"ცნო­ბის ფურ­ცე­ლი, ცნო­ბის ფურ­ცე­ლი, ცხე­ლი ამ­ბე­ბის დას­ტა. ვი­ღა­ცას შეშა მო­უ­პა­რია, ვე­რის უბან­ში მო­უ­პა­რია, თუ და­ი­ჭი­რეს ბას­ტა,“ - ეს სა­სიმ­ღე­რო ტექ­სტი, რო­მელ­საც გა­ზე­თე­ბის გამ­ყიდ­ვე­ლი ას­რუ­ლებს, ცნო­ბი­ლი მი­უ­ზიკ­ლი­დან "ვე­რის უბ­ნის მე­ლო­დი­ე­ბი“, ალ­ბათ ყვე­ლას კარ­გად ახ­სოვს. ამ როლს ბა­ლეტ­მა­ის­ტე­რი, ქო­რე­ოგ­რა­ფი, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხალ­ხო არ­ტის­ტი და არა­ერ­თი ტი­ტუ­ლის მქო­ნე მსა­ხი­ო­ბი ზუ­რაბ კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლი თა­მა­შობს.

ambebi.ge-სთან ცნო­ბილ მსა­ხი­ობს და მო­ცეკ­ვა­ვეს მისი შვი­ლი, რე­ჟი­სო­რი გი­ორ­გი კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლი იხ­სე­ნებს.

- მქონ­და ბედ­ნი­ე­რე­ბა, ბევ­რი ცნო­ბი­ლი სპექ­ტაკ­ლის შექ­მნას დავ­სწრე­ბო­დი, არა მარ­ტო სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ტო­კი­ო­ში, შვე­დეთ­ში, სა­დაც მამა 2 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მუ­შა­ობ­და. სტოკ­ჰოლმში, სა­მე­ფო თე­ატ­რში მი­იწ­ვი­ეს და მთე­ლი ოჯა­ხი იქ ვი­ყა­ვით... საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში ფრე­ნე­ბი თურ­ქე­თის მი­მარ­თუ­ლე­ბით არ იყო, ეს გზა და­კე­ტი­ლი გვქონ­და. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, იზ­მი­რის და ან­კა­რას ოპე­რის თე­ატ­რებ­მა მამა "რა­ი­მონ­დას“ და­სად­გმე­ლად მი­იწ­ვი­ეს... მამა ბა­თუ­მე­ლი იყო და ერთხე­ლაც, იქა­ურ ლაზ მო­ცეკ­ვა­ვე­ებ­თან ფრა­ზა "ჩქი­მი ცოდ­ვა“ წა­მოს­ცდა და მას მერე, მათ შო­რის სა­ინ­ტე­რე­სო სა­უბ­რე­ბი იმარ­თე­ბო­და... ის ლა­ზე­ბი მეც კარ­გად მახ­სოვს, მა­მას 1985 წელს აქ ჩა­მოჰ­ყვნენ. უწ­მინ­დეს­მაც მი­ი­ღო, ჩა­ი­ხუ­ტა, და­ლო­ცა და ხა­ტე­ბი გა­ა­ტა­ნა.

...მოკ­ლედ, ვიზ­რდე­ბო­დი გა­რე­მო­ში, სა­დაც ვუ­ყუ­რებ­დი ვახ­ტანგ ჭა­ბუ­კი­ა­ნი და მამა რო­გორ დგამ­დნენ სპექ­ტაკ­ლებს, ასე­ვე სო­ლი­კო ვირ­სა­ლა­ძე და მამა რო­გორ ქმნიდ­ნენ სა­ინ­ტე­რე­სო კოს­ტი­უ­მებს... რო­დე­საც მუ­შა­ობ­დნენ, მათ მოს­მე­ნას და ყუ­რე­ბას არა­ფე­რი სჯობ­და. მთლი­ა­ნად ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში იყ­ვნენ ჩაფ­ლუ­ლე­ბი, იმ დროს არა­ფე­რი აინ­ტე­რე­სებ­დათ. სა­ერ­თო­დაც ასე იყო, თა­ვი­ან­თი პრო­ფე­სი­ით და ხე­ლოვ­ნე­ბით ცხოვ­რობ­დნენ...

- ისე მოხ­და, რომ ზუ­რაბ კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლი კი­ნო­შიც გა­და­ი­ღეს...

- კი, მამა კი­ნო­შიც აღ­მოჩ­ნდა და მისი პირ­ვე­ლი ფილ­მი გი­ორ­გი შენ­გე­ლა­ი­ას მი­უ­ზიკ­ლი "ვე­რის უბ­ნის მე­ლო­დი­ე­ბი“ იყო. გარ­და იმი­სა, რომ ეს როლი ჰქონ­და, ფილ­მის ქო­რე­ოგ­რა­ფიც გახ­ლდათ, მას იური ზა­რეც­კიც ეხ­მა­რე­ბო­და... გი­ორ­გი შენ­გე­ლა­ია მო­მიყ­ვა, რო­გორ აუხ­სნა მან მა­მას, ვინ იყო მისი პერ­სო­ნა­ჟი და რა უნდა გა­ე­კე­თე­ბი­ნა ფილმში... ის ებ­რა­ე­ლი ფოს­ტა­ლი­ო­ნის, ია­შას პრო­ტო­ტი­პი გახ­ლდათ, რო­მე­ლიც "პუ­რის მო­ე­დან­ზე“ ცხოვ­რობ­და. ბა­ტო­ნი გი­ორ­გი მიყ­ვე­ბო­და - ზუ­რაბ­მა მის­მი­ნა, მის­მი­ნა და მერე ერთი წუ­თი­თო, არა­ვის არა­ფე­რი ჰკი­თხა, არც მე, არც მე­გარ­დე­რო­ბეს, შე­ვი­და სა­გარ­დე­რო­ბო­ში და იქი­დან უკვე ფილ­მის პერ­სო­ნა­ჟი გა­მო­ვი­და, უკვე ის იაშა იყო, რო­მე­ლიც უნდა გა­და­მე­ღოო...

მა­მას პერ­სო­ნა­ჟი შემ­დეგ რა­მაზ ჩხიკ­ვა­ძემ გაახ­მო­ვა­ნა... ეს ფილ­მი ერთ-ერთი შე­დევ­რია ქარ­თულ კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ა­ში.

მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, მაგ ფილმში კახი კავ­სა­ძეც თა­მა­შობს. მქონ­და ბედ­ნი­ე­რე­ბა, ბა­ტო­ნი კახი გა­და­მე­ღო ფილმში "რო­ბი­ზო­ნი და 9 პა­რას­კე­ვა“. მა­შინ აქ­ტი­უ­რად ვურ­თი­ერ­თობ­დით და მა­მა­ზეც ვსა­უბ­რობ­დით. "ვე­რის უბ­ნის მე­ლო­დი­ებ­ში,“ რო­გორც იცით, ბა­ტო­ნი კახი ცეკ­ვის მას­წავ­ლე­ბე­ლია. ჰოდა, მე­უბ­ნე­ბო­და - მა­მა­შენს ვთხოვ­დი, ბა­ლე­რო­ნი­ვით სი­ა­რუ­ლი ეს­წავ­ლე­ბი­ნა და ბრაზ­დე­ბო­და, - ბა­ლე­რო­ნი სლენ­გია, ბა­ლეტ­ში მა­მა­კა­ცი, უბ­რა­ლოდ, მო­ცეკ­ვა­ვედ იწო­დე­ბა და ქალი - ბა­ლე­რი­ნა­დო. ბა­ტონ კა­ხის მა­მას­თან ერ­თად ასე­ვე ნა­თა­მა­შე­ვი ჰქონ­და ფილმში "მი­ი­ღეთ სი­ნი­ო­რე­ბო გა­მოწ­ვე­ვა“.

მერე კა­ხიმ, მა­მამ და მა­მუ­კამ (ცნო­ბი­ლი მსა­ხი­ო­ბი მა­მუ­კა კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლი - რედ.) ერ­თად რეზო ჩხე­ი­ძის "დონ კი­ხოტ­ში“ ითა­მა­შეს. მა­მუ­კა სან­ჩო პან­სა და მამა კი ლუ­ცი­ფე­რი იყო. მან ასე­ვე ითა­მა­შა ფილმში "აურ­ზა­უ­რი სალ­ხი­ნეთ­ში“. ეგ სუ­რა­თი სა­წყა­ლი გეგა კო­ბა­ხი­ძის გამო გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დი აკ­რძა­ლუ­ლი იყო... მას თე­ლავ­ში იღებ­დნენ, მა­შინ ძა­ლი­ან პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ რა­ღა­ცე­ბი მახ­სოვს... მა­მას ერთ-ერთი მთა­ვა­რი როლი ჰქონ­და. სა­ო­ცა­რი არ­ტის­ტე­ბი მო­ნა­წი­ლე­ობ­დნენ: სო­ფი­კო ჭი­ა­უ­რე­ლი, კახი კავ­სა­ძე, გოგი გე­გეჭ­კო­რი და გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზე დიდი ამ­ბე­ბი ხდე­ბო­და... სო­ფი­კოს და ზუ­რაბს მთა­ვა­რი რო­ლე­ბი ჰქონ­დათ, მამა სო­ფი­კოს ცეკ­ვას ას­წავ­ლი­და. კოტე მა­ხა­რა­ძე ეუბ­ნე­ბო­და თურ­მე, - ცოლს ნუ გა­მი­ბა­ლე­რი­ნე­ბო... მამა და კოტე მა­ხა­რა­ძე თა­ვი­დან ერ­თად ცეკ­ვავ­დნენ, მერე ბა­ტო­ნი კოტე სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვი­და.

...რეზო ჩხე­ი­ძე "დონ კი­ხოტს“ რომ იღებ­და, მა­მუ­კა კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლი, სან­ჩო პან­სას რო­ლის შემ­სრუ­ლე­ბე­ლი მსა­ხი­ო­ბი, ჩემი ცხო­ნე­ბუ­ლი ბი­ძაშ­ვი­ლი, მა­მა­ჩე­მის ღვიძ­ლი ძმის­შვი­ლი კადრს მიღ­მა ამ­ბებს გვიყ­ვე­ბო­და ხოლ­მე. ერთხელ თურ­მე მსა­ხი­ო­ბე­ბი სხე­დან და თა­ვი­ანთ ტექ­სტებს კი­თხუ­ლო­ბენ, რო­მე­ლიც სა­კუ­თა­რი ხე­ლით აქვთ გა­და­წე­რი­ლი, რად­გა­ნაც მა­შინ ქსე­რო­ქ­სი არ იყო. ბა­ტონ­მა რე­ზომ მა­მას პა­ტი­ვი სცა თურ­მე და ლუ­ცი­ფე­რის ტექ­სტე­ბი სა­კუ­თა­რი ხე­ლით გად­მო­უ­წე­რა. მოკ­ლედ, რე­პე­ტი­ცი­ა­ზე რომ დას­ხდნენ, ზუ­რაბს რა­ღაც არ მო­ე­წო­ნა და წა­მო­ი­ძა­ხა, - ვინ იდი­ოტ­მა და­წე­რა, კაცო, ეს? ვა­ი­მე, ჩუ, ბი­ძა­ჩე­მო, მე ვიცი, ვინც და­წე­რა და ამას ნუ ამ­ბო­ბო - ეუბ­ნე­ბო­და მა­მუ­კა მა­მა­ჩემს. ზუ­რა­ბი არ ჩერ­დე­ბო­და, - შე­იძ­ლე­ბა, რეზო, ასე­თი იდი­ო­ტე­ბი გყავ­დე­სო? - მე დავ­წე­რე, ზურა, მე დავ­წე­რეო - უთ­ქვამს ბო­ლოს ბა­ტონ რე­ზოს, მა­მას იხ­ტი­ბა­რი არ გა­უ­ტე­ხია, უთ­ქვამს, - განა არ ვი­ცო­დიო... ბევ­რი უცი­ნი­ათ...

- რო­გორც ვიცი, "ტო­კიო-ბა­ლე­ტი­შიც" მო­უ­წია მუ­შა­ო­ბა...

- 1967-1968 წლებ­ში, რო­დე­საც ტო­კი­ო­ში მაია პლი­სეც­კა­ია და ვახ­ტანგ ჭა­ბუ­კი­ა­ნი მოღ­ვა­წე­ობ­დნენ, მა­მაც იქ იყო. 2 წელი და "ტო­კიო-ბა­ლე­ტი“ ფეხ­ზე და­ა­ყე­ნა. მისი ცოდ­ნა და გა­მოც­დი­ლე­ბა გა­ი­ზი­ა­რეს. იქა­უ­რო­ბას სხვა სული შთა­ბე­რა. ასე­ვე სული შთა­ბე­რა სტოკ­ჰოლ­მის თე­ატრს, ეს იყო 1979-1980-იანი წლებ­ში. დგამ­და სპექ­ტაკ­ლებს და მას­ტერკლა­სებს ატა­რებ­და...

კარ­გად მახ­სოვს, ჯორჯ ბა­ლან­ჩი­ნის ჩვენ­თან სტუმ­რო­ბაც. ის ამე­რი­კუ­ლი სა­ბა­ლე­ტო სკო­ლის და­მა­არ­სე­ბე­ლია. აქ რომ ჩა­მო­ვი­და, რო­გორც გი­ორ­გი ბა­ლან­ჩი­ვა­ძემ, ასე წა­რად­გი­ნა თავი, არა­და, ასე არა­ვის ეც­ნო­ბო­და. წარ­მო­შო­ბით ქუ­თა­ი­სი­დან იყო... მა­მის წი­ნაპ­რებ­ში კი­კა­ლე­იშ­ვი­ლე­ბი­დან ერთ-ერთი ეპის­კო­პო­სი იყო. მისი წმინ­და გი­ორ­გის ვერ­ცხლის ხატი კე­დელ­ზე გვე­კი­და... ჩვენ­თან მო­სულ ჯორჯ ბა­ლან­ჩი­ნის მა­მამ ის ხატი აჩუ­ქა, - მინ­და, სა­ქარ­თვე­ლოს პა­ტა­რა ნა­წი­ლი, ჩვე­ნი სიყ­ვა­რუ­ლი თან წა­ი­ღოო. იგი ხატს მა­შინ­ვე ემ­თხვია. მერე მეც მა­კო­ცა და წა­ვი­და. ჯორჯ ბა­ლან­ჩი­ნი რომ გარ­და­იც­ვა­ლა, მისი ან­დერ­ძის თა­ნახ­მად, წმინ­და გი­ორ­გის სა­ქარ­თვე­ლო­დან ჩა­ტა­ნი­ლი ხატი, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლოს პა­ტა­რა ნა­წი­ლი თან ჩა­ა­ყო­ლეს, სურ­ვი­ლი და ან­დერ­ძი აღუს­რუ­ლეს. ეს ამ­ბა­ვი ჯონ ტა­რა­სიმ, ბა­ლან­ჩი­ნის ბა­ლე­ტის უდი­დეს­მა წარ­მო­მად­გე­ნელ­მა, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი ტო­კი­ოს სა­ბა­ლე­ტო და­სის დი­რექ­ტორ­მა, მა­მას უამ­ბო...

მამა ნო­ვა­ტო­რი იყო, სი­ახ­ლე­ე­ბი უყ­ვარ­და, ნინო სუ­ხიშ­ვი­ლი მე­უბ­ნე­ბო­და, - პირ­ვე­ლი ბა­ტო­ნი ზუ­რა­ბი იყო, რომ მი­თხრა, კლა­სი­კუ­რი ქარ­თუ­ლი ცეკ­ვე­ბი კი გაქვთ, მაგ­რამ ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბიც შე­მო­ი­ტა­ნე­თო. გა­მი­ხარ­და ამის მოს­მე­ნა. მამა დიდ ილი­კო სუ­ხიშ­ვილ­თან და ნინო რა­მიშ­ვილ­თან მე­გობ­რობ­და. გან­სა­კუთ­რე­ბით ქალ­ბა­ტონ ნი­ნოს­თან. ერ­თმა­ნეთს ხში­რად სტუმ­რობ­დნენ.

- მკაც­რი მამა იყო?

- ალ­ბათ ჩემი და ძა­ლი­ან გაბ­რაზ­დე­ბა იმა­ზე, რა­საც ახლა ვი­ტყვი. მას ძა­ლი­ან უნ­დო­და ბა­ლე­რი­ნა გა­მო­სუ­ლი­ყო. ცეკ­ვავ­და, მე ფეხ­ბურთს ვთა­მა­შობ­დი. ერთხე­ლაც მა­მას უთხრა, - მინ­და, ბა­ლე­რი­ნა გა­მო­ვი­დეო. შენ­გან ბა­ლე­რი­ნა არ გა­მო­ვაო - ამა­ზე ჩემ­მა დამ ბევ­რი იტი­რა, მაგ­რამ ახლა უბედ­ნი­ე­რე­სი ქალ­ბა­ტო­ნია. ბრი­ტა­ნულ-ქარ­თუ­ლი სა­ვაჭ­რო პა­ლა­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლია ბრი­ტა­ნეთ­ში, ასე­ვე ფსი­ქო­ლო­გიც... არა­და, მამა "დიდ თე­ატ­რში“ მიმ­ღე­ბი კო­მი­სი­ის წევ­რი იყო, სა­ხე­ლი ჰქონ­და, პა­ტივს სცემ­დნენ. ამ ყვე­ლაფ­რის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ჩემს დას ვინ არ მი­ი­ღებ­და? ბა­ლე­რი­ნო­ბას ისიც შეძ­ლებ­და, მაგ­რამ მა­მამ უთხრა, - მეშ­ვი­დე გედი იქ­ნე­ბი, თავი და­ა­ნე­ბე და ამა­ზე დრო არ და­კარ­გოო...

...იხ­სე­ნებ­და ხოლ­მე - მე და ვახ­ტანგ ჭა­ბუ­კი­ა­ნი ია­გო­სა და ოტე­ლო­ზე რომ ვმუ­შა­ობ­დით, შავი პური და შაქ­რი­ა­ნი წყა­ლი გვქონ­და, საჭ­მე­ლი არ იყოო. სპექ­ტაკ­ლი სამი სა­ა­თი მი­დი­ო­და. თითო წარ­მოდ­გე­ნის შემ­დეგ სამ კილო-ნა­ხე­ვარს ვიკ­ლებ­დიო... მაგ­რამ შეძ­ლო წამ­ყვა­ნი მო­ცეკ­ვა­ვე გამ­ხდა­რი­ყო. არ უნ­დო­და, შვი­ლი თა­ვის­ზე და­ბალ სა­ფე­ხურ­ზე ენა­ხა... ასეთ სა­კი­თხებ­ში მკაც­რი იყო, უკე­თი­ლე­სი და ჩვენ­ზე გა­და­ყო­ლი­ლი მამა გახ­ლდათ... ბო­ლოს შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი კალ­თა­ში რომ ეს­ხდნენ და ყვე­ლა­ნი ერ­თად დის­ნე­ის მულ­ტფილ­მს "ბემ­ბის“ უყუ­რებ­დნენ, ზუ­რა­ბი ბოლო კადრზე ტი­რო­და და ბავ­შვე­ბი აწყნა­რებ­დნენ - ბაბუ, ეს ხომ მულ­ტფილ­მი­აო.

- დე­დის გარ­დაც­ვა­ლე­ბა სპექ­ტაკ­ლის მსვლე­ლო­ბი­სას შე­უ­ტყვია...

...ზუ­რა­ბის დედა თა­მა­რა ჩი­ქო­ვა­ნი თა­ვა­დის ქალი იყო, ულა­მა­ზე­სი ქალ­ბა­ტო­ნი საკ­მა­ოდ ადრე ჭლე­ქით გარ­და­იც­ვა­ლა. ზუ­რა­ბი იმ პე­რი­ოდ­ში სტოკ­ჰოლმში ჟი­ზელს ცეკ­ვავ­და, ალ­ბერ­ტის პარ­ტია ჰქონ­და. მე­ო­რე აქ­ტის დროს, სცე­ნა­ზე გა­მო­დი­ო­და, ცნო­ბი­ლი ეპი­ზო­დი უნდა ეცეკ­ვა, ხელ­ში ყვა­ვი­ლე­ბი ეჭი­რა, ჟი­ზე­ლის საფ­ლავ­ზე უნდა და­ე­წყო და ზუს­ტად მა­შინ, მე­ო­რე აქ­ტის წინ მი­უ­ტა­ნეს დე­პე­შა... ყვე­ლამ მი­უ­სამ­ძიმ­რა. გა­ნად­გურ­და, მაგ­რამ სცე­ნა­ზე მა­ინც გა­ვი­და. ჟი­ზე­ლის საფ­ლავ­ზე ტი­რო­და, რე­ა­ლუ­რად კი დე­დას დას­ტი­რო­და. და­ინ­გრა დარ­ბა­ზი ტა­შით... მა­ინც ბო­ლომ­დე ითა­მა­შა, სპექ­ტაკ­ლი არ ჩა­აგ­დო...

- პი­რა­დად თქვენ რას გირ­ჩევ­დათ?

- სა­ერ­თოდ მე­უბ­ნე­ბო­და, სჯობს, იგ­რძნო, ვიდ­რე რა­ღაც დოგმებს აჰ­ყვეო... თა­ვი­დან სამ­ხატ­ვრო აკა­დე­მი­ა­ში ვსწავ­ლობ­დი, მერე გერ­მა­ნი­ა­ში - სა­რე­ჟი­სო­რო­ზე. აკა­დე­მი­ა­ში კარ­გი მა­ესტრო­ე­ბი მყავ­და - გივი ცე­რა­ძე, კოკა იგ­ნა­ტო­ვი, პიკო ნი­ჟა­რა­ძე, თაზო ხუ­ციშ­ვი­ლი... სულ მა­მას მე­გობ­რე­ბი იყ­ვნენ. მა­მაც ჩარ­თუ­ლი იყო ჩემი სწავ­ლის პრო­ცეს­ში. რე­ჟი­სუ­რა რომ და­ვი­წყე, ვუ­თხა­რი - ამა­ნაც გა­მი­ტა­ცა-მეთ­ქი, - მი­თხრა, - ეს ყვე­ლა­ფე­რი შენი ნა­ხა­ტის, კომ­პო­ზი­ცი­ის გა­ცო­ცხლე­ბა­აო... ჩემ­თვის მას­ტერკლა­სე­ბი იყო ჭა­ბუ­კი­ა­ნი­სა და მა­მას, სო­ლი­კო ვირ­სა­ლა­ძი­სა და მა­მა­ჩე­მის სა­უბ­რე­ბი. ზუ­რა­ბის მე­გო­ბა­რე­ბი იყ­ვნენ: მაია პლი­სეც­კა­ია, გოგი გე­გეჭ­კო­რი, რა­მაზ ჩხიკ­ვა­ძე და კი­დევ ბევ­რი, ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი მას­თან მუდ­მი­ვად კონ­ტაქ­ტობ­დნენ...

83 წლის იყო, რო­დე­საც გარ­და­იც­ვა­ლა. ბო­ლოს ავად­მყო­ფობ­და, მაგ­რამ ბო­ლომ­დე მედგრად იყო, არ ეპუ­ე­ბო­და. 90-იან წლებ­ში ჩა­დი­ო­და ოპე­რის თე­ატ­რში და ჯდე­ბო­და იქ, სა­დაც არც შუქი იყო და აღარც სპექ­ტაკ­ლე­ბი იდ­გმე­ბო­და... ამას ძა­ლი­ან გა­ნიც­დი­და. მა­მის გარ­დაც­ვა­ლე­ბი­დან უკვე 20 წელ­ზე მეტი გა­ვი­და... 2024 წელს კი 100 წელი შე­უს­რულ­დე­ბა.