"მელაშვილის გარდა, ჩვენი ქვეყნის დამაზიანებელ პოზიციას გამოხატავდა საგარეო საქმეთა მინისტრის  ყოფილი მოადგილე ნინო კალანდაძეც" - არქიმანდრიტის სკანდალური ჩვენება

გაზეთი "კვირის პალიტრა" გთავაზობთ დავით გარეჯის მამათა მონასტრის არქიმანდრიტი კირიონის ჩვენებას. ჩვენების დასაწყისში არქიმანდრიტი კირიონი აცხადებს, რომ 2005 წლის გაზაფხულამდე, უდაბნოს მონასტრის მთის ფერდის გადაღმა, აზერბაიჯანის სივრცისკენ, ფერდის ძირიდან 550-600 მეტრის დაშორებით ბილიკი იყო, რომელზეც ქართველი მესაზღვრეები მორიგეობდნენ.

(სტილი დაცულია)

"პრობლემა არ იყო არათუ ჩიჩხიტურსა და უდაბნოში მისვლაზე, არამედ თვით ბერთუბანშიც კი, რომელიც დღეს არსებული შეთანხმებული სასაზღვრო ხაზიდან 1,5-2 კმ-ით აზერბაიჯანის სიღრმეში მდებარეობს. 2005 წლამდე მე ბერთუბნის მონასტერში რამდენიმეჯერ ვარ გადასული და ღამეც კი გამითევია. იქ აზერბაიჯანის რომელიმე ძალოვანი სტრუქტურის წარმომადგენელი არ მინახავს, მხოლოდ მწყემსები მხვდებოდნენ. 2005 წლის გაზაფხულიდან (მაისის თვიდან) ვითარება რადიკალურად შეიცვალა. დაითხოვეს ძველი მესაზღვრეები და ამ სექტორზე დარჩენილ მესაზღვრეებს ჩემ მიერ ზემოთ აღწერილ საავტომობილო გზაზე ქართულმა ხელმძღვანელობამ გადაადგილება აუკრძალა. მაშინ, სამწუხაროდ, ჩვენი ხელისუფლების მიერ განხორციელებულ ამ ქმედებაში საფრთხე ვერ დავინახე. 2005 წლის შემოდგომაზე უკვე ამ საავტომობილო ბილიკზე ე.წ. ვილისის მარკის ავტომობილებმა დაიწყეს სიარული, რომლებიც, როგორც მოგვიანებით გავიგე, ეკუთვნოდა აზერბაიჯანის მხარეს. მაშინ ჩემთვის წარმოუდგენელი იყო, თუკი ოდესმე აზერბაიჯანული მხარე პრეტენზიას დააყენებდა ჩიჩხიტურის, უდაბნოს და ვერანგარეჯის ტერიტორიებზე, ამიტომ არც ამ ფაქტს გამოუწვევია იმ მომენტისათვის ჩემში განსაკუთრებული მღელვარება, თუმცა, რა თქმა უნდა, ამის ყურება ჩემთვის მტკივნეული იყო.

2007 წელს პროცესები კიდევ უფრო დამძიმდა. უკვე მართლაც საგანგაშო მდგომარეობა წარმოიშვა - აზერბაიჯანის მხრიდან ჩიჩხიტურის მონასტერში ამოვიდნენ აზერბაიჯანელი მესაზღვრეები, დაიკავეს არსებული მონასტერი და განაცხადეს, რომ ეს მათი ტერიტორია იყო და ამ დროიდან არც საქართველოს მხრიდან სასულიერო პირებს, არც მომლოცველებს, ტურისტებზე საუბარი ზედმეტია, ჩიჩხიტურის მონასტერში მისვლა აღარ შეეძლოთ. ჩიჩხიტურის მონასტერი დღემდე აზერბაიჯანელების მიერ არის დაკავებული და იქ ქართველ სასულიერო პირებსა და მომლოცველებს მისვლა ეკრძალებათ. მონასტერი ჩიჩხიტური მდებარეობს იმავე ქედის მთის თხემზე, რომელზედაც 15კმ მანძილის დაშორებით მდებარეობს მონასტერი უდაბნო და მონასტერი ვერანგარეჯი. აზერბაიჯანელების მიერ ჩიჩხიტურის მონასტრის დაკავებას საზოგადოებისა და ეკლესიის მხრიდან მძიმე რეაქცია მოჰყვა. იმდროინდელი ხელისუფლების წარმომადგენლები გვარწმუნებდნენ, რომ სიტუაცია აუცილებლად დარეგულირდებოდა და ვითარება კვლავ ძველ კალაპოტში ჩადგებოდა. იყო შეხვედრები ხელისუფლების წარმომადგენლებთან, ბევრი მსჯელობა, დაპირება. დრო გადიოდა, მაგრამ შედეგი არ დგებოდა. მაშინ ამ პოლიტიკურ ნიუანსებში და ხელისუფლებასთან ურთიერთობაში სრულიად გამოუცდელი ვიყავი. ვერ წარმოგვედგინა, თუ შეიძლებოდა ყოფილიყო ისეთი რეალობა, სადაც ხელისუფლება ქართულ ინტერესებს პრინციპულად არ დაიცავდა, ამიტომ ჩვენ ხელისუფლების შეპირებების მიმართ პოზიტიურად განწყობილები ვიყავით. 2007 წელი გავიდა ისე, რომ დე ფაქტო მდგომარეობა არ აღმდგარა. პერიოდულად იყო შეხვედრები, იმედის მომცემი საუბრები, თუმცა შედეგი - არავითარი. შემდგომ იყო 2008 წლის აგვისტო და რუსეთ-საქართველოს ომის შემდგომ გარეჯის პრობლემებზე ვეღარც ხელისუფლება და ვეღარც საზოგადოება პრინციპულ ფოკუსირებას ვერ ახდენდა. ჩვენც მომავლის იმედით ვეგუებოდით ამ მდგომარეობას და გვეგონა, ხელისუფლება ვითარებას აუცილებლად შეცვლიდა. ამ იმედის სრული გაწბილება მოხდა 2012 წლის 6 მაისს, როდესაც აზერბაიჯანელმა მესაზღვრეებმა უკვე უდაბნოს მონასტერიც ვერანგარეჯთან ერთად დაიკავეს. აი, აქ იმჟამინდელი ხელისუფლების პოზიციამ და საგარეო საქმეთა სამინისტროს ჩინოვნიკების ქმედებამ საბოლოოდ ჩვენს იმედებს წერტილი დაუსვა.

ხელისუფლების მიმართ არსებული ნდობა არა ემოციის, არამედ მთლიანად ფაქტებისა და განსჯის შედეგად გაქრა. ხელისუფლებამ, როგორც 2007 წელს, დაიწყო იგივე საუბრები, შეპირებები, მაგრამ ეს უკვე ჩვენთვის ნაცნობი პოლიტიკური მანევრი იყო და სრული უნდობლობა გამოვხატეთ. აღარ წავყევით ხელისუფლებას იმ პოლიტიკურ თამაშში, რომელიც მან ერთხელ, 2007 წელს ჩიჩხიტურთან მიმართებაში ჩაიდინა და მოვთხოვეთ, მიეღო მყისიერი ქმედებები, რითაც აღდგებოდა ისტორიულად არსებული დე ფაქტო მდგომარეობა. ამის შემდგომ იმჟამინდელმა ხელისუფლებამ თითქოს ნიღაბი მოიხსნა და ჩვენ მიმართ აგრესიული პოზიცია დაიკავა. ისინი აზერბაიჯანის ინტერესებს უფრო იცავდნენ, ვიდრე საქართველოსი და გვიმტკიცებდნენ, რომ ეს ტერიტორიები საბჭოთა კავშირის დროიდან იყო აზერბაიჯანის ტერიტორიალურ სივრცეში და მასზე ჩვენი იურიდიული უფლებები არ ვრცელდებოდა. ამ პოლიტიკის ფუნდამენტალური გამტარებელი, პირველ რიგში, იყო საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ჩინოვნიკი - სახელმწიფო საზღვრის დელიმიტაცია-დემარკაციის კომისიის წევრი და ექსპერტთა ჯგუფის თავმჯდომარე ივერი მელაშვილი. ის ყველა ხრიკს და ყველა ღონეს ხმარობდა ჩვენს და კერძოდ, ჩემს დასაბნევად. პირადი შეხვედრებისას მანახებდა სხვადასხვა წლის რუკებს, რომელიც მოგვიანებით გავიგე, რომ არავითარ შემხებლობაში არ იყო გარეჯის საკითხის იურიდიულ ჩარჩოსთან და ამ მანიპულაციებით ცდილობდა საზოგადოების, ეკლესიის, მონასტრისა და ჩემს დაბნევას.

ამ დროიდან ინტენსიურად დავიწყე გარეჯის სასაზღვრო საკითხის კვლევა არსებული დოკუმენტაციის საფუძველზე. გამოიკვეთა, რომ ჩვენსა და აზერბაიჯანს შორის სახელმწიფო საზღვრის დადგენისათვის 1996 წლის 13 ივნისს დაიდო ორმხრივი ხელშეკრულება, რომლითაც ჩვენს რესპუბლიკებს შორის სახელმწიფო საზღვარი უნდა გავლებულიყო 1938 წლის რუკაზე დატანილი სასაზღვრო ხაზის მიხედვით, მელაშვილი კი საყრდენად შემდგომი წლების რუკებს იყენებდა, რომლებიც არანაირ იურიდიულ საფუძველს არ ეყრდნობოდა და საქართველოს სახელმწიფოს საწინააღმდეგოდ ცვლიდა სამართლებრივ კარტოგრაფიულ ვითარებას. ეს კი მისი მხრიდან ცალსახად დანაშაულს წარმოადგენდა, ვინაიდან მას მხოლოდ და მხოლოდ უნდა ესარგებლა იმ კარტოგრაფიული მასალით, რომელზეც ორმხრივად იყო ხელი მოწერილი სახელმწიფო კომისიების დონეზე. მელაშვილის გარდა, ასევე ჩვენი ქვეყნის დამაზიანებელ პოზიციას გამოხატავდა იმჟამინდელი მთავრობის საგარეო საქმეთ მინისტრის მოადგილე ნინო კალანდაძე. მან, როგორც მახსოვს, 2012 წლის მაისის მოვლენების დროს ოფიციალურ პრესკონფერენციაზე განაცხადა, რომ უდაბნოს მონასტერი საბჭოთა კავშირის დროიდან საქართველოს არ ეკუთვნოდა და წარმოადგენდა აზერბაიჯანის ტერიტორიალურ კუთვნილებას. ეს ყოველივე, ჩემის აზრით, წარმოადგენდა სახელმწიფოებრივ დანაშაულს, ვინაიდან:

1) ნინო კალანდაძის ამ ოფიციალური პრესკონფერენციიდან 2 საათში აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურის სპიკერმა განაცხადა: "როგორც საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, ქალბატონმა ნინო კალანდაძემ განაცხადა, ეს მონასტრები საბჭოთა კავშირის დროიდან წარმოადგენს აზერბაიჯანის ტერიტორიალურ კუთვნილებას..." ანუ აზერბაიჯანის მხარე დაეყრდნო ჩვენი სამინისტროს ოფიციალურ განცხადებას და უკვე ის ლამის იურიდიულ რანგში გვიღიარა.

2) ჯერ დაუდგენელი სახელმწიფო საზღვრის ამ მონაკვეთზე, რომელსაც დავითგარეჯა წარმოადგენდა და რომელზეც მუშაობდა აზერბაიჯანისა და საქართველოს დელიმიტაციისა და დემარკაციის კომისიები, მინისტრის მოადგილე ნინო კალანდაძე აპრიორში ამ ტერიტორიებს აზერბაიჯანს მიაკუთვნებდა. მიმაჩნია, რომ აღნიშნული ფაქტები ყველა სამართლებრივ ცივილიზებულ სახელმწიფოში დანაშაულად მიიჩნეოდა. იმჟამინდელი ხელისუფლების დანაშაულებრივ პოლიტიკას საზოგადოებისა და ეკლესიის მძაფრი რეაქციები მოჰყვა. კერძოდ, თბილისში სტუდენტებმა და საზოგადოების წევრებმა გამართეს საპროტესტო აქციები, მრავალათასიანი საპროტესტო აქცია ჩატარდა უდაბნოს მონასტერშიც. გააგრძელეთ კითხვა