ელე­ნე კახ­ნი­აშ­ვი­ლი სა­მა­ჩაბ­ლო­დან დევ­ნი­ლია, ოჯახ­თან ერ­თად წე­რო­ვან­ში დევ­ნილ­თა და­სახ­ლე­ბა­ში ცხოვ­რობს. სა­კუ­თა­რი კარ­მი­და­მო­დან იძუ­ლე­ბით აყ­რი­ლი ხალ­ხი უი­მე­დო­ბა­ში არ ჩა­ვარ­დნი­ლა - ელე­ნემ და მის­მა მე­უღ­ლემ, ახა­ლი ცხოვ­რე­ბის და­წყე­ბა შეძ­ლეს... სა­ო­ცა­რი შრო­მის ფა­სად, მი­წის ფარ­თო­ბი, რო­მე­ლიც წე­რო­ვან­ში ერ­გოთ, აა­ბაღ­ნა­რეს, სა­დაც მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნის ვარ­დე­ბის კო­ლექ­ცი­ე­ბი­დან არა­ერ­თს შეხ­ვდე­ბით. ელე­ნე კახ­ნი­აშ­ვი­ლი ახლა ჩვე­ნი სტუ­მა­რია და არა მარ­ტო სა­კუ­თარ ბაღ­ზე, ბევრ სა­ინ­ტე­რე­სო თე­მა­ზე გვე­სა­უბ­რე­ბა:

- „ჯა­ვა­ხიშ­ვი­ლის“ უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ის­ტო­რი­ის ფა­კულ­ტე­ტი, დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით და­ვამ­თავ­რე, მაგ­რამ პრო­ფე­სი­ით არ მი­მუ­შა­ვია, რად­გა­ნაც დრო ოჯა­ხის მოვ­ლა-პატ­რო­ნო­ბას და­ვუთ­მე. ჩემი საყ­ვა­რე­ლი სფე­რო კუ­ლი­ნა­რი­აა. ამი­ტომ, 2 წის წინ კუ­ლი­ნა­რი­ულ აკა­დე­მი­ა­ში სას­წავ­ლო კურ­სი გა­ვი­ა­რე და ამ კუ­თხით სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვმუ­შა­ობ. ჩემი ოჯა­ხი დევ­ნი­ლი ჯერ კი­დევ 1992 წელს გახ­და და ცხინ­ვა­ლი­დან სო­ფელ კეხვში გა­და­ვე­დით. 2008 წელს კი სა­ქარ­თვე­ლოს ერთ-ერთი ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი კუ­თხე სა­ბო­ლო­ოდ დაგ­ვა­ტო­ვე­ბი­ნეს... წე­როვ­ნის დევ­ნილ­თა და­სახ­ლე­ბა­ში 2008 წლის დე­კემ­ბრი­დან ვცხოვ­რობთ და მას შემ­დეგ ვცდი­ლობთ, მო­ვი­წყოთ ცხოვ­რე­ბა, ადა­მი­ა­ნუ­რი პი­რო­ბე­ბი შე­ვიქ­მნათ. მყავს მე­უღ­ლე და სამი შვი­ლი. მე­უღ­ლე ძა­ლი­ან მხი­ა­რუ­ლი, კარ­გი ადა­მი­ა­ნია, რო­მელ­თა­ნაც არ მო­ი­წყენ, ყვე­ლა პრობ­ლე­მას ად­ვი­ლად გა­და­ლა­ხავ. 21 წე­ლია, რაც ოჯა­ხი შევ­ქმე­ნით, ისიც სა­მა­ჩაბ­ლო­ში გა­ვი­ცა­ნი, იქ სამ­ხედ­რო სა­ვალ­დე­ბუ­ლო სამ­სა­ხურს გა­დი­ო­და. ჯა­რის შემ­დეგ ურ­თირ­თო­ბა გა­ვაგ­რძე­ლეთ და მა­ლე­ვე დავ­ქორ­წინ­დით.

- მოგ­ვი­ყე­ვით თქვენს ბაღ­ნარ­ზე, რო­მე­ლის გა­შე­ნე­ბა 2008 წლი­დან და­ი­წყეთ...

- ჩვე­ნი მთლი­ა­ნი ფარ­თი 400 კვმ-ია, ანუ ზუს­ტად ის, რაც დევ­ნილ­თა ოჯა­ხე­ბის­თვი­საა გან­კუთ­ვნი­ლი. აქ­დან 70 კვმ-მდე შე­ნო­ბა-ნა­გე­ბო­ბას უკა­ვია, და­ნარ­ჩე­ნი - ბაღ-ბოს­ტანს. თა­ვი­დან ჩვე­ნი სურ­ვი­ლი იყო, იქა­უ­რო­ბა გაგ­ვე­ლა­მა­ზე­ბი­ნა, რომ მო­სას­ვე­ნე­ბე­ლი ად­გი­ლი გვქო­ნო­და, რად­გან სა­ცხოვ­რებ­ლად ცუდი პი­რო­ბე­ბი იყო. გარ­შე­მო არა­ნა­ი­რი ნარ­გა­ვი არ იყო. პირ­ვე­ლად ბა­და­გი­სა და ჩურ­ჩხე­ლის­თვის ვე­ნა­ხი ჩავ­ყა­რეთ. ღვი­ნო­ზე არც გვი­ფიქ­რია, მაგ­რამ ამ ხნის მან­ძილ­ზე ვე­ნა­ხი იმ­ხე­ლა გახ­და, რომ უკვე ყვე­ლაფ­რის­თვის გვყოფ­ნის. შემ­დეგ ყვა­ვი­ლე­ბი გა­ვამ­რავ­ლეთ, რომ გა­რე­მო გა­მო­ცო­ცხლე­ბუ­ლი­ყო. ამა­სო­ბა­ში ჩვე­ნი მო­თხოვ­ნე­ბი და გე­მოვ­ნე­ბა იმ­დე­ნად და­იხ­ვე­წა, რომ ვარ­დე­ბის გა­შე­ნე­ბაც გა­დავ­წყვი­ტეთ. თა­ვი­დან ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ვარ­დე­ბი დავრგეთ, რომ­ლე­ბიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ისე­დაც იყო. მას შემ­დეგ კი, რაც უცხო­ე­თი­დან შე­მო­ტა­ნი­ლებ­ზე მემ­ცე­ნა­რე­ებ­ში მო­თხოვ­ნა გა­ი­ზარ­და, უკვე ისი­ნიც. ჩვენ­ზე უფრო დიდი კო­ლექ­ცი­ო­ნე­რე­ბის­გან სა­უ­ცხოო ჯი­შებს ვყი­დუ­ლობთ. მერე ერ­თმა­ნეთს გა­მოც­დი­ლე­ბას, ცოდ­ნას ვუ­ზი­ა­რებთ, თი­თო­ე­უ­ლი რო­გორ ყვა­ვი­ლობს, რა სიხ­ში­რით, ვას­წავ­ლით წამ­ლო­ბებს, რო­მე­ლი წა­მა­ლი, პრე­პა­რა­ტია უკე­თე­სი. აღ­მო­სავ­ლეთ­ში ვარ­დი სხვა­ნა­ი­რად ყვა­ვი­ლობს, და­სავ­ლეთ­ში - სხვა­ნა­ი­რად. ამი­ტომ ერ­თმა­ნეთს ამ გა­მოც­დი­ლე­ბა­საც ვაც­ნობთ.

ასევე დაგაინტერესებთ

13:33 / 14-06-2020

ულამაზესი ეზო სამტრედიაში, სადაც ბაბუა შვილიშვილებისთვის ზღაპრის გმირებს აცოცხლებს - "ისინი ჩვენთვის სულიერი არსებები არიან"

18:02 / 21-06-2020

ფერმერი მედდა აბაშიდან, რომელიც უზარმაზარ მეურნეობას უძღვება - "სოფელში ადამიანი მშიერი როგორ უნდა იყოს?!"

- ვარ­დებს მხო­ლოდ თქვენ უვ­ლით?

- მე და ჩემი მე­უღ­ლე. მას ამ საქ­მე­ში დიდი წვლი­ლი მი­უ­ძღვის. მი­წას­თან მუ­შა­ო­ბა ქა­ლის­თვის რთუ­ლია, ვარ­დებს მუდ­მი­ვად სჭირ­დე­ბა ნი­ა­და­გის გა­ფხვი­ე­რე­ბა, შე­მო­თხოვ­ნა, შე­მო­ბარ­ვა, მი­წის შე­მოყ­რა, რომ რბილ მი­წა­ში ახა­ლი ნა­ყა­რი გა­ი­კე­თოს. შე­წამ­ვლა სჭირ­დე­ბა, შე­სა­წამ­ლი აპა­რა­ტუ­რა ქა­ლის­თვის ძა­ლი­ან მძი­მეა, ამი­ტომ, მე­უღ­ლე მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ სას­წრა­ფო სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბის თა­ნამ­შრო­მე­ლია და 24 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში რთუ­ლი სა­მუ­შაო გრა­ფი­კი აქვს, ყვე­ლა­ფერ­ში მეხ­მა­რე­ბა და მისი როლი ამ საქ­მე­ში დი­დია.

- იმის­თვის, რომ ვარ­დის ბაღი გა­ვა­შე­ნოთ, რა არის სა­ჭი­რო?

- უპირ­ვე­ლე­სად ცოდ­ნაა სა­ჭი­რო, ამის გა­რე­შე ვარდს ვერ გა­მო­იყ­ვან. მი­უ­ხე­და­ვა­და იმი­სა, რომ გა­მოც­დი­ლე­ბა უკვე დაგ­ვიგ­როვ­და, ჯერ კი­დევ ვსწავ­ლობთ, ცოდ­ნის დაგ­რო­ვე­ბას 5-6 წელი მო­ვუნ­დით, ბოლო-2 წე­ლი­წად­ში კი მა­სობ­რი­ვი გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბა მოხ­და. მა­ნამ­დე სა­შუ­ა­ლე­ბა არ იყო, თითო ვარდს წლო­ბით ვე­ლო­დე­ბო­დით, რომ შეგ­ვხვედ­რო­და, რად­გა­ნაც სა­კო­ლექ­ციო ვარ­დებ­ზე დიდი რი­გია... ასე­ვე გვაქვს აფ­რი­კუ­ლი სე­ლექ­ცი­ის იები. ამ პა­ტა­რა სახ­ლში, სა­ძი­ნებ­ლის ერთი კე­დე­ლი ამ მცე­ნა­რეს და­ვუთ­მეთ.

- რთუ­ლი მო­სავ­ლე­ლია?

- ამა­ზე რთუ­ლად მო­სავ­ლე­ლი მცე­ნა­რე არ მე­გუ­ლე­ბა, ასე ორ­ქი­დე­ე­ბიც კი არ გამ­ჭირ­ვე­ბია. ეს იები სპე­ცი­ა­ლურ სუბსტრატ­ში ცხოვ­რო­ბენ, რაც ქო­ქო­სის და­ფხვნი­ლი ქერ­ქის, ტორ­ფი­სა და პერ­ლი­ტის ნა­რე­ვია. ამა­თაც კერ­ძო კო­ლექ­ცი­ო­ნე­რე­ბის­გან ვაგ­რო­ვებთ. ხან ფოთ­ლებს ვუც­ვლით ერ­თმა­ნეთს და ისე ვამ­რავ­ლებთ.

- რო­გორ?

- აღ­ნიშ­ნულ სპე­ცი­ა­ლურ ნი­ა­დაგს ვყრით კონ­ტე­ი­ნერ­ში და ფო­თოლს მას­ში ვდებთ. ად­ვი­ლად მრავ­ლდე­ბა, ძა­ლი­ან მალე ფეს­ვი­ან­დე­ბი­ან, ერთი ფოთ­ლის­გან 15 ძი­რის მი­ღე­ბა შე­იძ­ლე­ბა, მაგ­რამ ჯიშ­საც გა­აჩ­ნია, ყვე­ლა ია ასე არ ფეს­ვი­ან­დე­ბა. ისე, და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მი­მართ მიდ­რე­კი­ლე­ბი კი არი­ან. ბევ­რი სა­ინ­ტე­რე­სო რამ ახა­სი­ა­თებთ... მოკ­ლედ, 100 სხვა­დას­ხვა ფე­რის ია გვაქვს. ყო­ველ­დღი­უ­რი მოვ­ლა არ სჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ ყო­ველ მე­სა­მე-მე­ორ­თხე დღეს ხე­ლის შევ­ლე­ბა მა­ინც უნდა... თუ ზედ­მე­ტი წყა­ლი მო­უ­ვი­და, მა­შინ­ვე მავ­ნე­ბე­ლი, ჭია და ნა­ცა­რი უჩ­ნდე­ბა. ასე­ვე ხე­ლოვ­ნუ­რი გა­ნა­თე­ბა სჭირ­დე­ბა. ჩვე­უ­ლებ­რივ შუქ­ზე და მზე­ზე ვერ იცო­ცხე­ლებს. სამ­ხრე­თის მხა­რის ფან­ჯრებ­ზეც იდე­ა­ლუ­რად გრძნობს თავს... ასე რომ, მის მო­შე­ნე­ბას მხო­ლოდ მას ვურ­ჩევ, ვინც მუდ­მი­ვად სახ­ლშია.

- თუკი ვარდს და­ვუბ­რუნ­დე­ბით, რო­გორ მოვ­ლას ითხოვს თქვე­ნი ვარ­დე­ბი?

- ჩვე­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბით, ვარ­დის მოვ­ლას სე­ზო­ნე­ბი აქვს. ვარ­დის ნერ­გის და­სარ­გა­ვად შე­მოდ­გო­მას ვირ­ჩევთ, რად­გან შე­მოდ­გო­მით ადაპ­ტა­ცი­ას ად­ვი­ლად გა­და­ლა­ხა­ვენ და გა­ზა­ფხულ­ზე უკე­თე­სად ყვა­ვი­ლო­ბენ. შე­მოდ­გო­მით ვა­ფხვი­ე­რებთ მი­წას, ვამ­დიდ­რებთ ნა­კე­ლით, ექ­ვსთვი­ა­ნი სა­სუ­ქით, შემ­დეგ ამოვ­თხრით და­ახ­ლო­ე­ბით 40 სმ ორ­მოს, სა­დაც დრე­ნაჟს (ხრე­ში, ან სი­ლაქ­ვი­შა) ჩა­ვუყ­რით, ვრგავთ ვარდს და ვაყ­რით ფხვი­ერ მი­წას. ნერ­გი გარ­კვე­ულ სი­მაღ­ლე­ზე (სამ-ხუთ კვირტზე) უნდა იყოს გას­ხლუ­ლი, რომ ადაპ­ტა­ცია ად­ვი­ლად გა­ი­ა­როს... ზამ­თრის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ნა­ლე­ქი­ან პე­რი­ოდ­ში მორ­წყვა არ სჭირ­დე­ბა, მშრალ ამინ­დში კი ახალ დარ­გულ ნერგს მორ­წყვა უნდა. გა­ზა­ფხულ­ზე, რო­დე­საც შე­ფოთ­ვლას და­ი­წყებს, პირ­ვე­ლი წამ­ლო­ბა უტარ­დე­ბა, თე­ბერ­ვლი­დან გას­ხვლას ვარ­დე­ბის ჯი­შე­ბის მი­ხედ­ვით ვი­წყებთ. თუ ხვი­ა­რა ვარ­დია, არ უნდა გას­ხვლა, უბ­რა­ლოდ დე­კო­რა­ტი­უ­ლად ლა­მა­ზად ფორ­მას მივ­ცემთ, ან გამ­ხარ და და­ზი­ა­ნე­ბულ ტო­ტებს მო­ვაჭ­რით. შემ­დეგ მო­დის მე­ო­რე პლა­ნის ფლო­რი­ბუნ­და ვარ­დე­ბი, ისი­ნი 40 სმ-ზე უნდა გა­ის­ხლას, რომ შე­ავ­სოს მის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი ზოლი, უხ­ვად და ლა­მა­ზად იყ­ვა­ვი­ლოს. პირ­ველ რიგ­ში ჩაის ჰიბ­რი­დე­ბი ირ­გვე­ბა, ასე­ვე ნი­ა­დაგმფა­რა­ვი ვარ­დე­ბი, ესე­ნი და­ბალ­ზე უნდა გა­ის­ხვლას, რომ ლა­მა­ზი ბუჩ­ქი მი­ვი­ღოთ. გას­ხვლის შემ­დეგ მო­დის პირ­ვე­ლი წამ­ლო­ბა, ეს განკვუთ­ვნი­ლია კვირ­ტის და­ა­ვა­დე­ბე­ბის­თვის, ბუგ­რი არ შვი­დეს, არ დარ­ჩეს კვირ­ტის ჭია, რო­მე­ლიც ფო­თოლ­ში იბუ­დებს და აფუ­ჭერბს. შემ­დე­გი წამ­ლო­ბაა, „ბორ­დო“, ანუ სამ ფო­თოლ­ზე წამ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც მას ნაც­რის და სო­კო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბის­გან იცავს. ფო­თო­ლი უნდა იყოს ხას­ხა­სა, ლა­მა­ზი შე­ფე­რი­ლო­ბის. ყვი­თე­ლი და შა­ვად და­ლა­ქა­ვე­ბუ­ლი ფოთ­ლე­ბი მე­ბა­ღის­თვის ძა­ლი­ან ცუდი ტო­ნია... სა­ერ­თოდ, წვი­მის, ყინ­ვის, და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მი­მართ გამ­ძლე ჯი­შე­ბი უნდა შე­ირ­ჩეს. წამ­ლო­ბე­ბის გარ­და კვირ­ტის პე­რი­ოდ­ში გა­მოკ­ვე­ბა სჭირ­დე­ბა, რომ გვირ­გვი­ნი სრულ­ყო­ფი­ლი იყოს. კვე­ბა რამ­დე­ნი­მე სა­ხი­საა - ფოთ­ლი­დან და ფეს­ვი­დან. ფეს­ვი­დან კვე­ბის­თვის გა­მო­ვი­ყე­ნებთ ნა­კე­ლის­გან დამ­ზა­დე­ბულ სპე­ცი­ა­ლურ ხსნარს, რო­მელ­საც ჟი­ჟას ეძა­ხი­ან, არის კი­დევ ბა­ლა­ხის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი კოქ­ტე­ი­ლე­ბი.

- კოქ­ტე­ი­ლებ­ში რას გუ­ლის­ხმობთ?

- რო­დე­საც ბაღს ზედ­მე­ტი ბა­ლა­ხის­გან გა­ვა­სუფ­თა­ვებთ. ბა­ლა­ხი უნდა და­ვა­ქუც­მა­ცოთ, ჩავ­ყა­როთ სპე­ცი­ა­ლურ ჭურ­ჭელ­ში, წყა­ლი და­ვასხთ და ერ­თგვა­რი კოქ­ტე­ი­ლი და­ვამ­ზა­დოთ. ბა­ლა­ხი სავ­სეა კალ­ცი­უ­მით, მაგ­ნი­უ­მით, აზო­ტით და ეს ხსნა­რი კარ­გად კვე­ბავს. მოკ­ლედ ამ მა­სას ვარ­დის ძი­რებ­ში ვაბ­რუ­ნებთ. არის კი­დევ ფოთ­ლი­დან კვე­ბა და ამის­თვის ათას­ნა­ი­რი სა­შუ­ა­ლე­ბაა, რა­საც სპე­ცი­ა­ლურ მა­ღა­ზი­ებ­ში შე­ვი­ძენთ. ცოტა მსუ­ნა­გი მცე­ნა­რეა, გა­მოკ­ვე­ბა უყ­ვარს, მაგ­რამ გა­და­ჭარ­ბე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა, მა­შინ მუ­ტანტს მი­ვი­ღებთ, ძა­ლი­ან დიდ­სა და სა­ხე­შეც­ვლილ მცე­ნა­რეს, ბა­ლან­სი უნდა და­ვიც­ვათ.

- ტრი­ალ მინ­დორ­ზე და­გა­სახ­ლეს და მინ­დვ­რის აწალ­კო­ტე­ბა შე­ძე­ლით... სა­კუ­თა­რი გა­მოც­დი­ე­ბი­დან უი­მე­დო ადა­მი­ა­ნებს რას ეტყო­დით?

- არას­დროს და­მი­კარ­გავს იმე­დი, ყო­ველ­თვის შე­მარ­თე­ბით, ბრძო­ლი­სუ­ნა­რი­ა­ნი და მი­ზან­და­სა­ხუ­ლი ვი­ყა­ვი. ადა­მი­ან­მა აუ­ცი­ლებ­ლად ის საქ­მე უნდა აკე­თოს, რისი ინ­ტე­რე­სიც აქვს. არას­დროს გა­ით­ვა­ლის­წი­ნონ ისე­თი რჩე­ვა, რომ­ლის მი­მარ­თაც ინ­ტე­რე­სი არ გა­აჩ­ნი­ათ. გა­მო­რი­ცხუ­ლია, იძუ­ლე­ბით ვე­რა­ფერს სა­სარ­გებ­ლოს ვერ გა­ა­კე­თე­ბენ და ვერც წარ­მა­ტე­ბას მი­აღ­წე­ვენ. პე­სი­მის­ტებს ვურ­ჩევ - სა­კუ­თარ თავს ჩა­უ­ფიქ­რდნენ, რა უნ­დათ, რა უყ­ვართ, რისი გა­კე­თე­ბის სურ­ვი­ლი აქვთ და იმ კუ­თხით გან­ვი­თარ­დნენ. კომ­პლექ­სე­ბის­გან უნდა გა­თა­ვი­სუფ­ლდნენ. ბოლო დროს მე­ბა­ღე-მემ­ცე­ნა­რე­ო­ბა­ში მა­მა­კა­ცე­ბიც გა­მოჩ­დნენ, რომ­ლე­ბიც ამ საქ­მით და­ინ­ტერსდნენ. ამი­ტომ ახალ­გაზ­რდებს, მა­მა­კა­ცებს ვურ­ჩევ­დი, არ იყ­ვნენ შე­ბო­ჭილ-და­კომ­პლექ­სე­ბუ­ლე­ბი, თუ მოს­წონთ ამ საქ­მის კე­თე­ბა, თა­მამდ აკე­თონ. პა­ტა­რა რჩე­ვა მე­ბა­ღე­ე­ბის­თვის: ახლა ის სე­ზო­ნია, რომ ნაყ­ვა­ვი­ლა­რი ვარ­დე­ბი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მო­იჭ­რას სამ-ხუთ ფო­თოლ­ზე, ანუ საღ კვირ­ტამ­დე. საღი მუხლთა­შო­რი­სი კვირ­ტი უნდა შე­ირ­ჩეს და ღერო იქამ­დე გა­და­იჭ­რას. ვარდს კვე­ბა აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მი­ე­ცეს, რომ ახა­ლი ყვა­ვი­ლო­ბის პე­რი­ო­დი, მე­ო­რე ტალ­ღა წა­მო­ვი­დეს...