წი­ნა­სა­ა­ხალ­წლოდ ტე­ლე­ეკ­რანს კვლავ ელ­დარ შენ­გე­ლა­ი­ას კი­ნო­შე­დევ­რე­ბი: "არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­მო­ფე­ნა", "შე­რე­კი­ლე­ბი", "ცის­ფე­რი მთე­ბი ანუ და­უ­ჯე­რე­ბე­ლი ამ­ბა­ვი" და­ი­პყრობს, რო­მელ­საც მა­ყუ­რე­ბე­ლი წლი­დან წლამ­დე კი არ აკ­ლდე­ბა, ემა­ტე­ბა. ეს არის ნამ­დვი­ლი კინო - სა­ყო­ველ­თაო სა­ნა­ხა­ო­ბა, რო­მე­ლიც ინ­ტე­ლექ­ტუ­ალ­საც იზი­დავს და მა­სობ­რივ მა­ყუ­რე­ბელ­საც. მი­უ­ხე­და­ვად წლე­ბის (მალე 80 წელი შე­უს­რულ­დე­ბა) და ცხოვ­რე­ბის სიმ­ძი­მი­სა, მა­ესტრო ელ­დარ შენ­გე­ლა­ია კვლავ მხნე და რაც მთა­ვა­რია, შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი გეგ­მე­ბით არის აღ­სავ­სე. ქარ­თულ კი­ნო­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სებ­ზე კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფის­ტთა კავ­ში­რის თავ­მჯდო­მა­რე, კი­ნო­რე­ჟი­სო­რი ელ­დარ შენ­გე­ლა­ია გვე­სა­უბ­რე­ბა.

- ქარ­თულ კი­ნო­ში ჯერ­ჯე­რო­ბით საქ­მე მა­ინ­ცდა­მა­ინც კარ­გად არ მი­დის, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ეროვ­ნუ­ლი კი­ნო­ცენ­ტრის­თვის გა­მო­ყო­ფი­ლი თან­ხა არა­საკ­მა­რი­სია; კარ­გი ფილ­მე­ბის გა­და­სა­ღე­ბად აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მეტი კი­ნოპ­რო­დუქ­ცია შე­იქ­მნას, ამ­ჟა­მად კი წე­ლი­წად­ში 1-2 ფილ­მს თუ ვი­ღებთ. წე­ლი­წად­ში ხუთი ფილ­მის შექ­მნის სა­შუ­ა­ლე­ბა რომ გვქონ­დეს, ვფიქ­რობ, შე­დე­გი გვექ­ნე­ბა, რად­გან ამ ხუთი ფილ­მი­დან ზოგი სუს­ტი აღ­მოჩ­ნდე­ბა, ზოგი - სა­შუ­ა­ლო და თუნ­დაც ერთი - ღი­რე­ბუ­ლი. ამი­ტომ ქარ­თუ­ლი კი­ნოს და­ფი­ნან­სე­ბა უნდა გა­ი­ზარ­დოს.

- ვინ უნდა აფი­ნან­სებ­დეს კი­ნე­მა­ტოგ­რაფს, ვინ უნდა იყოს და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი - სა­ხელ­მწი­ფო თუ კერ­ძო ბიზ­ნე­სი?

- სახ­სრე­ბი უნდა ვე­ძე­ბოთ არა მარ­ტო ქვე­ყა­ნა­ში, არა­მედ - მის გა­რეთ. ჩვენ­თან, კი­ნო­კავ­შირ­ში არ­სე­ბობს კი­ნო­გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა "სი­ნე­ტე­კი", რო­მელ­მაც ეს­პა­ნე­ლებ­თან და რუ­სებ­თან ერ­თად გა­და­ი­ღო ფილ­მი "თო­ლია", ეს არ არის ჩე­ხო­ვის ცნო­ბი­ლი პი­ე­სის ეკ­რა­ნი­ზა­ცია, მას­ში ქარ­თვე­ლი მსა­ხი­ო­ბე­ბიც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ. ამ ფილ­მს დიდი წარ­მა­ტე­ბა ხვდა პო­ლო­ნეთ­ში, ეს­პა­ნეთ­ში, ახ­ლა­ხან გა­მარ­თულ თბი­ლი­სის სა­ერ­თა­შო­რი­სო კი­ნო­ფეს­ტი­ვალ­ზე; რაც შე­ე­ხე­ბა კო­მერ­ცი­ულ ფილ­მებს, მათ თვი­თონ უნდა მო­ნა­ხონ თა­ვი­სი გზა, ეს არც კი­ნო­ცენ­ტრის საზ­რუ­ნა­ვია, არც სა­ხელ­მწი­ფო­სი. ამ­გვა­რი ფილ­მე­ბი მოვ­ლე­ნად არა­სო­დეს იქ­ცე­ვა. ღი­რე­ბუ­ლი ფილ­მი კი ერის მო­ნა­პო­ვა­რია, ისე­ვე რო­გორც ჩვე­ნი კლა­სი­კუ­რი მწერ­ლო­ბა - ილია, ვაჟა, გა­ლა­კტი­ო­ნი.

- ახა­ლი ფილ­მის გა­და­ღე­ბას მწე­რალ რეზო ჭე­იშ­ვი­ლის მო­თხრო­ბის "ჭა­ლია ბლო­კის" მი­ხედ­ვით აპი­რებთ?

- ამ­ჟა­მად ვმუ­შა­ობ რო­გორც რეზო ჭე­იშ­ვილ­თან, ისე დათო ტუ­რაშ­ვილ­თან.

- ანუ, ორი ფილ­მის გა­და­ღე­ბას აპი­რებთ?

- დიახ, ასეა. დათო ტუ­რაშ­ვილ­თან ერ­თად სა­ინ­ტე­რე­სო ჩა­ნა­ფიქ­რი გვაქვს, დე­ტა­ლებ­ზე წი­ნას­წარ სა­უ­ბა­რი არ მინ­და, ბევ­რი რამ მუ­შა­ო­ბი­სას გა­მოჩ­ნდე­ბა. ერ­თა­დერ­თი, რაც და­ნამ­დვი­ლე­ბით შე­მიძ­ლია ვთქვა - დამ­დეგ, 2013 წელს ფილ­მს აუ­ცი­ლებ­ლად გა­და­ვი­ღებ. 80 წელი მის­რულ­დე­ბა და ცოტა ვჩ­ქა­რობ.

- ბოლო ხანს რუ­სულ-ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი გა­აქ­ტი­ურ­და. რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რში მოს­კო­ვის "ეტ სე­ტე­რას" დას­მა რამ­დე­ნი­მე წარ­მოდ­გე­ნა გა­მარ­თა, ამ­ჯე­რა­დაც დიდი ინ­ტე­რე­სი გა­მო­იწ­ვია რუ­სუ­ლი კი­ნოს ფეს­ტი­ვალ­მა, რა პერ­სპექ­ტი­ვა აქვს ორი მე­ზო­ბე­ლი ხალ­ხის ურ­თი­ერ­თო­ბას იმ ყვე­ლაფ­რის ფონ­ზე, რაც მოხ­და?

- ჩემი აზ­რით, ეს პო­ლი­ტი­კუ­რი და­პი­რის­პი­რე­ბა დიდი შეც­დო­მა იყო. როცა ასე­თი დიდი მე­ზო­ბე­ლი გყავს, თუნ­დაც ეკო­ნო­მი­კის გა­სა­ღე­ბის ბაზ­რის თვალ­საზ­რი­სით, მე­ტად უნდა და­ფიქ­რდე. მხო­ლოდ "ძირს რუ­სე­თის" ძა­ხი­ლი პო­პუ­ლიზ­მია, მეტი არა­ფე­რი. პა­ტა­რა ერმა გა­დარ­ჩე­ნა­ზე მეტი უნდა იფიქ­როს. რუ­სეთ­თან ასე­თი მკვეთ­რი და­პი­რის­პი­რე­ბა გა­უ­მარ­თლე­ბე­ლია. 2008 წლის აგ­ვის­ტოს ომი, რო­მელ­შიც დავ­მარ­ცხდით, ჩვე­ნი დიდი შეც­დო­მის შე­დე­გიც იყო. დავ­კარ­გეთ ახა­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი. მა­ნამ­დე ანა­ლო­გი­უ­რი მოხ­და აფხა­ზეთ­ში. ახლა კი იცის ვინ­მემ, რამ­დე­ნი წელი დას­ჭირ­დე­ბა ქვეყ­ნის ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი მთლი­ა­ნო­ბის აღ­დგე­ნას? რუ­სე­თის გა­რე­შე ეს პრობ­ლე­მა ვერ მოგ­ვარ­დე­ბა, ამ ქვე­ყა­ნას­თან ნორ­მა­ლუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა თუ არ აღ­ვად­გი­ნეთ, პრო­ცე­სი კი­დევ უფრო გა­ხან­გრძლივ­დე­ბა. დღეს რუ­სუ­ლი ბაზ­რის ის ნა­წი­ლი, რაც ქარ­თულ ღვი­ნოს თუ ციტ­რუ­სებს ეკა­ვა, სხვებ­მა და­ი­კა­ვეს, ძვე­ლი პო­ზი­ცი­ის დაბ­რუ­ნე­ბას დრო დას­ჭირ­დე­ბა. მას შემ­დეგ, რაც თბი­ლის­ში რუ­სუ­ლი ფილ­მის ფეს­ტი­ვა­ლი ჩა­ტარ­და, გვინ­და, მოს­კოვ­ში ჩა­ვი­დეთ და ქარ­თუ­ლი ფილ­მის ფეს­ტი­ვა­ლი გავ­მარ­თოთ, იქა­უ­რი ახალ­გაზ­რდო­ბა ქარ­თულ კი­ნოს ცუ­დად იც­ნობს. ვი­მე­დოვ­ნებ, მალე ვნა­ხავ ჩემს მე­გო­ბარს - ელ­დარ რი­ა­ზა­ნოვს, რო­მე­ლიც, ავად­მყო­ფო­ბის გამო, ამ­ჯე­რად თბი­ლის­ში ვერ ჩა­მო­ვი­და.

- ქარ­თუ­ლი ფილ­მე­ბის დედ­ნე­ბი მოს­კოვ­ში ინა­ხე­ბა, რა კეთ­დე­ბა მათ და­საბ­რუ­ნებ­ლად?

- ახლა ვი­წყებთ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით მუ­შა­ო­ბას, ეს სა­გან­ძუ­რი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა ჩა­მო­ვი­ტა­ნოთ და თუ არ ჩა­მო­ვი­ტანთ, მას სა­ბო­ლო­ოდ დავ­კარ­გავთ. ქარ­თულ კი­ნო­ფილ­მებ­ზე პირ­და­პირ ნა­დი­რო­ბენ.

- კონ­კრე­ტუ­ლად, ვინ უნდა ჩა­მო­ი­ტა­ნოს კი­ნო­ფი­რე­ბი?

- ამ პრო­ცეს­ში ჩარ­თუ­ლია კულ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტრო, მთავ­რო­ბის კან­ცე­ლა­რია. ნე­გა­ტი­ვე­ბი მოს­კოვ­ში დარ­ჩე­ბა, ციფ­რუ­ლი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით ჩა­მო­ვი­ტანთ მათ თბი­ლის­ში და სა­ცავ­ში შე­ვი­ნა­ხავთ, თუ სა­ჭი­რო იქ­ნე­ბა, ფირ­ზეც დავ­ბეჭ­დავთ. ქვე­ყა­ნა, მისი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ამით მხო­ლოდ მო­ი­გებს. ქარ­თულ ფილ­მებს, რომ­ლებ­ზეც, რო­გორც აღ­ვნიშ­ნე, დიდი მო­თხოვ­ნაა, თვი­თონ გავ­ყი­დით და ქვეყ­ნის ბი­უ­ჯეტ­შიც შე­მო­ვა ფული.

- ძვე­ლი, შავ-თეთ­რი ფილ­მე­ბის გა­ფე­რა­დე­ბა­ზე რა აზ­რის ხართ, თუნ­დაც "ჯა­რის­კა­ცის მა­მის" ახალ ვერ­სი­ა­ზე?

- ამის წი­ნა­აღ­მდე­გი ვარ, მი­მაჩ­ნია, რომ ამ ფილ­მს ფერ­მა ვე­რა­ფე­რი შე­მა­ტა, შავ-თეთ­რი უფრო მი­ახ­ლო­ე­ბუ­ლია იმ­დრო­ინ­დელ რე­ა­ლო­ბას­თან, რა­საც ფილ­მი ასა­ხავს, გა­ფე­რა­დე­ბამ კი ცოტა ბუ­ტა­ფო­რი­უ­ლი იერი შეს­ძი­ნა.

- რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ 2012 წელს ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კა­ში მომ­ხდარ ცვლი­ლე­ბას, ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში ახა­ლი პო­ლი­ტი­კუ­რი გუნ­დის მოს­ვლას?

- ვფიქ­რობ, ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი რამ მოხ­და. გამ­სა­ხურ­დი­ას ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა თბი­ლი­სის ომის შე­დე­გად შე­იც­ვა­ლა, შე­ვარ­დნა­ძის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა რე­ვო­ლუ­ცი­ის გზით წა­ვი­და ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­დან. რამ­დე­ნი­მე თვის წინ კი, ჩვენს სი­ნამ­დვი­ლე­ში პირ­ვე­ლად, არ­ჩევ­ნე­ბით შე­იც­ვა­ლა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა. ასე ხდე­ბა დე­მოკ­რა­ტი­ულ ქვეყ­ნებ­ში. ახლა მთა­ვა­რია, "ქარ­თულ­მა ოც­ნე­ბამ" ისე წარ­მარ­თოს პო­ლი­ტი­კა, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბამ შვე­ბა იგ­რძნოს.

- თქვენ "ვარ­დე­ბის რე­ვო­ლუ­ცი­ის" აქ­ტი­უ­რი მო­ნა­წი­ლე იყა­ვით, ვარ­დით ხელ­ში შეხ­ვე­დით პარ­ლა­მენ­ტის დარ­ბაზ­ში. თქვე­ნი აზ­რით, რამ გა­მო­იწ­ვია ამ რე­ვო­ლუ­ცი­ის იდე­ის მარ­ცხი?

- მა­შინ ბევ­რს გა­უჩ­ნდა იმე­დი, მო­ლო­დი­ნი... დიდი წვლი­ლი შე­ვი­ტა­ნე იმა­შიც, რომ დღეს ჩვე­ნი სა­ხელ­მწი­ფო დრო­შა ისე­თია, რო­გო­რიც არის. პა­რიზ­ში, საფ­რან­გე­თის ეროვ­ნულ ბიბ­ლი­ო­თე­კა­ში ყოფ­ნი­სას, ეს დრო­შა, მე-13 სა­უ­კუ­ნის პორ­ტუ­ლან­ზე (სა­ზღვაო რუ­კა­ზე) გა­მო­სა­ხუ­ლი ვნა­ხეთ, შემ­დეგ იტა­ლი­ა­ში მოვ­ნა­ხეთ ორი ასე­თი­ვე გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბი­ა­ნი რუკა. პრე­ზი­დენ­ტმა სა­ა­კაშ­ვილ­მა ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი გან­კარ­გუ­ლე­ბა სწო­რედ ამ დრო­შის თა­ო­ბა­ზე გა­მოს­ცა... ჩემი აზ­რით, სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა იყო. ახლა ქვეყ­ნის სა­თა­ვე­ში სხვა პო­ლი­ტი­კუ­რი გუნ­დია, თან­და­თან გაჩ­ნდე­ბი­ან ახა­ლი პარ­ტი­ე­ბი, ერ­თპარ­ტი­უ­ლო­ბა ქვეყ­ნის­თვის დამ­ღუპ­ვე­ლია. ვიცი, რომ ახალ­გაზ­რდე­ბი ქმნი­ან ახალ პარ­ტი­ას, თვი­თონ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლიც მო­უ­წო­დებს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას აქ­ტი­უ­რო­ბის­კენ. კონ­კუ­რენ­ცია პო­ლი­ტი­კა­შიც და ხე­ლოვ­ნე­ბა­შიც აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

- ხომ არ ფიქ­რობთ, რომ პო­ლი­ტი­კა­ში აქ­ტი­უ­რო­ბის გამო, თქვე­ნი შე­მოქ­მე­დე­ბა და­ა­ზა­რა­ლეთ, რა­ღაც და­ა­კე­ლით?

- ქვე­ყა­ნა­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი შე­მოქ­მე­დე­ბა­ზე სარ­კე­სა­ვით აი­რეკ­ლე­ბა. რა ფილ­მი უნდა გა­და­მე­ღო უშუ­ქო­ბის, არე­უ­ლო­ბის ფონ­ზე? კი­ნოს­ტუ­დია "ქარ­თუ­ლი ფილ­მი" დან­გრე­უ­ლია, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ არ არ­სე­ბობს, ამ ყვე­ლაფ­რის აღ­დგე­ნას კი წლე­ბი დას­ჭირ­დე­ბა. სა­უ­ბე­დუ­როდ, ჩვენ, ქარ­თვე­ლე­ბი, და­უ­ფიქ­რებ­ლად ვან­გრევთ. არ ვფიქ­რობთ იმა­ზე, რომ ნგრე­ვა ად­ვი­ლია, შე­ნე­ბა კი ძნე­ლი... ბალ­ტი­ის­პი­რეთ­ში საბ­ჭო­თად­რო­ინ­დე­ლი ძეგ­ლე­ბი ჩვენ­სა­ვით არ და­უნ­გრე­ვი­ათ, ყვე­ლა­ფე­რი შე­ი­ნა­ხეს. ერთ-ერთ მა­ღალ­ჩი­ნო­სანს ვუ­თხა­რი კი­დეც: ნუ ან­გრევთ ამ ძეგ­ლებს, გა­და­ი­ტა­ნეთ გორ­ში და მუ­ზე­უ­მი გა­ა­კე­თეთ-მეთ­ქი. ახ­ლა­ხან ერე­ვან­ში ვიმ­ყო­ფე­ბო­დი, სა­დაც სხვა ძეგ­ლებ­თან ერ­თად, შა­უ­მი­ა­ნის ძეგლიც დგას, ეს ხომ ჩვე­ნი ის­ტო­რი­ა­აო, - მი­თხრეს. ჩვენ კი ის­ტო­რი­ის და­ფა­სე­ბა არ ვი­ცით, "იმე­ლის" შე­ნო­ბის ფა­სად­ზე ია­კობ ნი­კო­ლა­ძი­სა და თა­მარ აბა­კე­ლი­ას ბრწყინ­ვა­ლე ბა­რე­ლი­ე­ფე­ბი ჩა­მო­ან­გრი­ეს. ყვე­ლა­ფერ­თან ბრძო­ლა ხომ არ შე­იძ­ლე­ბა!

- თუ გაქვთ ოც­ნე­ბის ფილ­მი, რო­მელ­ზე ოც­ნე­ბაც წარ­სულს ჩა­ბარ­და?

- ვა­პი­რებ­დი მრა­ვალ­სე­რი­ი­ა­ნი მხატვ­რული ფილ­მის გა­და­ღე­ბას ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძის ცხოვ­რე­ბა­ზე, ნუგ­ზარ შა­ტა­ი­ძის სცე­ნა­რით, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ, ის გარ­და­იც­ვა­ლა..

- ახ­ლოვ­დე­ბა ახა­ლი წელი, - იმე­დის, სი­ახ­ლის დღე­სას­წა­უ­ლი. სად შეხ­ვდე­ბით ახალ წელს?

- ადრე ახალ წელს მე­გობ­რე­ბის წრე­ში ვხვდე­ბო­დი, ზე­ი­მით. და­უ­ვი­წყა­რი თა­მა­და იყო თე­მი­კო ჩირ­გა­ძე, ჩემი მე­გო­ბა­რი, მრა­ვალ­მხრივ ნი­ჭი­ე­რი კაცი. ახლა, ჩვენს ოჯახ­ში მომ­ხდა­რი ტრა­გე­დი­ის შემ­დეგ, არაფ­რის ხა­ლი­სი აღარ მაქვს. ახალ წელს მე და ჩემი მე­უღ­ლე თბი­ლის­ში არ ვიქ­ნე­ბით, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ჩა­მო­ვალ და მუ­შა­ო­ბას გან­ვაგ­რძობ.

ესა­უბ­რა ნინო კვი­ტაშ­ვი­ლი

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)