"გახდები ჩემპიონი და შენს ოჯახს გავათავისუფლებთო!" - ბერია არჩილს ოჯახის გადარჩენას დაჰპირდა, მაგრამ... - როგორ დახვრიტეს 26 წლის ქართველი ჩემპიონი სტალინის ბრძანებით

ბერიამ უთხრა: მოიგებ და ოჯახს გაჩუქებთ - როგორ დახვრიტეს ქართველი ჩემპიონი სტალინის ბრძანებით

თანამედროვე პორტრეტი წარმატებული სპორტსმენისა ასეთია - საშუალოსტატისტიკური ნიჭის ფეხბურთელი, მდიდარი, "მიმწოლი", რომელიც საკუთარი ცხვირის იქით ვერაფერს ხედავს. საკუთარი საზოგადოება მათ, როგორც სამშობლოს დამცველ სიმბოლოდ კი არ აღიქვამს, არამედ 21 საუკუნის ახალ ადამინად, მათ შორის ახალ ქართველად, რომელიც, ალბათ, რუსი კოლეგასავით ნიანგის ტყავის პირბადე სურს, "ინსტაგრამსა" და "ფეისბუქზე" ნამდვილი ვარსკვლავია და შავი "ბე ემ ვეს" ნაცვლად შავი გელენვაგენი სურს.

გასული ასწლეულის დასაწყისში სპორტი ამდენად მომგებიანი არ ყოფილა და ამიტომ, იმდროინდელი ტოპ ათლეტები თანამედროვე საზომით დაბალი კლასის წარმომადგენელთა პირობებში ცხოვრობდნენ, ან მაქსიმუმ, საშუალოს.

ჩოგბურთელი არჩილ მდივანი წარმოშობით ნამდვილი ოქროს ბიჭუნა იყო - მამამისი, ბუდუ მდივანი 1910-იან წლებში ქართული ბოლშევიზმის ლიდერი გახლდათ, საქართველოს გასაბჭოებაში დიდი როლი შეიტანა და საქართველოს ცენტრალური კომიტეტის კომპარტიის პრეზიდიუმის წევრიც გახდა. ქართველი ხალხისა და ზოგადად, ქვეყნის ცხოვრება მარტივად არ მიდიოდა, თუმცა ელიტური ოჯახების შვილები თავს ცუდად ნამდვილად არ გრძნობდნენ.

არჩილი კორტზე პირველად 7 წლის ასაკში აღმოჩნდა. პლეხანოვის გამზირზე არსებული საჩოგბურთო სკოლა ერთადერთი ადგილი იყო, სადაც სპორტის ამ სახეობით გართობა და თამაში შეიძლებოდა. მას პარიზში დაბადებული ბერძენი იან ჰომერი ედგა სათავეში, რომელიც ქართული ჩოგბურთის ფუძემდებელია. უმცროს მდივანს ძალიან მოსწონდა თბილისური კორტების ატმოსფერო, პლუს, განათლებულმა ბიჭუნამ იცოდა, რომ თავი ნამდვილი ინტელიგენტივით უნდა დაეჭირა - ამისათვის ჩოგბურთი სპორტის იდიალური სახეობა იყო.

"თავიდან ჩემთან თამაშობდა, თუმცა მხოლოდ ერთობოდა. მხოლოდ 5 წლის შემდეგ დაიწყო ნამდვილი ვარჯიში. მდივანი კარგად აღზრდილი ბიჭუნა იყო, თან განათლებული, უკვე კარგად იცოდა გერმანული და ფრანგული. თან ძალიან ნიჭიერი აღმოჩნდა - სწრაფი, ათლეტური, ყოველ დღე ხვეწდა ტექნიკას და ტაქტიკურად რაღაც ახალს სწავლობდა", - იხსნებდა იან ჰომერი.

არჩილი ხშირად დაფრინავდა მშობლებთან ერთად პარიზში (მამა 1924 წლიდან საფრანგეთში სავაჭრო წარმომადგენლად მუშაობდა). საფრანგეთიდან მდივანმა არა მხოლოდ საუკეთესო ინვენტარი თბილისში, არამედ იქაური გამოცდილებაც ჩამოიტანა.

"არჩილი თამაშებიდან დღესასწაულს ქმნიდა, მას სწრაფადვე გაუჩნდა გულშემატკივართა მთელი რაზმი. ეს სტილი საუცხოო იყო - მჩქარობლური, მოქნილი და ძალიან დახვეწილი,"- იხსენებდა მდივანის მეგობარი, ედუარდ ნაგრებეცკი.

ნაგრებეცკიც იან ჰომერთან ვარჯიშობდა და ქართველ ოქროს ბიჭუნაზე 3 წლით უფროსი იყო და მათ წყვილში წამყვანი მოთამაშე გახლდათ. მაესტრო იანის ორი საუკეთესო მოსწავლის შესახებ ქვეყანამ 1931 წელს გაიგო. მართალია, 1928 წლის სპარტაკიადაში ფინალშიც კი გავდინენ, თუმცა ლენინგრადში 3 წლის შემდეგ გადაიყვანეს, საბჭოთა ჩოგბურთის ცენტრში და სწორედ იმ დროიდან მოყოლებული არჩილმა და ედუარდმა კორტის დაპყრობა დაიწყეს.

"არჩილი საუცხოო ბიჭი იყო. ფრანგულად ისე კარგად საუბრობდა, როგორც ქართულად, გოგონები მუდამ გარს ეხვივნენ. ის და ნაგრებეცკი მუდამ კარგ ადგილებში იყვნენ მომხიბლვევ გოგონებთან ერთად. ყველაზე ხშირად კი ეს ლინინგრადში ხდებოდა, სადაც ბევრი შეჯიბრი ტარდებოდა,"- იხსენებს მდივანის ნათესავი სიუზი ჩუბინიძე.

1930-იანი წლების დასაწყისში არჩილი ქვეყნის 10 საუკეთესო ჩოგბურთელს შორის უკვე შედიოდა, ათწლეულის შუაში და სსრკ-ს ჩემპიონიც გახდა.

"კორტზე ერთი მიზანი გვქონდა - შესაშური პარტნიორობა და მეგობრობა. ის თითქო, ჩემი რეპერტუარის ნებისმიერ ტექტს მღეროდა. არჩილი ერთეულთა თანრიგში დაუმარცხებელი იყო - უსწრაფეს კომბინაციებს ათამაშებდა, საბრძოლო ხელოვნების წარმომადგენლებსაც კი შეშურდებოდათ. ჩვენი ოცნებები, სპორუტლი მიღწევების მიღმა ის გახლდათ, იმდენად კარგები ვყოფილიყავით, რომ პუბლიკას მოვწონებოდით,"- იხსენებს ნეგრებეცკი მემუარებში.

წყვილს მტაცებელ ცხოველებს ადარებდნენ. ანა დმიტროევა საკუთარ წიგნში იხსნენებდა, რომ მდივანს კორტზე ყველა კატას ეძახდა, გაზეთი "წითელი სპორტი" კი 1934 წელს წერდა: "არ შეგვედავოთ, ის ძალიან ენერგიულია, საჩოგბურთო კორტზე ნამდვილი ვეფხვი გახლავთ (ა. მდივანი - ლეოპარდი) სმეშების გარდა, ყველაფერს ედუარდ ნაგრებეცკის ბადეში ურტყამს." გააგრძელეთ კითხვა