რა ელის ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენსა და სხვა სტრატეგიულ ობიექტებს, თუ სომხეთ-აზერბაიჯანის ომი ყარაბაღს გასცდება?

მთიან ყარაბაღში ომი დღითი დღე მწვავდება და საბრძოლო მოქმედებები ახალ-ახალ ტერიტორიებზე ვრცელდება. სომხეთ-აზერბაიჯანს შორის არსებულმა დაპირისპირებამ შესაძლებელია საფრთე შეუქმნას უმნიშვნელოვანეს ინფრასტრუქტურულ ობიექტებს, რაც არა მხოლოდ ომში მონაწილე ქვეყნებისთვის, არამედ მთლიანი რეგიონისთვისაა მნიშვნელოვანი. ერთ-ერთი ასეთი სტრატეგიული ობიექტი სწორედ ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენია.

7 ოქტომბერს, საღამოს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ სომხეთის შეიარაღებულმა ძალებმა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენის დაბომბვა სცადეს. აღნიშნული აზერბაიჯანის პროკურატურამაც დაადასტურა. უწყების განცხადებით, სარაკეტო დარტყმები დაახლოებით 21:00 საათზე ნავთობსადენის იმ ტერიტორიაზე განხორციელდა, რომელიც ევლახის რაიონში გადის. სომხეთის თავდაცვის სამინისტრომ უარყო აზერბაიჯანის მიერ გავრცელებული ეს ინფორმაცია.

ჯერჯერობით არ გარკვეულა, თუ რომელი მხარეა მართალი და მოხდა თუ არა სტრატეგიულ ობიექტზე შეტევა, თუმცა ექსპერტებმა უკვე დაიწყეს ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მნიშვნელობაზე საუბარი და ორივე მხარის გაფრთხილება.

• ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის მილსადენის მნიშვნელობა

1768 კმ. სიგრძის ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი, ანუ მსოფლიოში სიგრძით მეორე მილსადენი ახალი ათასწლეულის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მიღწევაა. ნავთობსადენი ევროპის ენერგეტიკული უსაფრთხოების საკითხში განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს და რეგიონის ყველაზე დიდ სტრატეგიულ პროექტს წარმოადგენს. მილსადენი ნავთობის კასპიის და ხმელთაშუა ზღვებს შორის ტრანსპორტირების პირველი და უმოკლესი მარშრუტია, რომელიც ეკონომიკურ ეფექტთან ერთად, ენერგეტიკული უსაფრთხოების თვალსაზრისითაც მნიშვნელოვანია. ამ მონაკვეთში ყოველწლიურად დაგეგმილი მაქსიმუმის - 50 მილიონი ბარელი ნავთობის - გატარების სანაცვლოდ, საქართველო, ტრანზიტის საფასურის სახით, დაახლოებით 50 მილიონ აშშ დოლარს მიიღებს. ასევე, საქართველომ თავად მილსადენის მშენებლობიდან არცთუ უმნიშვნელო ეკონომიკური სარგებელი ნახა. სამუშაო ადგილების შექმნის გარდა, მილსადენის მშენებელი და ოპერატორი კომპანიის "ბრიტიშ პეტროლიუმის" ხარჯზე, თითქმის ყოველწლიურად იზრდება პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოცულობაც.

გარდა აღნიშნული მილსადენისა, რეგიონში სხვა მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურებიცაა. მაგალითად: ბაქო-ერზრუმის მილსადენი და ყარსი-ახალქალაქის რკინიგზა. სამხრეთ კავკასიურ მილსადენით საქართველოში მოწოდებული გაზი წარმოადგენს ალტერნატიულ ენერგეტიკულ რესურსს. ამ გაზსადენის ამოქმედებით საქართველო მთლიანად აღარ არის დამოკიდებული რუსულ ბუნებრივი აირის მონოპოლისტ "გაზპრომზე“. ყარსი-ახალქალაქის რკინიგზა კი რეგიონული მნიშვნელობის სარკინიგზო მაგისტრალია, რომელიც ერთმანეთთან პირდაპირ აკავშირებს აზერბაიჯანს, საქართველოსა და თურქეთს. გამომდინარე აქედან, ამ პროექტს რამდენიმე ქვეყნის ჩინოვნიკმა "რკინის აბრეშუმის გზა" უწოდა.

• შესაბამისად, ზემოთ ჩამოთვლილი სტრატეგიული ობიექტების და მათი მნიშვნელობის შემდეგ ვხვდებით, რომ სომხეთ-აზერბაიჯანს შორის დაპირისპირების დროს მნიშვნელოვანია აღნიშნული ინფრასტრუქტურების დაცვა და გაფრთხილება. წინააღმდეგ შემთხვევაში ორ მეზობელ ქვეყანას შორის დაპირისპირების გამო მთელ რეგიონს ზიანი მიადგება.

ავტორი: ნინი გოგიშვილი

იხილეთ ვიდეოსიუჟეტი