ლიმ­ფო­მა ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბებს შო­რის საკ­მა­ოდ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი პა­თო­ლო­გი­აა სხვა­დას­ხვა ასა­კობ­რივ ჯგუფ­ში. არის თუ არა ლიმ­ფო­მა „გა­ნა­ჩე­ნი“, რას წარ­მო­ად­გენს აღ­ნიშ­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა, რო­გო­რია ამ და­ა­ვა­დე­ბის სტა­ტის­ტი­კა, რა იწ­ვევს მას, რა მიღ­წე­ვე­ბია თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­დი­ცი­ნა­ში ამ ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა­ში და რა პრე­ვენ­ცი­ულ ზო­მებს შე­იძ­ლე­ბა მივ­მარ­თოთ, ამ სა­კი­თხებ­ზე „აკად. ფ. თო­დუ­ას სა­მე­დი­ცი­ნო ცენ­ტრი“-ს ჰე­მა­ტო­ლო­გი/ონ­კო­ჰე­მა­ტო­ლო­გი ანა მა­ყაშ­ვი­ლი სა­უბ­რობს.

რა არის ლიმ­ფო­მა

ლიმ­ფო­მა ლიმ­ფო­ი­დუ­რი და ჰე­მა­ტო­პო­ე­ზუ­რი ანუ სის­ხლწარ­მომ­ქმნე­ლი ქსო­ვი­ლე­ბის მა­ლიგ­ნუ­რი ანუ ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი და­ა­ვა­დე­ბაა, რო­მე­ლიც მო­ი­ცავს ლიმ­ფურ სის­ტე­მა­სა და ძვლის ტვინს. ლიმ­ფუ­რი სის­ტე­მა შედ­გე­ბა ლიმ­ფუ­რი კვან­ძე­ბი­სა­გან, რომ­ლის კლას­ტე­რე­ბიც მთელს ჩვენს ორ­გა­ნიზ­მშია გან­ლა­გე­ბუ­ლი: გულ­მკერ­დის, მუც­ლის და მცი­რე მენ­ჯის ღრუ­ში, ასე­ვე სა­ზარ­დულ­ში, იღ­ლი­ებ­სა და კის­რის მი­და­მო­ში. ლიმ­ფურ სის­ტე­მა­ში შე­მა­ვა­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბია ასე­ვე: ელენ­თა, თი­მუ­სი (მკერ­დუ­ლა­ნა ჯირ­კვა­ლი) და ტონ­ზი­ლე­ბი, ანუ ნუ­შუ­რა ჯირ­კვლე­ბი. ასე­ვე უნდა გა­მოვ­ყოთ, ე.წ ექ­სტრა-ნო­და­ლუ­რი ლიმ­ფო­მე­ბი, ანუ რო­დე­საც და­ა­ვა­დე­ბა მო­ი­ცავს არა-ლიმ­ფო­ი­დუ­რი ქსო­ვი­ლის ორ­გა­ნო­ებს, მა­გა­ლი­თად: კუჭ-ნაწ­ლა­ვის ტრაქტს, ღვიძლს, ფილ­ტვს, ძვლებს, კანს და ცენ­ტრა­ლურ ნევ­რულ სის­ტე­მას.

პა­თო­ლო­გი­ის გან­ვი­თა­რე­ბა და გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზე­ბი

ლიმ­ფო­მის წარ­მო­შო­ბა ხდე­ბა სხვა­დას­ხვა მე­ქა­ნიზ­მით, მა­გა­ლი­თად იგი შე­იძ­ლე­ბა წარ­მო­იქ­მნას B და T უჯრე­დე­ბის პრო­გე­ნი­ტო­რე­ბის­გან ანუ წი­ნა­მორ­ბე­დი უჯრე­დე­ბის­გან და უკვე მომ­წი­ფე­ბუ­ლი B და T უჯრე­დე­ბის­გან. ლიმ­ფო­მე­ბი კლა­სი­ფი­ცირ­დე­ბი­ან სხვა­დას­ხვა ფორ­მე­ბად: ინ­დო­ლენ­ტუ­რი ანუ დუ­ნედ მიმ­დი­ნა­რე, აგ­რე­სი­უ­ლი, მა­ღა­ლაგ­რე­სი­უ­ლი ლიმ­ფო­მე­ბი და ასე შემ­დეგ.

რაც შე­ე­ხე­ბა ლიმ­ფო­მის გა­მომ­წვევ რისკ ფაქ­ტო­რებს, ზუს­ტი მი­ზე­ზი დღეს­დღე­ო­ბით ცნო­ბი­ლი არ არის, თუმ­ცა მის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში უამ­რა­ვი სხვა­დას­ხვა ფაქ­ტო­რი მო­ნა­წი­ლე­ობს:

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია სხვა­დას­ხვა ბაქ­ტე­რი­უ­ლი და ვირუ­სუ­ლი ინ­ფექ­ცი­ე­ბი, რო­გო­რი­ცაა: Epstein-Barr virus (EBV) და C ჰე­პა­ტი­ტის ვირუ­სე­ბი, Helicobacter Pylori, ადა­მი­ა­ნის იმუ­ნო­დე­ფი­ცი­ტის ვირუ­სი ( HIV); რისკ ფაქ­ტო­რებ­ში შე­დის სხვა­დას­ხვა ქი­მი­უ­რი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბა, მა­გა­ლი­თად: ჰერ­ბი­ცი­დე­ბი, პეს­ტი­ცი­დე­ბი, თმის სა­ღე­ბა­ვე­ბი, მა­ი­ო­ნი­ზი­რე­ბე­ლი გა­მოს­ხი­ვე­ბა და ა.შ.

ასე­ვე სა­ყუ­რა­დღე­ბოა პა­ცი­ენ­ტის დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი იმუ­ნუ­რი სტა­ტუ­სი, აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, ადრე ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კი­ბოს სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მკურ­ნა­ლო­ბა: გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი გვიჩ­ვე­ნებს, რომ პა­ცი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი აქვთ რო­მე­ლი­მე ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა ცი­ტოს­ტა­ტი­კუ­ლი პრე­პა­რა­ტე­ბით, იმ­ყო­ფე­ბი­ან ძვლის ტვი­ნის სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის, მათ შო­რის ლიმ­ფო­მის გან­ვი­თა­რე­ბის რისკ ჯგუფ­ში.

და­ა­ვა­დე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, მო­ნა­წი­ლე­ობს გე­ნე­ტი­კუ­რი ფაქ­ტო­რე­ბი და ოჯა­ხუ­რი ანამ­ნე­ზი: მა­გა­ლი­თად, ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პი­რის დას ან ძმას აქვთ აღ­ნიშ­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის უფრო მა­ღა­ლი შან­სი.

ლიმ­ფო­მის სიმპტო­მე­ბი

ამ და­ა­ვა­დე­ბის ჩი­ვი­ლე­ბი საკ­მა­ოდ არას­პე­ცი­ფი­უ­რია, პა­ცი­ენტს შე­საძ­ლე­ბე­ლია აღე­ნიშ­ნე­ბო­დეს: გა­დი­დე­ბუ­ლი, უმ­ტკივ­ნე­უ­ლო ლიმ­ფუ­რი ჯირ­კვლე­ბი სხე­უ­ლის სხვა­დას­ხვა მი­და­მო­ში, ელენ­თი­სა და ღვიძ­ლის გა­დი­დე­ბა, ტემ­პე­რა­ტუ­რის მა­ტე­ბა, რო­მე­ლიც არ აიხ­სნე­ბა რო­მე­ლი­მე ინ­ფექ­ცი­ით ან სხვა და­ა­ვა­დე­ბით, წო­ნის კლე­ბა, ღა­მის პრო­ფუ­ზუ­ლი, ანუ ჭარ­ბი ოფ­ლი­ა­ნო­ბა, დაღ­ლი­ლო­ბა. რო­დე­საც და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლია გულ­მკერ­დის ღრუს ლიმ­ფუ­რი კვან­ძე­ბი, პა­ცი­ენ­ტი შე­საძ­ლე­ბე­ლია უჩი­ო­დეს ტკი­ვილს და დის­კომ­ფორ­ტს გულ­მკერ­დის არე­ში, მშრალ ხვე­ლას, სუნ­თქვის გაძ­ნე­ლე­ბას.

უნდა აღი­ნიშ­ნოს,რომ სიმპტო­მე­ბი ძა­ლი­ან ზო­გა­დია და შე­საძ­ლოა თან ახ­ლდეს სხვა და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­სა და პა­თო­ლო­გი­ე­ბის არ­სე­ბო­ბას. სწო­რედ ამი­ტომ, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ექიმ­თან დრო­უ­ლი ვი­ზი­ტი და გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის ჩა­ტა­რე­ბა, რის შემ­დე­გად, ლიმ­ფო­მა­ზე ეჭ­ვის მი­ტა­ნის შემ­თხვე­ვა­ში პა­ცი­ენ­ტი გა­და­მი­სა­მარ­თე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა ჰე­მა­ტო­ლოგ­თან/ონ­კო­ჰე­მა­ტო­ლოგ­თან.

ასე­ვე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ და­ა­ვა­დე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია მიმ­დი­ნა­რე­ობ­დეს უსიმპტო­მოდ რამ­დე­ნი­მე თვის ან წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ინ­დო­ლენ­ტუ­რი ანუ დუ­ნედ მიმ­დი­ნა­რე ლიმ­ფო­მე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, ან სიმპტო­მე­ბი იყოს მი­ნი­მა­ლუ­რად გა­მო­ხა­ტუ­ლი.

ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბის დროს, რო­გო­რი­ცაა ლიმ­ფო­მა, ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია სწო­რი და დრო­უ­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­კა მაქ­სი­მა­ლუ­რად მოკ­ლე დრო­ში.

„აკა­დე­მი­კოს ფ. თო­დუ­ას სა­მე­დი­დი­ცი­ნო ცენ­ტრში“ ამ პა­თო­ლო­გი­ის დი­აგ­ნოს­ტი­კის­თვის სა­ჭი­რო ყვე­ლა გა­მოკ­ვლე­ვის ჩა­ტა­რე­ბა ერთ სივ­რცე­შია შე­საძ­ლე­ბე­ლი, მა­გა­ლი­თად: უახ­ლე­სი თა­ნა­მედ­რო­ვე ანა­ლი­ზა­ტო­რე­ბით აღ­ჭურ­ვი­ლი ლა­ბო­რა­ტო­რია, ულ­ტაბ­გე­რი­თი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი, მა­ღალ­ტექ­ნო­ლო­გი­უ­რი ულტრა­თა­ნა­მედ­რო­ვე რა­დი­ო­ლო­გი­უ­რი კვლე­ვე­ბი: კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი, მაგ­ნი­ტურ-რე­ზო­ნან­სუ­ლი და პო­ზიტ­რონ-ემი­სი­უ­რი კო­მი­უ­ტე­რუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფია.

გა­დი­დე­ბუ­ლი ლიმ­ფუ­რი ჯირ­კვლე­ბის აღ­მო­ჩე­ნის შემ­დეგ იგეგ­მე­ბა მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლი კვლე­ვე­ბი: და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ლიმ­ფუ­რი კვან­ძის Core-ბი­ოფ­სია, ან ლიმ­ფუ­რი კვან­ძის ქი­რურ­გი­უ­ლი ამოკ­ვე­თა ანუ ექ­სცი­ზი­უ­რი ბი­ოფ­სია და აღ­ნიშ­ნუ­ლი მა­სა­ლის ჰის­ტო­მორ­ფო­ლო­გი­უ­რი და იმუ­ნო­ჰის­ტო­ქი­მი­უ­რი კვლე­ვე­ბი-რის მი­ხედ­ვი­ტაც ხდე­ბა ლიმ­ფო­მის ზუს­ტი ტი­პის დად­გე­ნა.

რაც შე­ე­ხე­ბა მკურ­ნა­ლო­ბას, ის და­მო­კი­დე­ბუ­ლია ლიმ­ფო­მის კონ­კრე­ტულ ფორ­მა­ზე, სტა­დი­ა­ზე, პა­ცი­ენ­ტის ზო­გად მდგო­მა­რე­ო­ბა­სა და თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის არ­სე­ბო­ბა­ზე. მკურ­ნა­ლო­ბის ტაქ­ტი­კის გან­სა­ზღვრა­ში, სა­ჭი­რო­ე­ბის მი­ხედ­ვით, მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ სხვა­დას­ხვა სპე­ცი­ა­ლო­ბის კლი­ნი­ცის­ტე­ბი-კონ­სი­ლი­უ­მის პრინ­ცი­პით, მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცე­სის და­გეგ­მვა ხდე­ბა მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნუ­რი მიდ­გო­მე­ბით.

ძი­რი­თა­დად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა მკურ­ნა­ლო­ბის 4 მე­თო­დი:

• -ქი­მი­ო­თე­რა­პია;
• -იმუ­ნო­თე­რა­პია
• -ტარ­გე­ტუ­ლი თე­რა­პია
• -რა­დი­ა­ცუ­ლი თე­რა­პია;

ყვე­ლა ზე­მო­თაღ­ნიშ­ნუ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დის გა­მო­ყე­ნე­ბას აქვს მკაც­რად გან­სა­ზღვრუ­ლი, კონ­კრე­ტუ­ლი ჩვე­ნე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო გა­იდ­ლა­ი­ნე­ბის მი­ხედ­ვით. აღ­ნიშ­ნუ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცე­სი მიმ­დი­ნა­რე­ობს ჩვე­ნი კლი­ნი­კის კომ­ფორ­ტულ, თა­ნა­მედ­რო­ვედ აღ­ჭურ­ვილ სპე­ცი­ა­ლი­ზი­რე­ბულ სივ­რცე­ში, მა­ღალკ­ვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი კად­რე­ბის მიერ.

ნე­ბის­მი­ე­რი ონ­კო­ლო­გი­უ­რი დი­აგ­ნო­ზი, მათ შო­რის ლიმ­ფო­მა იწ­ვევს, რო­გორც ფი­ზი­კურ სიმპტო­მებს, ასე­ვე და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია სხვა­დას­ხვა ემო­ცი­ურ, სო­ცი­ა­ლურ და ფი­ნან­სუ­რი პრობ­ლე­მებ­თან. ასეთ დროს, ვფიქ­რობ, ექი­მის მხარ­და­ჭე­რას, თა­ნად­გო­მა­სა და მუდ­მივ მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბას ძა­ლი­ან დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს. მთა­ვა­რია პა­ცი­ენ­ტმა სწო­რად შე­ას­რუ­ლოს რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი და დრო­უ­ლად შე­არ­ჩი­ოს სან­დო ექი­მი და კლი­ნი­კა, რო­მე­ლიც მას ამ და­ა­ვა­დე­ბას­თან ბრძო­ლა­ში და­ეხ­მა­რე­ბა.

ლიმ­ფო­მის გავ­რცე­ლე­ბის სტა­ტის­ტი­კა და რისკ-ჯგუ­ფე­ბი

მო­დით, უფრო დე­ტა­ლუ­რად ვი­სა­უბ­როთ ლიმ­ფო­მე­ბის ორ დიდ ჯგუფ­ზე: არა-ჰო­ჯკი­ნი­სა და ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მებ­ზე. მათი რისკ-ჯგუ­ფე­ბი და გავ­რცე­ლე­ბა საკ­მა­ოდ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია.

არაჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მა გავ­რცე­ლე­ბით მე-7 ად­გილ­ზეა ყვე­ლა ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბას შო­რის კა­ცებ­სა და ქა­ლებ­ში; აშშ-ში სიმ­სივ­ნუ­რი პა­თო­ლო­გი­ე­ბის 4%-ს ით­ვლის.და­ა­ვა­დე­ბის რისკ-ჯგუფ­ში ძი­რი­თა­დად შე­დი­ან ზრდას­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი და რის­კი იზ­რდე­ბა ასა­კის მა­ტე­ბას­თან ერ­თად, პა­ცი­ენ­ტე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით ნა­ხე­ვა­რი- 65 წლის ან მე­ტი­საა.

რაც შე­ე­ხე­ბა ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მას, აქ გა­მო­ი­ყო­ფა ორი ძი­რი­თა­დი რისკ-ჯგუ­ფი: ად­რე­უ­ლი მო­ზარ­დო­ბის ასა­კის პი­რე­ბი და 55 წლის ზე­ვით მყო­ფი ასა­კის ადა­მი­ა­ნე­ბი. 15-19 წლის ასა­კობ­რივ ჯგუფ­ში ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მა შე­ად­გენს ყვე­ლა ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 13%-ს.

უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ ად­რე­უ­ლი მი­მარ­თვი­ა­ნო­ბა და მკურ­ნა­ლო­ბა ზრდის ლიმ­ფო­მე­ბის გან­კურ­ნე­ბის შანსს. ად­რე­ულ ეტაპ­ზე გა­მოვ­ლე­ნი­სას, აღ­ნიშ­ნუ­ლი სტა­ტის­ტი­კა არაჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მის შემ­თხვე­ვა­ში შე­ად­გენს და­ახ­ლო­ე­ბით 82%-ს, ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მის შემ­თხვე­ვა­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 92%-ს. ამას­თა­ნა­ვე, 2008 წლი­დან 2017 წლამ­დე არაჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მით გა­მოწ­ვე­უ­ლი სიკ­ვდი­ლი­ა­ნოა ყო­ველ­წლი­უ­რად შემ­ცირ­და 2%-ით, ჰო­ჯკი­ნის ლიმ­ფო­მის შემ­თხვე­ვა­ში კი-4%-ით.

შე­საძ­ლე­ბე­ლია თუ არა ლიმ­ფო­მის პრე­ვენ­ცია

ამ პა­თო­ლო­გი­ის პრე­ვენ­ცი­ის­თვის, ისე­ვე რო­გორც სხვა და­ა­ვა­დე­ბის პრე­ვენ­ცი­ა­ში, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ცხოვ­რე­ბის ჯან­სა­ღი წე­სის დაც­ვა, სწო­რი კვე­ბა, მავ­ნე ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის ზე­მოქ­მე­დე­ბის­გან თა­ვის დაც­ვა. პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი 6 თვე­ში ან 12 თვე­ში ერთხელ, მა­გა­ლი­თად სის­ხლის სა­ერ­თო ანა­ლი­ზი, მუც­ლის ღრუს და ლიმ­ფუ­რი ჯირ­კვლე­ვის ულ­ტაბ­გე­რი­თი გა­მოკ­ვლე­ვა, ოჯა­ხის ექი­მის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა. სიმპტო­მე­ბის გა­მოვ­ლე­ნის­თა­ნა­ვე რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია და­უ­ყოვ­ნე­ბე­ლი ვი­ზი­ტი ექიმ­თან და დრო­უ­ლი შე­სა­ბა­მი­სი დი­აგ­ნოს­ტი­კა.

NS