რა იცვლება დამსაქმებლისა და დასაქმებულისთვის "შრომითი მიგრაციის შესახებ“ კანონში ცვლილებებით? - იურისტის განმარტება და რჩევები
"შრომითი მიგრაციის შესახებ“ კანონში ცვლილებები შევიდა. აქტუალური თემაა უცხოელი დამსაქმებლის მიერ საქართველოს მოქალაქის დაქირავება. ასევე პირიქით, უცხო ქვეყნის მოქალაქის დაქირავება საქართველოს ტერიტორიაზე. საინტერესოა, როგორ არეგულირებს საქართველოს კანონმდებლობა ამ საკითხებს? - Ambebi.ge ადვოკატს, ბიზნეს სამართლის ლექტორსა და მედიატორ ანა სამსონიას ესაუბრა.
- საქართველოს ხშირად სტუმრობენ უცხოელები, შესაძლებელია მათი დასაქმება საქართველოში ქართველი დამსაქმებლის მიერ?
- მადლობა შეკითხვისთვის, საკითხი ნამდვილად აქტუალურია. ვინაიდან, ადგილობრივ დამსაქმებელთან შრომითი საქმიანობის განხორციელების უფლება აქვს საქართველოში კანონიერად მყოფ უცხოელს, ადგილობრივი დამსაქმებლის მიერ საქართველოში მყოფი უცხოელის დასაქმების სურვილის შემთხვევაში, მიზანშეწონილია შემოწმდეს ეს პირი საქართველოში კანონიერად იმყოფება თუ არა. თუ ეს საკითხი შემოწმდა და გაირკვა, რომ პირი კანონიერად იმყოფება საქართველოს ტერიტორიაზე, მაშინ შესაძლებელია მასთან შრომითი ურთიერთობის დაწყება და ხელშეკრულების გაფორმება, თუმცა, აუცილებელი და სავალდებულო ხდება მისი რეგისტრაცია მონაცემთა ერთიან ბაზაში. აღნიშნული ვალდებულება წარმოეშობა დამსაქმებელს. დამსაქმებელი ვალდებულია, უცხო ქვეყნის მოქალაქესთან ხელშეკრულების გაფორმებიდან, არაუგვიანეს 30 კალენდარული დღისა, დასაქმებული დაარეგისტრიროს საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მონაცემთა ერთიან ბაზაში.
დამსაქმებელი ვალდებულია, ზემოთხსენებულ სამინისტროს მიაწოდოს ინფორმაცია იმ შემთხვევაშიც, თუ მოხდება ამ პირთან ხელშეკრულების ვადაზე ადრე შეწყვეტა ან მისი მოქმედების ვადის გახანგრძლივება.
მეორე საკითხია, ვინ მიიჩნევა ადგილობრივ დამსაქმებლად? - ადგილობრივი დამსაქმებელია საქართველოში რეგისტრირებული იურიდიული პირი, საქართველოში რეგისტრირებული ინდივიდუალური მეწარმე, ამხანაგობა, უცხოური ორგანიზაციის საქართველოში რეგისტრირებული წარმომადგენლობა ან საქართველოში კანონიერ საფუძველზე მცხოვრები პირი, რომელსაც აქვს უფლება, შრომითი ურთიერთობა ჰქონდეს საქართველოში მუდმივი ბინადრობის ნებართვის არმქონე უცხოელთან და რომელიც იყენებს მის შრომას საქართველოში.
- როგორ შეამოწმოს დამსაქმებელმა, პირი საქართველოში კანონიერად იმყოფება თუ არა?
- ამისათვის, შესაძლებელია საზღვრის კვეთის შესახებ ცნობის გამოყენება, დასაქმების კანდიდატი მას წარუდგენს დამსაქმებელს და ცნობაში ასახული მონაცემის ანალიზი მოხდება, საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნების შესაბამისად.
საქართველოს კანონმდებლობა ითვალისწინებს საქართველოს ტერიტორიაზე ყოფნის სხვადასხვა ლეგალურ გზებს, ერთ-ერთია შრომითი ბინადრობის ნებართვა. შრომითი ბინადრობა გაიცემა საქართველოში სამეწარმეო ან შრომითი საქმიანობის განსახორციელებლად. საგულისხმოა, რომ უცხო ქვეყნის მოქალაქეზე, შრომით იმიგრანტზე შრომითი ბინადრობის გაცემა ხდება საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მონაცემთა ერთიან ბაზაში რეგისტრაციის საფუძველზე. შესაბამისად, ბაზაში რეგისტრაცია მნიშვნელოვანი კომპონენტია.
- თუ საქართველოს მოქალაქე საქმდება საზღვარგარეთ, ამ შემთხვევაში რა ხდება?
- პირმა საქართველოს ფარგლებს გარეთ, შესაძლოა თავად/დამოუკიდებლად შეარჩიოს დამსაქმებელი და დაიწყოს მასთან შრომითი ურთიერთობა. ასევე შესაძლებელია, პირმა, საქართველოს ფარგლებს გარეთ დასაქმებისთვის მიმართოს საშუამავლო კომპანიას.
საშუამავლო კომპანია შეიძლება იყოს იურიდიული პირი, ინდივიდუალური მეწარმე ან უცხო ქვეყნის საწარმოს ან არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალი (წარმომადგენლობა, მუდმივი დაწესებულება), რომლის საქმიანობაც დაკავშირებულია საქართველოს მოქალაქეების ან საქართველოში მუდმივი ბინადრობის ნებართვის მქონე უცხოელების საქართველოს ფარგლებს გარეთ შრომით მოწყობასთან ან/და შრომით მოწყობაში დახმარებასთან.
საშუამავლო კომპანია ვალდებულია: იყოს რეგისტრირებული, იყოს სერტიფიცირებული საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროში; უცხოელ დამსაქმებელთან დადოს შრომითი მოწყობის შესახებ ხელშეკრულება; მიიღოს ზომები უცხოელი დამსაქმებლის შესახებ არსებული ინფორმაციის შესამოწმებლად; იმ პირთან, რომელსაც საქართველოს ფარგლებს გარეთ შრომით მოწყობაში დახმარების მომსახურებას უწევს, დადოს შრომით მოწყობაში დახმარების შესახებ ხელშეკრულება; შეიძლება მანვე დადოს შრომით ემიგრანტთან შრომითი ხელშეკრულება უცხოელი დამსაქმებლის დავალებით.
საშუამავლო კომპანია ასევე ვალდებულია საქართველოს ფარგლებს გარეთ შრომითი მოწყობის მიზნით საქართველოდან გამსვლელ ემიგრანტს გამგზავრებამდე მიაწოდოს ინფორმაცია, მანვე უნდა მიაწოდოს მას ისეთი ინფორმაცია, რაც შეეხება შრომითი მიგრაციის მარეგულირებელი აქტების მოთხოვნებს; დასაქმების ქვეყანაში შესვლის და გასვლის წესებს; იმ დაწესებულებების ადგილმდებარეობასა და საკონტაქტო ინფორმაციას, რომლებიც შრომითი მიგრაციის სფეროზე არიან პასუხისმგებლები; საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობების და საკონსულო დაწესებულებების ადგილმდებარეობასა და საკონტაქტო ინფორმაციას. საშუამავლო კომპანიას ევალება აღრიცხოს პირები, ვისაც საქართველოს ფარგლებს გარეთ დასაქმების მომსახურება გაუწია და სხვ.
საშუამავლო კომპანიას ასევე ევალება მისი საქმიანობის ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში რეგისტრაცია, სამინისტროსთვის ანგარიშის წარდგენა და სხვ.
- თუ საშუამავლო კომპანია არ დაიცავს ვალდებულებებს, რა სანქციები დაეკისრება?
- დაინტერესებული პირი, რომელიც გეგმავს საზღვარგარეთ დასაქმებას და ამაში დახმარებას საჭიროებს, საშუამავლო კომპანიის შერჩევისას უფლებამოსილია მისგან მოითხოვოს ინფორმაცია და შეამოწმოს, არის თუ არა კანონიერად მოქმედი სუბიექტი, აქვთ თუ არა სამინისტროს მიერ გაცემული სერთიფიკატი და შემდეგ შევიდეს მასთან ურთიერთობაში.
განსაზღვრულია სანქციებიც, თუ საშუამავლო კომპანია საქმიანობას სერტიფიკატის გარეშე განახორციელებს ან ეკონომიკურ საქმიანობათა რეესტრში არ დარეგისტრირდება, დაჯარიმდება 3000 ლარის ოდენობით, ქმედების განმეორებისას სანქციის ოდენობა იზრდება. საშუამავლო კომპანია ასევე დასანქცირდება, თუ დაარღვევს მის მიერ დადებულ ხელშეკრულებას.
ხოლო, თუ ადგილობრივი დამსაქმებელი არ დაარეგისტრირებს ბაზაში შრომით იმიგრანტს, დაჯარიმდება 1000 ლარის ოდენობით, ქმედების განმეორებისას სანქციის ოდენობა იზრდება.
კანონი კიდევ ბევრ დეტალს არეგულირებს, შესაბამისად, მიზანშეწონილია მისი გამოყენება იურისტის ჩართულობით განხორციელდეს. თუ ადგილობრივი დამსაქმებელი გადაწყვეტს შრომით ურთიერთობას იმიგრანტთან ან ემიგრანტი გადაწყვეტს ხელშეკრულების გაფორმებას საშუამავლო კომპანიასთან ან უცხოელ დამსაქმებელთან, სამართლებრივი შეცდომების პრევენციისთვის რეკომენირებულია დოკუმენტების შედგენა იურისტის მონაწილეობით ან მასთან კონსულტაციით.