ფო­ტო­ზე: სცე­ნა თურ­ქუ­ლი ჰა­რე­მის ცხოვ­რე­ბი­დან (ავ­სტრი­უ­ლი სკო­ლა, XVII სა­უ­კუ­ნის II ნა­ხე­ვა­რი)

• ჰა­რამ­ხა­ნე­ბის ქარ­თვე­ლი ბი­ნად­რე­ბი

XVIII სა­უ­კუ­ნის ბო­ლოს და XIX სა­უ­კუ­ნის პირ­ველ ნა­ხე­ვარ­ში ქარ­თუ­ლი წარ­მო­შო­ბის ქა­ლე­ბი სულ­თნე­ბის მე­უღ­ლე­ე­ბი და დე­დე­ბი იყ­ვნენ. ჰა­რამ­ხა­ნებ­ზე, სა­დაც ტახ­ტის მემ­კვიდ­რე იზ­რდე­ბო­და, მათ ქარ­თველ ბი­ნად­რებ­სა თუ გავ­ლე­ნა­ზე გვე­სა­უბ­რე­ბა ბა­თუ­მის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის პრო­ფე­სო­რი, ის­ტო­რი­კო­სი, თურ­ქო­ლო­გი ზაზა შა­ში­კა­ძე.

- “ჰა­რა­მი” (“ჰა­რემ”) არა­ბუ­ლი სი­ტყვაა და აკ­რძა­ლულს, ტა­ბუ­და­დე­ბულს, ამა­ვე დროს წმინ­და­სა და ბედ­ნი­ერ ად­გილს ნიშ­ნავს. ასე უწო­დებ­დნენ არა­ბი ბე­დუ­ი­ნე­ბი კარ­ვის ნა­წილს, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით - სახ­ლის იმ ნა­ხე­ვარს, სა­დაც მხო­ლოდ ქა­ლე­ბი ცხოვ­რობ­დნენ და გა­რე­შე პი­რებს შეს­ვლა ეკ­რძა­ლე­ბო­დათ. ტრა­დი­ცი­უ­ლად, ჰა­რე­მი სა­სახ­ლის უფ­რო­სის ცო­ლე­ბის, მხევ­ლე­ბი­სა და შვი­ლე­ბის სა­ცხოვ­რე­ბელ ად­გილს ნიშ­ნავს. ქარ­თულ ენა­ში დამ­კვიდ­რე­ბუ­ლია ფორ­მა “ჰა­რამ-ხანა”, რაც “აკ­რძა­ლულ სახ­ლს” ნიშ­ნავს.ჰა­რე­მის სტრუქ­ტუ­რა და იერ­არ­ქია ის­ლა­მი­სა და სა­ხელ­მწი­ფოს მო­თხოვ­ნა­თა სა­ფუძ­ველ­ზე მკვეთ­რად ჩა­მო­ყა­ლიბ­და აბა­სი­ა­ნი ხა­ლი­ფე­ბის მმარ­თვე­ლო­ბის პე­რი­ოდ­ში და შემ­დგომ­ში, თან­და­თა­ნო­ბით სხვა­დას­ხვა მუს­ლი­მა­ნურ სა­ხელ­მწი­ფო­შიც გაჩ­ნდა. ჰა­რე­მის როლი სა­სახ­ლე­ებ­ში თან­და­თან გა­ი­ზარ­და. აქ ხომ ტახ­ტის მემ­კვიდ­რე იზ­რდე­ბო­და! მუს­ლი­მა­ნუ­რი ჰა­რე­მე­ბის სტრუქ­ტუ­რა და წე­სე­ბი ერ­თმა­ნე­თის­გან თით­ქმის არ გან­სხვავ­დე­ბო­და. მას სა­ჭუ­რი­სე­ბი იცავ­დნენ. უფ­რო­სი ცოლი, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ჰა­რე­მის მეთ­ვალ­ყუ­რე იყო. ჰა­რემ­ში უპი­რა­ტე­სო­ბა ენი­ჭე­ბო­და იმ მხევ­ლებს, რო­მელ­თაც ვა­ჟე­ბი შვეს. მუს­ლი­მან მა­მა­კა­ცებს ეკ­რძა­ლე­ბო­დათ ჰა­რემ­ში ერ­თმა­ნე­თის ნა­თე­სა­ვი მხევ­ლე­ბის ყოლა. ოს­მალ­თა მიერ კონ­სტან­ტი­ნო­პო­ლის და­პყრო­ბის შემ­დეგ სულ­თნის სა­სახ­ლი­სა და ჰა­რე­მის ცხოვ­რე­ბა უფრო პომ­პე­ზუ­რი გახ­და. ად­რინ­დელ­ზე მეტი ყუ­რა­დღე­ბა ექ­ცე­ო­და სა­მე­ფო კა­რის ბრწყინ­ვა­ლე­ბა­სა და მის წევრთა აღ­კაზ­მუ­ლო­ბას, რაც უპირ­ვე­ლე­სად სა­ხელ­მწი­ფოს ძლი­ე­რე­ბი­სა და სი­დი­ა­დის წარ­მო­ჩე­ნას ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და. ბევ­რი რამ შე­ით­ვი­სეს ბი­ზან­ტი­ის სა­იმ­პე­რა­ტო­რო სა­სახ­ლი­და­ნაც. რეგ­ლა­მენ­ტით იყო გან­სა­ზღვრუ­ლი დიდ­მო­ხე­ლე­თა ტან­საც­მლის ფორ­მა და ფე­რიც კი.

სულ­თნის ჰა­რამ­ხა­ნა კონ­სტან­ტი­ნო­პოლ­ში თოფ­ქა­ფის სა­სახ­ლის აშე­ნე­ბის შემ­დე­გაც ერთხანს ად­რი­ა­ნო­პოლ­ში, ძველ სა­სახ­ლე­ში რჩე­ბო­და. ზო­გი­ერ­თი ცნო­ბის მი­ხედ­ვით, იგი ახალ სა­სახ­ლე­ში სულ­თან­მა სუ­ლე­ი­მან I-მა (ქვე­ყა­ნას მარ­თავ­და 1520-1566 წწ.), ხოლო ზო­გის მი­ხედ­ვით - მუ­რად III-მ (ქვე­ყა­ნას მარ­თავ­და 1574-1595 წწ.) გა­და­ი­ტა­ნა. თოფ­ქა­ფის სა­სახ­ლე სულ­თნე­ბის რე­ზი­დენ­ცია იყო 1478-1853 წლებ­ში, XIX სა­უ­კუ­ნის მე­ო­რე ნა­ხევ­რი­დან სულ­თა­ნა­ტის და­სას­რუ­ლამ­დე (1923 წ.) კი სა­მე­ფო კარს უფრო თა­ნა­მედ­რო­ვე ევ­რო­პუ­ლი არ­ქი­ტექ­ტუ­რით აშე­ნე­ბუ­ლი დოლ­მა­ბაჰჩე წარ­მო­ად­გენ­და, რო­მელ­შიც ჰა­რამ­ხა­ნას ასე­ვე უზარ­მა­ზა­რი ად­გი­ლი ეთ­მო­ბა. სულ­თნის სა­სახ­ლის კარი ორი ნა­წი­ლის­გან შედ­გე­ბო­და - სა­გა­რეო და სა­ში­ნაო. სა­გა­რეო მო­ი­ცავ­და სულ­თნის მო­ხე­ლე­ებს, ხოლო სა­ში­ნაო - მისი ოჯა­ხის ქა­ლე­ბი­სა და ბავ­შვე­ბის სამ­ყო­ფელს, ანუ ჰა­რამ­ხა­ნას. სულ­თნის სა­გა­რეო კარს გა­ნა­გებ­და ე.წ. თეთ­რი სა­ჭუ­რი­სე­ბის უფ­რო­სი - “კა­ფუ­ჯი ბაში”, მთა­ვა­რი კა­რის მცვე­ლი. ფაქ­ტობ­რი­ვად, ის აკავ­ში­რებ­და სულ­თანს გარე სამ­ყა­როს­თან და ყველ­გან ახ­ლდა მას, გარ­და ჰა­რამ­ხა­ნი­სა. ჰა­რამ­ხა­ნას შავი სა­ჭუ­რი­სე­ბის მე­თა­უ­რი - “ყიზ­ლარ აღა­სი” (ქალ­თა ბა­ტო­ნი), იგი­ვე “და­რუს-სა­ა­დე აღა­სი” გა­ნა­გებ­და. ის ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ჰა­რამ­ხა­ნის მსა­ხურ­თა საქ­მი­ა­ნო­ბას, არ­ჩევ­და სულ­თნის მხევ­ლებს და სხვ.რად­გან შავი სა­ჭუ­რი­სე­ბი ჰა­რამ­ხა­ნის მცვე­ლე­ბი იყ­ვნენ, ამი­ტომ ამ თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე არ­ჩევ­დნენ ყვე­ლა­ზე მა­ხინჯ და შე­უ­ხე­დავ პი­რებს. მა­ხინ­ჯე­ბი ყვე­ლა­ზე უფრო ძვი­რად ფა­სობ­დნენ, რად­გან მათი სი­მა­ხინ­ჯე ამ შემ­თხვე­ვა­ში სა­ჭი­რო­ე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე პლუ­სად ით­ვლე­ბო­და.

სულ­თნის ჰა­რამ­ხა­ნა­ში ქა­ლე­ბი უმე­ტეს დროს კერ­ვა­ში, ქარ­გვა­ში, მუ­სი­კი­სა და სიმ­ღე­რის, აგ­რეთ­ვე კარ­გი მა­ნე­რე­ბის სწავ­ლა­ში ატა­რებ­დნენ. ეს საქ­მე ყვე­ლა ქალს ევა­ლე­ბო­და, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რა ად­გი­ლი ეჭი­რა მას ჰა­რე­მის იერ­არ­ქი­ა­ში.

ნაყ­ში­დილ სულ­თა­ნიმ­რა­ვა­ლი ჩა­ნა­წე­რის მი­ხედ­ვით, ჰა­რე­მი გარე სამ­ყა­როს­გან მაქ­სი­მა­ლუ­რად იზო­ლი­რე­ბუ­ლი იყო და ამი­ტო­მაც იქ მყო­ფი ქა­ლე­ბის­თვის სა­ხის და­ფარ­ვა სა­ვალ­დე­ბუ­ლო არ გახ­ლდათ. ეს წესი მხო­ლოდ XIX სა­უ­კუ­ნის და­სა­წყის­ში შე­იც­ვა­ლა.- რამ­დე­ნი ქალი ცხოვ­რობ­და ოს­მა­ლურ ჰა­რამ­ხა­ნა­ში და მი­იჩ­ნე­ო­და თუ არა იქ ცხოვ­რე­ბა პრეს­ტი­ჟუ­ლად?- ოს­მა­ლო სულ­თნე­ბის ჰა­რამ­ხა­ნე­ბი მხე­ვალ­თა სიმ­რავ­ლით გა­მო­ირ­ჩე­ო­და. მათი რი­ცხვი ასე­უ­ლებს აღ­წევ­და. რა თქმა უნდა, მათ უმ­რავ­ლე­სო­ბას სულ­თან­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა არც ჰქონ­და, თუმ­ცა სულ­თნის ჰა­რემ­ში მოხ­ვედ­რა და იქ უზ­რუნ­ვე­ლად ცხოვ­რე­ბა დიდ პრი­ვი­ლე­გი­ად მი­იჩ­ნე­ო­და.

ჰა­რე­მის ყოფა-ცხოვ­რე­ბას თვალ­ყურს ადევ­ნებ­და სულ­თნის დედა - ვა­ლი­დე სულ­თა­ნი, რო­მე­ლიც დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტით სარ­გებ­ლობ­და. დრო­დად­რო მისი გავ­ლე­ნა ისე იზ­რდე­ბო­და, რომ სა­ხელ­მწი­ფოს საქ­მე­ებ­შიც კი ერე­ო­და. ხარ­ჭა, რო­მე­ლიც სულ­თანს შვილს გა­უ­ჩენ­და, სულ­თნის რჩე­უ­ლის, ანუ “ჰა­ს­ე­ქი სულ­თნის” ტი­ტულს ატა­რებ­და. გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი უპი­რა­ტე­სო­ბით სარ­გებ­ლობ­და ის, ვინც პირ­ველ ვაჟს, ტახ­ტის მემ­კვიდ­რეს გა­ა­ჩენ­და. იგი სულ­თნის პირ­ველ ქა­ლად იწო­დე­ბო­და. ჰა­ს­ე­ქის ტი­ტუ­ლი შე­იძ­ლე­ბა მი­ე­ღოთ ისე­თებ­საც, ვი­საც შვი­ლი არ ჰყავ­დათ, მაგ­რამ სულ­თნის სიმ­პა­თი­ას იმ­სა­ხუ­რებ­დნენ. ჰა­ს­ე­ქე­ბი ჰა­რემ­ში პრი­ვი­ლე­გი­ე­ბით სარ­გებ­ლობ­დნენ, მა­გა­ლი­თად, შე­ეძ­ლოთ ძვირ­ფა­სი ქურ­ქის ჩაც­მა და სამ­კა­უ­ლე­ბის ხმა­რე­ბა, ჰქონ­დათ ცალ­კე სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ოთა­ხი და სხვა.

- რა ბედი ეწე­ო­და ამ ქა­ლებს სულ­თნის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში?

- ფა­დი­შა­ჰის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ, ტახ­ტის მემ­კვიდ­რის გარ­და სხვა ვა­ჟე­ბის დე­დე­ბი ძველ სა­სახ­ლე­ში გა­დაჰ­ყავ­დათ, ხოლო გო­გო­ნე­ბის დე­დებ­სა და სხვებს მა­ღა­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რებ­ზე ათხო­ვებ­დნენ.

- ჰა­რამ­ხა­ნის ქარ­თველ ბი­ნად­რებ­ზე რა ვი­ცით?

- XVIII სა­უ­კუ­ნის ბოლო და XIX სა­უ­კუ­ნის პირ­ვე­ლი ნა­ხე­ვა­რი ოს­მალ­თა სულ­თნის კარ­ზე გა­მო­ირ­ჩე­ვა ქარ­თვე­ლი “დედა სულ­თნე­ბის” საქ­მი­ა­ნო­ბით. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ქარ­თვე­ლი დე­დოფ­ლე­ბის შე­სა­ხებ სა­ის­ტო­რიო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სხვა­დას­ხვა მო­საზ­რე­ბა და ვა­რა­უ­დი არ­სე­ბობს, რამ­დე­ნი­მე მათ­გა­ნის ქარ­თუ­ლი წარ­მო­მავ­ლო­ბა წყა­რო­ე­ბით და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლია და მოკ­ლედ მო­გახ­სე­ნებთ მათ შე­სა­ხებ: პირ­ვე­ლი მათ­გა­ნი გახ­ლავთ მიჰ­რი­შაჰ ვა­ლი­დე სულ­თა­ნი. და­ი­ბა­და, სა­ვა­რა­უ­დოდ, 1744-1745 წელს. ალ­ბათ, მისი ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წარ­მო­მავ­ლო­ბის გამო გაჩ­ნდა მო­საზ­რე­ბა, რომ ის გე­ნუ­ე­ლი იყო და აგ­ნე­სი ერ­ქვა, თუმ­ცა ეს თე­ო­რია უარ­ყო­ფი­ლია და ის­ტო­რი­კო­სე­ბი ადას­ტუ­რე­ბენ მის ქარ­თულ წარ­მო­შო­ბას. სულ­თნის სა­სახ­ლე­ში მოხ­ვდა რო­გორც ტყვე, მონა ქალი.

რო­გორც წე­სია, მას ის­ლა­მი მი­ა­ღე­ბი­ნეს და შე­სა­ბა­მის გა­ნათ­ლე­ბა­საც აძ­ლევ­დნენ. სა­ხე­ლი მიჰ­რი­შა­ჰი ქარ­თუ­ლად “შა­ჰის მზეს” ნიშ­ნავს. ნი­ჭი­ე­რე­ბი­სა და შე­სა­ნიშ­ნა­ვი გა­რე­მოს წყა­ლო­ბით მან მა­ლე­ვე მი­აღ­წია წარ­მა­ტე­ბას და 13 წლის ასაკ­ში მო­ა­ხერ­ხა, სულ­თნის რჩე­უ­ლი გამ­ხდა­რი­ყო. მიჰ­რი­შა­ჰი გახ­ლდათ სულ­თან მუს­ტა­ფა III-ის (1757-1774 წწ.) პირ­ვე­ლი ცოლი და პირ­ვე­ლი რე­ფორ­მა­ტო­რი სულ­თნის, სე­ლიმ III-ის (1789-1807 წწ.) დედა. სე­ლი­მის და­ბა­დე­ბას შვიდ დღე-ღა­მეს ზე­ი­მობ­დნენ, რად­გან მა­ნამ­დე ოს­მალ­თა დი­ნას­ტი­ა­ში, მთე­ლი 30 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ვაჟი არ იბა­დე­ბო­და. ამ გა­რე­მო­ე­ბამ მიჰ­რი­შა­ჰი­სად­მი პა­ტი­ვის­ცე­მა გა­ზარ­და. მიჰ­რი­შაჰს სა­სახ­ლე­ში იმ­დე­ნი ქო­ნე­ბა ჰქონ­და, რომ 1773 წელს, რო­დე­საც ხან­გრძლი­ვი ომე­ბის­გან ოს­მა­ლე­თის ხა­ზი­ნა გა­მო­ცა­რი­ელ­და, მუს­ტა­ფა III-მ ცო­ლის­გან ისეს­ხა დიდი თან­ხა, რო­მე­ლიც ომის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ და­უბ­რუ­ნა.1774 წლამ­დე მიჰ­რი­შაჰ­მა, რო­გორც დე­დო­ფალ­მა, სა­სახ­ლე­ში იცხოვ­რა, ხოლო ქმრის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ 15 წე­ლი­წადს ძველ სა­სახ­ლე­ში მო­უ­წია ყოფ­ნამ. შვი­ლის, სე­ლიმ III-ის ტახ­ტზე ას­ვლის შემ­დეგ კვლავ ახალ­ში დაბ­რუნ­და.

ძვე­ლი სა­სახ­ლი­დან ტახ­ტრე­ვა­ნით გა­მო­სულ მიჰ­რი­შაჰ სულ­თანს გზის გას­წვრივ ორ რი­გად ჩამ­წკრი­ვე­ბუ­ლი ია­ნი­ჩა­რე­ბი ესალ­მე­ბოდ­ნენ. მას მოჰ­ყვე­ბოდ­ნენ და ეგე­ბე­ბოდ­ნენ მა­ღა­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რე­ბი. რო­დე­საც ამა­ლა სა­სახ­ლეს­თან მი­ვი­და, სე­ლიმ III სამ­ჯერ მი­ე­სალ­მა დე­დას და ტახ­ტრე­ვა­ნის ფარ­დი­დან გა­მოწ­ვდილ მის ხელს ეამ­ბო­რა. სულ­თან­მა იგი ჰა­რე­მის კა­რამ­დე მი­ა­ცი­ლა. მიჰ­რი­შა­ჰი მხარს უჭერ­და სე­ლი­მის რე­ფორ­მებს, მაგ­რამ ქვეყ­ნის მარ­თვა­ში არ ჩა­რე­უ­ლა. მთე­ლი სი­ცო­ცხლის გან­მავ­ლო­ბა­ში სხვებს ეხ­მა­რე­ბო­და. სულ­თნის დე­დებს შო­რის ის სტამ­ბოლ­ში ყვე­ლა­ზე დიდი ქველ­მოქ­მე­დის სა­ხე­ლით სარ­გებ­ლობ­და. მიჰ­რი­შა­ჰი სი­ნა­ტი­ფი­სა და სათ­ნო­ე­ბის მა­გა­ლი­თად მი­აჩ­ნდათ. თა­ვი­სი სი­ფა­ქი­ზი­თა და სი­ლა­მა­ზით წა­რუშ­ლე­ლი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნა იმ პე­რი­ო­დის პო­ე­ტებ­ზე. ამ­ბობ­დნენ, რომ სულ­თან სე­ლიმ III-ს ან­გე­ლო­ზი­ვით ლა­მა­ზი სა­ხის ნაკ­ვთე­ბი და სქე­ლი წაბ­ლის­ფე­რი თმა დე­დის­გან გა­მოჰ­ყვა. მიჰ­რი­შა­ჰი მევ­ლე­ვი­ან­თა სუ­ფის­ტუ­რი ორ­დე­ნის მიმ­დე­ვა­რი იყო. სტამ­ბოლ­ში მას ძა­ლი­ან მოს­წონ­და ეი­უ­ბი­ეს უბა­ნი და ზა­ფხუ­ლის თვე­ებს ქა­ლიშ­ვილ შაჰ­სულ­თან­თან ერ­თად უმე­ტე­სად იქ ატა­რებ­და, სა­ნა­პი­როს სახ­ლში. ამის გამო ეი­უ­ბი­ე­ში აა­გე­ბი­ნა აკ­ლდა­მა, მედ­რე­სე და ბიბ­ლი­ო­თე­კა. მის სა­ხელს არა­ერ­თი მშე­ნებ­ლო­ბა უკავ­შირ­დე­ბა. ვა­ლი­დე სულ­თა­ნი სი­ცო­ცხლის ბოლო წლე­ბი ავად­მყო­ფობ­და.

ბეზ­მი­ა­ლემ ვა­ლი­დე სულ­თნის მე­ჩე­თი დოლ­მა­ბაჰჩეს სა­სახ­ლე­ში1804 წლის 4 ოქ­ტომ­ბერს გარ­და­იც­ვა­ლა 61 წლი­სა და ეი­უ­ბი­ე­ში, მი­სი­ვე აშე­ნე­ბულ აკ­ლდა­მა­ში დაკ­რძა­ლეს. აკ­ლდა­მა 12-წახ­ნა­გო­ვა­ნი შე­ნო­ბაა, ბა­რო­კოს სტი­ლით ნა­გე­ბი.მიჰ­რი­შაჰ სულ­თნის მიერ და­ტო­ვე­ბუ­ლი არა­ერ­თი ძეგლი­დან ყვე­ლა­ზე სა­ინ­ტე­რე­სოა ეი­უ­ბი­ე­ში, ბოს­ტან­ჯის ნავ­სად­გურ­თან არ­სე­ბუ­ლი კომ­პლექ­სი - მე­ჩე­თი დამ­ხმა­რე შე­ნო­ბე­ბით, სას­წავ­ლე­ბე­ლი, სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა და სხვა. აგ­რეთ­ვე 1792 წელს ბოს­ფო­რის სა­ნა­პი­რო­ზე ია­ნი­ჩარ­თათ­ვის აშე­ნე­ბუ­ლი დიდი მე­ჩე­თი, რო­მე­ლიც ახ­ლაც კარ­გად ჩანს ბოს­ფორ­ზე და ტუ­რის­ტუ­ლი ძეგლია.ნი­შან­დობ­ლი­ვია ერთი ფაქ­ტი - სე­ლიმ III-ის ძუ­ძუმ­ტე იყო წარ­მო­შო­ბით ქარ­თვე­ლი ქუ­ჩუქ ჰუ­სე­ი­ნი, რო­მე­ლიც შემ­დგომ­ში ოს­მა­ლე­თის სამ­ხედ­რო ფლო­ტის მე­თა­უ­რი გახ­და. ის, რომ სე­ლი­მის აღ­ზრდა­ში კი­დევ ერთი ქარ­თვე­ლი ქალი მო­ნა­წი­ლე­ობ­და, მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ მიჰ­რი­შაჰს თა­ვის ირ­გვლივ, შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად, ქარ­თუ­ლი გა­რე­მო ჰქონ­და შექ­მნი­ლი.

მე­ო­რე ქარ­თვე­ლი ქალი ნაყ­ში­დილ სულ­თა­ნი აბ­დულ­ჰა­მიდ I-ის (1774-1789 წწ.) მე­უღ­ლე და მაჰ­მუდ II-ის (1808-1839 წწ.) დე­დაა. სა­ხე­ლი ქარ­თუ­ლად “გუ­ლის სამ­კა­ულს” ნიშ­ნავს. სა­ინ­ტე­რე­სოა თქმუ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც, რო­გორც ჩანს, ისევ მისი ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წარ­მო­მავ­ლო­ბის გამო შე­იქ­მნა. თქმუ­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, ის კუნ­ძულ მარ­ტი­ნი­კა­ზე და­ი­ბა­და, იმა­ვე ფრან­გულ ოჯახ­ში, რო­მელ­შიც ცნო­ბი­ლი ჟო­ზე­ფი­ნა, ნა­პო­ლე­ო­ნის ცოლი. პა­ტა­რა აი­მე­ე­დემ (თქმუ­ლე­ბის მი­ხედ­ვით ასე ერ­ქვა მას ბავ­შვო­ბა­ში) გა­ნათ­ლე­ბა ნან­ტში, ერთ-ერთ მო­ნას­ტერ­ში მი­ი­ღო და რო­დე­საც კუნ­ძულ­ზე ოჯახ­თან ბრუნ­დე­ბო­და, გემი ჩა­ი­ძი­რა. ოჯა­ხი მას უშე­დე­გოდ ეძებ­და. ამ თქმუ­ლე­ბას მოგ­ვი­ა­ნე­ბით არა­ერ­თი ფრან­გი მწერ­ლის ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბი და ხე­ლოვ­ნე­ბის ნი­მუ­ში მი­ე­ძღვნა, სა­დაც მოქ­მე­დი გმი­რე­ბი ნა­პო­ლე­ო­ნი და ჟო­ზე­ფი­ნაც არი­ან. სა­ინ­ტე­რე­სოა, რომ ამ ლე­გენ­დის სა­ფუძ­ველ­ზე კუნ­ძულ მარ­ტი­ნი­კა­ზე, სა­ნა­პი­რო­ზე მდგა­რი ერთ-ერთი სა­სახ­ლე დღე­საც მოქ­მე­დებს, რო­გორც მუ­ზე­უ­მი, სა­დაც ოს­მალ­თა დე­დო­ფა­ლი და­ი­ბა­და. თუმ­ცა ნაყ­ში­დილ სულ­თნის ქარ­თულ წარ­მო­მავ­ლო­ბა­ზე ის­ტო­რი­კო­სე­ბი დღეს აღარ კა­მა­თო­ბენ. და­ი­ბა­და 1766, ზოგი ცნო­ბით კი 1762 წელს კავ­კა­სი­ა­ში (სა­ქარ­თვე­ლო­ში). ჰა­რემ­ში მცი­რე­წლო­ვა­ნი მი­იყ­ვა­ნეს და გა­ნათ­ლე­ბაც იქ მი­ი­ღო. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა