საინტერესო ფაქტები ოტია იოსელიანის ცხოვრებიდან და შემოქმედებიდან

ქართველების საყვარელი მწერლის, ოტია იოსელიანის გახსენებაზე, უმეტესობას თვალწინ წარმოუდგება ფოტო მკაცრსახიანი მოხუცისა, სვანური ქუდით თავზე და მუნდშტუკით ხელში. ასევე, შეუძლებელია არ გაგახსენდეს მისი გამორჩეული გამონათქვამები, რომელიც არასოდეს კარგავს აქტუალობას და ადამიანებიც ხშირად აზიარებენ ოტიას ფრაზებს სოციალურ ქსელებში. მწერალს ეპითეტიც შეარქვეს - „მართალი კაცი“ - სწორედ ასე ახასიათებენ მას ოჯახის წევრები, მეგობრები და ყველა, ვინც ერთხელ მაინც შეხვედრია ოტიას.

ოტია იოსელიანი წყალტუბოში, თავისივე ხელით აშენებულ ლამაზ ოდა სახლში ცხოვრობდა, სადაც მთელი საქართველოდან ჩადიოდნენ მწერლები, მსახიობები, ხელოვნებათმცოდნეები და სხვა პროფესიის ადამიანები. შეხვედრები ოტიას ხელით გაკეთებულ ბუხართან იმართებოდა და ეს სახლი, მისი გარდაცვალების შემდეგაც რჩება კულტურისა და ხელოვნების სალონად.

უცნაურია, მაგრამ ოტია იოსელიანის მწერლად ჩამოყალიბება ერთმა უსიამოვნო შემთხვევამ განაპირობა. ოტია თბილისის სამხატვრო აკადემიაში ქართული ლიტერატურის გამოცდაში ჩაიჭრა და სოფელში დაბრუნებისთანავე, იმისათვის, რომ საკუთარი თავისთვის დაემტკიცებინა, რომ ქართული სხვებზე ნაკლებად არ იცოდა, მოთხრობების წერას მიჰყო ხელი. ასე შეიქმნა ნოველების, მოთხრობების, რომანების, ზღაპრებისა და პიესების მთელი რიგი. ოტიას უთხრეს: ძალიან, რომ მოინდომოს, საბავშვო მწერლად იქნებ გამოდგესო, რაზეც მან თქვა, - ,,ვითომ საბავშვო მწერლობა პატარა ამბავი ყოფილიყოს...”

თხზულებების გამოქვეყნება 1954 წლიდან დაიწყო. მოთხრობების პირველი კრებული "კარის მეზობლები" 1957 წელს გამოსცა.

როცა ოტია ერთი წლისა და სამი თვისა იყო, მას მამა გარდაეცვალა. ოტიაც და მისი უმცროსი ძმა შალვაც ჯერ კიდევ აკვანში იწვნენ. დაქვრივებულ დედას – ლიზა (ცუცა) ალაშვილს ძალიან გაუჭირდა ობლების გაზრდა. მიუხედავად იმისა, რომ ოჯახში მწერლის ბებია და მამიდაც ცხოვრობდნენ, რომლებმაც მომავალში დიდი გავლენა მოახდინეს ოტიას პიროვნებად ჩამოყალიბებაში.

ოტია და მისი ძმა წყალტუბოს სკოლაში ერთად შევიდნენ. მესამე კლასიდან ის მამიდამ, რომელიც რუსული ენის მასწავლებელი იყო, გვიშტიბის მეზობლად სოფელ გუბისწყალზე წაიყვანა სასწავლებლად. ბავშვები ყოველ შაბათ-კვირას სოფელში ბრუნდებოდნენ და მამისეულ საკარმიდამო ნაკვეთს უვლიდნენ. მწერლის დედა იმ დროისათვის წყალტუბოში ერთ-ერთ სანატორიუმში მუშაობდა და ცდილობდა, იქ აღებული ორიოდე კაპიკით დახმარებოდა ოჯახს. მალე, კეთილშობილი ნათესავების რჩევითა და თავისი გაწამებული ცხოვრებით, ვინმე მშრომელ, პატიოსან კაცზე გათხოვება გადაწყვიტა. ამ დროს, ოტია და მისი ძმა 10-11 წლის ასაკში იყვნენ და მტკივნეულად გადაიტანეს ეს ამბავი. ისინი არ წაყვნენ დედას ქუთაისში და მამისეულ სახლში, ბებიასთან და მამიდასთან დარჩენა ამჯობინეს.

დედის წასვლის განცდები შესანიშნავად გადმოსცა ოტიამ თავის მოგონებებში, რომლის სათაურშივე იკითხება სევდა: - „დედა გათხოვდა“ - ასე უწოდა ნოველას მწერალმა. მოკლედ და გასაგებად.

17 წლისას მას ველოსიპედი აჩუქეს. მაშინ ომი ახალი დამთავრებული იყო და ველოსიპედის ქონა ძალიან დიდ ფუფუნებად ითვლებოდა. ეს საჩუქარი ოტიასთვის და მთელი უბნის ბიჭებისთვის ნამდვილი საოცრება იყო. ოტია ველოსპიედის ხიდზე თავის ძმას შემოიჯენდა და ასე დადიოდნენ სკოლაში.

მომავალი მეუღლე ოტიამ სკოლაში გაიცნო, როცა ქეთევან ფანცხავა მეშვიდე კლასში გადმოვიდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ, ქეთომ და ოტიამ ქუთაისში, პედაგოგიურ ინსტიტუტში ჩააბარეს, ქართული ენის და ლიტერატურის ფაკულტეტზე, მაგრამ ოტიამ პირველივე კურსზე მიატოვა ინსტიტუტი და თბილისის სამხატვრო აკადემიას მიაშურა. ამ დროისათვის მას მეუღლე და უფროსი ვაჟი, ბაჩო ჰყავდა.

მწერლის ნაწარმოებები 30-მდე ენაზეა ნათარგმნი და მათი საერთო ტირაჟი 6 მილიონია.

ბევრმა არ იცის, რომ ოტია თავის ჰონორარს ტაძრებსა და დევნილებს ახმარდა, რომლებსაც ხიზნებს უწოდებდა.

ნაყოფიერად მუშაობდა როგორც ნოველისტიკაში, ისე რომანის ჟანრში, წერდა პიესებსა და კინოსცენარებს. 1957 წელს, სამწერლო ასპარეზზე დიდი აღიარება მოიპოვა. მისი პირველი რომანი ტოლსტოის დონეზე განიხილებოდა.

მოთხრობას მოთხრობა მისდევდა, აღიარებას-აღიარება... და ოტია თეატრშიც მოხვდა, როგორც დრამატურგი და სცენარისტი. მან სერგო ზაქარიაძისთვის დაწერა პიესები: „ადამიანი იბადება ერთხელ“, სანამ ურემი გადაბრუნდება“ და „ურემი გადაბრუნდა“.

ოტიას პიესები საქართველოსა და საზღვარგარეთის ასზე მეტ თეატრში დაიდგა.

ოტია იოსელიანის ნაწარმოებები თარგმნილია რუსულად, უკრაინულად, ბელორუსულად, ჩეხურად, ესტონურად, ლატვიურად, ლიტვურად, პოლონურად, მოლდავურად, ესპანურად, ინგლისურად, ბენგალურად, ჰინდისა და ურდუს ენებზე. სპარსულად, არაბულად, ფრანგულად, გერმანულად, სომხურად, აზერბაიჯანულად, ჰოლანდიურად, ჩინურად და იაპონურად.

1997 წელს, მწერალმა ღირსების ორდენი მიიღო.

1973 წელს გამოცემული „დაჩის ზღაპრები“ მწერალმა თავის უმცროს შვილს, დაჩის მიუძღვნა.

1970 წელს დაწერილ რომანში „იყო ერთი ქალი“, ავტორი ყურადღებას ამახვილებს ზნეობრივ-ეთნიკურ პრობლემაზე. - რა არის ბედნიერება? ხომ არ არის ყველაფერი ეს ისევ და ისევ უბედურებასთან მიახლოება? რამ აიძულა ერთი შეხედვით ბედნიერი ქალი, გადაედგა ის ნაბიჯი, რომელსაც საერთო არაფერი აქვს ამ ცნებასთან. „იყო ერთი ქალში“ სწორედ ეს საკითხია დასმული.

გამომცემლობა პალიტრა L-ის სერია "იკითხე ქართული" მრავალფეროვან, მდიდარ, ნოვატორულ ქართულ მწერლობას აერთიანებს. აქ შეხვდებით ავტორებს, რომელთა შემოქმედებაც დამსახურებულად იკავებს ადგილს ყველა წიგნის თაროზე, და იმ მწერლებსაც, რომლებმაც შესანიშნავი ლიტერატურა შექმნეს, მაგრამ უსამართლოდ ჩაიკარგნენ დიდძალ თარგმანებსა თუ სხვადასხვა დროის აქტუალურ მიმდინარეობებში. სერია „იკითხე ქართული“ მშობლიურ, ძვირფას, ძლიერ და შეუდარებელ ლიტერატურას შეკრებს და მკითხველსაც მის გარშემო აერთიანებს. სერია მათთვისაა, ვინც კარგად იცნობს ახალ და უახლეს ქართულ პროზას, და მათთვისაც, ვისთვისაც ქართული მწერლობა ჯერ კიდევ აღმოსაჩენია. ამ სერიაში იპოვით ოტია იოსელიანის რომანს - „იყო ერთი ქალი“, რომლის შეძენა „ბიბლუსის“ წიგნის მაღაზიებში, ან ონლაინაც შეგიძლიათ.

მწერალი და საზოგადო მოღვაწე ოტია შალვას ძე იოსელიანი 2011 წლის 14 ივლისს, 81 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ის თავისივე სურვილით საკუთარი სახლის ეზოში დაკრძალეს.