"ჩვენი სიმამაცე სიყეყეჩეში არ უნდა გადაიზარდოს, ხოლო სიფრთხილე - სიმფრთხალეში, მით უფრო, როცა საქმე რუსეთს შეეხება" - აკადემიკოს რისმაგ გორდეზიანის ექსკლუზიური ინტერვიუ

"ყველა ქვეყანას, ისევე როგორც ადამიანს, თავისი ბედი აქვს. ეტყობა, საქართველოს ასეთი ბედი არგუნა ღმერთმა!" - გვითხრა აკადემიკოსმა რისმაგ გორდეზიანმა, რომელსაც ქვეყნის უმწვავეს პრობლემებზე ვესაუბრეთ:

- რუსეთი არის ქვეყანა, რომელსაც სხვისი ტერიტორიების მითვისება სისხლსა და ხორცში აქვს გამჯდარი, ის სწორედ ამ გზით გაფართოვდა და გაიზარდა. ამ ქვეყნის გამო ჩვენ მუდმივად დაძაბულები ვართ და უამრავ შეცდომას ვუშვებთ. ყველაზე მთავარი შეცდომა ისაა, რომ ერთმანეთს ბევრჯერ გადავეკიდეთ.

- ერთ დროს საქართველოს ბიზანტია, თურქეთი და ირანიც ემტერებოდნენ...

- ამ ქვეყნებსაც საქართველოს ტერიტორიაზე სულ თვალი ეჭირათ. იმპერიები იმიტომ ხდებიან იმპერიები, რომ თავიანთ საზღვრებს სხვა ქვეყნების დაპყრობის ხარჯზე ზრდიან. მით უმეტეს, რუსეთისთვის კავკასიას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ მისთვის აქ ფეხის მოკიდება სერიოზული ამოცანა იყო. ამიტომ ისე მოიქცა, როგორც ერთ დროს ბიზანტია ან რომის იმპერია მოიქცეოდა - აქ მე დიდ განსხვავებას ვერ ვხედავ. მე ბიზანტიური კულტურის მკვლევარი ვარ და ვერ გეტყვით, რომ ბიზანტია უფრო ჰუმანური იყო: ისიც ისე იქცეოდა, როგორც რომის იმპერია ან სხვა დიდი იმპერიები. ჩვენ მუდმივად იმის მოლოდინში ვიყავით, როდის შემოვიდოდა რომელიმე დამპყრობელი და ჩვენს ქვეყანას ტერიტორიის რაღაც ნაწილს წაჰგლეჯდა. რუსეთი ძალიან სახიფათო ქვეყანაა, მიუხედავად იმისა, რომ მთელი მსოფლიო ნეგატიურად არის განწყობილი, მაინც არ ერიდება საზღვრის გადმოწევას შიდა ქართლში, ე.წ. სამხრეთ ოსეთში. ამით გვეუბნებიან, რომ შეუძლიათ ნებისმიერ დროს დიდი ტკივილი მოგვაყენონ, რომ ჩვენ უფრო მორჩილები უნდა ვიყოთ...

- ბევრს მიაჩნია, რომ თუ რუსეთი უკრაინას მოერევა, მერე საქართველოსაც "მიხედავს". თქვენც ეთანხმებით ამ მოსაზრებას?

- მე მაინც ვფიქრობ, რომ სანამ რუსეთი უკრაინაში რაღაც ბოროტებას ჩაიდენს, მისთვის მოვლენები შეიძლება ძალზე დრამატულად განვითარდეს. დღეს აღარ არის შუა საუკუნეები, როცა ყველაფერს ვაჟკაცური ხმლის მოქნევა წყვეტდა, დღეს ყველაფერი სხვაგვარად წყდება.

- ბევრს კამათობენ იმის გამო, რომ ჩვენი მთავრობა ცდილობს რუსეთი არ გააღიზიანოს. საზოგადოების ნაწილი ამტკიცებს, რომ "სირაქლემას პოზაში" ყოფნა დაგვღუპავს...

- ალბათ, გულისხმობთ ჩვენი პარლამენტის რეზოლუციას, სადაც რუსეთი ნახსენებიც კი არაა. ჩემი აზრით, როდესაც საქმე რუსეთთან გაქვს, ყოველთვის სიფრთხილე უნდა გამოიჩინო: მას შეუძლია ცხელ გულზე წამოსროლილი სიტყვაც ბოროტად შემოგიბრუნოს. ამიტომ ვფიქრობ, არც მეტისმეტი სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ, რაც უაზრობაში გადადის, მაგრამ არც ისე უნდა მოვიქცეთ, რომ სიფრთხილის ზომები დავივიწყოთ. ერთ ანეკდოტს შეგახსენებთ: ზოოპარკში კაცი იძახდა, ვეფხვის მეშინიაო. იქვე მდგომებმა წააქეზეს, რატომ გეშინია, გალია გააღე და ნახავ, არაფერს გიზამსო. კაცი ისე დაარწმუნეს, რისკზე წავიდა და ვეფხვმა შეჭამა. ჩვენი სიმამაცე სიყეყეჩეში არ უნდა გადაიზარდოს, ხოლო სიფრთხილე - სიმფრთხალეში, მით უფრო, როცა საქმე რუსეთს შეეხება.

მართალია, დასავლეთი უკრაინას ფინანსურად ეხმარება, მაგრამ უკრაინელებს მარტო ეს როდი შველით: ხვალ რუსეთი 100-ათასიან არმიას თუ გამოიყვანს, უკრაინას შეუძლია არანაკლები ძალა დაუპირისპიროს. უკრაინის რესურსები სხვა არის და ჩვენი - სულ სხვა, ეს უნდა გავითვალისწინოთ. გეთანხმებით, ძნელი ასატანია შუა ქართლში რუსული მავთულხლართების დანახვა, მაგრამ უკრაინას მთელი ყირიმი წაართვეს! - როცა რუსეთი ევროპის ერთ-ერთ უდიდეს სახელმწიფოს ამას უბედავს, აქ რაღას იზამს? ისიც უნდა ვაღიაროთ, რომ ბევრი რამ ჩვენი შეცდომების ბრალიცაა.

- რომელ შეცდომებს გულისხმობთ?

- თავის დროზე ჭკუა რომ გვეხმარა, რუსეთი ახლა არც ქართლში იქნებოდა და არც აფხაზეთში. ვგულისხმობ 30 წლის წინანდელ მოვლენებს, როცა ჩვენი ჯარი აფხაზეთში შევიდა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთთანაც არასწორი პოლიტიკა ვაწარმოეთ. სამწუხაროდ, გვაკლია გამჭრიახი პოლიტიკოსები, რომლებიც გათვლიან, თითოეულ ნაბიჯს ხვალ რა მოჰყვება. ასეთი პოლიტიკოსების ნაკლებობის გამო გამოუსწორებელ შედეგებამდე მივედით და ისეთ მდგომარეობაში აღმოვჩნდით, როგორშიც დღეს ვართ. - დადგენილია, რომ ისრაელის შემდეგ საქართველო მეორე ადგილზეა დასავლეთის ფინანსური დახმარების ოდენობით. ისრაელმა თუ მოახერხა ამ ფინანსების სწორად გამოყენება, ჩვენ რატომ ვერ შევძელით? - ერთ სულზე თუ ვიანგარიშებთ, საქართველოს დასავლეთიდან მართლა დიდი დახმარება აქვს მიღებული. თავად დასავლეთისა და ამერიკის სურვილია საქართველო რუსეთის გავლენის სფეროში არ მოექცეს. ჩვენ ცოტა არხეინი ხალხი ვართ და გვგონია, ვიღაც ვალდებულია დაგვეხმაროს... რაც შეეხება ისრაელს, არ დაგავიწყდეთ, რომ მას ვეებერთელა დიასპორა ჰყავს მთელ მსოფლიოში. არაერთ ქვეყანაში მცხოვრები ებრაელები უმდიდრესი ადამიანები არიან. ისრაელს მარტო ისინი კი არ ეხმარებიან, არამედ სხვა სახელმწიფოებიც, რადგან ისრაელი მნიშვნელოვან ადგილზეა - ნავთობითა და გაზით მდიდარ რეგიონში. ამიტომ ისრაელის დაკარგვა დასავლეთისა და აშშ-ისთვის კატასტროფა იქნება. ისრაელი ტექნოლოგიურადაც ერთ-ერთი ძლიერი სახელმწიფოა, ჩვენ კი დრონების გამოშვებაც ვერ შევძელით, მიუხედავად იმისა, რომ ამხელა საავიაციო ქარხანა გვქონდა. ახლა ვამბობთ, რომ დრონების წარმოება უნდა დავიწყოთ, მაგრამ ამდენ ხანს სად ვიყავით? გავიმეორებ: ძალიან გვაკლია გამჭრიახი პოლიტიკოსები, პოლიტიკაში მთავარი ის კი არ არის, რას ამბობ, მთავარია, როგორ მოქმედებ. ჩვენ კი სიტყვებს უფრო დიდ ყურადღებას ვანიჭებთ, ვიდრე ქმედებებს.

- საქართველოს ჩამორჩენა უპირველესად, ალბათ, გრანტიჭამია ჩინოვნიკების ბრალია...

- სამწუხაროდ, ასეა! ვინმემ შეისწავლა იმ სამხედრო დახმარებიდან რამდენი გავყიდეთ? იარაღი შემოვიდა და ქართველებმა ვაჭრობა დაიწყეს, ნაცვლად იმისა, არმია გაეძლიერებინათ. მართალია, არის ძალა, რომელთან დაპირისპირებას ყველანაირად თავი უნდა აარიდო, მაგრამ არმია ხომ უნდა გყავდეს? ატომურ სახელმწიფოს რომ დაუპირისპირდები, დიდი ჭკუა არ უნდა იმას, რომ დამარცხდები. შენ გამო ომს არავინ დაიწყებს, ეს აქსიომაა. უნდა განვსაზღვროთ, რა შეგვიძლია და რა - არა, ჩვენს სიტუაციაში ლავირება აუცილებელია.

- შვედეთი, ისლანდია, შვეიცარია, ფინეთი - ის ქვეყნებია, რომლებსაც დიდად არც ტერიტორია აქვთ ჩვენზე მეტი და არც ბუნებრივი რესურსები, მაგრამ მაინც მდიდარი, მოწინავე სახელმწიფოები არიან. ეს რით აიხსნება?

- ყველა ეს სახელმწიფო ევროპაში მდებარეობს და თითოეული მათგანი იმ წესრიგშია ჩართული, რაც ევროპისათვის დამახასიათებელია. სამწუხაროდ, ჩვენ ევროპისგან შორს ვართ და ჩვენი მენტალიტეტიც განსხვავებულია. საქართველო ევროპულ სივრცეს კარგა ხნის განმავლობაში მოწყვეტილი იყო. თქვენ ფინეთი ახსენეთ - ქვეყანა, რომელსაც მე-20 საუკუნის 30-იან წლებში რუსეთმა დიდი ტერიტორია წაართვა, მაგრამ ფინეთმა დამოუკიდებლობა მაინც შეინარჩუნა და დღეს ევროპის ერთ-ერთი განვითარებული ქვეყანაა.

- სად არის გამოსავალი?

- ყველა ქვეყნის ისტორიაში დიდი მნიშვნელობა აქვს იღბალს, ბედს, რომელიც საქართველოსთვის დამანგრეველი არ ყოფილა. ყველამ ვიცით, რამხელა იმპერიები გაქრნენ ჩვენ ირგვლივ, როგორ დასუსტდნენ და დაიშალნენ. გადარჩენის იმედს, პირველ ყოვლისა, ჩვენი წარსული მაძლევს. ხშირად მახსენდება ერთ-ერთი ინგლისელი მკვლევრის სიტყვები: საქართველოს ისტორიას რომ გადახედავ, გიკვირს, როგორ მოაღწია ამ ქვეყანამ და ამ ერმა დღემდეო. ვფიქრობ, ჩვენი ქვეყნის არსებობაში ერთგვარი ღვთიური წყალობაც მონაწილეობს და ჩვენს ბედში არ არის განსაზღვრული, რომ უნდა გავქრეთ - პირიქით, უნდა გადავრჩეთ და არსებობა გავაგრძელოთ.

ავტორი: ხათუნა ჩიგოგიძე