ღა­ზის სექ­ტო­რი­დან უხე­ლო პა­ლეს­ტი­ნე­ლი ბი­ჭის ფოტო World Press Photo-ს ვერ­სი­ით წლის სა­უ­კე­თე­სო ფო­ტოდ აღი­ა­რეს. ცხრა წლის მაჰ­მუდ აჯუ­რიმ ორი­ვე ხელი და­კარ­გა 2024 წლის მარ­ტში ღა­ზა­ზე ის­რა­ე­ლის სა­ჰა­ე­რო თავ­დას­ხმის შე­დე­გად.

• ფოტო გა­და­ღე­ბუ­ლია პა­ლეს­ტი­ნე­ლი ფო­ტოჟურ­ნა­ლის­ტის, სა­მარ აბუ ელუ­ფის მიერ New York Times-ის­თვის.

ფი­ნალ­ში, ამ ფო­ტოს გარ­და, კი­დევ ორი სუ­რა­თი გა­ვი­და.

• ესე­ნია ჯონ მუ­რის "ღა­მის გა­დას­ვლა“, რო­მე­ლიც გა­და­ღე­ბუ­ლია სა­ა­გენ­ტო Getty Images-თვის, და მუ­სუკ ნოლ­ტეს "გვალ­ვა ამა­ზო­ნი­ა­ში".

"ღა­მის გა­დას­ვლა“ გვიჩ­ვე­ნებს სა­ზღვარ­ზე ცხოვ­რე­ბის რთულ რე­ა­ლო­ბას, რო­მე­ლიც ხში­რად იკარ­გე­ბა პო­ლი­ტი­კურ დე­ბა­ტებ­ში, სა­დაც ჩვე­უ­ლებ­რივ წარ­მოდ­გე­ნი­ლია სა­პი­რის­პი­რო მო­საზ­რე­ბე­ბი იმის შე­სა­ხებ, თუ რა ხდე­ბა.

ფო­ტო­ზე "გვალ­ვა ამა­ზო­ნი­ა­ში“ ახალ­გაზ­რდა კაცს, დე­დის­თვის საკ­ვე­ბი მი­აქვს სო­ფელ მა­ნა­კა­პუ­რუ­ში - ადრე იქ ნა­ვით მის­ვლა შე­იძ­ლე­ბო­და, მაგ­რამ გვალ­ვის გამო გზის გავ­ლა ფე­ხით უწევს, გამ­ხმა­რი მდი­ნა­რის კა­ლა­პოტ­ზე.

პლა­ნე­ტის უდი­დე­სი ტრო­პი­კუ­ლი ტყის გა­მომშრა­ლი, თით­ქმის უდაბ­ნო მი­წის ხედი ხაზს უს­ვამს მიმ­დი­ნა­რე ეკო­ლო­გი­უ­რი კა­ტას­ტრო­ფის და რე­გი­ონ­ში მზარ­დი წყლის კრი­ზი­სის მას­შტა­ბებს.

2025 წლის გა­მარ­ჯვე­ბუ­ლე­ბი შე­ირჩნენ 59 320 ფო­ტო­დან, რო­მე­ლიც 141 ქვეყ­ნის 3 778 ფო­ტოგ­რაფ­მა გაგ­ზავ­ნა.

• აფ­რი­კა, ტა­მა­ლე სა­ფა­ლუ. ფოტო: მა­რინ ფი­დე­რი

უგან­და, ტა­მა­ლე სა­ფა­ლუ ვარ­ჯი­შობს თა­ვის სახ­ლთან კამ­პა­ლა­ში. მან მარ­ჯვე­ნა ფეხი ავა­რი­ა­ში და­კარ­გა, მაგ­რამ გახ­და უგან­დის პირ­ვე­ლი ბო­დი­ბილ­დე­რი, რო­მე­ლიც შე­ჯიბ­რე­ბა­ზე არა­ინ­ვა­ლიდ სპორ­ტსმე­ნებ­თან ერ­თად გა­მო­ვი­და.

• აფ­რი­კა, "ლი­ვინგსტო­ნის სპი­ლო­ე­ბის მომ­თვი­ნი­ე­რებ­ლე­ბი“. ფოტო: ტომი ტრენ­ჩარ­დი, Panos Pictures, NPR-ის­თვის

2024 წელს ლი­ვინგსტონ­ში (ზამ­ბია) სპი­ლო­ებ­მა სულ მცი­რე 11 ადა­მი­ა­ნი მოკ­ლეს. ცხო­ვე­ლებ­სა და ადა­მი­ა­ნებს შო­რის გახ­ში­რე­ბუ­ლი კონ­ფლიქ­ტე­ბის მი­ზე­ზე­ბია: გვალ­ვა და ადა­მი­ა­ნე­ბის მზარ­დი და­სახ­ლე­ბე­ბი.

ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­ხა­ლი­სე­თა ჯგუ­ფი მუ­შა­ობს რო­გორც ადა­მი­ა­ნე­ბის, ისე გა­რე­უ­ლი ცხო­ვე­ლე­ბის და­სა­ცა­ვად.

• აფ­რი­კა, "ქა­ლის სხე­უ­ლი, რო­გორც ბრძო­ლის ველი“. ფოტო: ჩინ­ცია კა­ნე­რი, ასო­ცი­ა­ცია "კა­მილ ლე­პა­ჟი“

2017 წელს იტა­ლი­ელ­მა ფო­ტოგ­რაფ­მა ჩინ­ცია კა­ნე­რიმ და­ი­წყო ერიტ­რე­ე­ლი ქა­ლე­ბის ცხოვ­რე­ბის გა­და­ღე­ბა, რომ­ლე­ბიც ავ­ტო­რი­ტა­რულ რე­ჟიმს გა­ურ­ბოდ­ნენ.

მისი გმი­რე­ბი ძა­ლა­დო­ბის მსხვერ­პლი ქა­ლე­ბი არი­ან, მათ შო­რის სექ­სუ­ა­ლუ­რი ძა­ლა­დო­ბის. 23 წლის ზა­ი­დი (სა­ხე­ლი შეც­ვლი­ლია), რო­მე­ლიც ამ ფო­ტო­ზეა გა­მო­სა­ხუ­ლი, ამ­ჰა­რას რე­გი­ონ­ში, ლტოლ­ვილ­თა ბა­ნაკ­ში გა­ა­უ­პა­ტი­უ­რეს. რო­დე­საც ის ოჯახ­თან ერ­თად ეთი­ო­პი­ის დე­და­ქა­ლაქ ადის-აბე­ბა­ში ჩას­ვლას ცდი­ლობ­და, მას და მის დას ამ­ჰა­რა­ელ­მა ჯა­რის­კა­ცებ­მა ეს­რო­ლეს და დაჭ­რეს.

• აზია, "კო­რე­უ­ლი შვი­ლად აყ­ვა­ნის აფი­ო­რა“. ფოტო: ჯეი ს. ჰონ­გი, Associated Press-ის­თვის

1950-იანი წლე­ბი­დან და­ახ­ლო­ე­ბით 200 000 კო­რე­ე­ლი ბავ­შვი იქნა გაშ­ვი­ლე­ბუ­ლი შე­ერ­თე­ბულ შტა­ტებ­ში. Associated Press-ის გა­მო­ძი­ე­ბამ გა­მო­ავ­ლი­ნა შვი­ლად აყ­ვა­ნის დო­კუ­მენ­ტებ­ში მას­შტა­ბუ­რი გა­ყალ­ბე­ბე­ბი, რის გა­მოც ბევ­რი ნაშ­ვი­ლე­ბი გა­ი­ზარ­და ცრუ ან არას­რუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ით სა­კუ­თა­რი წარ­სუ­ლის შე­სა­ხებ. სა­ზღვარ­გა­რეთ გაჰ­ყავ­დათ ის ბავ­შვე­ბიც, რომ­ლებ­საც მშობ­ლე­ბი ცო­ცხა­ლი ჰყავ­დათ.

ნი­კოლ­მა, ფო­ტო­ზე გა­მო­სა­ხულ­მა ქალ­მა, 40 წლის შემ­დეგ იპო­ვა თა­ვი­სი მამა.

• აზია, "კონ­ფლიქ­ტი“. ფოტო: იე აუნგ ტუ

მი­ან­მარ­ში (ყო­ფი­ლი ბირ­მა) სამ­ხედ­რო კონ­ფლიქ­ტე­ბი ქვეყ­ნის და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის მო­პო­ვე­ბის დრო­ი­დან, უკვე ათწლე­უ­ლე­ბია გრძელ­დე­ბა. იე აუნგ ტუმ, რო­მელ­მაც ექ­ვსი წლის ასაკ­ში 1988 წლის სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა იხი­ლა, 2021 წელს ის­ტო­რი­ის გა­მე­ო­რე­ბა ნახა. მას შემ­დეგ ის მოგ­ზა­უ­რობს ქვე­ყა­ნა­ში და იღებს ამ­ბო­ხე­ბულ­თა ჯგუ­ფე­ბის ქმე­დე­ბებს.

• აზია, "ტე ურე­ვე­რა - ტუ­ჰო­ეს ხალ­ხის ცო­ცხა­ლი წი­ნა­პა­რი“. ფოტო: ტა­ტი­ა­ნა ჩიპ­სა­ნა­ვა, პუ­ლი­ცე­რის ცენ­ტრი, New Zealand Geographic.

ახა­ლი ზე­ლან­დი­ის ტე ურე­ვე­რას რე­გი­ონ­ში მცხოვ­რე­ბი ნგაი ტუ­ჰო­ეს ხალ­ხი დიდი ხა­ნია ინარ­ჩუ­ნებს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბას. ტა­ტი­ა­ნამ გა­და­ი­ღო რე­გი­ო­ნი, სა­დაც ტრა­დი­ცი­ე­ბი შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია.

• ევ­რო­პა, "თხრი­ლებს მიღ­მა“. ფოტო: ფლო­რი­ან ბახ­მა­ი­ე­რი

ფო­ტო­ზე ექ­ვსი წლის ან­გე­ლი­ნაა. ის პა­ნი­კუ­რი შე­ტე­ვე­ბით იტან­ჯე­ბა. რუ­სუ­ლი არ­მი­ის მიერ ხარ­კო­ვის ოლ­ქის ოკუ­პა­ცი­ის გამო, გო­გო­ნა იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და და­ე­ტო­ვე­ბი­ნა მშობ­ლი­უ­რი სო­ფე­ლი კუ­პი­ანსკის მახ­ლობ­ლად და გა­და­სუ­ლი­ყო ბე­ბია ლა­რი­სას­თან ბორშჩივ­კა­ში, რო­მე­ლიც კუ­პი­ანსკი­დან 95 კი­ლო­მეტრში მდე­ბა­რე­ობს. მისი დედა ხარ­კოვ­ში დარ­ჩა სა­მუ­შა­ოდ.

• ევ­რო­პა, "მა­რია“. ფოტო: მა­რია აბ­რან­ჩე­სი

ანა მა­რია ჟე­რე­მი­ა­ში 40 წელ­ზე მეტი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში მუ­შა­ობ­და მომ­ვლე­ლად და დი­ა­სახ­ლი­სად პორ­ტუ­გა­ლი­ა­ში - მისი ის­ტო­რია ასა­ხავს მრა­ვა­ლი ქა­ლის ბედს.

ცხრა წლის ასაკ­ში ის ან­გო­ლი­დან გა­იყ­ვა­ნეს გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის და­პი­რე­ბით (და­პი­რე­ბა არ შეს­რულ­და). მას შემ­დეგ ის მნიშ­ვნე­ლო­ვან, მაგ­რამ ხში­რად შე­უმ­ჩნე­ველ როლს ას­რუ­ლებს იმ ოჯა­ხე­ბის ცხოვ­რე­ბა­ში, სა­დაც მუ­შა­ობ­და.

• ევ­რო­პა, "სახ­ლში კვამ­ლის სუნი დგას“. ფოტო: ალე­ნა კარ­და­ში, DOCKS Collective, ჟურ­ნალ Stern-ის­თვის

კარ­და­ში რუ­სეთ­ში და­ბა­დე­ბუ­ლი ფო­ტოგ­რა­ფია, ამ­ჟა­მად გერ­მა­ნი­ა­ში ცხოვ­რობს. მშობ­ლი­ურ ქა­ლაქ­ში დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი, ის ცდი­ლობს აღ­ბეჭ­დოს, თუ რო­გორ ცვლის ომი ადა­მი­ა­ნე­ბის ბედს, ამავდრო­უ­ლად ინარ­ჩუ­ნებს იმედს, რომ ადა­მი­ა­ნებს შო­რის კავ­ში­რი შე­იძ­ლე­ბა გა­დარ­ჩეს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ღრმა გან­ხეთ­ქი­ლე­ბის პი­რო­ბებ­შიც კი.

• ჩრდი­ლო­ეთ და ცენ­ტრა­ლუ­რი ამე­რი­კა, "დო­ნალდ ტრამპზე თავ­დას­ხმა“. ფოტო: ჯა­ბინ ბოტსფორ­დი, Washington Post-ის­თვის

დო­ნალდ ტრამპზე თავ­დას­ხმა 2024 წლის სა­არ­ჩევ­ნო კამ­პა­ნი­ის გარ­დამ­ტე­ხი მო­მენ­ტი გახ­და, რაც გრძელ­ვა­დი­ან შე­დე­გებს მო­ი­ტანს აშშ-ის პო­ლი­ტი­კუ­რი მო­მავ­ლის­თვის.

რო­დე­საც ტრამ­პი სცე­ნი­დან გაჰ­ყავ­დათ სრო­ლის შემ­დეგ, ის ყვი­რო­და: "ბრძო­ლა, ბრძო­ლა, ბრძო­ლა!“ თავ­დას­ხმი­დან რამ­დე­ნი­მე წამ­ში გა­და­ღე­ბუ­ლი ფოტო გვიჩ­ვე­ნებს პო­ლი­ტი­კო­სის ცხოვ­რე­ბის იშ­ვი­ათ მო­მენტს.

• ჩრდი­ლო­ეთ და ცენ­ტრა­ლუ­რი ამე­რი­კა, "სიკ­ვდი­ლის ად­გი­ლი“. ფოტო: ოლი­ვერ ფარ­ში

ფარ­შის ფო­ტო­ე­ბის სე­რია ეძღვნე­ბა ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბით სი­ცო­ცხლის დას­რუ­ლე­ბას. ეს ფოტო გა­და­ღე­ბუ­ლია ვა­შინგტო­ნის შტა­ტის წყნარ სა­ცხოვ­რე­ბელ რა­ი­ონ­ში. ამ სახ­ლში სა­სიკ­ვდი­ლო სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ ადა­მი­ა­ნებს ეძ­ლე­ვათ შე­საძ­ლებ­ლო­ბა, გა­ა­ტა­რონ თა­ვი­ან­თი ბოლო სა­ა­თე­ბი ახ­ლობ­ლე­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში და მოკ­ვდნენ ღირ­სე­უ­ლად და მხარ­და­ჭე­რის შეგ­რძნე­ბით.

• ჩრდი­ლო­ეთ და ცენ­ტრა­ლუ­რი ამე­რი­კა, "ცხოვ­რე­ბა და სიკ­ვდი­ლი ქვე­ყა­ნა­ში კონ­სტი­ტუ­ცი­უ­რი უფ­ლე­ბე­ბის გა­რე­შე“. ფოტო: კარ­ლოს ბარ­ე­რა, El Faro, NPR-ის­თვის

2022 წელს სალ­ვა­დორ­მა სა­გან­გე­ბო მდგო­მა­რე­ო­ბა გა­მო­ა­ცხა­და ქუ­ჩის და­ნა­შა­ულ­თან საბ­რძოლ­ვე­ლად. 2025 წლის მარ­ტის­თვის ის უკვე 35-ჯერ გაგ­რძელ­და. შე­ი­ზღუ­და ძი­რი­თა­დი უფ­ლე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა შეკ­რე­ბის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა და პი­რა­დი ცხოვ­რე­ბის ხელ­შე­უ­ხებ­ლო­ბა. ქვე­ყა­ნა­ში მა­სობ­რი­ვი და­პა­ტიმ­რე­ბე­ბი მიმ­დი­ნა­რე­ობს, ცი­ხე­ე­ბი გა­დატ­ვირ­თუ­ლია. ბარ­ე­რას პრო­ექ­ტი ყუ­რა­დღე­ბას ამახ­ვი­ლებს იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის პი­რად ის­ტო­რი­ებ­ზე, რომ­ლე­ბიც ამ რეპ­რე­სი­უ­ლი პო­ლი­ტი­კის მსხვერ­პლნი გახ­დნენ.

• სამ­ხრეთ ამე­რი­კა, "თვითმფრი­ნა­ვი დატ­ბო­რილ ასაფ­რენ ბი­ლიკ­ზე“. ფოტო: ან­სელ­მო კუნი, Agence France-Presse

2024 წლის აპ­რი­ლი­დან ივ­ნი­სამ­დე ბრა­ზი­ლი­ის რიუ-გრან­დი-დუ-სუ­ლის შტატ­ში რე­კორ­დუ­ლი ნა­ლე­ქი მო­ვი­და, რა­მაც რე­გი­ო­ნის ის­ტო­რი­ა­ში ყვე­ლა­ზე ძლი­ე­რი წყალ­დი­დო­ბა გა­მო­იწ­ვია.

• სამ­ხრეთ ამე­რი­კა, Jaidë. ფოტო: სან­ტი­ა­გო მესა

კო­ლუმ­ბი­ის მომ­თა­ბა­რე ძი­რძვე­ლი ხალ­ხი ემ­ბე­რა დო­ბი­და ბო­გო­ტა­ში გა­და­სახ­ლდა გა­სამ­ხედ­რო­ე­ბუ­ლი დაჯ­გუ­ფე­ბე­ბის ძა­ლა­დო­ბის­გან თა­ვის და­საღ­წე­ვად. თუმ­ცა, დე­და­ქა­ლაქ­ში ისი­ნი დის­კრი­მი­ნა­ცი­ას აწყდე­ბი­ან. თემ­ში თვით­მკვლე­ლო­ბე­ბის რი­ცხვი მკვეთ­რად გა­ი­ზარ­და - 2024 წლის­თვის ეს რი­ცხვი 67 თვით­მკვლე­ლო­ბამ­დე და 400-ზე მეტ მცდე­ლო­ბამ­დე ავი­და.

პრო­ექ­ტი მოგ­ვი­თხრობს ემ­ბე­რა ქა­ლე­ბის ცხოვ­რე­ბა­ზე, რომ­ლე­ბიც კრი­ზი­სის ეპი­ცენ­ტრში აღ­მოჩ­ნდნენ.

• სამ­ხრეთ ამე­რი­კა, "სა­სო­წარ­კვე­თი­ლი იმე­დის ბი­ლი­კე­ბი“. ფოტო: ფე­დე­რი­კო რი­ო­სი

პრო­ექ­ტი მოგ­ვი­თხრობს მიგ­რან­ტებ­ზე, რომ­ლე­ბიც კვე­თენ და­რი­ენს - და­ახ­ლო­ე­ბით 100 კი­ლო­მეტ­რის სიგ­რძის გა­უ­ვალ ჯუნ­გლებს კო­ლუმ­ბი­ა­სა და პა­ნა­მას შო­რის. ეს გზა სავ­სეა საფრ­თხე­ე­ბით: ადი­დე­ბუ­ლი მდი­ნა­რე­ე­ბი, რთუ­ლი რე­ლი­ე­ფი და მა­ღა­ლი კრი­მი­ნა­ლი.

• და­სავ­ლე­თი, ცენ­ტრა­ლუ­რი და სამ­ხრეთ აზია, "დრო­ნე­ბის თავ­დას­ხმა ბე­ი­რუთ­ში“. ფოტო: მუ­რატ სენ­გი­უ­ლი, Anadolu Agency

ღა­ზა­ში კონ­ფლიქ­ტის და­წყე­ბის­თა­ნა­ვე გახ­შირ­და სრო­ლე­ბი ის­რა­ელ­სა და ლი­ბან­ში ბა­ზი­რე­ბულ დაჯ­გუ­ფე­ბა "ჰეზ­ბო­ლას“ შო­რის. 2024 წლის სექ­ტემ­ბერ­ში საბ­რძო­ლო მოქ­მე­დე­ბე­ბი მკვეთ­რად გამ­წვავ­და.

• და­სავ­ლე­თი, ცენ­ტრა­ლუ­რი და სამ­ხრეთ აზია, "მიწა, რო­მე­ლიც ქა­ლებს არ ეკუთ­ვნით“. ფოტო: კი­ა­ნა ჰა­ი­ე­რი, Carmignac-ის ფონ­დი

ავ­ღა­ნეთ­ში თა­ლი­ბე­ბის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მოს­ვლის შემ­დეგ, მათ 12 წელ­ზე უფ­რო­სი ასა­კის გო­გო­ნებს გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბა აუკ­რძა­ლეს. ქა­ლე­ბის­თვის ვა­კან­სი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა მი­უწ­ვდო­მე­ლია, ხოლო ზო­გი­ერთ რე­გი­ონ­ში ქა­ლებს ეკ­რძა­ლე­ბათ სახ­ლი­დან გას­ვლა მა­მა­კა­ცის გა­რე­შე ან და­უ­ფა­რა­ვი სა­ხით. სივ­რცე­ე­ბი, სა­დაც ქა­ლე­ბი ადრე თა­ვი­სუფ­ლად იკ­რი­ბე­ბოდ­ნენ, ახლა მი­უწ­ვდო­მე­ლია. ამის მი­უ­ხე­და­ვად, ავ­ღა­ნე­ლი ქა­ლე­ბის მშვი­დი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა გრძელ­დე­ბა.

• და­სავ­ლე­თი, ცენ­ტრა­ლუ­რი და სამ­ხრეთ აზია, "ტყვი­ებს სა­ზღვრე­ბი არ აქვთ“. ფოტო: იბ­რა­ჰიმ ალი­პუ­რი

კოლ­ბა­რე­ბი უკა­ნო­ნო სა­სა­ზღვრო ვაჭ­რე­ბი არი­ან. ისი­ნი ვაჭ­რო­ბენ სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ტექ­ნი­კით, მო­ბი­ლუ­რი ტე­ლე­ფო­ნე­ბი­თა და ტან­საც­მლით, და სა­ქო­ნე­ლი ზურ­გით გა­და­აქვთ მთის ბი­ლი­კე­ბით ერა­ყი­დან და თურ­ქე­თი­დან ირა­ნის ქურ­თის­ტან­ში.

ქურ­თუ­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბის ათწლე­უ­ლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მარ­გი­ნა­ლი­ზა­ცი­ამ რე­გი­ონ­ში მა­სობ­რი­ვი უმუ­შევ­რო­ბა გა­მო­იწ­ვია. ბევ­რი ხდე­ბა კოლ­ბა­რი და სი­ცო­ცხლის რის­კის ფა­სად ცდი­ლობს ლუკ­მა-პუ­რის შოვ­ნას.

წყა­რო