„თეთრი და შავი პური“, რომელს აქვს სასარგებლო თვისებები და რომელი უნდა გამოვიყენოთ დიეტების, ანუ სწორი კვების დროს

პური ერთერთი ყველაზე ძველი და გავრცელებული საკვები პროდუქტია. პურის წარმოშობის ისტორია უძველესი დროიდან მოდის და მას შემდეგ მისი წარმოების ტექნოლოგია არაერთხელ შეიცვალა. პირველად დამზადებული პური რა თქმა უნდა ძალიან განსხვავდება იმ პურისგან, რომელსაც დღეს ჩვენ მივირთმევთ. პური ძირითადად ხორბლისგან ცხვება, ხორბლის დამუშავების ტექნოლოგიამ კი პურის საკვები ფასეულობა მნიშვნელოვნად შეცვალა.ხორბლის მარცვალი – შემადგენლობის მიხედვით უამრავ ვიტამინს შეიცავს: A, E, F, B ჯგუფის და სხვა; აგრეთვე ხორბალი შეიცავს დიდი რაოდენობით მინერალებს: სპილენძი, სელენი, მაგნიუმი, კობალტი, თუთია, ნატრიუმი, სილიციუმი, მარგანეცი, კალიუმი, იოდი და ა.შ. სწორედ ამიტომაა ხორბალი მიჩნეული უნიკალურ პროდუქტად. ცნობილია, რომ ეს აუცილებელი ნივთიერებები თავმოყრილია ხორბლის მარცვლის გარსში და ჩანასახში. თანამედროვე დამუშავების პროცესში, მარცვლის ყველაზე ფასეული ნაწილი ნარჩენებში მიდის, რჩება მხოლოდ კალორიები და სახამებელი, რომლისგანაც შედგება „უმაღლესი ხარისხის ფქვილი“. ამ ფქვილისგან კი აცხობენ თეთრ პურს, ასევე ფუნთუშებს და სხვადასხვა საკონდიტრო ნაწარმს. წარწერა ეტიკეტზე: დამზადებულია „უმაღლესი ხარისხის ფქვილი“ - საგან სინამდვილეში სულაც არ ნიშნავს ამ პროდუქტის სარგებლიანობის შემფასებელს. ეს უფრო მეტად მიუთითებს, თუ რამდენად აგრესიულად იქნა დამუშავებული საწყისი ხორბლის მარცვალი. თავად მარცვლის ხარისხი კი აქ არანაირ როლს არ თამაშობს. უმაღლესი ხარისხის ფქვილის კალორიულობა საკმაოდ მაღალია, მაგრამ მას არანაირი ბიოლოგიური ფასეულობა არ გააჩნია – ის მხოლოდ წარმოადგენს მაღალკალორიულ პროდუქტს, მაგრამ მასში აღარაა არც ცილები, არც ვიტამინები და არც მინერალები.

ცნობილი ფაქტია, რომ ტექნოლოგიებით დამუშავების დროს უმაღლესი ხარისხის ფქვილის მისაღებად მარცვალი ჯერ იფქვება, შემდეგ იცრება. მარცვლის წვრილად დაფქვა კი იწვევს მასში შემავალ ვიტამინებს, მინერალებს, ასევე უჯრედისის შემცველ გარსის განადგურებას. ამ დამუშავების შემდეგ რჩება მხოლოდ სახამებელი. რაც შეეხება უხეშად დაფქვილ მარცვალს მასში 2,3% უჯრედისია შენარჩუნებული, უმაღლესი ხარისხის ფქვილში კი 0,1%. აქედან გამომდინარე, კარგად ჩანს სხვაობა ამ ორი სახეობის ფქვილიდან გამომცხვარ პურს შორის.

ექიმების და დიეტოლოგების უმეტესობა თვლის, რომ ბევრი დაავადების განვითარებას ხელს უწყობს თეთრი პურისა და უმაღლესი ხარისხის ფქვილისაგან დამზადებული პროდუქტების ხშირი და ჭარბი გამოყენება საკვებ რაციონში. თუ გავითვალისწინებთ დღესდღეობით არსებულ ჩვენს კვებით ჩვევას, იმას რომ მიჩვეულები ვართ ყველაფრის პურთან ერთად ჭამას და თეთრი ფუმფულა და ცხელი პური ხშირია ჩვენს საკვებ რაციონში, ადვილი გასაგებია რას ეფუძნება მოსაზრება პურის მავნებლობის შესახებ. ცნობილია, რომ ადამიანებს (ზრდასრულებზეა საუბარი), რომლებიც მუდმივად იყენებდნენ ყუველდღიურ საკვებ რაციონში თეთრ პურს, ან უმაღლესი ხარისხის ფქვილისაგან დამზადებულ საკონდიტრო ნაწარმს, ხშირად აქვთ გულ-სისხლძარღვთა, კუჭ-ნაწლავის, ენდოკრინული და ონკოლოგიური დაავადებები. ასევე ხშირია ასეთ ადამიანებში ჭარბი წონა და შაქრანი დიაბეტი

არსებობს ჭვავის, ხორბლის და შერეული (ჭვავი-ხორბლის) ტიპის პური. განვიხილოთ თითეული მათგანი:

ჭვავის პურს აცხობენ ჭვავის ფქვილისგან, მას აქვს მუქი გარსი და უფრო მუქი, წებოვანი და ნაკლებად ფოროვანია პურის გული, ვიდრე ხორბლის პურს. ჭვავის პური დიდი რაოდენობით უჯრედისს, მინერალებსა და ვიტამინებს შეიცავს. ასვევ ჭვავის ფქვილი შეიცავს ორჯერ მეტ მაგნიუმს და კალიუმს, ვიდრე ხორბლის. ხორბლის პური ქატოთი ყველაზე სასარგებლო პურია. ქატოს აქვს თვისება შთანთქოს ტოქსინები და ალერგენები, ის ორგანიზმს უჯრედისით, ცილებით და ვიტამინებით ამარაგებს. ასევე ეს პური შეიცავს საკმაო რაოდენობით ნიკოტინმჟავას (ნიაცინი), რომელიც სჭირდება ორგანიზმს ათეროსკლეროზული დაავადებების პროფილაქტიკისათვის.

თეთრი პურის ადვილად ათვისებად ნახშირწყლებს შეიცავს. ისინი ორგანიზმს ენერგიას მატებენ. ასევე ცნობილია, რომ შეიცავს დიდი რაოდენობით კალორიებს, რაც შესაძლებლობას გვაძლევს რომ დასაშვები იყოს რომ მიირთვან სპორტსმენებმა და ბავშვებმა.

რაც შეეხება ბავშვებს, მინდა ორიოდე სიტყვით მათაც შევეხო:

მშობლებისთვის ალბათ ძნელი წარმოსადგენია, რომ გემრიელი ფუნთუშები, ნამცხვრები და საფუარით აფუებული პური შეიძლება არცთუ სასარგებლო იყოს ბავშვის ორგანიზმისთვის. უკვე არაერთი ქვეყნის მეცნიერები და ექიმები მომავალ დედებსა და მშობლებს ურჩევენ, რომ მათი ოჯახის წევრების რაციონში ჭვავის პური შედიოდეს. განსაკუთრებით 3 წლის ასაკიდან, როდესაც ბავშვის რაციონი შედარებით ადვილი სამართავია. ჭვავის პური პატარას ჯანსაღი კვების ჩვევას გამოუმუშავებს და მრავალი დაავადებისგან დაიცავს. შეუცვლელია, თუ ბავშვს სიმსუქნისკენ აქვს მიდრეკილება.

სასურველია ბავშვს უარი ვუთხრათ ახლად გამომცხვარ ცხელ პურზე. საკონდიტრო ნაწარმი მცირე ულუფებით შეიძლება ასევე გამოჩნდეს ბავშვის კვებაში სამი წლის ასაკიდან. საკამათო არავისთვის არაა, რომ ტკბილი ფუნთუშა ძალიან გემრიელია და მოსწონს ბავშვს, მაგრამ მისი ბიოლოგიური ღირებულება ძალიან დაბალია. უმჯობესია ბავშვისთვის პურის ყიდვის დროს შეარჩიოთ პროდუქტი პაკეტში და, რა თქმა უნდა, აკონტროლეთ ბავშვების მენიუში პურის რაოდენობა. ეს მნიშვნელოვანია კვების ჩვევების ჩამოყალიბებისთვის და ჭარბი წონის თავიდან ასაცილებლად. დაიწყეთ პურის მიცემა მცირე ულუფებით - 5 გრამით, პური აუცილებელია ბავშვებში ღეჭვითი რეფლექსის ჩამოყალიბებისთვის. 1 წლის ასაკიდან შეგიძლიათ გაუორმაგოთ პორცია, წელიწადნახევრის შემდეგ შეგიძლიათ უკვე მისცით 1 ნაჭერი (20-25 გრამი), 1,5-დან 2 წლამდე - ორი ნაჭერი, ორი წლის შემდეგ - სამი ნაჭერი პური დღეში. გასათვალისწინებელია, რომ ეს არის პურის დღიური რაციონი და არა ერთ კვებაზე მისაცემი რაოდენობა. 21-ე საუკუნეში ბავშვთა ასაკის სიმსუქნე ძალიან გახშირდა და უამრავი დაავადების ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს. ამიტომ ბავშობიდან უნდა იყოს ჩამოყალიბებული კვების კულტურა, პორციები და კვების საათები. ადამიანისათვის საუზმის გარეშე პირდაპირ სადილზე კვების დაწყება არაა ჯანსაღი. დღეში აუცილებელია 4 ჯერადი კვება (საუზმე, სამხარი, სადილი და ვახშამი). ზრდასრულ ჯანმრთელ ადამიანებს და იმ პაციენტებს ვისაც აქვს ჭარბი წონა, სიმსუქნე, არტრეიული ჰიპერტენზია, შაქრინი დიაბეტი ვურჩევდი საკვებ რაციონში გამოიყენონ არა თეთრი, არამედ რუხი, ჭვავის ან ქატოს პური. ამით ისინი აირიდებენ სხვადასხვა გართულბებს, დააკორექტირებენ წონას და გაიხანგრძლივებენ სიცოცხლეს.

ექიმი ენდოკრინოლოგ-დიეტოლოგიმედიცინის აკადემიური დოქტორი- ნინო ესაკია