მოკ­ლე სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო მათ­თან სა­სა­უბ­როდ, ვი­საც აც­რის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ე­ბის სჯე­რა.

„ვაქ­ცი­ნე­ბი ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია და ისი­ნი სა­ერ­თოდ არაა სა­ში­ში. წამ­ში კეთ­დე­ბა!“ არ­წმუ­ნებს ჩიტი მა­რა­ბუ ვაქ­ცი­ნე­ბის მი­მართ სკეპ­ტი­კუ­რად გან­წყო­ბილ (და შე­ში­ნე­ბულ!) ჰი­პო­პო­ტამს 1966 წელს გა­და­ღე­ბულ საბ­ჭო­თა მულ­ტფილმში(opens in a new tab). მას შემ­დეგ 50 წელ­ზე მეტი გა­ვი­და და კო­ვიდ-19-ის გლო­ბა­ლუ­რი პან­დე­მი­ის დროს ვაქ­ცი­ნე­ბი იმა­ზე მე­ტად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, ვიდ­რე ოდეს­მე ყო­ფი­ლა, მაგ­რამ პროკ­რემ­ლის­ტუ­რი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მიერ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი მე­სი­ჯე­ბი გა­მამ­ხნე­ვებ­ლად სუ­ლაც არ ჟღერს.

პან­დე­მი­ის გან­მავ­ლო­ბა­ში ინ­ტერ­ნე­ტის ყვე­ლა­ზე შავ­ბნელ კუ­თხე­ებ­ში ვაქ­ცი­ნე­ბის შე­სა­ხებ გაჩ­ნდა ისე­თი და­უ­სა­ბუ­თე­ბე­ლი მტკი­ცე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა „ბილ გე­იტ­სი ვაქ­ცი­ნებს კა­ცობ­რი­ო­ბის და­სა­ჩი­პად გა­მო­ი­ყე­ნებს“ და მა­სობ­რი­ვი ინ­ფორ­მა­ცი­ის პროკ­რემ­ლის­ტურ­მა სა­შუ­ა­ლე­ბებ­მა მათ ახა­ლი იმ­პულ­სი შეს­ძი­ნა. ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით შეც­დო­მა­ში შემყვა­ნი ინ­ფორ­მა­ცია პე­რი­ო­დუ­ლად(opens in a new tab) ვრცელ­დე­ბა სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ა­ში, რაც დაბ­ნე­უ­ლო­ბას იწ­ვევს და ჯან­დაც­ვის სფე­რო­ში არ­სე­ბულ კრი­ზისს კი­დევ უფრო აღ­რმა­ვებს.

ბევ­რი ხვდე­ბა, რომ ვაქ­ცი­ნებ­ში Microsoft-ის ჩი­პე­ბის არ­სე­ბო­ბის მტკი­ცე­ბა უბ­რა­ლოდ აბ­სურ­დუ­ლია. მაგ­რამ ხომ არ­სე­ბო­ბენ ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ამას ვერ ხვდე­ბი­ან? რო­გორ უნდა და­ე­ლა­პა­რა­კოთ მათ, ვინც ინ­ტერ­ნეტ­ში წა­ა­წყდა კონ­სპი­რა­ცი­ულ თე­ო­რი­ებს ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით და და­ი­ჯე­რა ისი­ნი?

ქვე­მოთ წარ­მო­გიდ­გენთ რამ­დე­ნი­მე რჩე­ვას, რომ­ლე­ბიც შე­იძ­ლე­ბა და­გეხ­მა­როთ:

თუ სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ა­ში ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ას ან კონ­სპი­რა­ცი­ულ თე­ო­რი­ებს წა­ა­წყდე­ბით, კარ­გი გა­მოც­დი­ლი მე­თო­დი იქ­ნე­ბა ასე­თი პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბის შე­სა­ხებ პლატ­ფორ­მე­ბის­თვის შე­ტყო­ბი­ნე­ბის გაგ­ზავ­ნა, რად­გა­ნაც ეს პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბი, დიდი ალ­ბა­თო­ბით, არ­ღვევს(opens in a new tab) ამ პლატ­ფორ­მე­ბის წე­სებს(opens in a new tab). მსგავ­სი ში­ნა­არ­სის მა­სა­ლა­ზე რე­ა­გი­რე­ბა (თუნ­დაც უარ­ყო­ფი­თი კო­მენ­ტა­რის და­ტო­ვე­ბა) მხო­ლოდ მის გავ­რცე­ლე­ბას შე­უ­წყობს ხელს.

მაგ­რამ რო­გორ უნდა მო­იქ­ცეთ, თუ ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც სჯე­რა და აზი­ა­რებს შეც­დო­მა­ში შემყვან ცნო­ბებ­სა და აშ­კა­რა კონ­სპი­რა­ცი­ულ თე­ო­რი­ებს ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, თქვე­ნი ახ­ლო­ბე­ლია – მე­გო­ბა­რი, ნა­თე­სა­ვი ან მე­ზო­ბე­ლი? იმის მტკი­ცე­ბა, რომ პაპი თა­ვის მიმ­დევ­რებს აც­რას სთხოვს გლო­ბა­ლუ­რი ფარ­მა­კო­ლო­გი­უ­რი კომ­პა­ნი­ე­ბის­თვის სამ­სა­ხუ­რის გა­წე­ვის მიზ­ნით, შე­იძ­ლე­ბა სა­სა­ცი­ლო იყოს, მაგ­რამ ამ სა­კი­თხით გულ­წრფე­ლად შე­წუ­ხე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნის და­ცინ­ვა, აბუ­ჩად აგ­დე­ბა ან მას­ზე გაბ­რა­ზე­ბა სა­პი­რის­პი­რო შე­დეგს გა­მო­იწ­ვევს.

მი­ღე­ბუ­ლი გა­ნათ­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ადა­მი­ა­ნებს შე­იძ­ლე­ბა ჰქონ­დეთ ში­შე­ბი და ეჭ­ვე­ბი, რო­მელ­თა წყა­რო შე­საძ­ლოა იყოს სა­ფუძ­ვლი­ა­ნი წუ­ხი­ლი ვაქ­ცი­ნის უსაფრ­თხო­ე­ბა­სა და ეფექ­ტი­ა­ნო­ბას­თან(opens in a new tab) და­კავ­ში­რე­ბით. სხვე­ბის მი­მართ პა­ტი­ვის­ცე­მის გა­მოვ­ლე­ნა და მათი მოს­მე­ნის სურ­ვი­ლი ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი და ეფექ­ტუ­რი სა­უბ­რის გა­სა­ღე­ბია.

აკა­დე­მი­უ­რი კვლე­ვე­ბის(opens in a new tab) მიერ და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლია, რომ ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს ვი­ღებთ არა მხო­ლოდ სა­მეც­ნი­ე­რო ფაქ­ტებ­ზე ან სა­მე­დი­ცი­ნო მო­საზ­რე­ბებ­ზე დაყ­რდნო­ბით, არა­მედ სო­ცი­ა­ლუ­რი, კულ­ტუ­რუ­ლი, ეკო­ნო­მი­კუ­რი და პო­ლი­ტი­კუ­რი ფაქ­ტო­რე­ბის, პი­რა­დი გა­მოც­დი­ლე­ბე­ბის და მო­რა­ლუ­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­თაც. მოკ­ლედ რომ ვთქვათ, ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბულ უსა­ფუძ­ვლო მტკი­ცე­ბებს მხო­ლოდ ცოდ­ნის ნაკ­ლე­ბო­ბის გამო არ იჯე­რე­ბენ.

გა­მო­ცე­მა­ში Nature Human Behaviour(opens in a new tab) 2017 წელს გა­მოქ­ვეყ­ნდა კვლე­ვა, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც ამე­რი­კე­ლი მშობ­ლე­ბის ორი დიდი ჯგუ­ფის შეს­წავ­ლის სა­ფუძ­ველ­ზე გა­მოვ­ლინ­და სტა­ტის­ტი­კუ­რად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კავ­ში­რე­ბი ვაქ­ცი­ნის მი­უ­ღებ­ლო­ბა­სა და მო­რა­ლურ ღი­რე­ბუ­ლე­ბებს შო­რის. ვაქ­ცი­ნის მი­მართ მა­ღა­ლი მი­უ­ღებ­ლო­ბით გა­მორ­ჩე­ულ ადა­მი­ა­ნებ­ზე გავ­ლე­ნას ახ­დენს შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი, რომ ვაქ­ცი­ნე­ბი მათი ბავ­შვე­ბის „წმინ­და“ სხე­უ­ლებს შე­ბღა­ლავს. მათ ასე­ვე სწამთ, რომ მთავ­რო­ბებ­მა არ უნდა „გა­ა­კონ­ტრო­ლონ“ ინ­დი­ვი­დის ქცე­ვა.

დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის აქ­ტო­რებ­მა საკ­მა­ოდ კარ­გად იცი­ან, რო­გორ გა­მო­ი­ყე­ნონ ასე­თი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი ბო­რო­ტად. სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ა­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ისე­თი და­უ­სა­ბუ­თე­ბუ­ლი მტკი­ცე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა ვაქ­ცი­ნე­ბის უნა­რი, შეც­ვა­ლოს ადა­მი­ა­ნის დნმ(opens in a new tab) ან ის, რომ ისი­ნი და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლია(opens in a new tab) შიდსით, მა­ლა­რი­ით ან „5G-ის ნა­წი­ლა­კე­ბით“ ემო­ცი­ებ­ზე აპე­ლი­რებს და უგუ­ლე­ბელ­ყოფს ფაქ­ტებს. მსგავ­სი მტკი­ცე­ბე­ბი იყე­ნებს ღრმად გამ­ჯდარ რწმე­ნებს ჩვე­ნი (და ჩვე­ნი ბავ­შვე­ბის) სხე­უ­ლე­ბის ნე­ბის­მი­ე­რი „არა­ბუ­ნებ­რი­ვი“, „ბინ­ძუ­რი“ ან „სა­ში­ში“ რა­მის­გან დაც­ვის შე­სა­ხებ, ხოლო ვაქ­ცი­ნე­ბი სწო­რედ ასე­თა­დაა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი.

ანა­ლო­გი­უ­რად, მტკი­ცე­ბე­ბი, რომ კო­ვიდ-19-ის ვაქ­ცი­ნა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა იმი­სათ­ვის, რომ „და­ი­ჩი­პოს“ და გა­კონ­ტროლ­დეს კა­ცობ­რი­ო­ბა მიზ­ნად ისა­ხავს თა­ვი­სუფ­ლე­ბი­სა და პი­როვ­ნუ­ლი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის გრძნო­ბებ­ზე თა­მაშს (ბო­ლოს­და­ბო­ლოს, ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მე­ბი კო­ლექ­ტი­ვიზ­მის(opens in a new tab) ელე­მენ­ტებს აღ­ძრავს).

პი­როვ­ნე­ბის­თვის რთუ­ლი და არა­ს­ა­სი­ა­მოვ­ნო პრო­ცე­სი იქ­ნე­ბა იმის გაც­ნო­ბი­ე­რე­ბა, რომ მისი მო­რა­ლუ­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ის შე­დე­გი შე­იძ­ლე­ბა იყოს. შე­ე­ცა­დეთ, წა­ა­ხა­ლი­სოთ კრი­ტი­კუ­ლი თვი­თა­ნა­ლი­ზი ვაქ­ცი­ნებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ში­შე­ბი­სა და შფოთვის შე­სა­ხებ შე­კი­თხვე­ბის დას­მით. და მზად იყა­ვით გან­სჯის გა­რე­შე მო­სას­მე­ნად.

ვაქ­ცი­ნე­ბის მი­მართ სკეპ­ტი­კუ­რად გან­წყო­ბილ ადა­მი­ა­ნებს, დიდი ალ­ბა­თო­ბით, არ სურთ სა­კუ­თა­რი თა­ვის­თვის ან ახ­ლობ­ლე­ბის­თვის ზი­ა­ნის გან­ზრახ მი­ყე­ნე­ბა. რო­გორც ეს ლა­კო­ნუ­რად ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბა ერ­თმა მშო­ბელ­მა TED talk-ში(opens in a new tab), როცა საქ­მე ვაქ­ცი­ნებს ეხე­ბა, მშობ­ლე­ბის უმე­ტე­სო­ბას „გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად ეში­ნია არას­წო­რი რა­მის გა­კე­თე­ბის“.

შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ვაქ­ცი­ნე­ბი სა­კუ­თა­რი წარ­მა­ტე­ბის(opens in a new tab) მსხვერ­პლია. ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის შე­სა­ხებ, რო­გო­რი­ცაა ყვა­ვი­ლი(opens in a new tab) ის­ტო­რი­ის სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ებ­ში ვკი­თხუ­ლობთ და არა ახა­ლი ამ­ბე­ბის ვებგ­ვერ­დებ­ზე სწო­რედ იმი­ტომ, რომ ისი­ნი ვაქ­ცი­ნე­ბის წყა­ლო­ბით აღ­მო­ი­ფხვრა. თუმ­ცა, ეს ვაქ­ცი­ნის პო­ტენ­ცი­უ­რი გვერ­დი­თი ეფექ­ტე­ბის რისკს (თუნ­დაც მცი­რეს) უფრო „რე­ა­ლურს“ ხდის, ვიდ­რე თა­ვად და­ა­ვა­დე­ბის საფრ­თხეა.

შე­იძ­ლე­ბა თქვე­ნი ახ­ლო­ბე­ლი/მე­გო­ბა­რი/მე­ზო­ბე­ლი ასე­ვე ფიქ­რობ­დეს? და­ა­ვა­დე­ბა­ზე მე­ტად ვაქ­ცი­ნის ეში­ნო­დეს მხო­ლოდ იმი­ტომ, რომ და­ა­ვა­დე­ბა უფრო შო­რე­უ­ლი საფრ­თხე ჰგო­ნია? მი­აქ­ცი­ეთ ყუ­რა­დღე­ბა იმას, რომ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის აქ­ტო­რე­ბი, მათ შო­რის, პროკ­რემ­ლის­ტუ­რი მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი და მათ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­ტე­ლი­ტე­ბი ავ­რცე­ლე­ბენ მტკი­ცე­ბებს, რომ­ლე­ბიც სწო­რედ ამ გრძნო­ბებს აღ­ვი­ვებს. მა­გა­ლი­თად, აცხა­დე­ბენ, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სის კრი­ზი­სი შე­იქ­მნა მე­დი­ის მიერ ან დიდი ფარ­მა­კო­ლო­გი­უ­რი კომ­პა­ნი­ე­ბის მიერ მათი ბიზ­ნეს-ინ­ტე­რე­სე­ბის გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად.

სა­ერ­თო პო­ზი­ცი­ის გა­მო­ნახ­ვა (იმე­დია) სა­ზი­ა­რო სა­ჭი­რო­ე­ბის თა­ო­ბა­ზე ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან მი­მარ­თე­ბა­ში სა­უ­კე­თე­სო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით დი­ა­ლო­გის შე­საძ­ლებ­ლო­ბას აჩენს. მო­ე­რი­დეთ „უარ­ყო­ფე­ბის სე­რი­ას“, რა­მაც ან­ტა­გო­ნიზ­მამ­დე და გაბ­რა­ზე­ბამ­დე შე­იძ­ლე­ბა მი­გიყ­ვა­ნოთ. შე­ე­ცა­დეთ, და­ამ­ყა­როთ კავ­ში­რი ემო­ცი­ურ და პი­როვ­ნულ დო­ნე­ზე. რა­ტომ არის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი „სწო­რი რა­მის“ გა­კე­თე­ბა, როცა საქ­მე ვაქ­ცი­ნებს ეხე­ბა? იმის აღი­ა­რე­ბა, რომ თქვენ მათი ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა გა­ღელ­ვებთ, ძლი­ე­რი სტი­მუ­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს მათ­თვის, რომ სა­კუ­თარ შე­ხე­დუ­ლე­ბებს გა­და­ხე­დონ. პი­რა­დი ის­ტო­რი­ე­ბი იმის შე­სა­ხებ, თუ რა­ტომ ხართ თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლად გან­წყო­ბი­ლი ვაქ­ცი­ნე­ბის მი­მართ (და თქვენ შე­გიძ­ლი­ათ, უფრო მეტი შე­ი­ტყოთ ვაქ­ცი­ნე­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით მი­ღე­ბულ ზო­მებ­ზე(opens in a new tab)) ხში­რად მე­ტად და­მა­ჯე­რე­ბე­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს, ვიდ­რე აბ­სტრაქ­ტუ­ლი მსჯე­ლო­ბა. ამის გა­კე­თე­ბა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რად­გა­ნაც კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ის ზე­რე­ლე გაც­ნო­ბა­საც შე­იძ­ლე­ბა სა­ვა­ლა­ლო შე­დე­გე­ბი მოჰ­ყვეს იმ ადა­მი­ა­ნებ­შიც კი, რომ­ლებ­საც კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ის დი­დად არ სჯე­რათ.

ამას წი­ნათ ატ­ლან­ტი­კურ­მა საბ­ჭომ(opens in a new tab) გა­მო­აქ­ვეყ­ნა კვლე­ვა, რომ­ლის მი­ხედ­ვით აც­რის მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­თა კლას­ტე­რე­ბი უფრო მრა­ვალ­ფე­რო­ვან ნა­რა­ტი­ვებს იყე­ნე­ბენ ონ­ლა­ინ, ვიდ­რე აც­რის მომ­ხრე­თა კლას­ტე­რე­ბი. მარ­ტი­ვად რომ ვთქვათ: აც­რის მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­თა მტკი­ცე­ბე­ბი იშ­ვი­ა­თად ეხე­ბა მხო­ლოდ ვაქ­ცი­ნებს. ისი­ნი მო­ი­ცავს უფრო ფარ­თო სა­კი­თხებს, რომ­ლე­ბიც და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია (ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ) ჯან­მრთე­ლო­ბა­სა და ზო­გად კე­თილ­დღე­ო­ბას­თან. რო­გორც ასე­თი, ისი­ნი უფრო ფარ­თო ქსელს ქმნი­ან, ვიდ­რე ვაქ­ცი­ნე­ბის დამ­ცველ­თა ტრა­დი­ცი­უ­ლი ის­ტო­რი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­მეც­ნი­ე­რო მო­ნა­ცე­მებ­ზე და ჯან­დაც­ვის ორ­გა­ნო­ე­ბის მიერ გა­კე­თე­ბულ გან­ცხა­დე­ბებ­ზეა კონ­ცენ­ტრი­რე­ბუ­ლი.

მა­გა­ლი­თად, „ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი(opens in a new tab)“ მე­დი­ცი­ნის Facebook-გვერ­დი, რო­მე­ლიც უკ­რა­ი­ნე­ლებ­ზეა მი­მარ­თუ­ლი, მტკი­ცე­ბე­ბის მთელ სე­რი­ას აკე­თებს და კო­რო­ნა­ვირუ­სის ვაქ­ცი­ნებს „სა­შიშ“ ნა­ნო­ნა­წი­ლა­კებ­სა და 5G ტექ­ნო­ლო­გი­ას უკავ­ში­რებს. იგი­ვე გვერ­დი აი­ურ­ვე­დუ­ლი მე­დი­ცი­ნის სა­ოც­რე­ბებს და კი­ბო­თი და­ა­ვა­დე­ბულ­თათ­ვის ყა­ვის უპი­რა­ტე­სო­ბებს უწევს პრო­პა­გან­დას.

ეს არ ნიშ­ნავს, რომ ყავა ან აი­ურ­ვე­და აუ­ცი­ლებ­ლად მავ­ნე­ბე­ლია, მაგ­რამ ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში მსგავ­სი თე­მე­ბი აქვთ გა­მო­წე­რი­ლი, შე­იძ­ლე­ბა გა­უც­ნო­ბი­ე­რებ­ლად ვაქ­ცი­ნე­ბის შე­სა­ხებ შეც­დო­მა­ში შემყვა­ნი და მავ­ნე ინ­ფორ­მა­ცი­ის ნახ­ვის საფრ­თხის წი­ნა­შე აღ­მოჩ­დნენ. ამას­თა­ნა­ვე, თუ ბევ­რი ხალ­ხი მი­იჩ­ნევს გარ­კვე­ულ იდე­ებს ჭეშ­მა­რი­ტე­ბად, უფრო დი­დია ალ­ბა­თო­ბა, რომ ჩვენც გა­ვი­ზი­ა­როთ მათი შე­ხე­დუ­ლე­ბა(opens in a new tab). ამი­ტომ, კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ი­სა და დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის სა­კი­თხებ­ზე თა­ნა­მო­აზ­რე­თა გა­რე­მოც­ვა­ში („ბუშ­ტში“) ყოფ­ნა ხელს უწყობს მსგავ­სი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის დამ­კვიდ­რე­ბას ჩვენს აზ­როვ­ნე­ბა­ში.

თუ თქვე­ნი ახ­ლო­ბე­ლი ან მე­გო­ბა­რი მსგავს „ალ­ტერ­ნა­ტი­ულ“ ბუშ­ტშია, მი­ე­ცით მას სტი­მუ­ლი, რომ გა­მო­ი­წე­როს გვერ­დე­ბი და მო­ი­წო­ნოს იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის გვერ­დე­ბი, რომ­ლე­ბიც სა­ინ­ტე­რე­სო, სან­დო და ფაქ­ტებ­ზე და­ფუძ­ნე­ბულ კონ­ტენტს აზი­ა­რე­ბენ. მეც­ნი­ე­რებ­თან, აკა­დე­მი­ურ წრე­ებ­თან, და­მო­უ­კი­დე­ბელ მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბებ­თან, ფაქ­ტე­ბის გა­დამ­მოწ­მებ­ლებ­თან და მსგავს ჯგუ­ფებ­თან და­კავ­ში­რე­ბა დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ იმუ­ნი­ტე­ტის გა­მო­მუ­შა­ვე­ბის კარ­გი გზაა, მათ შო­რის ვაქ­ცი­ნებ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში.

ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც კონ­სპი­რა­ცი­ულ თე­ო­რი­ებს იზი­ა­რე­ბენ, ხში­რად სა­კუ­თარ თავს კრი­ტი­კუ­ლად მო­აზ­როვ­ნე­ე­ბად მი­იჩ­ნე­ვენ. უბ­რა­ლო დამ­თხვე­ვა არაა, რომ პროკ­რემ­ლის­ტუ­რი დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის მე­დი­ა­სა­შუ­ა­ლე­ბა RT სა­კუ­თარ აუ­დი­ტო­რი­ას „მეტი შე­კი­თხვე­ბის“ დას­მის­კენ მო­უ­წო­დებს.

მაგ­რამ რო­გორც BBC-ის ეს სტა­ტია(opens in a new tab) მარ­თე­ბუ­ლად აღ­ნიშ­ნავს, ეჭ­ვის შე­ტა­ნა ფაქ­ტობ­რი­ვად რა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი აზ­რის გა­ჩე­ნის გზაა. მი­ზა­ნი სხვა ადა­მი­ა­ნის ინ­ტე­რე­სის ან სკეპ­ტი­ციზ­მის გაქ­რო­ბა კი არა, არა­მედ იმის შეც­ვლაა, თუ რის მი­მართ არი­ან ისი­ნი ინ­ტე­რე­სით ან სკეპ­ტი­კუ­რად გან­წყო­ბილ­ნი. და ეს შე­კი­თხვე­ბის დას­მით უნდა და­ვი­წყოთ.

კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ე­ბი კომ­პლექ­სურ რე­ა­ლო­ბებს ზო­გად და ვრცელ კონ­ტუ­რებ­ში ხა­ტავს, ხსნის „ყვე­ლა­ფერს“ და ყვე­ლა შე­საძ­ლო შე­კი­თხვა­ზე პა­სუ­ხებს ერ­თბა­შად იძ­ლე­ვა. რო­გორც სო­ცი­ო­ლო­გი ჯონ გა­ნი­ო­ნი(opens in a new tab) ამ­ტკი­ცებს, „მეც­ნი­ე­რულ თე­ო­რი­ა­სა და კონ­სპი­რა­ცი­ულ თე­ო­რი­ას შო­რის გან­სხვა­ვე­ბა ისაა, რომ მეც­ნი­ე­რულ თე­ო­რი­ა­ში აქა-იქ სი­ცა­რი­ე­ლეა“. გლო­ბა­ლუ­რი პან­დე­მი­ის ხა­ნა­ში, კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ე­ბის მიერ შე­მო­თა­ვა­ზე­ბუ­ლი „ყვე­ლაფ­რის მცოდ­ნე“ თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბა ყო­ველ­დღი­უ­რი შფოთვის მოხ­სნის სა­შუ­ა­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს. გა­ით­ვა­ლის­წი­ნეთ, ადა­მი­ა­ნი სა­ეჭ­ვო წყა­რო­ებს ცოდ­ნის მო­თხოვ­ნი­ლე­ბის(opens in a new tab) და­საკ­მა­ყო­ფი­ლებ­ლად შე­იძ­ლე­ბა იყე­ნებ­დეს.

ამას გარ­და, დე­ზინ­ფორ­მა­ცია არა მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი, არა­მედ კო­მერ­ცი­უ­ლი მიზ­ნე­ბი­თაც გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა. დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის გლო­ბა­ლუ­რი ინ­დექ­სის(opens in a new tab) თა­ნახ­მად, ათა­სო­ბით დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ულ ვებ­სა­იტს ყო­ველ­წლი­უ­რად მე­ო­თხედ მი­ლი­არდ დო­ლარს უხ­დი­ან რეკ­ლა­მე­ბის ტექ­ნო­ლო­გი­უ­რი კომ­პა­ნი­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც მათ­თან ბევ­რი პო­პუ­ლა­რუ­ლი ბრენ­დის რეკ­ლა­მას ათავ­სე­ბენ. ვაქ­ცი­ნე­ბის ნაც­ვლად, „ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი“ სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მხარ­დამ­ჭე­რი ვებ­სა­ი­ტე­ბი ხში­რად სა­ეჭ­ვო საკ­ვებ და­ნა­მა­ტებს უკე­თე­ბენ რეკ­ლა­მას და ვი­ზი­ტო­რე­ბის­გან პირ­და­პი­რი ფი­ნან­სუ­რი სარ­გებ­ლის ნახ­ვას ცდი­ლო­ბენ. დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ის აქ­ტო­რებ­მა სო­ცი­ა­ლუ­რი მე­დი­ის გა­მომ­წე­რე­ბიც შე­იძ­ლე­ბა „ფუ­ლად აქ­ცი­ონ“ ან რე­პუ­ტა­ცი­უ­ლი გა­მორ­ჩე­ნის­თვის გა­მო­ი­ყე­ნონ.

ჰკი­თხეთ თა­ნა­მო­სა­უბ­რეს, ვის ენ­დო­ბა ვაქ­ცი­ნებ­თან და ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით და რა­ტომ. უბიძ­გეთ და­ფიქ­რდნენ იმა­ზე, თუ რო­გორ ეძე­ბენ და აფა­სე­ბენ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, მათ შო­რის, კრი­ტი­კუ­ლად გა­ა­ა­ნა­ლი­ზონ აც­რის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო შე­ტყო­ბი­ნე­ბე­ბის გა­მავ­რცე­ლე­ბელ­თა მო­ტი­ვე­ბი.

თუ ამ ნა­ბი­ჯებს მიყ­ვე­ბით, შე­საძ­ლოა, ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი სა­უ­ბა­რი გა­მო­გი­ვი­დეთ და სა­ბო­ლო­ოდ გა­მო­იყ­ვა­ნოთ თქვე­ნი მე­გო­ბა­რი ან ახ­ლო­ბე­ლი ადა­მი­ა­ნი კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი ლა­ბი­რინ­თი­დან. მაგ­რამ შე­დე­გის სწრა­ფად მი­ღე­ბის იმე­დი ნუ გექ­ნე­ბათ.

ჯან­მრთე­ლო­ბი­სა და კე­თილ­დღე­ო­ბის შე­სა­ხებ ჩვე­ნი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი და გრძნო­ბე­ბი ღრმად პი­რა­დუ­ლი და კომ­პლექ­სუ­რია და დიდი ალ­ბა­თო­ბით, ერთ დღე­ში არ შე­იც­ვლე­ბა. ამას გარ­და, რო­გორც ჰა­ლის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის პრო­ფე­სო­რი კო­მუ­ნი­კა­ცი­ი­სა და ქი­მი­ის დარ­გებ­ში, მარკ ლორ­ჩი(opens in a new tab) აღ­ნიშ­ნავს, ახა­ლი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი შე­უ­სა­ბა­მო­ბებს აჩენს ჩვენს შე­ხე­დუ­ლე­ბებ­ში, რაც ემო­ცი­ურ დის­კომ­ფორ­ტს იწ­ვევს. ასე რომ, ძა­ლი­ან თუ შე­უ­ტევთ, არ­სე­ბობს რის­კი, რომ თა­ნა­მო­სა­უბ­რე სა­კუ­თა­რი პო­ზი­ცი­ის გა­მარ­თლე­ბას შე­ეც­დე­ბა და ამით თა­ვის შე­ხე­დუ­ლე­ბებ­ში უფრო მე­ტად დარ­წმუნ­დე­ბა სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად.

გა­მო­ი­ჩი­ნეთ თა­ნა­მო­სა­უბ­რი­სად­მი თა­ნაგ­რძნო­ბა მა­ში­ნაც კი, თუ თქვენ კონ­სპი­რა­ცი­უ­ლი თე­ო­რი­ის მი­მართ მკვეთ­რად უარ­ყო­ფი­თად ხართ გან­წყო­ბი­ლი და უკვე ამით და­დე­ბით გავ­ლე­ნას მო­ახ­დენთ გლო­ბა­ლუ­რი პან­დე­მი­ის მიერ გა­მოწ­ვე­ულ რთულ და მშფოთ­ვა­რე ატ­მოს­ფე­რო­ში.

და წარ­მა­ტე­ბას თუ მი­აღ­წევთ, ყო­ველ­თვის შე­გიძ­ლი­ათ, აჩ­ვე­ნოთ მე­გო­ბარს, ახ­ლო­ბელს ან მე­ზო­ბელს მულ­ტფილ­მი ჰი­პო­პო­ტამ­ზე. გახ­სოვ­დეთ, ვაქ­ცი­ნე­ბი ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია და ისი­ნი სა­ერ­თოდ არაა სა­ში­ში!

წყა­რო: https://euvsdisinfo.eu