"ეს ყველაფერი არმაგედონის შესახებ გადაღებული ფილმის კადრებს ჰგავდა" - ექიმი "აზოვსტალიდან“: ომის, ტყვეობისა და თავისუფლების ისტორია

შემოდგომაზე, რუსეთმა და უკრაინამ ასეულობით ტყვე გაცვალეს. ერთ-ერთი მათგანი, ვინც რუსების ტყვეობაში დროებით იმყოფებოდა, ექიმი დმიტრო კუპრიაკი იყო. მარტში ის მარიუპოლში გაემგზავრა, რათა უკრაინელი ჯარისკაცებისთვის სამედიცინო დახმარება აღმოეჩინა, აპრილში კი რუსმა სამხედროებმა ის ტყვედ აიყვანეს. გათავისუფლებული ექიმი BBC-სთან თავის ამბავს ყვება.

34 წლის დმიტრომ ოდესის სამედიცინო ინსტიტუტი 11 წლის წინ დაამთავრა. ბოლო წლები ის დნეპრის სამხედრო საავადმყოფოში მუშაობდა.

"24 თებერვლიდან, განუსაზღვრელი რაოდენობის პაციენტი გვყავდა. ხარკოვიდან, ოდესიდან, ზაპოროჟიედან მუდმივად მოდიოდა მატარებელი, რომელიც სავსე იყო დაჭრილი ჯარისკაცებით. მათი ნაწილი რჩებოდა ჩვენთან, ნაწილს კი სხვადასხვა საავადმყოფოებში ანაწილებდნენ. ეს ყველაფერი გრძელდებოდა მუდმივ რეჟიმში, 24/7-ზე, სახლში უბრალოდ ვერ ვბრუნდებოდით“, - იხსენებს ახალგაზრდა ექიმი.

"თითოეული ექიმი გმირია. მათ მოახერხეს და საავადმყოფოს ინვენტარი გადაიტანეს სამალავ ბუნკერებში, საიდანაც ასობით ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენა გახდა შესაძლებელი“.

როგორც მედიკოსი იხსენებს, 29 მარტს მან თანხმობა განაცხადა მარიუპოლში წასვლის შეთავაზებაზე, დახმარებოდა მებრძოლებს. მან იცოდა, რომ ვერტმფრენი, რომლითაც ექიმები უნდა გადაეყვანათ, შესაძლოა აფეთქებულიყო.

• ცხელ წერტილში

"ასე დაიწყო ჩვენი "თავგადასავლები“. 31 მარტს დილით ადრე მარიუპოლში ჩავედით. პირველი, რაც დავინახე, იყო განსხვავება მშვიდ ცხოვრებასა და ომს შორის. გარშემო აფეთქებების ხმები ისმოდა, რომელიც სულ უფრო და უფრო ახლოვდებოდა. 10 წუთი გვქონდა აუცილებელი ნივთების გადმოსაწყობად და დაჭრილი სამხედროების ვერტმფრენში მოსათავსებლად. ერთი შეხედვით ეს პირობა წარმოუდგენლად მომეჩვენა, მაგრამ 10 წუთში დაჭრილებით სავსე ვერტმფრენები უკან გაფრინდა. ცოტა ხანში გავიგეთ, რომ ერთ-ერთი ვერტმფრენი ჩამოაგდეს...

"აზოვსტალში“ ჩემი გადაყვანა შეფერხდა, ჩემი აზრით, ავიაიერიშის გამო. დაახლოებით 3-4 საათი მიწაზე ვიწექით, გარშემო არანაირი თავდაცვი საშუალება არ არსებობდა და ჩვენ, უბრალოდ, გაგვიმართლა, რომ მაშინაც გადავრჩით. ვხედავდით, როგორ იბომბებოდა "აზოვსტალი“ და ეს კადრები არმაგედონის შესახებ გადაღებული ფილმის კადრს ჰგავდა. მაშინაც დავრწმუნდით, რომ უბრალოდ ღმერთი გვმფარველობდა, სხვა გზით გადარჩენა იქ შეუძლებელი იყო. როგორც კი ავიაიერიში შენელდა, ქარხანაში წაგვიყვანეს“, - იხსენებს უკრაინელი ექიმი.

დმიტრო კუპრიაკი ყვება, რომ 1-ლ აპრილს, ღამის 3 საათზე უკვე "აზოვსტალში“ იყვნენ და ის პირობები და დაჭრილების რაოდენობა, რაც იქ დახვდა, რთულად გადმოსაცემია.

"დილის 6 საათზე გაგვაღვიძეს და მე და ჩემი ანესთეზიოლოგი კოლეგა წავედით. შუა გზაში მანქანის საბურავი გაგვიფუჭდა და მძღოლმა შეუჩერებელი სროლების ფონზე მოახერხა მისი შეცვლა. ხიდის ქვეშ ვიდექით და სწორედ მისმა კონსტრუქციამ გადაგვარჩინა.

მივედით ბუნკერის სამალავში, სადაც 300-მდე მძიმედ ან ძალიან მძიმედ დაჭრილი ადამიანი იყო. უკრაინელი ჯარისკაცის სიმამაცეს რომ საზღვარი არ აქვს, ვიცოდი, მაგრამ გაგებულმა ამბავმა მოლოდინს გადააჭარბა - მსუბუქად დაშავებულები ღებულობდნენ პირველად სამედიცინო დახმარებას და შემდეგ ბრძოლის ველზე ბრუნდებოდნენ. სწორედ ამიტომ, იქ მისულს, მსუბუად დაჭრილი ჯარისკაცი მე არ მინახავს. წყლისა და სურსათის რაოდენობა შეზღუდული იყო, დენი გენერატორის საშუალებით მიეწოდებოდათ და ბუნებრივია, შეფერხებაც ბევრი იყო.

10 აპრილს ჩვენი დილა დიდი აფეთქებით დაიწყო, რომელიც ყველა სხვა აფეთქებებისგან განსხვავდებოდა და მე მივხვდი, რომ ეს ავიადარტყმა იყო ჩვენს სამალავზე. შედეგად ჩაიხერგა გასასვლელები ბუნკერში, დაიღუპა ბევრი ადამიანი. 10-20 მეტრში ბრძოლები მიმდინარეობდა და ვხვდებოდით, რომ ძალიან მალე ჩვენთან შემოვიდოდნენ რუსი ჯარისკაცები და განვიხილავდით ერთ ვარიანტს, რომ მოგვკლავდნენ. ამ დროს, ჯარისკაცებმა, რომლებსაც გადაადგილება შეეძლოთ ხელში აიღეს ყუმბარები და იარაღი და შევძელით რუსების მოგერიება, თუმცა იქ დარჩენა უკვე შეუძლებელი იყო“, - იხსენებს ექიმი.

მისი თქმით, ღამის 2 საათისკენ მარიუპოლიდან გაემგზავრნენ და იცოდნენ, რომ ეს იქნებოდა ყველაზე საშიში მგზავრობა, რაც მანამდე ყოფილა.

"პრინციპში, ეს ასეც იყო - დაიწყო ყველანაირი შეტევა, რაც შეიძლებოდა ყოფილიყო - სარაკეტო, საჰაერო და ა.შ. გვესმოდა აფეთქებების ხმა და მალევე მივხვდით, რომ ჩვენი კოლონის წინა ნაწილი აღარ იყო და უმეტესი დაიღუპა, ვინც იმ ნაწილში იყო, ვინც არ დაიღუპა, მათი შველაც შეუძლებელი იყო... დავბრუნდით უკან და ორი დღის შემდეგ კვლავ ვცადეთ მარიუპოლიდან გაქცევა, სამწუხაროდ, მსხვერპლი კვლავ დიდი იყო.

მეორე დღეს გარეთ გასვლის შესაძლებლობა მოგვეცა და მივხვდით, რომ ეს იყო პირდაპირი გზა ტყვედ ჩასავარდნად. სხვა გზა არც გვქონია“.

• ტყვეობა

"ჩამოგვართვეს ტელეფონები და ნებისმიერი ტექნიკური თუ პირადი ნივთი, მათ შორის ფეხსაცმელიც, ვისაც ის ცოტა ხარისხიანი ეცვა... საკმაოდ ციოდა და სანაცვლოდ ზოგს მისცეს ფეხსაცმელი და ზოგი ფეხშიშველი დატოვეს.

ტყვეებს ისინი ხელკეტით იქამდე სცემდნენ, სანამ გონებას არ დაკარგავდნენ ან არ დაიღუპებოდნენ. ერთ-ერთი ასეთი უგონო მდგომარეობაში მყოფი ჯარისკაცი ვიცანი, რომელიც მარიუპოლში ორ ავიაიერიშს გადაურჩა და რომელიც რუსმა ჯარისკაცებმა იქამდე სცემეს, სანამ არ დაიღალნენ.

ექიმები შეგვიყვანეს ოთახში, სადაც მარტო კედლები იყო. იქ რამდენიმე დღე დაგვტოვეს, შემდეგ მეორე ასეთივე ცარიელ ოთახში გადაგვიყვანეს. შემდეგ მესამეში და ა.შ. დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ ოთახში გაჩნდა საწოლი და სხვა ნივთები. ეს ყველაფერი ეტაპობრივად ხდებოდა და ჩემი იქიდან წამოსვლის პერიოდში ბევრს ისევ იატაკზე ეძინა.

გარშემო ბევრი დაჭრილი იყო და ჩვენ ჩვენს პროფესიულ მოვალეობას შეძლებისდაგვარად ვასრულებდით. მიხარია, რომ იმ სიტუაციაშიც კი შევძელით, რომ ვიღაცას ფეხი შევუნარჩუნეთ, ვიღაცას ხელი და ა.შ. ეს ყველაფერი ჩვენ რომ არ გაგვეკეთებინა, სხვა არავინ გააკეთებდა.

ვფიქრობდით, რომ ყოველი დღე უკანასკნელი იყო, არ ვიცოდით, გავიღვიძებდით თუ არა ან სად გადაგვიყვანდნენ მორიგ დაკითხვაზე.

რუსები ფსიქოლოგიურად ძალადობდნენ და გვეუბნებოდნენ, რომ არავის ვჭირდებით და იქიდან არავინ წაგვიყვანდა და რომ მალე ქვეყანა სახელად "უკრაინა“ აღარ იარსებებდა. ყველაფრის მიუხედავად, რწმენა არასოდეს დაგვიკარგავს.

ინფორმაციულ ვაკუუმში ვიყავით და მიუხედავად ამისა, ნებისმიერი მწირი ცნობაც კი მნიშვნელოვანი იყო და სწორედ ასეთი მწირი ცნობებით ვგებულობდით, რომ უკრაინელები ინარჩუნებდნენ საზღვარს და რუსები წინ უმნიშვნელოდ მიდიოდნენ. ეს ყველაფერი ძალიან დიდ სტიმულს გვაძლევდა“.

• გაცვლა

" 21 სექტმებერი არასოდეს დამავიწყდება. წუთობრივად მახსოვს ყველაფერი: გავიღვიძეთ, ვისაუზმეთ, დაახლოებით 11-ის ნახევრისკენ მოვიდა ჯარისკაცი და ჩემი გვარი იკითხა და მითხრა, რომ 5 წუთში ჩემი ბარგით მზად უნდა ვყოფილიყავი. ჩავალაგე, ყველას დავემშვიდობე და გავყევი. ვფიქრობდი, რომ სხვა ადგილას გადავყავდი.

დაახლოებით 5 საათამდე გარეთ ვიცდიდით მე და ყველა, ვისაც ჩემსავით ბარგის შეკვრა და გაყოლა მოსთხოვეს. საღამოს ეზოში შემოვიდა ოთხი სატვირთო და მაშინ მივხვდი, რომ საუბარი იყო გაცვლაზე.

შეგვიკრეს ხელები, აგვიხვიეს თვალები და ჩაგვსვეს სატვირთოში. გაგვაფრთხილეს, რომ ნებისმიერი საეჭვო მოძრაობა გაქცევის მცდელობად ჩაითვლებოდა და ადგილზე მოგვკლავდნენ. საპირფარეშოში გაჩერებაზე ან წყლის დალევაზე მოთხოვნას მათი მხრიდან აგრესია მოჰყვა და ყველა, ვინც რამე მოითხოვა, ხელკეტით სცემეს.

რამდენიმესაათიანი მგზავრობის შემდეგ, გადაგვსვევს თვითმფრინავში, სადაც სხვა ტყვეებიც ისხდნენ, მათ შორის ბევრი ჩემი ნაცნობი.

პირველი დაშვების შემდეგ რამდენიმე ადამიანი გადასვეს და ჩვენ კვლავ ავფრინდით, ამჯერად სხვა მიმართულებით. თვალები ახვეული მქონდა და ბევრი რამ გამომრჩა, მაგრამ როდესაც დანიშნულების ადგილზე ჩავფრინდით, ბევრი მანქანა და ავტობუსი დავინახე, ჩვენც ერთ-ერთ მათგანში აგვიყვანეს. ავტობუსი კომფორტული იყო, რბილი სავარძლებით. რამდენიმედღიანი აკრძალვის შემდეგ, მოგვცეს საპირფარეშოთი სარგებლობის საშუალება.

ერთსაათიანი მგზავრობის შემდეგ, გაგვიხსნეს თვალები, ავტობუსში ამოვიდა მამაკაცი, რომელმაც სია ამოიკითხა და გვთხოვეს, ჩავსულიყავით. დავინახე ბლოკპოსტი და უკრაინის საზღვარი.

ემოციებს ალბათ მიხვდებით, რადგან უკრაინის მიწაზე ფეხის დადგმის მომენტიდან განცდილი თავისუფლება, სიტყვებით რთულად გადმოიცემა. მგონია, რომ უკრაინაში ჰაერიც სხვაა...

ყველაფერი, რაც გამოვიარე, მარტო ჩემი ისტორია არ არის, ეს უკრაინის ისტორიაა“.

• მოამზადა ეკა დარჩიაშვილმა