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რი იმ­პორ­ტის­თვის, ახლა სან­ქცი­ე­ბის გვერ­დის ავ­ლის ერთ-ერთი ხვრე­ლი და­ი­ხუ­რა.

1 - ლ აგ­ვის­ტოს ჟურ­ნა­ლის­ტურ და სა­ექ­სპერ­ტო წრე­ებ­ში გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ მთავ­რო­ბამ მი­ი­ღო გარ­კვე­უ­ლი დად­გე­ნი­ლე­ბა, რო­მე­ლიც კრძა­ლავს მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტსა და ტრან­ზიტს რუ­სეთ­ში. სამ­თავ­რო­ბო ვებგ­ვერ­დებ­ზე, მათ შო­რის ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტროს ვებ­სა­იტ­ზე, მსგავ­სი არა­ფე­რი ეწე­რა, რად­გან ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას აშ­კა­რად არ სურ­და მოს­კოვ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბის თვალ­საზ­რი­სით "სა­ხი­ფა­თო" გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის რეკ­ლა­მი­რე­ბა.

სა­ბო­ლო­ოდ, 2 აგ­ვის­ტოს დღის მე­ო­რე ნა­ხე­ვარ­ში, ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტროს შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხურ­მა ერთ-ერთ ოპო­ზი­ცი­ურ ტე­ლე­კომ­პა­ნი­ას და­უ­დას­ტუ­რა, რომ ბოლო 24 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში (ანუ 1 - ლი აგ­ვის­ტოს შუ­ა­ღა­მი­დან) ძა­ლა­ში შე­ვი­და მთავ­რო­ბის სპე­ცი­ა­ლუ­რი დად­გე­ნი­ლე­ბა. აიკ­რძა­ლოს ამე­რი­კუ­ლი წარ­მო­ე­ბის მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი და რე­ექ­სპორ­ტი რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში, ასე­ვე ბე­ლო­რუს­ში. ამა­ვე დო­კუ­მენ­ტის მი­ხედ­ვით, მსგავ­სი აკ­რძალ­ვა 26 სექ­ტემ­ბრი­დან ევ­რო­პულ მან­ქა­ნებს შე­ე­ხე­ბა.

• რა გა­ნა­ცახ­დეს ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტროს შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხურ­ში?

რო­გორც ოფი­ცი­ა­ლუ­რი გან­ცხა­დე­ბი­დან გა­ირ­კვა, სა­ქარ­თვე­ლო­დან რუ­სეთ­სა და ბე­ლა­რუს­ში ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი/რე­ექ­სპორ­ტი ევ­რო­კავ­ში­რის სან­ქცი­ე­ბის მე-11 პა­კე­ტის ფარ­გლებ­ში აიკ­რძა­ლა.

შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხუ­რი ასე­ვე გან­მარ­ტავს, რომ შე­ზღუდ­ვე­ბი არ ეხე­ბა აშშ-დან და ევ­რო­კავ­ში­რი­დან შე­მოყ­ვა­ნი­ლი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის ექ­სპორ­ტს/რე­ექ­სპორ­ტს იმ ქვეყ­ნებ­ში, რომ­ლე­ბიც არ არის მი­თი­თე­ბუ­ლი აშშ-სა და ევ­რო­კავ­ში­რის მიერ გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბულ სან­ქცი­ებ­ში.

ფი­ნანსთა სა­მი­ნის­ტრო­სა და შე­მო­სავ­ლე­ბის სამ­სა­ხურ­ში სან­ქცი­ა­ზე შე­ერ­თე­ბის და­მა­ტე­ბით დე­ტა­ლებ­ზე არ სა­უბ­რო­ბენ.

რუ­სე­თის­თვის და­წე­სე­ბუ­ლი სან­ქცი­ე­ბის ფარ­გლებ­ში აქამ­დე მოქ­მე­დი შე­ზღუდ­ვით, რუ­სეთ­ში 50 000 ევ­რო­ზე ძვი­რა­დღი­რე­ბუ­ლი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის გა­ტა­ნა იზღუ­დე­ბო­და, სან­ქცი­ე­ბის მე-11 პა­კე­ტი ვრცელ­დე­ბა 1.9 ლიტრზე მეტი მო­ცუ­ლო­ბის ძრა­ვის მქო­ნე ავ­ტო­მო­ბი­ლებ­ზე, ელექტრო და ჰიბ­რი­დულ ავ­ტო­მო­ბი­ლებ­ზეც.

• რა რა­ო­დე­ნო­ბით მსუ­ბუქ ავ­ტო­მო­ბილს ვყი­დით რუ­სეთ­სა და ბე­ლა­რუს­ში

"ბიზ­ნესპრეს­ნი­უ­სის"ინ­ფორ­მა­ცი­ით, მსუ­ბუ­ქი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის მთლი­ან ექ­სპორ­ტში რუ­სე­თის წილი რა­ო­დე­ნობ­რი­ვად 7,4%-ს შე­ად­გენს, ბე­ლა­რუ­სის კი მხო­ლოდ 0,25%-ს. რაც შე­ე­ხე­ბა თან­ხობ­რი­ვად, ამ შემ­თხვე­ვა­ში მთლი­ან რე­ექ­სპორ­ტში რუ­სე­თის წილი არის 5,2%, ბე­ლა­რუ­სის კი 0,24%.

კერ­ძოდ, საქსტა­ტის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2023 წლის 6 თვე­ში სა­ქარ­თვე­ლო­დან რე­ექ­სპორტზე სულ გა­ვი­და 51 011 მსუ­ბუ­ქი ავ­ტო­მო­ბი­ლი, შე­მო­სა­ვალ­მა კი 990,864 მლნ დო­ლა­რი შე­ად­გი­ნა. აქე­დან, რუ­სეთ­ში გა­ვი­და 3 786 ერ­თე­უ­ლი, 52,513 მლნ დო­ლა­რის ღი­რე­ბუ­ლე­ბის, ბე­ლა­რუს­ში კი 129 ერ­თე­უ­ლი, 2,452 მლნ დო­ლა­რის ღი­რე­ბუ­ლე­ბის. სა­შუ­ა­ლოდ, ერთი ავ­ტო­მო­ბი­ლის ღი­რე­ბუ­ლე­ბა რუ­სეთ­ში ექ­სპორ­ტის შემ­თხვე­ვა­ში შე­ად­გენს 13 900 დო­ლარს, ბე­ლა­რუს­ში კი - 19 000 დო­ლარს.

"ის, რომ ირაკ­ლი ღა­რი­ბაშ­ვი­ლის მთავ­რო­ბას კვლავ მო­უ­წევ­და მოს­კო­ვის წი­ნა­აღ­მდეგ სან­ქცი­ე­ბის შე­ერ­თე­ბა, ცხა­დი გახ­და ივ­ნი­სის ბო­ლოს, რო­დე­საც თბი­ლისს და­სავ­ლუ­რი დე­ლე­გა­ცია ეს­ტუმ­რა. ვი­ზი­ტის შემ­დეგ დე­ლე­გა­ცი­ის წევ­რებ­მა მე­დი­ას გა­ნუ­ცხა­დეს, რომ კავ­კა­სი­ის ქვეყ­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან გა­ნი­ხი­ლეს რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ "სან­ქცი­ე­ბის ეფექ­ტი­ა­ნი გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა...

დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ენი­დან თარ­გმნი­ლი მე­სი­ჯი, გა­მაფრ­თხი­ლებ­ლად ჟღერ­და: და­სავ­ლე­თი არ მო­ით­მენს სა­ქარ­თვე­ლოს გა­დაქ­ცე­ვას რუ­სე­თის­თვის მან­ქა­ნე­ბის მი­წო­დე­ბის სატ­რან­ზი­ტო ტე­რი­ტო­რი­ად, ანუ თვალს არ და­ხუ­ჭავს ამ დარ­ღვე­ვა­ზე. და თუ თბი­ლი­სი პარტნი­ო­რე­ბის "თხოვ­ნას“ და "რჩე­ვებს“ არ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნებს, მა­შინ და­სავ­ლე­თის დე­და­ქა­ლა­ქებს ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ზო­მე­ბის ფარ­თო სპექტრი აქვთ. სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, სწო­რედ სა­ქარ­თვე­ლო ელის ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რო­ბის კან­დი­და­ტის სტა­ტუსს მიმ­დი­ნა­რე წლის ბო­ლომ­დე", - ვკი­თხუ­ლობთ გა­მო­ცე­მა "ეხო კავ­კა­ზას" სტა­ტი­ა­ში.

ამა­ვე სტა­ტი­ის თა­ნახ­მად, გა­სუ­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის ნამ­დვილ კლონ­და­ი­კად იქცა, მას მერე, რაც ევ­რო­პუ­ლი და ამე­რი­კუ­ლი მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში ჯერ მკვეთ­რად და­ე­ცა, შემ­დეგ და­სავ­ლელ­მა ავ­ტომ­წარ­მო­ებ­ლებ­მა და­ტო­ვეს რუ­სე­თი, ბო­ლოს კი ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ექ­სპორ­ტი სა­ერ­თოდ შე­წყდა.

სა­ქარ­თვე­ლოს 30 მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რის ეკო­ნო­მი­კის პი­რო­ბებ­ში, ბოლო 15 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის ექ­სპორ­ტმა ქვე­ყა­ნას 2 მი­ლი­არდ დო­ლარ­ზე მეტი მო­უ­ტა­ნა.

"რო­გორც ოფი­ცი­ა­ლუ­რი სტა­ტის­ტი­კი­დან ჩანს, მთე­ლი სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო რე­ექ­სპორ­ტის მხო­ლოდ 5% არის ექ­სპორ­ტი­რე­ბუ­ლი ან რე­ექ­სპორ­ტი­რე­ბუ­ლი რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­სა და ბე­ლო­რუს­ში. მაგ­რამ ეს მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი არა­კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რია: რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ და­სავ­ლუ­რი სან­ქცი­ე­ბის შე­მო­ღე­ბის შემ­დეგ, სა­ქარ­თვე­ლოს ტე­რი­ტო­რი­ით სომ­ხეთ­ში, აზერ­ბა­ი­ჯან­ში, ყა­ზა­ხეთ­სა და ყირ­გი­ზეთ­ში ევ­რო­პუ­ლი და ამე­რი­კუ­ლი მან­ქა­ნე­ბის რე­ექ­სპორ­ტის სე­რი­ო­ზუ­ლი ზრდა და­ფიქ­სირ­და", - ვკი­თხუ­ლობთ სტა­ტი­ა­ში.

სა­ო­რი­ენ­ტა­ცი­ოა იმ ქვეყ­ნე­ბის სია, რომ­ლებ­მაც მიმ­დი­ნა­რე წლის პირ­ველ ორ თვე­ში სა­ქარ­თვე­ლოს გავ­ლით შე­ი­ტა­ნეს ევ­რო­პუ­ლი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბი:

აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი - $62,1 მი­ლი­ო­ნი, 4820 ერ­თე­უ­ლი

ყა­ზა­ხე­თი - $51,5 მი­ლი­ო­ნი, 2589 ერ­თე­უ­ლი

სომ­ხე­თი - $50,1 მი­ლი­ო­ნი, 2834 ერ­თე­უ­ლი

ყირ­გი­ზე­თი - $43,1 მი­ლი­ო­ნი, 1338 ერ­თე­უ­ლი

რუ­სე­თი - $13,5 მი­ლი­ო­ნი, 978 ერ­თე­უ­ლი.

• სა­ვა­რა­უ­დოდ, იმ მან­ქა­ნე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­დან ამ ქვეყ­ნებ­ში გა­დი­ო­და, რე­ა­ლუ­რად რუ­სეთ­ში მომ­ხმა­რებ­ლე­ბის­თვის იყო გან­კუთ­ვნი­ლი.

ახლა რო­დე­საც ყვე­ლა სქე­მა და­ი­ხუ­რა: რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის მო­ქა­ლა­ქეს, მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბით, რა თქმა უნდა, შე­უძ­ლია მან­ქა­ნის შე­ძე­ნა სა­ქარ­თვე­ლო­ში, მაგ­რამ მის მარ­თვას მხო­ლოდ სწო­რედ სა­ქარ­თვე­ლო­ში შეძ­ლებს. ხოლო ევ­რო­პუ­ლი და ამე­რი­კუ­ლი მან­ქა­ნე­ბი სომ­ხე­თი­დან რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ა­ში ტრან­ზი­ტით და­იშ­ვე­ბი­ან ყაზ­ბე­გი-ზემო ლარ­სის გავ­ლით მხო­ლოდ იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ისი­ნი რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლია ფი­ზი­კურ პირ­ზე, სომ­ხე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ზე.

თუმ­ცა, ქარ­თვე­ლი ექ­სპერ­ტე­ბის ნა­წი­ლი დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლია, რომ ყვე­ლა ეს ღო­ნის­ძი­ე­ბა რუ­სე­თის ბა­ზარ­ზე მხო­ლოდ ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის გაძ­ვი­რე­ბას გა­მო­იწ­ვევს, მაგ­რამ არა სა­ქარ­თვე­ლოს პორ­ტე­ბის გავ­ლით ექ­სპორ­ტის შე­წყვე­ტას.

• რა შე­იძ­ლე­ბა გა­ა­კე­თოს პუ­ტინ­მა?

სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ღე­ბუ­ლია იმ ფონ­ზე, რო­დე­საც პუ­ტინ­მა გა­ა­უქ­მა 2002 და 2019 წლებ­ში გა­მო­ცე­მუ­ლი სა­კუ­თა­რი დად­გე­ნი­ლე­ბე­ბი - სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის სა­ვი­ზო რე­ჟი­მის შე­მო­ღე­ბი­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში პირ­და­პი­რი ფრე­ნე­ბის აკ­რძალ­ვის შე­სა­ხებ. ბოლო დღე­ებ­ში ბა­თუ­მის პორ­ტში ოპო­ზი­ცი­უ­რი პარ­ტი­ე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლო­ბით აქ­ტი­ვის­ტთა ჯგუფ­მა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, პორ­ტი­დან გა­ა­ძე­ვა რუ­სუ­ლი საკ­რუ­ი­ზო გემი Astoria Grande.

ამ ყვე­ლაფ­რის შემ­დეგ შე­უძ­ლია თუ არა რუ­სეთს სა­პა­სუ­ხო ნა­ბი­ჯე­ბის გა­დად­გმა?

"რა თქმა უნდა, ჩვენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ეში­ნია, რომ პუ­ტი­ნი გაბ­რაზ­დე­ბა და თუ ისევ არ აღად­გენს სა­ვი­ზო რე­ჟიმს ან არ გა­ა­უქ­მებს პირ­და­პირ ფრე­ნებს, მა­შინ აკ­რძა­ლავს ქარ­თუ­ლი პრო­დუქ­ცი­ის იმ­პორ­ტს რუ­სეთ­ში“, - ამ­ბობს ანა­ლი­ტი­კურ საიტ Nation.ge-ს ავ­ტო­რი და­ვით ავა­ლიშ­ვი­ლი. მისი თქმით, უკ­რა­ი­ნა­ში რუ­სე­თის ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი შეჭ­რის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლომ საგ­რძნობ­ლად (50%-ით) გა­ზარ­და, მა­გა­ლი­თად, ღვი­ნის ექ­სპორ­ტი ოკუ­პანტ ქვე­ყა­ნა­ში.

საქ­მე მხო­ლოდ ღვი­ნო­ში არ არის, ექ­სპერტს მი­აჩ­ნია, რომ მან­ქა­ნე­ბის ექ­სპორ­ტი­სა და რე­ექ­სპორ­ტის აკ­რძალ­ვა სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ ორ­მხრი­ვი სან­ქცი­ე­ბის და­წე­სე­ბის პირ­ვე­ლი პრე­ცე­დენ­ტია.

"2022 წლის 25 თე­ბერ­ვალს, ომის და­წყე­ბი­დან ერთი დღის შემ­დეგ, პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა ღა­რი­ბაშ­ვილ­მა გა­ნა­ცხა­და, - ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნა არ შე­უ­ერ­თდე­ბა ან­ტი­რუ­სულ სან­ქცი­ებ­სო“, - იხ­სე­ნებს ავა­ლიშ­ვი­ლი გა­მო­ცე­მას­თან.

"გა­სუ­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ქარ­თვე­ლო შე­უ­ერ­თდა მხო­ლოდ ფი­ნან­სურ და სა­ბან­კო სექ­ტორ­ში არ­სე­ბულ სა­ერ­თა­შო­რი­სოდ მი­ღე­ბულ სან­ქცი­ებს, მაგ­რამ არ და­უ­წე­სე­ბია არა­ნა­ი­რი ორ­მხრი­ვი სან­ქცია მოს­კო­ვის წი­ნა­აღ­მდეგ.

გარ­და ამი­სა, გა­სუ­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, და­ახ­ლო­ე­ბით 100 000 რუ­სის სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­მო­დი­ნე­ბის გამო, ეროვ­ნუ­ლი ვა­ლუ­ტა ლარი 28%-ით გამ­ყარ­და, რა­მაც ეროვ­ნულ ბანკს სა­შუ­ა­ლე­ბა მის­ცა, ად­გი­ლობ­რივ სა­ვა­ლუ­ტო ბა­ზარ­ზე და­ახ­ლო­ე­ბით 1 მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რი შე­ე­ძი­ნა და გა­ე­ზარ­და სა­ვა­ლუ­ტო რე­ზერ­ვე­ბი უპ­რე­ცე­დენ­ტო დო­ნემ­დე. უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის ბა­ზარ­ზე აქ­ტი­ვო­ბა გა­ი­ზარ­და 30%-ით, რუ­სებ­მა და­ა­არ­სეს 21000-ზე მეტი სა­წარ­მო სა­ქარ­თვე­ლო­ში, რი­თაც შექ­მნეს ათა­სო­ბით სა­მუ­შაო ად­გი­ლი.

2024 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე და­გეგ­მი­ლი მო­რი­გი სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის წინ, მმარ­თველ პარ­ტი­ას ნამ­დვი­ლად არ სურს ასე­თი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ბო­ნუ­სე­ბის და­კარ­გვა. "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის" დე­პუ­ტა­ტე­ბი სა­ჯა­როდ კი­თხუ­ლო­ბენ, - რა­ტომ არ უდ­გე­ბი­ან და­სავ­ლე­ლი პარტნი­ო­რე­ბი ასე პრინ­ცი­პუ­ლად პოსტსაბ­ჭო­თა სივ­რცის სხვა სა­ხელ­მწი­ფო­ებს, რო­მელ­თა ტე­რი­ტო­რი­ი­და­ნაც გრძელ­დე­ბა რე­ექ­სპორ­ტის ნა­კა­დი რუ­სეთ­ში?

პა­სუ­ხი მარ­ტი­ვია: სა­ქარ­თვე­ლო აცხა­დებს პრე­ტენ­ზი­ას ნა­ტო­სა და ევ­რო­კავ­შირ­ში გა­წევ­რე­ბა­ზე, რაც ნიშ­ნავს, რომ და­სავ­ლეთს აქვს რო­გორც პო­ლი­ტი­კუ­რი, ასე­ვე მო­რა­ლუ­რი უფ­ლე­ბა მო­ი­თხო­ვოს მის­გან მეტი სო­ლი­და­რო­ბა უკ­რა­ი­ნა­ში ევ­რო­პუ­ლი მას­შტა­ბის სის­ხლი­ა­ნი ომის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბი­სას", - ვკი­თხუ­ლობთ "ეხო კავ­კა­ზას" სტა­ტი­ა­ში.

წყა­რო