ლევან გოგიჩაიშვილი: "პლაზმა ერთხელ უკვე ჩავაბარე, ვაპირებ მეორედაც გავიღო" - როგორ კურნავს კოვიდისგან გამოჯანმრთელებულის პლაზმა სხვა ინფიცირებულს?

ცნობილია, რომ აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ კოვიდინფიცირებულებში ადამიანის პლაზმის გადაუდებელი გამოყენების ნებართვა გასცა და სხვადასხვა ქვეყანაში პალზმის გადასხმას აქტიურად იყენებენ. პლაზმით მკურნალობა ერთ-ერთ ეფექტიან საშუალებად ითვლება. ისიც ცნობილია, რომ ინფექციური საავადმყოფოს ხელმძღვანელობამ რამდენიმე მძიმე პაციენტის შემთხვევაში სამკურნალოდ აღნიშნული მეთოდი გამოიყენა და პაციენტები გამოჯანმრთელდნენ. სპეციალისტების თქმით, ერთი ადამიანის გაღებული პლაზმა მინიმუმ ორ პაციენტს გადაარჩენს, ამიტომ მნიშვნელოვანია, ვინც ინფექცია უკვე დაამარცხა, პლაზმა გაიღოს სხვისი სიცოცხლის გადასარჩენად.

იმ ფონზე, როცა ქვეყანაში უკიდურესად გართულებულია ეპიდვითარება, ეპიდემიოლოგები პლაზმის დონაციისკენ მოუწოდებენ გამოჯანმრთელებულებს. ბატონი თენგიზ ცერცვაძის მოწოდება პლაზმის ჩაბარებაზე ლევან გოგიჩაიშვილმა, ჯაბა ჯიშკარიანმა და გედევან ფოფხაძემ მოისმინეს და ამის შემდეგ მეგობრები ერთად მივიდნენ "ჰემოპლაზმაში". ამ დღეებში კლინიკაში კიდევ ელოდებიან სხვა ცნობილ ადამიანებს.

ლევან გოგიჩაიშვილი:

- ბატონი თენგიზი მოგვიწოდებდა იმ ადამიანებს, რომლებმაც ვირუსი დავამარცხეთ, პლაზმა ჩაგვებარებინა. ახლა ბატონ თენგიზს აქვს ვირუსი და პირველ რიგში მინდა მალე გამოჯანმრთელება ვუსურვო. მე, ჯაბა ჯიშკარიანი და გედევან ფოფხაძე ერთად მივედით "ჰემოპლაზმაში". ამ დღეებში მე ისევ აუცილებლად მივალ, განმეორებით რომ ჩავაბარო.

როგორც ვიცი, შემიძლია კიდევ ერთხელ ჩაბარება. სამწუხაროდ, არ არის საზოგადოების აქტიურობა, ამიტომ მოვუწოდებ ყველას, ვისაც გადატანილი აქვს ვირუსი და ჯანმრთელობა აძლევს იმის საშუალებას, რომ პლაზმა გაიღოს, აუცილებლად ჩააბაროს. ვიცით ბევრი შემთხვევაა მძიმე პაციენტების და ჩვენი გაღებული პლაზმით მათ დავეხმარებით, ვიდრე თავად შეძლებენ ანტისხეულები გამოიმუშავონ. მე სპეციფიკური ჯგუფის სისხლის მაქვს, მეორე დადებითი, ჩემი გაღებული პლაზმა მხოლოდ ამ ჯგუფის სისხლის მქონე ადამიანებს დაეხმარება, კიდევ ხელმეორედ გავიღებ ხვალ ან ზეგ პლაზმას. პროცედურა რთული არ არის. უბრალოდ, იმ დღეს გრძნობ სისუსტეს, ცოტა დაღლილობას, მეორე დღეს უკვე კარგად ხარ. ბევრი ადამიანია, რომელმაც უკვე გადაიტანა ვირუსი, ამიტომ ვურჩევდი "ჰემოპლაზმაში" მისვლა არ დაიზარონ. ამით განსაკუთრებით იმ ადამიანებს დავეხმარებით, ვინც შეერთებულია აპარატზე. თავიანთ ჯანმრთელობას არანაირ საფრთხეს არ შეუქმნიან და სხვას გადაარჩენენ.

ჯაბა ჯიშკარიანი:

- მეც ბატონი თენგიზ ცერცვაძის განცხადება მოვისმინე. თქვა, რომ პლაზმის გადასხმა საკმაოდ ეფექტიანია, ამ გზით გარკვეული რაოდენობა ავადმყოფების გადავარჩინეთო. ეს ეხებოდა კოვიდინფიცირებულ მძიმე პაციენტებს. ისიც განმარტა, პლაზმა შეიცავს ანტისხეულებს, რომელიც დაავადებულის ორგანიზმში შეყავთ, რომ ვირუსის განეიტრალება მოხდეს. ადამიანების ჯანმრთელობა და სიცოცხლე შეუძლიათ გადაარჩინონ გამოჯანმრთელებულებმაო. ამიტომ წავედით მე, გედი და ლევანი. ჩავაბარე პლაზმა დაახლოებით 700 გრამამდე, რაც საკმარისია იმისთვის, რომ რამდენიმე დაავადებულს გადაუსხან. მოვუწოდებ ყველა ადამიანს, ვინც უკვე დაამარცხა ეს ვირუსი, ჩააბაროს პლაზმა და გადაარჩინოს სხვების სიცოცხლე, რადგან იცით, ჯერ ვაქცინა არ არის და ერთადერთი ეფექტური საშუალება პლაზმის გადასხმაა. ამას თანამედროვე მედიცინა აქტიურად იყენებს. ამერიკის ჯანდაცვამაც აღიარა, აქვე ვიტყვი, რომ ეს პროცედურა უსაფრთხოა თქვენი ჯანმრთელობისთვის. არც თავბრუსხვევა მქონია, არც არაფერი, მივედით, ჩავაბარეთ და წამოვედით. ვფიქრობ, საზოგადოებას არ აქვს სათანადო ინფორმაცია ამ პროცედურაზე, თორემ, დარწმუნებული ვარ, იქ რიგები დადგება. ბევრი ადამიანი მივა პლაზმის ჩასაბარებლად. ჩვენ ერს ნამდვილად აქვს სოლიდარობა ერთმანეთის მიმართ, დარწმუნებული ვარ ბევრი ადამიანი მოგვბაძავს. ყველამ სიკეთე უნდა ვაკეთოთ. პლაზმის ჩაბარება გამოჯანმრთელებულებს ჯერჯერობით მხოლოდ თბილისში, ვაჟა-ფშაველას გამზირზე, 16 ნომერში მდებარე "ჰემოპლაზმას" ცენტრში შეუძლიათ. სწორედ ისინი ამარაგებენ ინფექციურ საავადმყოფოს პლაზმით. რამდენიმე ათეულმა გამოჯანმრთელებულმა პლაზმა უკვე ჩააბარა, მაგრამ ეს ზღვაში წვეთია. ექიმები იმედოვნებენ, რომ ბევრი გამოჯანმრთელებული მიბაძავს ამ ბიჭებს.

ექიმ-ინფექციონისტმა რევაზ მეჭურჭლიშვილმა გაზეთ "კვირის პალიტრასთან" საუბრისას განაცხადა:

"ძალიან გაიზარდა კოვიდ ინფიცირებულთა რაოდენობა და რაოდენობის ზრდასთან ერთად ბევრს შეუძლია უკვე პლაზმის გაღება სხვა პაციენტების გადასარჩენად. გამოჯანმრთელებიდან გასული უნდა იყოს მინიმუმ ორი კვირა. ორგანიზმში მაქსიმალურ რაოდენობას ანტისხეულები გამოჯანმრთელებიდან 28-ე დღეს აღწევს, ყველაზე კარგი პერიოდია ეს, რადგან მაღალია ანტისხეულები სისხლში და შესაბამისად, მაგ დროს გვინდა ჩააბარონ პლაზმა. პლაზმა 600 მილილიტრიდან 800 მილილიტრამდე იღება ერთ ჩაბარებაზე. თუ ვთქვათ ცუდად იგრძნო თავი დონორმა, ამ შემთხვევაში პლაზმის აღება არ გაგრძელდება. ძალიან მალე ხდება პლაზმის აღდგენა ორგანიზმში. გვაქვს კონტაქტი პლაზმის ცენტრთან, რომელსაც ჰქვია "ჰემოპლაზმა". როცა გამოჩნდება დონორი, მათთან ვამისამართებთ.

სხვა ცენტრები ჯერჯერობით არც არის. როდესაც შემოვა პაციენტი, თუ არის უკვე მძიმე, ან ვხედავთ რომ დინამიკაში მძიმდება მისი მდგომარეობა და ჯერჯერობით არ არის გასული დაინფიცირებიდან გარკვეული ვადა, მაგალითად, მეხუთე, მეშვიდე დღემდე, ჩვენ შეგვიძლია გამოვიყენოთ პლაზმა. არის შემთხვევები, როდესაც ორი კვირა, ან მეტია გასული პირის ინფიცირებიდან და მერე გვთხოვენ ოჯახის წევრები, ან სხვა კლინიკის ექიმები იქნებ პლაზმა გადავასხათო, მაგრამ ამ დროს ჩვენ ხელ-ფეხი შეკრული გვაქვს, რადგან ამ დროს უკვე ვირუსი აღარ არის წამყვანი პაციენტის დაავადებაში და შესაბამისად ვირუსთან ბრძოლას აზრი აღარ აქვს. ამიტომ დასაწყისშივე, როდესაც პაციენტის მდგომარეობა მძიმდება, ან უკვე მძიმეა, პლაზმას აქვს ყველაზე მაღალი ეფექტი. ასეთ დროს აუცილებელია დონორის და ინფიცირებული პაციენტის სისხლის ჯგუფი ემთხვეოდეს ერთმანეთს, ესეც გვიჭირს, შესაბამისად, ნებისმიერ პაციენტს პლაზმას ვერ გადავუსხამთ. კარგი იქნება თუ გააქტიურდებიან გამოჯანმრთელებულები და ჩააბარებენ პლაზმას".

კომპანია "ჰემოპლაზმის" დამფუძნებელი თემურ აზიკური:

- ვფიქრობ დიდი აქტიურობა იმიტომ არ არის, რომ მასობრივად მოსახლეობას არ აქვს ინფორმაცია, თუ რა სიკეთე შეუძლია მოიტანოს პლაზმის ჩაბარებამ. არადა ეს არის ერთ-ერთი სამკურნალო ეფექტური, საკმაოდ აპრობირებული მეთოდი. პლაზმის აღება საკმაოდ დახვეწილი თანამედროვე ტექნოლოგიებით ხდება. დონორობა ზოგადად კეთილ ნებაზეა დამყარებული, ვერავის აიძულებ. მარტში, როდესაც გამოცხადდა პანდემია, ბატონ თენგიზ ცერცვაძესთან ერთად დავსახეთ გეგმა. ჩვენ, როგორც დამამზადებლებმა და მათ როგორც პრაქტიკაში გამომყენებლებმა. მთელი მსოფლიო იუწყებოდა ჯერ კიდევ მაშინ, რომ პლაზმას ჰქონდა შედეგი. ჩვენთან კლინიცისტებისგან რეკომენდირებული ადამიანები მოდიოდნენ და მაშინ დაახლოებით 10 ადამიანმა ჩააბარა პლაზმა. ის დამუშავდა სრული წესების დაცვით, როგორც მოგვიწოდებდა აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაცია და პლაზმები გადაეცა კლინიკურ ჯგუფს გამოყენებისთვის. ბატონმა თენგიზმა და მისმა ჯგუფმა ეს გამოიყენა და იყო კარგი შედეგი. 2 შემთხვევაზე ამბობდნენ, ზემოქმედება არ მოახდინაო.

- ვის შეუძლია პლაზმის ჩაბარება?

- დონორობა როგორც სისხლის, ასევე პლაზმის, ნებადართულია 18 წლის ასაკიდან თუ ადამიანი არის პრაქტიკულად ჯანმრთელი. პრაქტიკულად ჯანმრთელად ითვლება ყველა, ვისაც არ აქვს ქრონიკული დაავადება: ღვიძლის, თირკმელების, გულსისხლძარღვთა, დიაბეტი და ა.შ. ასევე არ უნდა ჰქონდეს სისხლის გადამდები დაავადებები: ბე და ცე ჰეპატიტები, შიდსი, სიფილისი. ერთი სიტყვით, ვირუსული დაავადებები და თუ არ ჩაუტარებია ბოლო 6 თვის განმავლობაში რაიმე ინვაზიური მანიპულაცია, მაგალითად, სტომატოლოგიური, არ გაუკეთებია ტატუ და აშ. ბოლო ორი კვირის განმავლობაში არ ყოფილა სხვა ვირუსული ინფექციით დაავადებული, ანუ გაჯანსაღებულია.

კოვიდგადატანილ პაციენტს სრულად გამოჯანმრთელებიდან 2 კვირის შემდეგ შეუძლია გახდეს ნებაყოფლობითი დონორი და ჩააბაროს თავისი იმუნიზირებული პლაზმა სხვა დაავადებულის გადასარჩენად. გამოკვლეული იქნება დონორის სისხლის ჯგუფი, რეზუსი, გამოკვლეული იქნება ის ინფექციებზე, ჰემოგლობინი, ჰემატოკლიტი, ყველა ის მახასიათებლები, რაც პირველ რიგში აუცილებელია დონორის ჯანმრთელობისთვის, რომ მისთვის არ იყოს მავნებელი. დონორს ასევე შეუძლია ჩაიტაროს რამდენიმე თვის განმავლობაში, 2 კვირა გამოშვებით ანალოგიური პროცედურები. რადგან ეს ვირუსი ახალი დაავადებაა, მიდის შესწავლა და დგინდება ის მანეიტრალიზებელი ანტისხეულები, რომელსაც ადამიანის ორგანიზმი გამოიმუშავებს თუ როგორ მუშავდება ორგანიზმში. კვლევებმა აჩვენა, რომ ყველა ადამიანი არ გამოიმუშავებს ერთნაირად, არიან ე.წ. სუპერ დონორები, რომლებსაც აქვთ ძალიან მაღალი კონცენტრაციით ეს ანტისხეულები. გვყავდა ასეთი დონორიც, რომელსაც ძალიან დიდი რაოდენობით ანტისხეული ჰქონდა და მისი პლაზმა გამოყენებულია.

ვირუსგადატანილი პაციენტების პლაზმის დამზადების შემთხვევაში დონაციის შემდეგ კიდევ ვახდენთ მის შესწავლას არსებული ვირუსის გამანეიტრალებელი ანტისხეულების კონცენტრაციის შესახებ და მხოლოდ ამის შემდეგ ვაძლევთ პრაქტიკული გამოყენების რეკომენდაციას კლინიცისტებს.

უკვე არსებულმა გამოცდილებამ აჩვენა, რომ მამაკაცები, 35 წლიდან 65 წლამდე გაცილებით მაღალი კონცენტრაციის ანტისხეულებს შეიცავენ, ვიდრე ახალგაზრდა მამაკაცები და ქალბატონები, თუმცა ასე რატომ ხდება, ჯერ არავინ იცის. 18 დან 65 წლამდეა დონორის ასაკი. ქალბატონები არ უნდა იყვნენ 50კგ-ზე გამხდარი და მამაკაცები 60 კილოგრამზე გამხდრები. ზედა ზღვარი თუ რაღაც პათოლოგიური სიმსუქნე არ აქვს, არ არსებობს.

- რამდენ ხანში აღიდგენს დონორის ორგანიზმი გაღებულ პლაზმას?

- როდესაც ადამიანის ორგანიზმი გრძნობს, რომ აკლდება ანტისხეულები, მაშინვე იწყება კონპენსატორულად მისი წარმოება სისხლმბად ორგანოებში და როგორც სითხით, ასევე მისი ანტისხეულების, ანუ ცილოვანი კომპონენტის შემცველობით 48 საათში სრულად ხდება აღდგენა ამ შემადგენლობის. რაც შეეხება თვითონ სითხეს, ჩვენ 600 დან 700 მილილიტრამდე სითხეს, ფიზიოლოგიური ხსნარის და ანტიკუაკულოგანტის სახით მაშინვე პროცედურის დროს უკან ვუბრუნებთ ორგანიზმს. ასე რომ, ეს პროცედურა უსაფრთხოა.

- პლაზმის მარაგები არის დღეს?

- რამდენიმე ათეული გამოჯანმრთელებული მოვიდა ბოლო დროს. მაგრამ ეს ზღვაში წვეთია, ვისურვებდით მეტ აქტივობას. როცა სჭირდებათ პლაზმა, ჯგუფები და რეზუსები ყოველთვის არ ემთხვევა, ამიტომ ვამბობ, უნდა იყოს მარაგები. 4 სისხლის ჯგუფი, 4 რეზუსი 8 ვარიაციაა ამის და როდესაც გაქვს მაცივარში შენახული მხოლოდ 5 დონორის სისხლი, ის ბუნებრივია იმ მრავალფეროვნებას ვერ ასახავს. ამიტომ ეს უნდა იყოს გაცილებით ბევრი დამზადებული, რომ ყველანაირი მოთხოვნა დაკმაყოფილდეს. მითუმეტეს, იმ ფონზე, როცა ასე მძვინვარებს დაავადება.

მაგალითად, ბრიტანეთში გაიცა განკარგულება რომ გაკეთდეს 14 ახალი პლაზმაცენტრი და მოემზადონ ზამთრისთვის. ამისთვის იქ მასობრივი მობილიზაციაა გამოცხადებული, აბარებენ პლაზმას ადამიანები...

გამოჯანმრთელებულ პაციენტებს მოვუწოდებთ, მობრძანდნენ ვაჟა-ფშაველას 16 ნომერში, ყოფილი მშენებლობის სამინისტროს შენობის პირველ სართულზე, "ჰემოპლაზმას" ცენტრში და გაიღონ პლაზმა, გადაარჩინონ სხვების სიცოცხლე. თუ იქნა დიდი მომართვიანობა, ჩვენ მზად ვართ შაბათ-კვირასაც მოვემსახუროთ ადამიანებს და შეგვიძლია სხვადასხვა ლოკაციაზე, მთელი საქართველო მოვიცვათ.

- რამდენი ხანი ინახება ეს პლაზმა?

- საერთაშორისო ნორმებით გამზადებისთანავე გაიყინება მინუს 30 გრადუსამდე და შენახვა შეგვიძლია 3 წლის განმავლობაში. ჩვენ ინფექციური საავადმყოფოს ბაზაზე შექმნილ კლინიკურ ჯგუფს ვაწვდით ამ პლაზმას, მაგრამ, როგორც ვიცი, გამოიყენეს გორშიც, ერთ სხვა კლინიკაშიც და შედეგიანი იყო. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ალბათ მოიცლის სამინისტროც ამისთვის, რომ პროტოკოლში შეიტანონ, გაჯანსაღებული დონორის პლაზმის გამოყენების შესაძლებლობა, გაფართოებული ფორმით, სხვა ექიმებსაც მიეცეთ. ამ ვითარებაში კი მარაგები იქნება ძალიან მნიშვნელოვანი. როდესაც პაციენტი მძიმდება და ხვდება სტაციონარში, არის პროგრესირება დაავადების, რეკომენდირებულია პირველივე 48 საათში პლაზმის გამოყენება, ეს არის ორგანიზმის დახმარება გამზადებული ანტისხეულებით, მანამ, ვიდრე ეს ორგანიზმი მოასწრებს საკუთარი ანტისხეულების გამომუშავებას. არის ყველაზე ეფექტური, ამიტომ უნდა იყოს ისეთი რაოდენობით, ექიმებსაც გაბედულად შეეძლოთ პლაზმის გამოყენება.