შეცვალა თუ არა კორონავირუსმა ჰაერის მდგომარეობა საქართველოში - "დედაქალაქში პანდემიამ სერიოზული პრობლემა გამოასწორა"

"დედამიწის გადატვირთვა" - ასე უწოდებენ გარემოს დამცველები იმ მდგომარეობას, რომელშიც პანდემიის გამო დედამიწა აღმოჩნდა. პანდემიის შედეგად მსოფლიოში მინიმუმამდეა დაყვანილი ტრანსპორტით გადაადგილება, ასევე გაჩერებულია უდიდესი სამრეწველო ქარხნები, რამაც ჰაერის დაბინძურებაზე დადებითი კუთხით უდიდესი გავლენა მოახდინა.

რა მდგომარეობაა თბილისსა და საქართველოში ჰაერის დაბინძურების მხრივ - AMBEBI.GE-მ შეკითხვებით გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ატმოსფერული ჰაერის სამმართველოს უფროსს, ნოე მეგრელიშვილს მიმართა:

- პანდემიამ თავისი როლი ითამაშა მთელ მსოფლიოში ჰაერის ხარისხის კუთხით მდგომარეობის შეცვლაში, განსაკუთრებულად ეს იმ ქვეყნებსა და რეგიონებს ეხებათ, სადაც მოსახლეობა მჭირდოდ არის დასახლებული და სამრეწველო ობიექტები დიდი მასშტაბებით არის წარმოდგენილი. იგივე ჩინეთში, ევროპასა და ჩრდილოეთ იტალიაში, მკვეთრად შემცირდა აზოტის ორჟანგის (იწვევს სასუნთქი სისტემის გაღიზიანებას, სუნთქვის გაძნელებას, ტკივილს გულ-მკერდის არეში ავტ.) რაოდენობა.

საქართველოს მაგალითზეც იგივე შეიძლება ითქვას - ჩვენთან ერთ-ერთი მთავარი დამბინძურებელი იყო აზოტის ორჟანგი და მეორე - მყარი ნაწილაკები. აზოტის ორჟანგის მთავარი წყარო გახლდათ ავტოტრანსპორტის მიერ წარმოქნილი გამონაბოლქვი და მას შემდეგ, რაც ვირუსმა შეამცირა ტრანსპორტის გადაადგილება, ყველა სადგურზე თვალნათლივ გვაქვს აზოტის ორჟანგის კლება და განსაკუთრებულად ეს ჩანს იმ მონაკვეთებზე, სადაც გზისპირა სადგურები გვაქვს განთავსებული.

ყველაზე ცხელ წერტილებშიც კი, მაგალითად წერეთელის გამზირზე არსებულ გზისპირა სადგურზე, ასევე ქუთაისსა და ბათუმში, ნორმის გადაჭარბება აღარ ფიქსირდება.

- რა მდგომარეობაა რუსთავში, სადაც მუდმივი პრობლემაა დაბინძურებული ჰაერი?

- რუსთავის შემთხვევაში პრობლემური დამბინძურებელი არ ყოფილა აზოტის ორჟანგი, იქ მთავარი პრობლემა გვაქვს მყარი ნაწილაკების სახით, თან საკმაოდ სერიოზული. მყარი ნაწილაკების მთავარი წყაროა სამშენებლო სექტორი, მსხვილი სამრეწველო ობიექტები და გარკვეულწილად ენერგეტიკული ობიექტებიც, რაც გულისხმობს შეშის მოხმარებას. შესაბამისად, აზოტის ორჟანგის კუთხით იქაც ფიქსირდება კლება, მაგრამ მყარი ნაწილაკების პრობლემა ისევ აქტუალურია.

- თუმცა, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ მარჯანიშვილის ქუჩაზე ჰაერის კუთხით მდგომარეობა გაუარესებულია, რამ გამოიწვია ეს?

- როგორც აღვნიშნე, ქვეყანაში აზოტის ორჟანგის კუთხით ნამდვილად კლება გვაქვს, მაგრამ რაც შეეხება მარჯანიშვილის ქუჩის მაგალითზე, დიახ, გაუარესებული სურათი აჩვენა, მნიშვნელოვანია ამ შემთხვევაში გამოვყოთ დამბინძურებელი, სამწუხაროდ მყარი ნაწილაკების კონცენტრაციამ მოიმატა ბოლო დღეებში და ეს უკავშირდება ტრანსსასაზღვრო დაბინძურებას.

ბოლო დღეებში აღმოსავლეთის მხრიდან გვაქვს მყარი ნაწილაკების შემოჭრა, ეს გახლავთ საჰარის უდაბნოს, არაბეთის ნახევარკუნძულის და აზიის უდაბნოს მტვერი, რაც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ჰაერის ხარისხის ფორმირებაში.

მცდარია, აბსურდულიც კი შეხედულება, რომ საქართველოში ტრანსპორტი არ აღმოჩნდა მთავარი დამბინძურებელი. ავტოტრანსპორტის ნაკადების მკვეთრმა ცვლილებამ მოგვცა შედეგი, რომ დაბინძურების კონცენტრაციები ნორმის ქვევით ჩამოვიდა. განსაკუთრებულად დედაქალაქში გვაქვს ამის სერიოზული პრობლემა, შეიძლება ითქვას, რომ პანდემიამ გამოასწორა.

კიდევ ერთხელ ვაცხადებ, ავტოტრანსპორტი არის აზოტის ორჟანგით დაბინძურების წყარო და პანდემიამ გამოიწვია აშკარა, თვალნათელი შემცირება

მყარი ნაწილაკების მთავარი წყაროა სამშენებლო სექტორი, სამრეწველო სექტორი, ასევე ენერგეტიკის სექტორი - შეშის მოხმარება. გაითვალისწინეთ, რომ ქვეყანაში არ აკრძალულა სამშენებლო საქმიანობა, გარდა დემონტაჟისა და საწარმოებიც არ გაჩერებულა. ამიტომაა, რომ საქართველოში პანდემიამ ისეთი შედეგი ვერ მოგვცა მყარი ნაწილაკების კუთხით როგორც აზოტზე მოგვცა. თან, უდაბნოს მტვერი ისევ შემოდის საქართველოს ტერიტორიაზე როგორც მანამდე.

- გლობალურ პერსპექტივაში, რას მოუტანს გარემოს ე.წ. დედამიწის "რეფრეში"?

- გარემოს დამცველებს დიდი იმედი გვაქვს ეს ვითარება უკეთესობისკენ შეიცვლება, მაგრამ იმის იმედიც გვაქვს, რომ ეს მოვლენა დააფიქრებს, რა დადებითი შედეგები შეიძლება გამოიღოს ადამიანების ქცევის შეცვლამ.

ნაკლებად გამოვიყენოთ ტრანსპორტი, უაზრო გადაადგილება ავტომობილებით მინიმუმამდე დავიყვანოთ, უნდა შევცვალოთ ჩვენი ქცევა, გავაუმჯობესოთ საზოგადოებრივი ტრანსპორტი და ხელმისაწვდომი გავხადოთ, კერძო ტრანსპორტიდან გადავიდეთ საზოგადოებრივზე, ფეხით და ველოსიპედით გადავაადგილდეთ

არავის არ აქვს მოლოდინი, რომ პანდემიის დასრულების შემდეგ ეს კონცენტრაცია შენარჩუნდება, ადამიანების გააქტიურების შემდეგ ტრანსპორტის ნაკადები მოიმატებს და ეს პირდაპირ გაზრდის აზოტის ორჟანგის კონცენტრაციას, მაგრამ ეს მოვლენები გადაგვახედებს ჩვენ ცხოვრების წესზე და მეტს ვიფიქრებთ გარემოზე, დედამიწასა და სუფთა ჰაერზე.