სი­რი­ა­ში, ბა­შარ ალ-ასა­დის მმარ­თვე­ლო­ბა და­ემ­ხო - ის და მისი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ქვეყ­ნი­დან გა­იქ­ცნენ და რო­გორც ცნო­ბი­ლია, მოს­კოვს შე­ა­ფა­რეს თავი.

თა­ვად ბა­შარ ალ-ასა­დი პრე­სას არ და­კავ­ში­რე­ბია, ამი­ტომ უც­ნო­ბია, რა მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია და ზუს­ტად სად არის სი­რი­ის ყო­ფი­ლი ხელ­მძღვა­ნე­ლი. თუმ­ცა, ნაკ­ლე­ბად სა­ვა­რა­უ­დოა, რომ ის და მისი ოჯა­ხი სას­ტუმ­რო­ში ცხოვ­რო­ბენ. გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ას­დის ოჯახს მი­ნი­მუმ 19 ფე­შე­ნე­ბე­ლუ­რი ბინა აქვს მოს­კოვ­ში, რომ­ლე­ბიც ქა­ლა­ქის პრეს­ტი­ჟულ უბ­ნებ­ში მდე­ბა­რე­ობს. ამის შე­სა­ხებ სა­ერ­თა­შო­რი­სო არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია Global Witness-ის ანა­ლი­ტი­კო­სე­ბი და ბრი­ტა­ნუ­ლი Financial Times-ის (FT) ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი წე­რენ. შეგ­რო­ვე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით, ყიდ­ვა-გა­ყიდ­ვის ოპე­რა­ცი­ე­ბი გან­ხორ­ცი­ელ­და 2013 წლი­დან 2019 წლამ­დე.

პარ­ტია "ბა­ა­სი" სი­რი­ას სა­მოც წელ­ზე მეტი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში მარ­თავ­და და და­ემ­ხო ათ დღე­ში.

1971 წლი­დან სი­რი­ის სა­თა­ვე­ში ასა­დის ოჯა­ხი მო­ვი­და, ჰა­ფეზ ასა­დის შემ­დეგ ქვეყ­ნის მარ­თვა მის­მა ვაჟ­მა - ბა­შარ­მა გა­და­ი­ბა­რა, თუმ­ცა ეს თავ­და­პირ­ვე­ლად სუ­ლაც არ იგეგ­მე­ბო­და.

• ვინ იყო ბა­სილ ალ-ასა­დი?

სი­რი­ის ყო­ფი­ლი პრე­ზი­დენ­ტის ჰა­ფეზ ასა­დის მემ­კვიდ­რედ მისი უფ­რო­სი ვაჟი ბა­სილ ალ-ასა­დი მი­იჩ­ნე­ო­და.

ბა­სილ ალ - ასა­დი გა­ნათ­ლე­ბით ინ­ჟი­ნე­რი იყო, თუმ­ცა სამ­ხედ­რო კა­რი­ე­რა აირ­ჩია. ის სწრა­ფად გახ­და მა­ი­ო­რი, შემ­დეგ კი ბრი­გა­დის მე­თა­უ­რი რეს­პუბ­ლი­კურ გვარ­დი­ა­ში.

ბა­შა­რის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, მას პა­ტა­რა­ო­ბი­დან ამ­ზა­დებ­დნენ პრე­ზი­დენ­ტო­ბი­სათ­ვის. მან კარ­გად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი ბრძო­ლა გა­ა­ტა­რა კო­რუფ­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ კა­ნო­ნის ფარ­გლებ­ში, ოფი­ცი­ა­ლურ მი­ღე­ბებ­ზე ხში­რად გა­მო­დი­ო­და სამ­ხედ­რო ფორ­მით, რაც სიმ­ბო­ლუ­რად გა­მო­ხა­ტავ­და სამ­ხედ­რო ძა­ლა­უფ­ლე­ბას. იგი ასე­ვე იყო სი­რი­ის კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ასო­ცი­ა­ცი­ის თავ­მჯდო­მა­რე.

მას ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და იმ პე­რი­ო­დის ევ­რო­პის და არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის ლი­დე­რებ­თან. იყო იორ­და­ნი­ის მე­ფის ჰუ­სე­ი­ნის შვი­ლე­ბის ახლო მე­გო­ბა­რი.

1994 წლის 21 იან­ვარს გამ­თე­ნი­ი­სას, ბა­სილ ასა­დი „მერ­სე­დე­სის“ მარ­კის ავ­ტო­მო­ბი­ლით გა­ე­შუ­რა და­მას­კოს სა­ერ­თა­შო­რი­სო აე­რო­პორ­ტის­კენ, ვი­ნა­ი­დან მიფ­რი­ნავ­და გერ­მა­ნი­ის სამ­თო-სა­თხი­ლა­მუ­რო კუ­რორტზე. მას­თან ერ­თად იმ­ყო­ფე­ბოდ­ნენ მისი ბი­ძაშ­ვი­ლი ჰა­ფიზ მახ­ლუ­ფი და ოფი­ცი­ა­ლუ­რი მძღო­ლი, რო­მე­ლიც უკა­ნა სა­ვარ­ძელ­ზე იჯდა. ბა­სილ ასა­დი მან­ქა­ნას მარ­თავ­და 200 კმ / სთ – ზე მეტი სიჩ­ქა­რით, ნის­ლი­ან ამინ­დში საჭე ვერ და­ი­მორ­ჩი­ლა, მა­გის­ტრა­ლი­დან დიდი სიჩ­ქა­რით გა­დაფ­რინ­და და ღო­ბეს შე­ე­ჯა­ხა. ბა­სილ ასა­დი, რო­მელ­საც ღვე­დი არ ეკე­თა, ად­გილ­ზე გარ­და­იც­ვა­ლა. მისი ბი­ძაშ­ვი­ლი მძი­მედ და­შავ­და და სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში გა­და­იყ­ვა­ნეს, ხოლო უკა­ნა სა­ვარ­ძელ­ზე მჯდო­მი მძღო­ლი თით­ქმის არ და­შა­ვე­ბუ­ლა...

ამის შემ­დეგ დღის წეს­რიგ­ში დად­გა ბა­შა­რის გაპ­რე­ზი­დენ­ტე­ბა, იმ დროს, ის უკვე პრა­ქი­კო­სი ექი­მი იყო.

და­წყე­ბი­თი და სა­შუ­ა­ლო გა­ნათ­ლე­ბა ბა­შარ ალ-ასად­მა მი­ი­ღო ელი­ტურ არა­ბუ­ლი-ფრან­გულ ლი­ცე­უმ­ში "ჰუ­რია და­მას­კო­ში", რო­მე­ლიც 1982 წელს და­ას­რუ­ლა და მი­ი­ღო ბა­კა­ლავ­რის ხა­რის­ხი. ხოლო 1988 წელს წარ­ჩი­ნე­ბით და­ამ­თავ­რა და­მას­კოს უნი­ვერ­სი­ტე­ტის მე­დი­ცი­ნის ფა­კულ­ტე­ტი ოფ­თალ­მო­ლო­გის სპე­ცი­ა­ლო­ბით და სა­მე­დი­ცი­ნო გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბა ლონ­დონ­ში გა­აგ­რძე­ლა, რის შემ­დეგ სამ­ხედ­რო ჰოს­პი­ტალ­ში მუ­შა­ობ­და.

მან პრე­ზი­დენ­ტო­ბა 2000 წლის ივ­ლის­ში ჩა­ი­ბა­რა.

თით­ქოს 2002 წლამ­დე ბა­შარ ალ-ასა­დი მკვეთ­რად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ფი­გუ­რა იყო იმ სას­ტი­კი ავ­ტოკ­რა­ტის­გან, რო­მე­ლიც მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გახ­და.

ყო­ფი­ლი ოფ­თალ­მო­ლო­გი, რო­მე­ლიც მე­დი­ცი­ნას ლონ­დონ­ში სწავ­ლობ­და და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ბრი­ტა­ნელ-სი­რი­ელ ქალ­ზე, ასმა ალ-ასად­ზე და­ქორ­წინ­და, თავ­და­პირ­ვე­ლად ცდი­ლობ­და, მსოფ­ლი­ოს­თვის ეჩ­ვე­ნე­ბი­ნა, რომ სი­რია მისი ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბით სხვა გზას აირ­ჩევ­და.

ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მოს­ვლი­სას, სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის ისე­თი კამ­პა­ნია ჩა­ა­ტა­რეს, რომ­ლი­თაც ცდი­ლობ­დნენ ალ-ასა­დე­ბის ახალ­გაზ­რდა ოჯა­ხი ჩვე­უ­ლებ­რივ, ნორ­მა­ლურ ადა­მი­ა­ნე­ბად ეჩ­ვე­ნე­ბი­ნათ, მი­უ­ხე­და­ვად სა­სახ­ლე­ე­ბის ფლო­ბი­სა და მა­მის­გან მემ­კვიდ­რე­ო­ბით მი­ღე­ბუ­ლი რეპ­რე­სი­უ­ლი სის­ტე­მი­სა.

2002 წელს ბა­შა­რი დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში სა­ხელ­მწი­ფო ვი­ზი­ტი­თაც კი ჩა­ვი­და, რო­მე­ლიც იმ­ჟა­მინ­დე­ლი პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის, ტონი ბლე­რის მიერ იყო ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი, ეს და­სავ­ლეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის უმაღ­ლე­სი წერ­ტი­ლი იყო.

ეს იყო ასა­დე­ბის კონ­სტრუ­ი­რე­ბუ­ლი იმი­ჯი - ას­მას "საქ­ველ­მოქ­მე­დო" საქ­მი­ა­ნო­ბი­სა და ბა­შა­რის მი­მართ და­სავ­ლე­თის მხარ­და­ჭე­რის ხაზ­გას­მით, რო­მე­ლიც მი­უ­თი­თებ­და მის ამ­ბი­ცი­ა­ზე, რომ ჰა­ფე­ზის სი­რია იორ­და­ნი­ის სა­მე­ფო ოჯა­ხის მსგავს მმარ­თვე­ლად გა­და­ექ­ცია: უფრო “და­ვარ­ცხნილ”, კარ­გი პი­ა­რის მქო­ნედ, თუმ­ცა მა­ინც დიქ­ტა­ტუ­რად.

თუმ­ცა, ჟურ­ნა­ლის­ტთან სა­უბ­რი­სას ბა­შარ­მა შე­მაძ­რწუ­ნე­ბე­ლი და თით­ქოს შემ­თხვე­ვი­თი ფრა­ზა თქვა, რო­დე­საც 2001 წლის 11 სექ­ტემ­ბრის ტე­რაქტსა და ალ-ქა­ი­დას მიერ აშშ-ზე თავ­დას­ხმას აფა­სებ­და, ასე­ვე ავ­ღა­ნეთ­ში ამე­რი­კულ შეჭ­რას.

რო­გორც ბა­შარ­მა თქვა, მსოფ­ლი­ოს უნდა სცოდ­ნო­და, რომ მა­მა­მი­სი ის­ლა­მის­ტე­ბის ამ­ბო­ხე­ბის სას­ტი­კად ჩახ­შო­ბი­სას "მარ­თა­ლი" იყო.

• დიქ­ტა­ტუ­რა

22 წლის შემ­დეგ ბა­შა­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­დან ალ-ქა­ი­დას გან­შტო­ე­ბამ გა­და­ა­ყე­ნა. ასა­დე­ბის მმარ­თვე­ლო­ბის ნა­ხე­ვარ­სა­უ­კუ­ნო­ვა­ნი პე­რი­ო­დის დრა­მა­ტუ­ლი და­სას­რუ­ლით ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის რუ­კის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი სრუ­ლი­ად გა­და­კეთ­და.

თუმ­ცა, არა­ბუ­ლი გა­ზა­ფხუ­ლის მოვ­ლე­ნე­ბამ­დე, რომ­ლე­ბიც მის მმარ­თვე­ლო­ბას გან­სა­ზღვრავ­და, ბა­შარ ალ-ასა­დის სი­რი­ის რე­ა­ლო­ბა, რო­გორც მუ­ა­მარ კა­და­ფის ლი­ბი­ის შემ­თხვე­ვა­ში, იყო ქვე­ყა­ნა, სა­დაც მას­შტა­ბუ­რი უსაფრ­თხო­ე­ბის აპა­რა­ტი ყველ­გან გვხვდე­ბო­და: აგენ­ტე­ბი ბაზ­რებ­ში, ტაქ­სის გა­ჩე­რე­ბებ­ზე და ქუ­ჩის კუ­თხე­ებ­ში...

დე­მოკ­რა­ტი­ის მო­დე­ლის, რო­გორც სი­რი­ის­თვის შე­სა­ფე­რი­სი გზის უარ­ყო­ფით, რე­ფორ­მის შე­სა­ხებ ბა­შა­რის თავ­და­პირ­ვე­ლი და­პი­რე­ბა პო­ლი­ტი­კურ ტრანსფორ­მა­ცი­ამ­დე ეკო­ნო­მი­კურ ცვლი­ლე­ბას შე­ე­ხე­ბო­და, რაც სა­ხელ­მწი­ფო მო­ნო­პო­ლი­ე­ბის თა­ვი­სუ­ფა­ლი ბაზ­რით ჩა­ნაც­ვლე­ბას გუ­ლის­ხმობ­და, თუმ­ცა ამით სა­ბო­ლო­ოდ მხო­ლოდ ელი­ტუ­რი კლა­სი სარ­გებ­ლობ­და.

მისი პო­ლი­ტი­კუ­რი დოქ­ტრი­ნა, რო­გორც აღ­მოჩ­ნდა, მა­მა­მი­სის­გან არ გან­სხვავ­დე­ბო­და - ეს მა­ღალ­პერ­სო­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლი დიქ­ტა­ტუ­რა იყო, ძა­ლა­უფ­ლე­ბა კი შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებ­სა და სა­დაზ­ვერ­ვო სა­ა­გენ­ტო­ებ­ში იყო კონ­ცენ­ტრი­რე­ბუ­ლი.

თუკი ერ­თმა ევ­რო­პელ­მა დიპ­ლო­მატ­მა თავ­და­პირ­ვე­ლად მისი ავ­ტო­რი­ტა­რუ­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის სის­წო­რე კი­თხვის ნიშ­ნის ქვეშ და­ა­ყე­ნა და სი­რი­ას "დიქ­ტა­ტუ­რა დიქ­ტა­ტო­რის გა­რე­შე" უწო­და, მალე ცხა­დი გახ­და, ვის წარ­მო­ად­გენ­და ბა­შა­რი. ის მარ­თლა გახ­და დიქ­ტა­ტო­რი.

მა­ში­ნაც კი, რო­დე­საც ბა­შარ­მა 2001 წელს პო­ლიტ­პა­ტიმ­რე­ბის ნა­წი­ლი, ძი­რი­თა­დად კო­მუ­ნის­ტე­ბი გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლა, ეს და­სავ­ლე­თის­თვის სი­რი­ის ცვლი­ლე­ბის ჩვე­ნე­ბის კამ­პა­ნი­ის ნა­წი­ლი იყო. და­პა­ტიმ­რე­ბე­ბი არას­დროს შე­წყვე­ტი­ლა. ყვე­ლა­ფე­რი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვად გრძელ­დე­ბო­და.

სი­რი­ის 2011 წლის აჯან­ყე­ბის საფრ­თხის ქვეშ მოჩ­ვე­ნე­ბი­თო­ბა გაქ­რა და გა­მოჩ­ნდა რე­ჟი­მი, რო­მე­ლიც მზად იყო, დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით ადა­მი­ა­ნე­ბის პა­ტიმ­რო­ბა, წა­მე­ბა და მკვლე­ლო­ბა აღეს­რუ­ლე­ბი­ნა - მათ შო­რის იყო 13 000-მდე პი­როვ­ნე­ბა, რომ­ლე­ბიც 2011-2015 წლებ­ში სედ­ნა­ი­ას, "ადა­მი­ან­თა სა­საკ­ლა­ოს“ სა­ხე­ლით ცნო­ბილ ცი­ხე­ში ამო­ხო­ცეს.

და მი­უ­ხე­და­ვად იმ მცდე­ლო­ბე­ბი­სა, რომ­ლე­ბიც 2011 წლამ­დე ასა­დე­ბის ოჯა­ხის პო­ზი­ტი­ურ ჭრილ­ში წარ­მო­სა­ჩე­ნად გრძელ­დე­ბო­და - მა­გა­ლი­თად, რო­გო­რიც იყო “ვო­გის” მბზი­ნა­ვი სტა­ტია ას­მას, რო­გორც "უდაბ­ნოს ვარ­დის“ შე­სა­ხებ - ბა­შა­რის მმარ­თვე­ლო­ბა უფრო სა­ზა­რე­ლი გახ­და, ვიდ­რე მა­მა­მი­სის.

ჰა­ფეზ­მა, სამ­ხედ­რო-სა­ჰა­ე­რო ძა­ლე­ბის ოფი­ცერ­მა, რო­მე­ლიც 1963 წლის სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, როცა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში "ბა­ა­სის" პარ­ტია მო­ვი­და, ასა­დე­ბის ოჯა­ხის ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი პირ­ვე­ლად ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა. ბა­შარ­მა კი ისი­ნი ლო­გი­კურ და­სას­რუ­ლამ­დე მი­იყ­ვა­ნა.

უკვე 1966 წელს, ე.წ. ჰა­მას ბუნ­ტის დროს, ჰა­ფეზ­მა მხა­რი და­უ­ჭი­რა ხედ­ვას, რო­მე­ლიც ასა­დე­ბის დოქ­ტრი­ნად იქცა და მი­უ­თი­თებ­და ხალ­ხის ჟლე­ტა­ზე, რო­მე­ლიც მისი და მისი შვი­ლის მმარ­თვე­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ წა­ვი­დო­და: ნე­ბის­მი­ე­რი და ყვე­ლა­ნა­ი­რი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა ძა­ლა­დობ­რი­ვად უნდა გა­და­ლა­ხუ­ლი­ყო.

ჰა­ფე­ზის­თვის ეს ყვე­ლა­ზე სრულ­ყო­ფი­ლად გა­მო­ი­ხა­ტა მას შემ­დეგ, რაც მან სა­კუ­თა­რი ძა­ლა­უფ­ლე­ბა სრუ­ლად მო­ი­პო­ვა მო­რი­გი გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის შე­დე­გად და თა­ვი­სი ალა­ვი­ტუ­რი უმ­ცი­რე­სო­ბა თან­და­თა­ნო­ბით ყოვ­ლის­მომ­ცვე­ლი პო­ლი­ცი­უ­რი სა­ხელ­მწი­ფოს ცენ­ტრად აქ­ცია. ამ ყვე­ლაფ­რის სიმ­ბო­ლო მის წი­ნა­აღ­მდეგ მუს­ლიმ­თა საძ­მოს აჯან­ყე­ბის სას­ტი­კი ჩახ­შო­ბა გახ­და, რო­მე­ლიც 1970-ია­ნე­ბის შუა პე­რი­ოდ­ში და­ი­წყო და 1982 წლის ჰა­მას ხოც­ვა-ჟლე­ტით დას­რულ­და.

• არა­ბუ­ლი გა­ზა­ფხუ­ლი

2011 წელს, არა­ბუ­ლი გა­ზა­ფხუ­ლის და­წყე­ბი­სას, ბა­შა­რი­სა და მისი ოჯა­ხის იმი­ჯი, რო­მე­ლიც ჰა­ფე­ზის ეპო­ქის უფრო ჰუ­მა­ნურ ვერ­სი­ად იყო წარ­მო­ჩე­ნი­ლი, შა­ბათ-კვი­რას და­სავ­ლუ­რი ფილ­მე­ბის სა­ნა­ხა­ვად და­ხუ­რულ კი­ნო­თე­ატ­რებ­ში დრო­ის გა­ტა­რე­ბი­სა და და­მას­კოს რეს­ტორ­ნებ­ში ვახ­შმო­ბის ჩათ­ვლით, მთლი­ა­ნად ჩა­მო­ი­შა­ლა.

ასა­დის მმარ­თვე­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ დე­მონ­სტრა­ცი­ე­ბით და­წყე­ბუ­ლი მოძ­რა­ო­ბა მარ­ტის­თვის აალ­და და რე­ვო­ლუ­ცი­ად გა­და­იქ­ცა. პა­სუ­ხი სას­ტი­კი იყო. უსაფრ­თხო­ე­ბის ძა­ლებ­მა, ოფი­ცი­ა­ლუ­რი პო­ლი­ტი­კის ფარ­გლებ­ში, დე­მონ­სტრან­ტებს ცე­ცხლი გა­უხ­სნეს, ხოლო რე­ჟი­მის მომ­ხრე, მძი­მედ შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი, შა­ბი­ჰას სა­ხე­ლით ცნო­ბი­ლი მი­ლი­ცია სა­სიკ­ვდი­ლო ქვე­და­ნა­ყო­ფე­ბად გარ­და­იქ­მნა.

ერთი წლის შემ­დეგ, 2012 წელს, WikiLeaks-მა ბა­შა­რი­სა და მისი ოჯა­ხის წევ­რე­ბის ათა­სო­ბით ელექტრო­ნუ­ლი წე­რი­ლი და რე­გი­ონ­ში მათი კონ­ტაქ­ტე­ბი გა­მო­აქ­ვეყ­ნა, რა­მაც და­მას­კო­ში ასა­დე­ბის ცხოვ­რე­ბი­სა და მმარ­თვე­ლო­ბის შე­სა­ხებ იშ­ვი­ა­თი ინ­ფორ­მა­ცია გა­ა­სა­როა: მათ შო­რის იყო ას­მას მიერ პა­რი­ზი­დან ძვირ­ფა­სი სამ­კა­უ­ლე­ბის შეკ­ვე­თა; პიარ კონ­სულ­ტან­ტე­ბის რჩე­ვე­ბი, რო­გორ გა­მო­ჩე­ნი­ლი­ყო ასა­დი რე­ფორ­მე­ბის მომ­ხრედ და ა.შ.

იმ წლის მთა­ვარ სი­ახ­ლე­ებ­ში, მა­ში­ნაც კი, როცა რუ­სე­თის სამ­ხედ­რო მრჩევ­ლე­ბი სი­რი­ა­ში რე­ჟი­მის გა­საძ­ლი­ე­რებ­ლად იწყებ­დნენ ჩას­ვლას, ყო­ველ­დღი­უ­რი ძა­ლა­დო­ბის ბრძა­ნე­ბე­ბის ხელ­მო­წე­რა­ში ბა­შა­რი პი­რა­დად იყო ჩარ­თუ­ლი.

სი­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე 13-წლი­ან ომში, თით­ქმის 500 000 ადა­მი­ა­ნი და­ი­ღუ­პა, მათ შო­რის 300 ათას­ზე მეტი მშვი­დო­ბი­ა­ნი მო­ქა­ლა­ქე. მსხვერ­პლის რე­ა­ლუ­რი რა­ო­დე­ნო­ბა შე­იძ­ლე­ბა ბევ­რად მეტი იყოს. 100 ათა­სი სი­რი­ე­ლი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ით­ვლე­ბა "და­კარ­გუ­ლად", რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნიც ან მოკ­ლეს ან და­ი­ღუპ­ნენ ასა­დის ცი­ხე­ებ­სა და სა­კონ­ცენ­ტრა­ციო ბა­ნა­კებ­ში. სი­რი­ის ომამ­დე­ლი, 16,5 მი­ლი­ო­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბი­დან 6,5 მი­ლი­ონ­ზე მეტი გა­იქ­ცა სა­ზღვარ­გა­რეთ, ძი­რი­თა­დად მე­ზო­ბელ თურ­ქეთ­ში, იორ­და­ნი­ა­სა და ლი­ბან­ში, სულ ცოტა, 1 მი­ლი­ო­ნი კი - ევ­რო­პა­ში.

იხი­ლეთ ასე­ვე:

• "ალ-ქა­ი­დას" ყო­ფი­ლი მებ­რძო­ლი და მულ­ტი­მი­ლი­ო­ნე­რი - ვინ არის აბუ მუ­ჰა­მედ ალ-ჯუ­ლა­ნი, ვინც ასა­დის რე­ჟი­მი და­ამ­ხო?

წყა­რო