პრო­ფე­სორ­მა, გა­ე­როს გე­ნე­რა­ლუ­რი მდივ­ნის მრჩე­ველ­მა ჯან­დაც­ვის სა­კი­თხებ­ში, გი­ორ­გი ფხა­კა­ძემ მიმ­დი­ნა­რე წლის აპ­რილ­ში AMBEBI.GE-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში გა­ნა­ცხა­და: "მსოფ­ლი­ო­ში მა­ი­სის­თვის უნდა ჩა­წყნარ­დეს ვი­თა­რე­ბა, ოქ­ტომ­ბერ­ში კი COVID-19-ის მე­ო­რე, ძა­ლი­ან მწა­რე ტალ­ღა და­ი­წყე­ბა". მისი რამ­დე­ნი­მე თვის წი­ნან­დე­ლი პროგ­ნო­ზი დღე­ვან­დელ რე­ა­ლო­ბას­თან ახ­ლო­საა. რო­გორ შე­ა­ფა­სებს პან­დე­მი­ის პი­რო­ბებ­ში გავ­ლილ რამ­დე­ნი­მე თვეს, არ­სე­ბულ ვი­თა­რე­ბა­სა და შე­ზღუდ­ვებს და რა პროგ­ნო­ზე­ბი აქვს სა­მო­მავ­ლოდ? - ამა­ზე გი­ორ­გი ფხა­კა­ძე AMBEBI.GE-ს კვლავ ესა­უბ­რე­ბა.

- ბოლო ორი დღეა, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ინ­ფექ­ცი­ის თით­ქმის 1000-მდე შემ­თხვე­ვა ფიქ­სირ­დე­ბა. შე­იძ­ლე­ბა ვთქვათ, რომ თქვე­ნი სი­ტყვე­ბი ახდა?

- ეს მარ­ტო ჩემი სი­ტყვე­ბი არ იყო, მე ნოს­ტრა­და­მუ­სი ნამ­დვი­ლად არ ვარ, მეც­ნი­ე­რი ვარ. მარ­ტის თვე­ში წას­რულ გა­მოც­დი­ლე­ბა­სა და სტა­ტის­ტი­კა­ზე დაყ­რდნო­ბით, გა­მოთ­ვლე­ბი კეთ­დე­ბო­და. როცა პირ­ვე­ლი დას­კვნე­ბი ვნა­ხე, თით­ქმის დეპ­რე­სი­ა­ში ჩავ­ვარ­დი, მაგ­რამ ჩემი, რო­გორც მეც­ნი­ე­რის გა­მოც­დი­ლე­ბი­დან ვი­ფიქ­რე, რომ ალ­ბათ, იქ­ნე­ბო­და ის სცე­ნა­რი, რა­ზეც ჩვენ მა­შინ ინ­ტერ­ვი­უ­ში ვი­სა­უბ­რეთ - რომ ზა­ფხუ­ლის­თვის პან­დე­მია, სა­ქარ­თვე­ლოს ჩათ­ვლით, მთელ მსოფ­ლი­ო­ში ჩა­ცხრე­ბო­და, მა­ტე­ბა კი და­ი­წყე­ბო­და ოქ­ტომ­ბრის შუა რი­ცხვებ­ში ან ნო­ემ­ბრის და­სა­წყის­ში. და­ვი­ნა­ხეთ, რაც მოხ­და ზა­ფხულ­ში - წე­სებს არა­ვინ იცავ­და და სამ­წუ­ხა­როდ, ოქ­ტომ­ბერ­ზე მარ­თა­ლი აღ­მოვ­ჩნდი.

მე­ო­რე ტალ­ღა იქ­ნე­ბა უფრო რთუ­ლი, უფრო ძლი­ე­რი და ამას ძა­ლი­ან ბევ­რი დატ­ვირ­თვა აქვს, რო­გორც ეკო­ნო­მი­კუ­რი, ისე ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი, ამას­თა­ნა­ვე, სხვა თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის დატ­ვირ­თვაც. შე­სა­ბა­მი­სად, სიმ­ძი­მეს და­ვი­ნა­ხავთ ნო­ემ­ბერ­ში და არა - ოქ­ტომ­ბერ­ში; დე­კემ­ბე­რი იქ­ნე­ბა ურ­თუ­ლე­სი თვე და იმე­დია, შემ­დეგ ჩვენ შევ­ძლებთ აფეთ­ქე­ბის შე­ბოჭ­ვას და სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, შემ­თხვე­ვე­ბი ნელ-ნელა ქვე­ვით და­ი­წევს, თუმ­ცა ეს რა­დი­კა­ლუ­რი ვარ­დნა არ იქ­ნე­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, ვფიქ­რობ, რომ გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ქარ­თვე­ლო­ში სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა გა­იზ­რდე­ბა და ამას უამ­რა­ვი მი­ზე­ზი აქვს.

ასევე დაგაინტერესებთ

11:15 / 16-10-2020

ომი და კორონავირუსის რეკორდული მაჩვენებლები - როგორია ეპიდვითარება საქართველოს მეზობელ ქვეყნებში

12:41 / 16-10-2020

"თუ გაციებული ხართ, გაცემინებთ და გგონიათ, რომ რისკის ქვეშ არ ხართ, ტყუილად გგონიათ..." - რას წერს პედაგოგი, რომელსაც კორონავირუსი დაუდასტურდა

10:45 / 19-10-2020

პაატა იმნაძე: "რაღაცას რომ ვიტყვი, ამბობენ, გვაშინებსო... ვისაც არ სჯერა, ოღონდ სხვას ნუ შეუქმნის საფრთხეს და თვითონ რაც უნდა, ის ქნას"

15:57 / 13-11-2020

"რეინფიცირება დაიწყო იმ ქვეყნებში, სადაც იყო კორონავირუსის ძლიერი პირველი ტალღა... ჩემი პოზიცია არის მარტივი, მკაცრი ჩაკეტვა რაც შეიძლება მალე!" - გიორგი ფხაკაძე

- პირ­ველ რიგ­ში, შე­გიძ­ლი­ათ გა­უმ­ხი­ლოთ ჩვენს მკი­თხველს, მა­შინ ეს კალ­კუ­ლა­ცი­ე­ბი რაზე დაყ­რდნო­ბით გა­კეთ­და?

- გლო­ბა­ლურ დო­ნე­ზე ბევრ კო­ლე­გას­თან ვარ კონ­ტაქ­ტში და რო­დე­საც სხვა­დას­ხვა თე­მა­ზე ვსა­უბ­რობ­დით, იქ იყო რო­გორც ეკო­ნო­მი­კუ­რი, ასე­ვე - ჯან­დაც­ვის კალ­კუ­ლა­ცია, რო­მელ­შიც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბას ვი­ღებ­დი. ვხე­დავ­დით, რომ სუ­რა­თი ძა­ლი­ან მძი­მე იყო - ერთი მხრივ, ჩვენ გვაქვს ჯან­მრთე­ლო­ბა, მე­ო­რე მხრივ კი გვაქვს ეკო­ნო­მი­კა. სა­უ­ბა­რი იმა­ზეა, რო­მე­ლია ამ ორს შო­რის მთა­ვა­რი - ეკო­ნო­მი­კა თუ ჯან­მრთე­ლო­ბა? ის ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­მაც პრი­ო­რი­ტე­ტი ჯან­მრთე­ლო­ბას მი­ა­ნი­ჭა, ეკო­ნო­მი­კას კლავს და პი­რი­ქით, ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­მაც ეკო­ნო­მი­კა და­ა­ყე­ნა წინ, ჯან­მრთე­ლო­ბას აზი­ა­ნებს. თუმ­ცა, ის ქვეყ­ნე­ბი, ვინც ჯან­მრთე­ლო­ბას აი­ღე­ბენ პრი­ო­რი­ტე­ტად, მოკ­ლე­ვა­დი­ან პერ­სპექ­ტი­ვა­ში, 1-2 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში წამ­გე­ბი­ან პო­ზი­ცი­ა­ში იქ­ნე­ბი­ან, რად­გან ეკო­ნო­მი­კუ­რად ცუდ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ჩა­ვარ­დე­ბი­ან, მაგ­რამ გრძელ­ვა­დი­ან­ში, 3-5 წე­ლი­წად­ში, მო­გე­ბუ­ლე­ბი დარ­ჩე­ბი­ან; ხოლო ვინც ეკო­ნო­მი­კას ანი­ჭებს უპი­რა­ტე­სო­ბას, მოკ­ლე­ვა­დი­ან პე­რი­ოდ­ში, 1-2 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მო­გე­ბუ­ლია, გრძელ­ვა­დი­ან პერ­სპექ­ტი­ვა­ში კი წა­გე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა.

თით­ქმის მთელ მსოფ­ლი­ო­ში პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი მარ­თა­ვენ ქვეყ­ნებს, არ­ჩევ­ნე­ბის ციკ­ლი და­ახ­ლო­ე­ბით 4-წლი­ა­ნია, შე­სა­ბა­მი­სად, პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი ძა­ლი­ან მოკ­ლე­ვა­დი­ან შე­დე­გებ­ზე ფიქ­რო­ბენ. ეს კალ­კუ­ლა­ცი­ა­შიც იყო ჩა­დე­ბუ­ლი, რომ ვი­ნა­ი­დან ძა­ლი­ან ბევრ ქვე­ყა­ნა­ზე არ­ჩევ­ნე­ბის გამო პო­ლი­ტი­კუ­რი ზე­წო­ლა იქ­ნე­ბო­და, პრი­ო­რი­ტე­ტი ეკო­ნო­მი­კა­ზე გა­კეთ­დე­ბო­და. უკვე მთელ მსოფ­ლი­ო­შია ამ­გვა­რი სა­უ­ბა­რი: "რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს, კო­რო­ნა მომ­კლავს თუ შიმ­ში­ლი?!" როცა ეს სა­სა­უბ­რო თემა ხდე­ბა, პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი უყუ­რე­ბენ, რა მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვიდ­ნენ და მი­დი­ან იქ, სა­დაც ჩვენ - მთე­ლი მსოფ­ლიო ვართ. ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი კალ­კუ­ლა­ცი­ით, მთე­ლი მსოფ­ლიო 40 დღით ერთ დღეს რომ და­კე­ტი­ლი­ყო, კო­რო­ნა და­მარ­ცხდე­ბო­და და ახლა მხო­ლოდ ცუდი მო­გო­ნე­ბა იქ­ნე­ბო­და, მაგ­რამ ვერ შევ­თან­ხმდით ვერც გლო­ბა­ლუ­რად, ვერ - რე­გი­ო­ნუ­ლად.

კონ­კრე­ტუ­ლად, კალ­კუ­ლა­ცი­ებ­ში აღე­ბუ­ლი იყო 1918-19 წლის ე.წ. ეს­პა­ნუ­რი გრი­პის კალ­კუ­ლა­ცი­ე­ბი, ასე­ვე, SARS-ის, MERS-ის და სხვა გრი­პე­ბის აფეთ­ქე­ბე­ბის. იყო რამ­დე­ნი­მე გა­მოთ­ვლა: პირ­ვე­ლის თა­ნახ­მად, ტალ­ღა მაღ­ლა ჯერ ნელა ავი­დო­და, შემ­დეგ ისევ ნელა ჩა­მო­ვი­დო­და; მე­ო­რე, სწრა­ფად აი­წევ­და და მერე და­ვარ­დე­ბო­და; "ეს­პა­ნუ­რი გრი­პის" კალ­კუ­ლა­ცი­ებ­ზე დაყ­რდნო­ბით კი, სამი ტალ­ღა იქ­ნე­ბო­და. პირ­ველ­მა ორმა არ იმუ­შა­ვა, ამი­ტომ ახლა მე­ო­რე ტალ­ღა­ში შევ­დი­ვართ - როცა ამას ვამ­ბობთ, ეს ბევ­რს არ მოს­წონს, მაგ­რამ რე­ა­ლო­ბაა. მე­ო­რე ტალ­ღა უფრო მძი­მე, რთუ­ლი და მწა­რე იქ­ნე­ბა ბევ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით, მის შემ­დეგ უკვე ქვე­მოთ ჩა­მო­ვალთ და მერე გვექ­ნე­ბა მე­სა­მე, წე­სით და იმე­დია, ბოლო ტალ­ღა.

- თქვენ ახ­სე­ნეთ, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა გა­იზ­რდე­ბა და ამას ბევ­რი მი­ზე­ზი აქვს - კონ­კრე­ტუ­ლად, რა მი­ზე­ზებს გუ­ლის­ხმობთ?

- რამ­დე­ნი­მე თვის წინ ძა­ლი­ან მკაც­რად გა­ვაკ­რი­ტი­კე ჩვე­ნი ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო. ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი მო­თხოვ­ნა მქონ­და - და­დონ სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბოლო სამი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ნო­ზო­ლო­გი­ე­ბის მი­ხედ­ვით - ანუ, რის­გან გარ­და­იც­ვა­ლა ადა­მი­ა­ნი. ეს მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას, და­ვი­ნა­ხოთ, რა არის გან­სხვა­ვე­ბა, რა იყო ადრე და სად ვართ ახლა. მა­გა­ლი­თად, ვთქვათ, რომ ვი­ღაც ქალ­ბა­ტო­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა ზემო აჭა­რა­ში, ექიმ­მა თქვა, პნევ­მო­ნი­ით გარ­და­იც­ვა­ლაო. ჩვენ ვი­ცით, ის ქალ­ბა­ტო­ნი პნევ­მო­ნი­ით გარ­და­იც­ვა­ლა თუ კო­ვი­დით? ეს პირ­ვე­ლი პრობ­ლე­მაა, სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის სტა­ტის­ტი­კა არას­წო­რია. პოსტსაბ­ჭო­თა ქვეყ­ნებ­ში ასეა, არც ერთი სტა­ტის­ტი­კა არ არის ზუს­ტი, რად­გან პო­ლი­ტი­კუ­რი ინ­სტრუ­მენ­ტია ყვე­ლა მთავ­რო­ბა­ში. მე­ო­რეა სუფ­თა პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მის ნაკ­ლე­ბო­ბა. არ მინ­და, ვინ­მეს შე­უ­რა­ცხყო­ფა მი­ვა­ყე­ნო, მაგ­რამ, ფაქ­ტია, რომ ჩვენ თა­ნა­მედ­რო­ვე სტა­ტის­ტი­კა­ზე ჯერ­ჯე­რო­ბით არ გა­დავ­სულ­ვართ.

მე­ო­რე ინ­ფორ­მა­ცია, რა­საც ჩვე­ნი ექ­სპერ­ტე­ბი გვე­უბ­ნე­ბი­ან, ისაა, რომ ესა თუ ის პირი თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბით გარ­და­იც­ვა­ლაო. ეს წი­ნა­და­დე­ბა და თან­მხლებ და­ა­ვა­დე­ბებ­ზე აქ­ცენ­ტის გა­და­ტა­ნა აბ­სო­ლუ­ტუ­რად არას­წო­რი და არაპრო­ფე­სი­ო­ნა­ლუ­რია, რად­გან იმ ადა­მი­ანს რომ არ ჰქო­ნო­და კო­ვი­დი, ის ხომ არ გარ­და­იც­ვლე­ბო­და? ადა­მი­ა­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა იმი­ტომ, რომ ორ­გა­ნიზ­მი ებ­რძო­და კო­ვი­დის ვირუსს, იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მა ჰქონ­და დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი და ა.შ. ანუ ფაქ­ტობ­რი­ვად, კო­ვიდ­მა მოკ­ლა და არა - თან­მხლებ­მა და­ა­ვა­დე­ბებ­მა. ესეც ძა­ლი­ან კარ­გა­დაა და­სა­ლა­გე­ბე­ლი.

რაც შე­ე­ხე­ბა სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის გაზ­რდის მი­ზე­ზებს, მე­ო­რე ტალ­ღას ვხვდე­ბით დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მით, რად­გან ზა­ფხუ­ლი მეტ-ნაკ­ლე­ბად ვერ გა­ვა­ტა­რეთ ისე, რო­გორც იყო სა­ჭი­რო და შე­სა­ბა­მი­სი ნა­ტუ­რა­ლუ­რი ვი­ტა­მი­ნე­ბი ვერ მი­ვი­ღეთ... კი, მზე და D ვი­ტა­მი­ნი გვქონ­და, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ვი­ტა­მი­ნე­ბი, ხილი და ბოსტნე­უ­ლი ნაკ­ლე­ბი იყო, რად­გან შე­იც­ვა­ლა ეკო­ნო­მი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა და შე­სა­ბა­მი­სად, პრი­ო­რი­ტე­ტე­ბი. ჩვე­ნი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მა ასე­ვე დაქ­ვე­ით­და იმი­ტომ, რომ არის სტრე­სის ქვეშ, კო­ვი­დის დროს ჩა­კე­ტი­ლე­ბი ვი­ყა­ვით, შემ­დეგ ეკო­ნო­მი­კურ­მა პრობ­ლე­მებ­მა იმოქ­მე­და ჩვენს მენ­ტა­ლურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე. ასე­ვე, სირ­თუ­ლეს წარ­მო­ად­გენს ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი. კა­რან­ტი­ნის დროს და მას შემ­დეგ ბევ­რი ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა გამ­წვავ­და - იმას, რა­საც მა­გა­ლი­თად, პა­ტა­რა ოპე­რა­ცია სჭირ­დე­ბო­და, ახლა უფრო მძი­მე ოპე­რა­ცია და მკურ­ნა­ლო­ბა სჭირ­დე­ბა. ასე­ვეა ეკო­ნო­მი­კუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბა - ხალ­ხი ცდი­ლობს, ეკო­ნო­მია გა­ა­კე­თოს იმა­ვე კვე­ბა­ზე, წამ­ლებ­ზე, ვი­ტა­მი­ნებ­ზე და შე­სა­ბა­მი­სად, რა­ცი­ო­ნი, თუნ­დაც ხილი და ბოსტნე­უ­ლი შემ­ცი­რე­ბუ­ლია. ეს ყვე­ლა­ფე­რი დაგ­როვ­და ერ­თად და მი­ვი­ღეთ, რომ ახლა ყვე­ლა­ნი რის­კის ქვეშ ვართ, სხვა ვირუ­სე­ბიც შე­მო­დის, რო­მე­ლიც და­მა­ტე­ბი­თი სიმ­ძი­მეა და იმას მი­ვი­ღებთ, რომ ჩვე­ნი ორ­გა­ნიზ­მი არ იქ­ნე­ბა მზად. სწო­რედ ამის გამო იქ­ნე­ბა ჩვე­ნი მე­ო­რე ტალ­ღა ძა­ლი­ან რთუ­ლი.

ამას ემა­ტე­ბა ისიც, რომ ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა­ში ბევრ ქვე­ყა­ნა­ში დიდი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ მოხ­და, მათ შო­რის სა­ქარ­თვე­ლო­ცაა.

- ვი­ცით, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სი საკ­მა­ოდ ამო­უც­ნო­ბი ინ­ფექ­ცი­აა. თუმ­ცა, ვირუ­სის შე­სა­ხებ ამ თვე­ებ­ში რა ახა­ლი ცნო­ბე­ბი გვაქვს?

- უკვე რამ­დე­ნი თვეა, მსოფ­ლიო ამ ვირუსს ებ­რძვის და რაც ვი­ცით, ისაა, რომ არა­ფე­რი არ ვი­ცით. არ ვი­ცით, რა შე­დე­გი იქ­ნე­ბა მა­გა­ლი­თად 9 თვე­ში, 1-2 წე­ლი­წად­ში. თუმ­ცა, ის ვი­ცით, რომ, სამ­წუ­ხა­როდ, ბევრ გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბულ ადა­მი­ანს უჩ­ნდე­ბა ახა­ლი ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, მა­გა­ლი­თად, ფილ­ტვე­ბის და სხვა სა­ხის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი; მენ­ტა­ლუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბიც გა­ი­ზარ­და. ვირუ­სი კვალს სხვა­დას­ხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბით ტო­ვებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით იმ მხრივ, რაც ორ­გა­ნიზ­მში ყვე­ლა­ზე დიდი სი­სუს­ტეა - თუ სუს­ტი გული გქონ­დათ, გულს "და­ე­ტა­კე­ბა", თუ მწე­ვე­ლი იყა­ვით - ფილ­ტვებს და ა.შ.

- რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლოს მა­ღა­ლი რან­გის თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რე­ბი ამ­ბო­ბენ, არ­სე­ბობს საკ­მა­რი­სი რე­სურ­სი, მათ შო­რის სა­წო­ლე­ბი იმის­თვის, რომ ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მამ ვირუ­სის ამ ტალ­ღას გა­უძ­ლოს - დღე­ის მდგო­მა­რე­ო­ბით, სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით 4 000 სა­წო­ლია მო­ბი­ლი­ზე­ბუ­ლი. რამ­დე­ნად საკ­მა­რი­სია ეს რა­ო­დე­ნო­ბა?

- პო­ლი­ტი­კო­სი არ ვარ და ეს ჩემი მეც­ნი­ე­რუ­ლი მო­საზ­რე­ბაა - ჩვე­ნი ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა მზად არ არის. ფო­კუ­სი­რე­ბა იმა­ზე უნდა გა­ვა­კე­თოთ, თუ რამ­დე­ნია რე­ა­ნი­მა­ცი­უ­ლი სა­წო­ლი, სა­დაც არის ვენ­ტი­ლა­ტო­რი, მო­წყო­ბი­ლო­ბა და შე­სა­ბა­მი­სად, სა­დაც არის მომ­ზა­დე­ბუ­ლი, კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი მედ­პერ­სო­ნა­ლი - ექი­მე­ბი, ექთ­ნე­ბი და სა­ნიტ­რე­ბი. 4 000 სა­წო­ლი რა არის, თუ არ გყავთ შე­სა­ბა­მი­სი მედ­პერ­სო­ნა­ლი? ამ­დე­ნი რე­ა­ნი­მა­ტო­ლო­გი სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ არ­სე­ბობს. ძა­ლი­ან პირ­და­პირ შე­მიძ­ლია ვთქვა, ჩემი მო­ნა­ცე­მე­ბით, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ექთ­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლო ასა­კი 60 წე­ლია, როცა სა­ერ­თოდ, რე­ა­ნი­მა­ცი­ულ გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში სა­შუ­ა­ლო ასა­კი 45 წელი უნდა იყოს. ექთ­ნე­ბის ძა­ლი­ან დიდი ნაკ­ლე­ბო­ბა გვაქვს ქვე­ყა­ნა­ში და ამა­ზე არა­ვინ ლა­პა­რა­კობს. არა­ვინ ლა­პა­რა­კობს არც იმა­ზე, რომ ექთ­ნებს, რომ­ლე­ბიც წინა ხაზ­ზე უნდა იდ­გნენ, 200-250 ლარი აქვთ ხელ­ფა­სი. ამას­თა­ნა­ვე, უმ­რავ­ლე­სო­ბას სკო­ლის სერ­ტი­ფი­კა­ტი არ აქვს, ანუ შე­სა­ბა­მი­სად, არ არის უწყვე­ტი სა­მე­დი­ცი­ნო გა­ნათ­ლე­ბა, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბევ­რმა ექთან­მა არ იცის გან­სხვა­ვე­ბა მი­ლი­ლიტრსა და მი­ლიგ­რამს შო­რის, ეს კი სის­ტე­მის ბრა­ლია.

- თბი­ლის­სა და იმე­რეთ­ში, 22:00 სა­ა­თი­დან რეს­ტორ­ნე­ბი­სა და ყვე­ლა გა­სარ­თო­ბი და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის მუ­შა­ო­ბა იზღუ­დე­ბა. რო­გორ შე­ა­ფა­სებ­დით ამ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას, იმის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­თაც, რომ რო­გორც პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა აღ­ნიშ­ნა, ინ­ფი­ცი­რე­ბის ზრდა არ შე­ჩერ­დე­ბა - თქვე­ნი ხედ­ვით, რა ზო­მე­ბი უნდა იქ­ნას გა­ტა­რე­ბუ­ლი, რომ ჯან­მრთე­ლო­ბის დაც­ვას­თან ერ­თად, არც ეკო­ნო­მი­კას, არც პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებს არ მი­ად­გეს უდი­დე­სი ზი­ა­ნი?

- ვე­თან­ხმე­ბი პრე­მი­ერ-მი­ნისტრს, რომ ზრდა იქ­ნე­ბა. ზრდა იქ­ნე­ბა ძა­ლი­ან მკაც­რი, გე­ო­მეტ­რი­უ­ლი პროგ­რე­სი­ით და დიდი იქ­ნე­ბა სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა. და­ი­ნა­ხავთ, რამ­დე­ნი­მე კვი­რა­ში რე­ა­ნი­მა­ცი­უ­ლი სა­წო­ლე­ბი აღარ გვექ­ნე­ბა. რაც შე­ე­ხე­ბა შე­ზღუდ­ვებს, მა­გა­ლი­თად, შვე­ი­ცა­რი­ა­ში და საფ­რან­გეთ­ში სა­ხელ­მწი­ფო ზრუ­ნავს იმა­ზე, რომ ძლი­ე­რი სა­წოლ­ფონ­დი ჰქონ­დეთ. თუ სა­წოლ­ფონ­დი იკ­ლებს, ანუ აღა­რაა ად­გი­ლი, მა­შინ კე­ტავ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას, რომ ვირუ­სი აღარ გაძ­ლი­ერ­დეს. სა­ქარ­თვე­ლო­ში თუ ეკო­ნო­მი­კის გახ­სნა უნ­დათ, სა­წოლ­ფონ­დი უნდა შექ­მნან და ინ­ფი­ცი­რე­ბულ ადა­მი­ანს სა­ა­ვად­მყო­ფო მი­ხე­დავს - ეს ამ ვირუ­სის მარ­თვის ბა­ზი­სუ­რი ლო­გი­კაა.

ვაკ­ვირ­დე­ბი ტენ­დენ­ცი­ას, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბა ბევ­რი კუ­თხით იმის იმი­ტა­ცი­ას აკე­თებს, რაც საფ­რან­გეთ­ში ხდე­ბა. ეს ცუდი არ არის, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში რე­ა­ლო­ბა ოდ­ნავ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია, სა­წო­ლე­ბი არ გვაქვს და არ გვაქვს ფუ­ფუ­ნე­ბა, გა­ვა­კე­თოთ ის, რა­საც საფ­რან­გე­თი აკე­თებს. ეს ქვე­ყა­ნა სა­წო­ლე­ბის მო­ბი­ლი­ზა­ცი­ას თე­ბერ­ვლი­დან აკე­თებ­და და ეს არ შე­ჩე­რე­ბუ­ლა, ტრე­ნინ­გებ­სა და მო­წყო­ბი­ლო­ბებ­ში ძა­ლი­ან დიდი ინ­ვეს­ტი­ცია იქნა ჩა­დე­ბუ­ლი. არ­ჩევ­ნე­ბის მე­ო­რე დღეს სა­ქარ­თვე­ლო და­ი­კე­ტე­ბა, რად­გან ჩვე­ნი ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა უკვე ვე­ღარ გა­უძ­ლებს - 1-2 კვი­რას, არ­ჩევ­ნებს რა­ღაც­ნა­ი­რად გა­და­ი­ტა­ნენ და რო­გორც კი 2 კვი­რა გავა, არ­ჩევ­ნე­ბის მე­ო­რე-მე­სა­მე დღეს ქვე­ყა­ნა ჩა­ი­კე­ტე­ბა, რად­გან უკვე სა­წო­ლე­ბი აღარ გვექ­ნე­ბა, დიდი რი­გე­ბი დად­გე­ბა სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებ­თან და პრაქ­ტი­კუ­ლად, სა­ხელ­მწი­ფოს სხვა გზა არ ექ­ნე­ბა. არ ვიცი, ვინ იქ­ნე­ბა ეს მთავ­რო­ბა, მაგ­რამ ფაქ­ტია, რომ არ­ჩევ­ნე­ბის მერე რამ­დე­ნი­მე დღე­ში ასე მოხ­დე­ბა. მე რომ მკი­თხონ, ქვე­ყა­ნა ახ­ლაც ჩა­კე­ტი­ლი უნდა იყოს... ახლა რეს­ტორ­ნებს კე­ტა­ვენ, მაგ­რამ ეს ნა­ხე­ვა­რი ნა­ბი­ჯია, ეს გა­მო­სა­ვა­ლი არ არის.

- რისი თქმა შე­გიძ­ლი­ათ შე­საძ­ლო ვაქ­ცი­ნებ­ზე - რამე სი­ახ­ლე ხომ არ არის ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით?

- ვაქ­ცი­ნას­თან და­კავ­ში­რე­ბით სკეპ­ტი­კუ­რი ვარ. ერთი ვაქ­ცი­ნის მომ­ზა­დე­ბას მი­ლი­არ­დნა­ხევ­რი­დან 5 მი­ლი­არ­დამ­დე დო­ლა­რი 2-დან 5-წლამ­დე პე­რი­ო­დი სჭირ­დე­ბა - ეს სტან­დარ­ტუ­ლი ფი­ნან­სუ­რი და დრო­ი­თი ფაქ­ტო­რია იმის­თვის, რომ ვაქ­ცი­ნა მო­ი­გო­ნო, გა­ა­კე­თო და გა­უშ­ვა სე­რი­ა­ში. ორ წე­ლი­წად­ზე ნაკ­ლებ­ში ჯერ­ჯე­რო­ბით არც ერთი ვაქ­ცი­ნა არ ყო­ფი­ლა მო­გო­ნე­ბუ­ლი, ყვე­ლა­ზე მი­ნი­მა­ლუ­რი კალ­კუ­ლა­ცია შე­იძ­ლე­ბა, 18 თვე იყოს, რა დროც ჯერ არ გა­სუ­ლა. მე­ო­რე ფაქ­ტო­რია, რომ ვაქ­ცი­ნე­ბის წარ­მა­ტე­ბა მხო­ლოდ 6%-ია, ეს ნიშ­ნავს, რომ თუ ახლა 100 ვაქ­ცი­ნას აკე­თე­ბენ, მათ­გან შე­იძ­ლე­ბა, 6-მა გა­ა­მარ­თლოს. 36 ვაქ­ცი­ნა ე.წ. ბოლო სტა­დი­ა­ზეა, თუმ­ცა ტექ­ნი­კუ­რი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი რომ ნა­ხოთ, შე­გე­შინ­დე­ბათ, რად­გან მათ­გან ზოგს -35 გრა­დუ­სი სჭირ­დე­ბა. ამ ტემ­პე­რა­ტუ­რის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბის გა­რან­ტია გვაქვს, რო­დე­საც ვაქ­ცი­ნის ტრან­სპორ­ტი­რე­ბა­ზეა სა­უ­ბა­რი? ამას­თა­ნა­ვე, ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რი მო­სახ­ლე­ო­ბის მიერ ვაქ­ცი­ნის მი­უ­ღებ­ლო­ბაა, რაც ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის პრო­ცეს­ში დიდ პრობ­ლე­მას შექ­მნის. სწო­რი ინ­ფორ­მა­ცია უნდა მი­ვა­წო­დოთ მო­სახ­ლე­ო­ბას, რომ ვაქ­ცი­ნა ჩვენ­თვის ერ­თა­დერ­თი გა­მო­სა­ვა­ლია.

- ვი­ნა­ი­დან წინა ინ­ტერ­ვი­უ­ში, პირ­ვე­ლი ტალ­ღის დროს მე­ო­რე ტალ­ღა­ზე ვი­სა­უბ­რეთ, ახ­ლაც, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ მა­ინც არ ვი­ცით, რო­გორ ჩა­ივ­ლის მე­ო­რე ტალ­ღა, რა პროგ­ნო­ზე­ბი გაქვთ უკვე მე­სა­მე ტალ­ღის შე­სა­ხებ?

- მე­სა­მე ტალ­ღა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა მე­ო­რე ტალ­ღა­ზე - მე­ო­რე ტალ­ღა წე­სით იან­ვარ­ში ნელ-ნელა უნდა შემ­ცირ­დეს და მა­ი­სის­თვის მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად და­იკ­ლოს, ზა­ფხულ­ში ამო­ვი­სუნ­თქებთ. ალ­ბათ, მე­სა­მე ტალ­ღა მო­მა­ვალ წელს, ამ დროს გვექ­ნე­ბა, მას ვერ ავ­ცდე­ბით. ამა­სო­ბა­ში იმე­დია, ვაქ­ცი­ნა ან რამე წა­მა­ლი მოგ­ვის­წრებს. ერ­თა­დერ­თი, რაც ამ ვირუ­სის შე­სა­ჩე­რებ­ლად შეგ­ვიძ­ლია გა­ვა­კე­თოთ, ჩვე­ნი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მის გაძ­ლი­ე­რე­ბაა - მი­ვი­ღოთ D3 ვი­ტა­მი­ნი, ასე­ვე, ცინ­კია ძა­ლი­ან კარ­გი და მაქ­სი­მა­ლუ­რად არ უნდა ვი­ნერ­ვი­უ­ლოთ. ისიც და­ვი­მახ­სოვ­როთ, რომ ერთი მეტ­რი დის­ტან­ცია საკ­მა­რი­სი არ არის, მი­ნი­მუმ 2-მეტ­რი­ა­ნი დის­ტან­ცია უნდა და­ვიც­ვათ, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ხე­ლე­ბის დე­ზინ­ფექ­ცია და პირ­ბა­დე. რაც შე­ე­ხე­ბა მთავ­რო­ბას, მან ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მას უნდა მი­ხე­დოს, გვერ­დზე გა­და­დოს პო­ლი­ტი­კუ­რი სა­კი­თხე­ბი, სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნალს მის­ცეს შე­სა­ბა­მი­სი ხელ­ფა­სე­ბი და აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბა, და­ატ­რე­ნინ­გოს ისი­ნი და მო­ბი­ლი­ზა­ცია გა­ა­კე­თონ რე­სურ­სე­ბის, რად­გან თუ რე­ა­ნი­მა­ცი­უ­ლი სა­წო­ლე­ბი გვექ­ნე­ბა, ქვეყ­ნის გახ­სნას შევ­ძლებთ, ხოლო თუ არ გვექ­ნე­ბა, ქვე­ყა­ნა და­ხუ­რუ­ლი იქ­ნე­ბა.