პუტინის ღამის კოშმარი: ფინეთი და შვედეთი ნატო-ში გაწევრების ისტორიულ ნაბიჯთან - რა რისკებზე საუბრობენ დასავლეთში
ფინეთი და შვედეთი ისტორიულ ცვლილებებთან ახლოს არიან - ორივე ქვეყანა შესაძლოა, მალე ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსს შეუერთდეს და მოქალაქეებთან ერთად ამის მთავარი შემოქმედები მათი ქალი ლიდერები, პრემიერ-მინისტრები - სანა მარინი (ფინეთი) და მაგდალენა ანდერსონი (შვედეთი) იქნებიან.
აღსანიშნავია, რომ ფინეთის პრემიერ-მინისტრმა და პრეზიდენტმა ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს, სადაც ნათქვამია, რომ ქვეყანამ ნატო-ში გაწევრიანებაზე განაცხადი დაუყოვნებლივ უნდა გააკეთოს.
"მნიშვნელოვანი დისკუსია გაიმართა ფინეთის ნატო-ში შესაძლო გაწევრიანების შესახებ. დრო იყო საჭირო იმისათვის, რომ პარლამენტსა და მთელ საზოგადოებას ჩამოეყალიბებინა პოზიცია ამ საკითხთან დაკავშირებით. დრო იყო საჭირო ნატო-სთან და მის წევრ ქვეყნებთან, ისევე როგორც შვედეთთან მჭიდრო საერთაშორისო კონტაქტებისთვის. გვსურდა, დისკუსიისთვის დროის საჭირო მონაკვეთი დაგვეთმო,“- ნათქვამია ლიდერების ერთობლივ განცხადებაში.
მოსალოდნელია, რომ შვედეთის პირველი პირებიც უახლოეს პერიოდში გააკეთებენ მსგავსი ტიპის განცხადებას.
ნატო-ში გაწევრიანება - ეს იქნება უდიდესი ცვლილება ხანგრძლივი ნეიტრალიტეტის მქონე ორივე ქვეყნისთვის, რომლებიც წლებია ყოველგვარი სამხედრო გაერთიანების მიღმა რჩებიან.
- რატომ ახლა?
რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის, ვლადიმერ პუტინის ქმედებებმა დაარღვია სტაბილურობის განცდა, რის გამოც, შვედეთი და ფინეთი დაუცველად გრძნობენ თავს.
ფინეთის ნატო-ში გაწევრიანების შესახებ მოქალაქეების მხარდაჭერა წლების განმავლობაში მხოლოდ 20-25% იყო, მაგრამ რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, ეს რიცხვი გაიზარდა და ბოლო გამოკითხვამ აჩვენა, რომ 76%-ს მიაღწია, შვედეთში კი ნატო-ში გაწევრიანება, ბოლო გამოკითხვის თანახმად, მოსახლეობის 57%-ს სურს, რაც ომამდელ მაჩვებელთან შედარებით, გაცილებით უფრო მაღალია.
- შვედეთის თავდაცვის მინისტრი, პიტერ ჰულკვისტი რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შესახებ საუბრისას ამბობს, ამით რუსეთის ლიდერმა დაამტკიცა, რომ "ის არის "არაპროგნოზირებადი, არასანდო და მზადაა საშინელი, სისხლიანი და სასტიკი ომის დასაწყებად.“
აღსანიშნავია, რომ შვედეთის თავდაცვის მინისტრის პოზიცია რუსეთის ჯარის უკრაინაში შეჭრამდე განსხვავებული იყო - გასული წლის ნოემბერში ის ამბობდა, რომ შვედეთი არასდროს შეუერთდებოდა ნატოს, თუმცა ახლა ამის აუცილებლობაზე საუბრობს.
საბოლოო ჯამში, ბევრი ფინელისთვის და შვედისთვის ნატო მოსჩანს, როგორც მათი უსაფრთხოდ ცხოვრების გარანტორი.
ამასთანავე, უკრაინაში განვითარებული მოვლენები ფინეთს წარსულს ახსენებს, დროს, როცა სსრკ-ს ჯარები მათ ქვეყანაში შეიჭრნენ. ფინეთის არმია მათ სამ თვეზე მეტხანს ებრძოდა. ფინეთმა მაშინ ტერიტორიის 10 პროცენტი დაკარგა.
"უკრაინის ომი ფინელებისთვის ამ ისტორიის გამეორებას ჰგავს", - ამბობს ჰელსინკის უნივერსიტეტის პოლიტოლოგი ირო სარკკა. ფინელები უყურებენ მიმდინარე მოვლენებს და ფიქრობენ, შეიძლება ეს ჩვენთან მოხდეს. ბოლო წლებში შვედეთიც გრძნობდა საფრთხეს, განსაკუთრებით კი იმის ფონზე, რომ რუსულმა სამხედრო თვითმფრინავებმა ქვეყნის საჰაერო სივრცე არაერთხელ დაარღვიეს. 2014 წელს იყო ასევე ცნობები იმის შესახებაც, რომ რუსული წყალქვეშა გემი იმალებოდა სტოკჰოლმის არქიპელაგის წყლებში.
- პუტინის ღამის კოშმარი და რისკები
რუსეთი კატეგორიულად ეწინააღმდეგება ნატო-ს გაფართოებას და ამ საკითხს უკრაინაში შეჭრის საბაბად იყენებს. თუმცა როგორც ჩანს, მოხდება ის, რისიც დიქტატორს ყველაზე მეტად ეშინია - ნატოს წევრი ქვეყანა მას საზღვართან ეყოლება.
ექსპერტები საუბრობენ რისკებზეც - მოსალოდნელია, რომ შვედეთისა და ფინეთის ალიანსში გაწევრიანება კრემლის მხრიდან პროვოკაციად იყოს აღქმული. რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ ორივე ქვეყანა გაფრთხილებულია, რომ ასეთ ნაბიჯს მოჰყვება "შედეგი.”
მიუხედავად იმისა, რომ ამ საფრთხეებს არ უგულებელყოფს, ფინეთის ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, ალექსანდრე სტუბი ვარაუდობს, რომ უფრო რეალისტურია კიბერშეტევები რუსეთის მხრიდან, დეზინფორმაციული კამპანიები და საჰაერო სივრცის "შემთხვევით დარღვევის" ფაქტები.