ambebi.ge -ს სტუ­მა­რი, რა­ზი­კაშ­ვი­ლე­ბის გვა­რის გამ­გრძე­ლე­ბე­ლი, ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ფონ­დის თავ­მჯდო­მა­რე, ქალ­ბა­ტო­ნი ლელა რა­ზი­კაშ­ვი­ლია, რომ­ლის სა­ხელ­თა­ნაც არა­ერ­თი ქარ­თუ­ლი საქ­მეა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. მათ შო­რის, ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ეროვ­ნუ­ლი პრე­მი­ის და­არ­სე­ბა, ასე­ვე სა­ხალ­ხო დღე­სას­წა­უ­ლის "ვა­ჟა­ო­ბის“ აღ­დგე­ნა და ყო­ველ­წლი­უ­რი ზე­ი­მი ჩარ­გალ­ში, 14 ივ­ლი­სის - ვაჟა-ფშა­ვე­ლას და­ბა­დე­ბის დღის გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად აღ­ნიშ­ვნა, ასე­ვე არა­ერ­თი დიდი პრო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა, ისე­თის, რო­გო­რი­ცაა "ვაჟა სკო­ლის სცე­ნა­ზე“.

ლელა რა­ზი­კაშ­ვი­ლი:

- ვა­ჟას ყვე­ლა­ზე დიდი სიმ­დიდ­რე მისი დიდი ოჯა­ხი. პავ­ლე მღვდლის შვი­ლე­ბი, მო­ი­ზარ­დნენ თუ არა, მა­მამ ყვე­ლა სხვა­დას­ხვა სას­წავ­ლე­ბელ­ში მი­ა­ბა­რა. მათი ჩა­მოს­ვლა სას­წავ­ლებ­ლე­ბი­დან არ­და­დე­გებ­ზე მთე­ლი სოფ­ლის ზე­ი­მი იყო. მათი შეყ­რა ერ­თად სა­დილ­ზე კი, სა­ო­ცა­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი სა­ნა­ხა­ო­ბა. მა­მის გა­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ, ძმებს უნ­დო­დათ, რომ ჩარ­გალ­ში თედო დარ­ჩე­ნი­ლი­ყო და სა­სუ­ლი­ე­რო მოღ­ვა­წე­ო­ბა გა­ეგ­რძე­ლე­ბი­ნა, მაგ­რამ თე­დომ სხვაგ­ვა­რად ისურ­ვა, ის გორ­ში დაბ­რუნ­და და მას­წავ­ლებ­ლო­ბა და­ი­წყო. ვაჟა ხში­რად სტუმ­რობ­და გორ­ში ძმას. თე­დოს იმ­ჟა­მინ­დე­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა გა­მო­უ­წე­რია, შე­უ­ძე­ნია წიგ­ნე­ბი და სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად შე­უს­წავ­ლია აგ­რო­ნო­მია, თა­ვის მოს­წავ­ლე­ებს, გორ­ში ხე­ხი­ლის ბა­ღე­ბის მო­შე­ნე­ბას და სამ­შობ­ლოს სიყ­ვა­რულს ას­წავ­ლი­და. მის სო­ფელ­ში, ხელ­თუ­ბან­ში, დღე­საც ამ­ბო­ბენ, - თე­დომ ჩვენ ხე­ხი­ლის ბა­ღე­ბის გა­შე­ნე­ბა გვას­წავ­ლა, ჩვენ კი ის მოვ­კა­ლი­თო.

ძმე­ბი­დან ყვე­ლა­ზე მე­ტად მე­ფის რუ­სე­თის ჟან­დარ­მე­რია სწო­რედ თე­დოს სდევ­ნი­და. ერთ- ერთი საღ­მრთო დღე­სას­წა­უ­ლის დროს, ვა­ჟაც თე­დოს­თან ყო­ფი­ლა გორ­ში. ჟან­დარ­მე­რი­ას ეტყო­ბა მი­უ­ტა­ნეს ამ­ბე­ბი მათ ოჯახ­ში სა­უბ­რე­ბის შე­სა­ხებ და ღა­მით თე­დოს სახ­ლს თავს და­ესხნენ. ჩხრე­კის დროს თე­დოს ბუ­ხარ­ში ნი­კო­ლოზ მე­ო­რის სუ­რა­თი აღ­მო­უ­ჩი­ნეს, თავ­და­ყი­რა შეგ­დე­ბუ­ლი. ეს რა არი­სო? - უყ­ვი­რია ჟან­დარმს. გა­ჩუმ­და ყვე­ლა, ვა­ჟამ კი მე­ო­რე ოთახ­ში ჩა­ი­ლა­პა­რა­კა: "უ კაჟ­დოი ვეშ­ჩი სვა­იო მეს­ტა“ - რაოო, ვერ გა­უ­გია ჯა­რის­კაცს. ყრუ­ე­ბის­თვის ორ­ჯერ არ რე­კა­ვე­ნო - უპა­სუ­ხია ვა­ჟას. ის კი გა­დარ­ჩა ჟან­დარ­მის სიყ­რუ­ვით, მაგ­რამ თედო და­ი­ჭი­რეს და გა­ა­ციმ­ბი­რეს... პა­ტიმ­რე­ბის ეტა­პი­რე­ბი­სას, ძმებს თე­დოს­თვის ქურ­თუ­კი შე­უ­კე­რი­ნე­ბი­ათ, ღი­ლებ­ში მო­ნე­ტე­ბი ჩა­აკ­რეს და ისე გა­და­უ­ცი­ათ პა­ტიმ­რის­თვის, იქ­ნებ გა­მო­ად­გე­სო...ეს 1905 წელს იყო, თედო რა­ზი­კაშ­ვი­ლი სა­მუ­და­მოდ გა­და­სახ­ლე­ბას მო­უ­ლოდ­ნელ­მა ამი­ნის­ტი­ამ გა­და­არ­ჩი­ნა! მას ამი­ნის­ტი­ამ ყა­ზა­ნის ცი­ხე­ში მო­უს­წრო და იქე­დან დაბ­რუნ­და, თუმ­ცა შინ დაბ­რუ­ნე­ბულს, ისევ და­ესხნენ თავს და სახ­ლი ზარ­ბაზ­ნე­ბით აუ­ფეთ­ქეს, თედო რამ­დე­ნი­მე წუ­თით ადრე გა­აფრ­თხი­ლეს მო­სა­ლოდ­ნე­ლი საფრ­თხის შე­სა­ხებ და ცოლ-შვილ­თან ერ­თად წუ­თე­ბით გა­ას­წრო უბე­დუ­რე­ბას! ამის მერე ის, ბავ­შვებ­თან ერ­თად ვა­ჟამ წა­იყ­ვა­ნა ჩარ­გალ­ში და 2 წე­ლი­წა­დი მა­ლავ­და მთებ­ში.

ასევე დაგაინტერესებთ

15:51 / 14-07-2021

"მთელი ერი გააფთრებული ვჯიჯგნით ერთმანეთს, ბერები ტყვიით არკვევენ ქონების საკითხებს, ყოველდღე ღობეს სწევს ყველა მეზობელი..." - რას წერს ვაჟა-ფშაველას შთამომავალი

11:34 / 16-02-2022

"ნაღალატევით მოკლულის, ლუკანთ ლევანის" ამბავი - ვაჟა-ფშაველას შვილის ტრაგიკული ბედი: ქაქუცას შეფიცულებთან კავშირი, დახვრეტა, მისი ოჯახის დევნა

09:41 / 06-04-2022

შეფიცული დიაკონი

ასე იბ­რძოდ­ნენ ძმე­ბი სა­ქარ­თვე­ლოს ეროვ­ნუ­ლი იდე­ის­თვის და ასე ებ­რძოდ­ნენ მათ სა­ქარ­თვე­ლოს მტრე­ბი. პა­პა­ჩე­მი ნიკო რა­ზი­კაშ­ვი­ლიც, პო­ე­ტუ­რი ფსევ­დო­ნი­მით, ბა­ჩა­ნა, მებ­რძო­ლი და მე­ამ­ბო­ხე კაცი იყო. ის ცნო­ბი­ლი პო­ე­ტი იყო. მის ლექ­სებს სას­კო­ლო პროგ­რა­მებ­ში ას­წავ­ლიდ­ნენ და თა­ვად ვა­ჟაც ძა­ლი­ან ხში­რად სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე გა­მოს­ვლი­სას ბა­ჩა­ნას ლექსს, "მუ­ხას" ჰყვე­ბო­და ხოლ­მე დიდი გან­ცდე­ბით. ბა­ჩა­ნას ლექ­სი - "ვინა თქვა სა­ქარ­თვე­ლო­ზე, ეგ არის ლომი კვდე­ბაო“ შე­ფი­ცულ რაზ­მე­ლებს, "ბოლ­შე­ვი­კებ­თან" ბრძო­ლის პე­რი­ოდ­ში, თა­ვის ჰიმ­ნად უქ­ცე­ვი­ათ და გა­ცხა­რე­ბულ ბრძო­ლებ­ში ამ სიმ­ღე­რით შე­დი­ოდ­ნენ თურ­მე. ახალ­გაზ­რდო­ბი­დან მა­ნაც ხი­ფა­თი­ა­ნი ცხოვ­რე­ბა გა­ი­ა­რა. ჯერ კი­დევ სულ ახალ­გაზ­რდა იყო, როცა გურ­ჯა­ა­ნის ერთ-ერთ სო­ფელ­ში მას­წავ­ლებ­ლად გა­ამ­წე­სეს.

მთე­ლი სო­ფე­ლი პა­ტივს სცემ­და ახალ­გაზ­რდა პო­ეტ­სა და მას­წავ­ლე­ბელს. თა­ვი­სი გა­მოკ­ვე­თი­ლი ფი­ზი­კუ­რი ძა­ლის წყა­ლო­ბით ბა­ჩა­ნას სა­ხე­ლი ჰქონ­და გა­ვარ­დნი­ლი და ყვე­ლა და­ჩაგ­რუ­ლი თა­ვის მფარ­ვე­ლად მი­ი­ჩენვდა. ერთ დღეს, გაკ­ვე­თი­ლის დროს, სკო­ლის ფან­ჯრი­დან და­უ­ნა­ხავს გურ­ჯა­ა­ნე­ლი თა­ვა­დი რო­გორ არ­თმევ­და გლეხს თა­ვის მიერ წა­მოკ­რე­ფილ გუ­დუ­რა შე­შას. ამ სუ­რა­თის შემ­ხედ­ვა­რე სკო­ლის ფან­ჯრი­დან გა­დაფ­რე­ნი­ლა, და­უ­ჭე­რია ის თა­ვა­დი და მაგ­რად უცე­მია. მერე სა­დღაც წვე­უ­ლე­ბა­ში ის თა­ვა­დი ზურ­გი­დან მი­პარ­ვია ბა­ჩა­ნას და ხან­ჯა­ლი ჩა­ურ­ტყამს. ამ ჭრი­ლო­ბამ კინ­ღამ შე­ი­წი­რა ახალ­გაზ­რდა კაცი. ხან­გრძლი­ვი ავა­დო­ბის მერე კი გა­დარ­ჩა, მაგ­რამ ფილ­ტვზე მი­ყე­ნე­ბულ­მა ჭრი­ლო­ბამ ჯან­მრთე­ლო­ბა სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად შე­ურ­ყია. მი­უ­ხე­და­ვად ფი­ცხი ხა­სი­ა­თი­სა, მას ძა­ლი­ან კე­თი­ლი გული ჰქონ­და და ვა­ჟას ოჯა­ხის და მისი შვი­ლე­ბის მეთ­ვალ­ყუ­რე, მას­წავ­ლე­ბე­ლი და პატ­რო­ნი იყო, როცა მათი მამა თვე­ო­ბით ქა­ლაქ­ში მი­დი­ო­და და ოჯა­ხი მარ­ტო რჩე­ბო­და.

- "მოგ­ვშორ­დი, წადი! იქ ვინ ნახა თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, საცა მე ჩემს დე­და­ე­ნა­ზე ლა­პა­რაკს მიშ­ლი­ან: არც მას­წავ­ლი­ან, არც მა­უბ­ნე­ბენ, არც მამ­ღე­რე­ბენ, არც მა­გა­ლო­ბე­ბენ?! რა გული უნდა მქონ­დეს მა­შინ? რას უნდა ვგრძნობ­დეთ?! - სხვას არა­ფერს, გარ­და რუ­სე­ბის ზი­ზღი­სა, მძულ­ვა­რე­ბი­სა. მო­წამ­ლულ-მოშ­ხა­მუ­ლია ჩემი სი­ცო­ცხლე, ვგრძნობ მხო­ლოდ უსი­ა­მოვ­ნე­ბას, სი­ძულ­ვილს და ვწყევ­ლი იმ ძა­ლებს, იმ მგლებს, რო­მელ­ნიც ყვე­ლა ზე­მო­რე აღ­ნიშ­ნულ საქ­მე­ში ხელს მიშ­ლი­ან, წინ მე­ღო­ბე­ბი­ან და ვუც­დი მარ­ჯვე შემ­თხვე­ვას, შევ­მუს­რო ისი­ნი“,- ვაჟა ამ სი­ტყვებს ჯერ კი­დევ 1905 წელს წერ­და, დღეს, ფა­ტ­ქობ­რი­ვად, იგი­ვე რე­ა­ლო­ბის წი­ნა­შე ვდგა­ვართ...

- ეს წე­რი­ლი 1905 წელს, რუ­სუ­ლი ოკუ­პა­ცი­ის მე­ო­რე ას­წლე­უ­ლის და­სა­წყის­ში და­ი­წე­რა. ეს არის ერთ-ერთი უმ­ძი­მე­სი ეტა­პი სა­ქარ­თვე­ლოს ოკუ­პა­ცი­ის ის­ტო­რი­ა­ში არა მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ო­ბა გა­უქ­მე­ბუ­ლია და არც რა­ი­მე პერ­სპექ­ტი­ვა ჩანს, არა­მედ იმი­ტო­მაც, რომ იმ­ჟა­მინ­დელ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ფეხს იკი­დებს სულ სხვა, ახ­ლად წარ­მოქ­მნი­ლი ჭირი - პრო­ლე­ტა­რი­ა­ტის კლა­სობ­რი­ვი ბრძო­ლის და იდე­ო­ლო­გი­ის სა­ხით და სამ­წუ­ხა­როდ, ეს უბე­დუ­რე­ბა შთან­თქავს და დევ­ნის ეროვ­ნულ იდე­ას! ეს არის დრო, როცა ახალ­გაზ­რდუ­ლი ენერ­გი­ის დიდი ნა­წი­ლი სცილ­დე­ბა ჭეშ­მა­რიტ გზას, ილი­ას გზას და პრო­ლე­ტა­რულ მოძ­რა­ო­ბა­ში ერ­თვე­ბა. ეს არის დრო, როცა ილი­ას სა­კუ­თარ გა­ზეთ­ში "ივე­რი­ა­შიც" კი ებ­რძვი­ან და ავიწ­რო­ვე­ბენ და მთე­ლი ქვეყ­ნის თვალ­წინ ამ­ზა­დე­ბენ მის მკვლე­ლო­ბას! ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ღია ბრძო­ლას ოკუ­პან­ტის წი­ნა­აღ­მდეგ, მის ამ გან­წყო­ბას მა­შინ ჰქონ­და უდი­დე­სი მნიშ­ვნე­ლო­ბა, რად­გან ის სა­ხალ­ხო პო­ე­ტად აღიქ­მე­ბო­და და, მის სი­ტყვას, ამ მო­ცე­მუ­ლო­ბა­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა ჰქონ­და ეროვ­ნუ­ლი იდე­ის გა­და­სარ­ჩე­ნად და იმ არე­ულ დრო­ში სა­ხალ­ხო პრო­ტეს­ტის ენერ­გი­ის სწო­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით წარ­მარ­თვის­თვის. ვაჟა არა მარ­ტო წე­რი­ლე­ბით, არა­მედ საქ­მი­თაც ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რად იყო ჩაბ­მუ­ლი სა­ხალ­ხო მოძ­რა­ო­ბა­ში, ოღონდ ეროვ­ნუ­ლი და არა კლა­სობ­რი­ვი თა­ვი­სუფ­ლე­ბის იდე­ის სა­სარ­გებ­ლოდ. ყვე­ლა საპ­რო­ტეს­ტო მოძ­რა­ო­ბა­ში, გან­სა­კუთ­რე­ბით 1905 წლის არე­უ­ლო­ბებ­ში, ის ხე­დავ­და სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის შანსს და ყვე­ლა მე­თო­დით, ყვე­ლა ტრი­ბუ­ნი­დან ცდი­ლობ­და სა­ხალ­ხო პრო­ტეს­ტის აგო­რე­ბუ­ლი ტალ­ღის­თვის სწო­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბა მი­ე­ცა.

ის და­დი­ო­და სოფ­ლი­დან სო­ფელ­ში, ატა­რებ­და კრე­ბებს, რო­გორ გუ­ლუბ­რყვი­ლო­დაც არ უნდა ჩან­დეს დღე­ვან­დე­ლი გა­და­სა­ხე­დი­დან, გეგ­მავ­და შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ აჯან­ყე­ბა­საც კი, მე­ფის რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ, რისი მი­ზა­ნიც სა­ქარ­თვე­ლოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გა­მო­ცხა­დე­ბა იყო! ამ იდე­ა­ში და მიზ­ნებ­ში მას მთა, ფშავ-ხევ­სუ­რე­თი მხარს უჭერ­და და თა­ნა­უგ­რძნობ­და, ის მთა­ში ამ კუ­თხით გა­მოკ­ვე­თი­ლი ლი­დე­რი იყო, მაგ­რამ იგი­ვეს ვერ ვი­ტყვით ქა­ლაქ­ზე, თბი­ლი­სი, რი­მე­ლიც მა­შინ გახ­ლარ­თუ­ლი იყო ათას­გვა­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბის ბა­დე­ში. სწო­რერდ ამ პე­რი­ოდს ეკუთ­ვნის მისი საპ­რო­პგ­რა­მო წე­რი­ლი "პატ­რი­ო­ტიზ­მი და კოს­მო­პო­ლი­ტიზ­მი“, რო­მე­ლიც დღე­საც, ამ გლო­ბა­ლი­ზა­ცი­ის საფრ­თხე­ებ­ში, ყვე­ლა ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი სა­ხელ­მწი­ფოს მო­ქა­ლა­ქის­თვის სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლოდ გა­მოდ­გე­ბა. მისი ზოგ­ჯერ ხელ­ჩარ­თუ­ლი ბრძო­ლა ად­გი­ლობ­რივ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან, სა­სა­მარ­თლოს და ეკ­ლე­სი­ის ცალ­კე­ულ წარ­მო­მად­გენ­ლებ­თა­ნაც კი, იმ­პე­რი­ის ად­გი­ლობ­რივ ინ­სტი­ტუ­ცი­ებ­თან ბრძო­ლა იყო და ამას არ მა­ლავ­და თა­ვის წე­რი­ლებ­სა და ფე­ლე­ტო­ნებ­ში.

- დღეს, ამ ყვე­ლა­ფერს რომ მოს­წრე­ბო­და ვაჟა, თქვე­ნი აზ­რით, იგი­ვეს და­წერ­და თუ უფრო მე­ტად შე­უ­ვა­ლი იქ­ნე­ბო­და რუ­სებ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში?

- ბევ­რმა არც კი იცის, რომ ვა­ჟამ ცნო­ბი­ლი სტრო­ფე­ბი - "სამ­შობ­ლოს არ­ვის წა­ვარ­თმევთ“ რუ­სეთ-ია­პო­ნი­ის ომში, რუ­სე­თის არ­მი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ მებ­რძოლ ია­პო­ნი­ის მა­მაც მე­ომ­რებს მი­უ­ძღვნა და ხში­რად ამ­ბობ­და, რომ გა­მი­გონ, გა­მა­ციმ­ბი­რე­ბე­ნო. ბუ­ნებ­რი­ვია იმ­პე­რი­ის ჟან­დარ­მე­რი­ის­თვის ვაჟა - დიდი თა­ვის ტკი­ვი­ლი იყო. ერთხელ მისი მკვლე­ლო­ბაც კი ჰქონ­დათ და­გეგ­მი­ლი და სიკ­ვდილს შემ­თხვე­ვით გა­და­ურ­ჩა. არსე­ბობს მე­ფის ნაც­ვლის კან­ცე­ლა­რი­ის უფ­რო­სის, პოლ­კოვ­ნიკ ბა­ბუშ­კი­ნი­სად­მი მი­წე­რი­ლი სა­ი­დუმ­ლო მოხ­სე­ნე­ბა, სა­დაც ვაჟა-ფშა­ვე­ლა მოხ­სე­ნი­ე­ბუ­ლი იყო მთი­ელ­თა ლი­დე­რად და იმ­პე­რი­ის­თვის უკი­დუ­რე­სად სა­შიშ პერ­სო­ნად! ასე რომ, ის დღე­საც ისე­ვე ებ­რძვის ოკუ­პანტს, რო­გორც მა­შინ და იბ­რძო­ლებს მა­ნამ, ვიდ­რე ჩვენს მტერს ერთი გოჯი მი­წაც კი ექ­ნე­ბა ვა­ლად, ამა­შია მისი გე­ნი­ა­ლო­ბა! სამ­შობ­ლო მუდ­მი­ვი პრო­ცე­სია, ის მუდ­მი­ვად არის და­სა­ცა­ვი და მას ყო­ველ­თვის სჭირ­დე­ბა ისე­თი მედ­რო­შე, რო­გო­რიც ვა­ჟაა!

- რამ­დე­ნად რთუ­ლია ატა­რო ეს გვა­რი და რამ­დე­ნად გრძნობთ მას­თან სუ­ლი­ერ კავ­შირს?

- გვა­რის ტა­რე­ბა ბედ­ნი­ე­რე­ბაა, ვერ მო­გა­ტყუ­ებთ და გა­მოვ­ტყდე­ბი, რომ სი­ა­მა­ყეა, თუმ­ცა დიდი, ტვირ­თი­ცაა, რო­მელ­საც დიდი ძალა, ენერ­გია და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა სჭირ­დე­ბა! ამას­თა­ნა­ვე, ვფიქ­რობ, რომ ვა­ჟას­თან ნა­თე­სა­ო­ბა სუ­ლაც არ არის გე­ნე­ტი­კის სა­კი­თხი. ვა­ჟას­თან ნა­თე­სა­ო­ბა არის ღი­რე­ბუ­ლე­ბი­თი სა­კი­თხი და ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი, ვინც ამ დიდი შე­მოქ­მე­დის ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბით ცხოვ­რობს და საქ­მი­ა­ნობს, ემ­სა­ხუ­რე­ბა ქვე­ყა­ნას და კა­ცობ­რი­ო­ბას, მისი ახლო ნა­თე­სა­ვია!

- თქვენ ხართ ეროვ­ნუ­ლი პრე­მი­ის ინი­ცი­ა­ტო­რი და მისი კონ­ცეფ­ცი­ის ავ­ტო­რი, სა­ი­დან და­ი­ბა­და ეს იდეა და რა გზა გა­ი­ა­რა, ვიდ­რე რე­ა­ლო­ბად იქ­ცე­ო­და?

- დიახ, ინი­ცი­ა­ტო­რი ვი­ყა­ვი მე, მაგ­რამ იდეა ძა­ლი­ან დიდი ხნით ადრე და­ი­ბა­და და უამ­რა­ვი ვა­ჟას თაყ­ვა­ნის­მცე­მე­ლის გულ­ში და გო­ნე­ბა­ში. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში არა­ერ­თხელ მქონ­და მცდე­ლო­ბა, რომ ეს იდეა რე­ა­ლო­ბად ქცე­უ­ლი­ყო, მაგ­რამ ვერ ვაღ­წევ­დი შე­დეგს. პრე­მია ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი იყო, რო­გორც ლი­ტე­რა­ტუ­რის სფე­როს მხარ­და­ჭე­რის სა­ხელ­მწი­ფო პროგ­რა­მა, სო­ლი­დუ­რი ფი­ნან­სუ­რი სარ­გო­თი და პრე­მი­ის პენ­სი­ით ცხოვ­რე­ბის ბო­ლომ­დე. გარ­და ამი­სა, გვქონ­და იდეა, რომ და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი­ყო ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ალ­მა­ნა­ხი, რო­მელ­შიც და­ი­ბეჭ­დე­ბო­და პრე­მი­ის კო­მი­სი­ა­ზე წარ­დგე­ნი­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი, თარ­გმა­ნე­ბი და პუბ­ლი­ცის­ტი­კა, ანუ პრე­მი­ის ნო­მი­ნა­ცი­ე­ბით გან­სა­ზღვრუ­ლი ყვე­ლა მი­მარ­თუ­ლე­ბა. პრე­მი­ის და­ფუძ­ნე­ბა, რო­გორც სა­ხე­ლი­სუფ­ლე­ბო ინი­ცი­ა­ტი­ვა 2013 წელს ვა­ჟა­ო­ბის დღე­სას­წა­ულ­ზე გა­ახ­მა­უ­რა იმ­ჟა­მინ­დელ­მა პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა ბა­ტონ­მა ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა. აქვე და­ა­ნონსდა დის­კუ­სი­ე­ბი სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო და ლი­ტე­რა­ტუ­რულ წრე­ებ­ში პრე­მი­ის კონ­ცეფ­ცი­ის და­მუ­შა­ვე­ბის­თვის. პრე­მი­ის და­ფუძ­ნე­ბის შე­სა­ხებ სამ­თავ­რო­ბო დად­გე­ნი­ლე­ბა 2015 წელს გა­მო­ი­ცა და 2018 წელს ვაჟა-ფშა­ვე­ლას სა­ხე­ლო­ბის სა­ხელ­მწი­ფო ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი პრე­მი­ის პირ­ვე­ლი მფლო­ბე­ლი გახ­და მწე­რა­ლი გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვი­ლი. მარ­თა­ლია პრე­მია იმ მას­შტა­ბით ვერ შედ­გა, რო­გორც ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი იყო, მაგ­რამ მთა­ვა­რია ის, რომ ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას და მის მსა­ხუ­რებს აქვთ კი­დევ ერთი მო­ტი­ვა­ცია ვა­ჟას სა­ხე­ლით, სა­ხელ­მწი­ფოს მხრი­დან აღი­ა­რე­ბი­სა და მხარ­და­ჭე­რის სა­ხით. რაც ეხე­ბა პრე­მი­ის პირ­ველ ლა­უ­რე­ატს, ბა­ტონ გუ­რამ დო­ჩა­ნაშ­ვილს, მისი კან­დი­და­ტუ­რა ვაჟა-ფშა­ვე­ლას ფონდმა წა­რად­გი­ნა კო­მი­სი­ა­ში და ეს გა­მარ­ჯვე­ბაც არის სიმ­ბო­ლუ­რი, იმ ტენ­დენ­ცი­ის მა­ნიშ­ნე­ბე­ლი, რომ აღ­ნიშ­ნუ­ლი პრე­მი­ით და­ჯილ­დო­ვე­ბუ­ლი ქარ­თვე­ლი თუ არა ქარ­თვე­ლი მწე­რა­ლი არ და­ტო­ვებს კი­თხვებს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში იმის თა­ო­ბა­ზე, ეკუთ­ვნო­და თუ არა მას ეს ჯილ­დო!

ვა­ჟას და მისი ძმე­ბის, დიდი რა­ზი­კაშ­ვი­ლე­ბის სი­დი­ა­დე არის ის, რომ მათ წარ­სულ­ში ვერ ახ­სე­ნებ, ისი­ნი მუ­დამ თა­ნა­მედ­რო­ვე­ე­ბი არი­ან თა­ვი­ან­თი ღვაწ­ლით და პო­ზი­ცი­ით. მათი სი­ტყვა დღე­საც არის მეგ­ზუ­რი და სწო­რი გზის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი. მათ თა­ვი­სი სი­ტყვა უთხრეს სა­ქარ­თვე­ლოს აწ­მყო­სა და მო­მა­ვალს და ქვე­ყა­ნა­ში სა­დაც მუდ­მი­ვად დგას სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ო­ბის გა­დარ­ჩე­ნის პრობ­ლე­მა, მათი მა­გა­ლი­თი და მათი სი­ტყვა ზრდის თა­ო­ბებს ამ ბრძო­ლე­ბის­თვის და მო­მა­ვა­ლი გა­მარ­ჯვე­ბე­ბის­თვის!

იხი­ლეთ ასე­ვე:

• "ნა­ღა­ლა­ტე­ვით მოკ­ლუ­ლის, ლუ­კანთ ლე­ვა­ნის" ამ­ბა­ვი - ვაჟა-ფშა­ვე­ლას შვი­ლის ტრა­გი­კუ­ლი ბედი: ქა­ქუ­ცას შე­ფი­ცუ­ლებ­თან კავ­ში­რი, დახ­ვრე­ტა, მისი ოჯა­ხის დევ­ნა

ავ­ტო­რი: რუ­სუ­დან შა­იშ­მე­ლაშ­ვი­ლი