ქართველი პროგრამისტი გოგონა, რომელიც კანადაში სრული დაფინანსებით ისწავლის - "სქესის გამო, ცოტა სტრესის ქვეშ ვიყავი"

18 წლის მარიამ ლომთაძე, რომელიც უკვე რამდენიმე სტარტაპის მფლობელია, სწავლას კომპიუტერულ მეცნიერებებზე, კანადაში გააგრძელებს - კომაროვის მოსწავლემ Carleton University-დან ჩარიცხვაზე დადებითი პასუხი სულ რამდენიმე დღის წინ მიიღო. პროგრამა, რომლითაც მარიამი კანადაში სწავლას შეძლებს, მას დასაქმების შესაძლებლობასაც მისცემს. პანდემიის გამო პირველ სემესტრში ლექციებს დისტანციურად დაესწრება, იანვრიდან კი სწავლასა და მუშაობას კანადის დედაქალაქში, ოტავაში გააგრძელებს.

ახალგაზრდა სტუდენტი და მეწარმე AMBEBI.GE-ს წარმატებამდე გავლილი გზის, საკუთარი ინტერესებისა და გეგმების შესახებ ესაუბრა.

- კარლტონის უნივერსიტეტისგან მხოლოდ ნაწილობრივი დაფინანსება (Excellence Scholarship) მარტში მივიღე, სკოლის პერიოდში გაკეთებული აქტივობების გამო. სრულ დაფინანსებაზე პასუხი რამდენიმე დღის წინ მომივიდა, ეს Shopify Dev Degree-ა, რომელიც კანადის ერთ-ერთი წამყვანი ელექტრონული კომერციის კომპანიისა და ორ უნივერსიტეტთან თანამშრომლობის პროექტია, აქედან ერთ-ერთი სწორედ კარლტონის უნივერსიტეტია. პროგრამა კომპიუტერული მეცნიერების 4-წლიან ბაკალავრიატს მოიცავს, 3 კურსს უნივერსიტეტში გადიხარ, მეოთხე კურსად კი თავად Shopify-ში, ნახევარ განაკვეთზე მუშაობა გეთვლება.

ამ პროგრამაში მოსახვედრად ჯერ აპლიკაცია მქონდა შესავსები, დავწერე რამდენიმე ესსე, გავგზავნე ჩემი რეზიუმე, თუ რა პროექტებზე მიმუშავია და ა.შ. შემდეგ სამი ინტერვიუ გავიარე, მათ შორის ტექნიკური, სადაც მაგალითად, ჩემი აზროვნების უნარებს ამოწმებდნენ. შემდეგ უკვე მიღებაზე დასტური მომივიდა. პროგრამით კარლტონის უნივერსიტეტში სწავლა სრულად ფინანსდება და ნახევარ განაკვეთზე მუშაობისთვის შესაბამისი ხელფასი გაიცემა - ამით საცხოვრებლის თანხების დაფარვას ვაპირებ. სწავლის დაფინანსება და ხელფასი სულ 160 000+ კანადურ დოლარს აღწევს.

რამდენიმე ჰაკათონში მიმიღია მონაწილეობა, ერთ-ერთზე სწორედ Shopify-ს ერთ-ერთი პროდუქტი გამოვიყენე, მაშინ არც კი წარმომედგინა, რომ ოდესმე ამ კომპანიაში ვიმუშავებდი. Shopify-ში ჯერ სწავლება იქნება, რამდენიმე პროგრამირების ენას ავითვისებთ, შემდეგ კი განათლება ოთხ სხვადასხვა სტაჟირების პროგრამაზე გაგრძელდება, როგორიცაა მაგალითად, Mobile Development, Web Development, Security, Artificial Intelligence და ა.შ.

- როგორც ვიცი, საზღვარგარეთ უნივერსიტეტში ჩარიცხვას დიდი ხანი ცდილობდი. საბოლოოდ, როგორ მიაღწიე ამას?

- საზღვარგარეთ უნივერსიტეტში ჩასაბარებლად დაახლოებით, 2-3 წლის განმავლობაში ვემზადებოდი. უამრავი გამოცდის ჩაბარება დამჭირდა, თანაც რამდენჯერმე, რადგან გამოცდები ჩემთვის პრიორიტეტი არ ყოფილა, უფრო ტექნოლოგიურ პროექტებზე მუშაობა, ამ სფეროში განვითარება მაინტერესებდა. ამიტომ, ტესტებში სასურველი შედეგის მისაღწევად ცოტა დიდი დრო დამჭირდა. საბუთები რამდენიმე, დაახლოებით, 20-მდე უნივერსიტეტში გავგზავნე, ნახევარზე მეტ შემთხვევაში უარის წერილის წაკითხვა მომიწია. თუმცა არ დავნებდი, რადგან ძალიან ბევრი ვიშრომე და უარის გამო თავი რომ დამენებებინა, ცოტა უაზრობა იქნებოდა. ამ პროგრამაზე საბუთები სულ ბოლოს გავაგზავნე. უნივერსიტეტმა ჩემი სკოლის ნიშნებისა და იმ აქტივობების საფუძველზე ამირჩია, რაც სკოლის შემდეგ განვახორციელე (სკოლის შემდეგ 1 წელი შევისვენე).

- რას გვეტყვი იმ პროექტების შესახებ, რომელშიც სკოლის პერიოდში იღებდი მონაწილეობას?

- მონაწილეობა 5 ჰაკათონში მივიღე და მათგან 4-ში გავიმარჯვე. პირველ ჯერზე 2017 წელს, ბიოჰაკათონში ჩემს ძმასთან ერთად ვმონაწილეობდი. მეორე ადგილი ავიღეთ აპლიკაციის შექმნით ფერმერებისთვის, რომელიც ფერმის მართვას აადვილებს. შემდეგ დედამიწის დღისთვის მიძღვნილი ჰაკათონი იყო, სადაც ჩვენს აპლიკაციაში მოთამაშე ნაგვის ურნის როლს ასრულებს - დარბის და მხოლოდ ისეთ ნარჩენებს იჭერს, რომელიც გადამუშავებადია. ამ პროექტით ცნობიერების ამაღლებას ეწყობოდა ხელი. მერე გენდერულ მონაცემთა ვიზუალიზაციის ჰაკათონი იყო - ზოგადად, გენდერული თანასწორობით ძალიან ვარ დაინტერესებული, რადგან თავად, როგორც პროგრამისტი გოგონა, ბავშვობაში ჩემი სქესის გამო ცოტა სტრესის ქვეშ ვიყავი მოქცეული, ამიტომ მინდა, ამ მხრივ სხვებს დავეხმარო.

ამ ჰაკათონზე აპლიკაცია შევქმენით, სადაც "დისნეის“ პრინცესების არჩევა რეგიონების მიხედვით ხდებოდა, მაგალითად, ფიფქია გორს დავუკავშირეთ, ვაშლის გამო. პრინცესის არჩევის შემდეგ რამდენიმე კითხვა, შემდეგ კი - სტატისტიკა ჩნდებოდა, თუ რა როგორ ხდება რეალურ ცხოვრებაში.

ამის მთავარი არსი შემდეგი იყო, რომ "დისნეიში“ პრინცესების უმრავლესობა ადრე, თინეიჯერობის ასაკში დაქორწინდა, ზღაპრები კი ყოველთვის მთავრდება სიტყვებით: "და ცხოვრობდნენ დიდხანს და ბედნიერად“, მაგრამ რეალურ ცხოვრებაში ეს ასე არ ხდება. სწორედ ამიტომ დავწერეთ ეს აპლიკაცია, რათა ეს ილუზიები ნაკლებად იყოს. ესეც, უმთავრესად, ცნობიერების ამაღლებას ემსახურებოდა. ბოლო ჰაკათონზე ჩემს გუნდთან ერთად ისეთი აპლიკაციის პროტოტიპი შევქმენი, რომელიც რჩევას იძლევა, თუ რა უნდა ჩაიცვა. იმედია, მასაც ბოლომდე მივიყვანთ.

- უცხოეთში სწავლის სურვილი თავდაპირველად როდის გაგიჩნდა?

- თავიდანვე ისეთ გარემოში ვიყავი, სადაც ძალიან ბევრი წარმატებული ადამიანია, რომლებიც ტოპ უნივერსიტეტებში სწავლობენ. ასეთ გარემოცვაში თავადაც იაზრებ, რამდენი ძალიან მაგარი რაღაცის სწავლა და გაკეთება შეგიძლია. მეც ვიფიქრე, რატომაც არა, ვცდი, რა მაქვს დასაკარგი-მეთქი. საზღვარგარეთ ჩაბარების შემთხვევაში, აქ დარჩენის შედარებით, მეტი შესაძლებლობა მექნებოდა, ამიტომ გადავწყვიტე, ამისთვის მემეცადინა და მეშრომა. რაც თავი მახსოვს, ამას ვგეგმავდი, უბრალოდ 3 წელია, აქტიურად ვმუშაობდი.

- როგორც ვიცი, როცა პირველად დაწერე კოდი, 10 წლის იყავი. ასეთ პატარა ასაკში პროგრამირების შესახებ საიდან გაიგე და ამდენად როგორ დაინტერესდი?

- ძალიან გამიმართლა ჩემს ძმაში, რომელიც ჩემზე 4 წლით უფროსია და ამჟამად ერთ-ერთ წამყვან ტექნოლოგიურ კომპანიაში მუშაობს. პირველად თვითონ გამაცნო პროგრამირება, საწყისები მასწავლა. მისი შემხედვარე მივხვდი, რომ ძალიან საინტერესო რაღაცებს აკეთებდა და ცდა მეც მომინდა. ასევე, ძალიან მიყვარდა მათემატიკა, მაშინაც, სანამ სკოლაში დავიწყებდი პროგრამირების სწავლას და როცა მივხვდი, რომ ალგორითმებში ჩემი ტექნიკური აზროვნების გამოყენება შემეძლო, მერე კიდევ უფრო დავინტერესდი. პლუს, ჰაკერული ფილმების ყურება ვის არ უყვარს და ვის არ უნდოდა, ჰაკერი გამხდარიყო?! ეს ბავშვური მიზეზია, მაგრამ პროგრამირება უამრავ შესაძლებლობას მაძლევს და დროსთან ერთად, მათ უფრო და უფრო ნათლად ვხედავ.

- როგორც ვიცი, სტარტაპებიც გაქვს. მათ შესახებ რას იტყვი?

- Looper ერთ-ერთი პირველი სტარტაპია, რომელიც ჩემს ძმასა და მის მეგობრებთან ერთად დავაარსე. ეს Gif-ების აპარატია, რომელსაც ღონისძიებებისთვის ვაქირავებ. ParkOnMe-ს პროტოტიპი კორონავირუსის პანდემიის პერიოდში დავასრულეთ, ჯერ გრანტზეც არ შეგვიტანია განაცხადი. ეს აპლიკაციაა, რომელიც უახლოეს თავისუფალ პარკირების ადგილებს აჩვენებს. ძალიან ბევრ სტარტაპზე მიმუშავია. ჩემი წასვლის გამო სტარტაპებზე არ მენერვიულება, რადგან მათზე არაჩვეულებრივი გუნდი მუშაობს. ამასთან, სადაც არ უნდა ვიყო, შევძლებ, დისტანციურად ვიმუშავო.

- რას აპირებ კარლტონის უნივერსიტეტში სწავლის დასრულების შემდეგ, იქვე დარჩენა და კარიერის გაგრძელება გსურს თუ პირიქით, გინდა, ცოდნა საქართველოში გამოიყენო?

- საბოლოოდ, რა თქმა უნდა, საქართველოში დაბრუნება მსურს, უკეთეს ადგილას სად გამოვიყენებ და თუ ვინმეს რამეში გამოვადგები, ყოველთვის აქ ვარ. მაგრამ მანამდე მინდა, ძალიან ბევრი ვისწავლო. ვფიქრობ, ამ 4 წლის შემდეგაც გავაგრძელო სწავლა ჯერ მაგისტრატურაზე, შემდეგ კი დოქტორანტურაზე, ან, ამხელა კომპანიაში გამოცდილების მიღების შემდეგ, შეიძლება, აკადემიური მხარე ცოტა ხნით მივივიწყო, უფრო სამუშაოზე გადავერთო და სხვა კომპანიებში ვცადო ბედი. კანადაში დავრჩები თუ საქართველოში დავბრუნდები, ასე მტკიცედ გადაწყვეტილი ჯერ არ მაქვს, მთავარია, მინდა, რაც შეიძლება მეტ ადგილს "მოვედო“ და სადაც რამის საშუალება იქნება, ყველაფერი გამოვიყენო.

- ამჟამად თუ გაქვს რაიმე კონკრეტული მიზანი, პროექტი, რომლის განხორციელება შენი ოცნებაა და რომელზეც ფიქრობ, რომ გლობალურად რაიმეს შეცვლის?

- კონკრეტული აპლიკაციის იდეა არ მაქვს, მაგრამ ვიცი სფერო, სადაც ჩემი უნარების გამოყენება მინდა. ჩემთვის უმნიშვნელოვანესია მენტალური ჯანმრთელობა, მენტალური პრობლემების შესახებ კი სამწუხაროდ, ჩემ გარშემო არ საუბრობენ. თუმცა, მე თვითონ ვხედავ, რომ ამით უამრავი ადამიანი იტანჯება და ძალიან მინდა, დავეხმარო. რადგან ფსიქოლოგი არ ვარ და სამედიცინო დახმარებას ვერ შევძლებ, შეიძლება, რაიმე აპლიკაცია დავწერო, რითიც ოდნავ მაინც დავეხმარები მსგავსი პრობლემების მქონე ადამიანებს, რომ თავი ნაკლებად მარტოდ იგრძნონ და ა.შ. ზუსტად არ ვიცი, როგორ განვახორციელებ, ჯერ ფიქრის პროცესში ვარ.

- ბავშვობიდან, პროგრამირებისა და მეწარმეობის გარდა, კიდევ რითი იყავი დაინტერესებული?

- კალათბურთით ვიყავი დაინტერესებული, რაც ალბათ, ყველაზე განსხვავებულია ამ სფეროებისგან. დაახლოებით 4 წლის განმავლობაში ქუთაისის გოგონების ნაკრებში ვთამაშობდი, 3-ჯერ იმერეთის ჩემპიონები გავხდით, ერთხელ კი საქართველოს ჩემპიონატში მეორე ადგილზე გავედით. კალათბურთმა ჩემს ცხოვრებაში დიდი როლი ითამაშა.

- ახსენე, რომ გენდერთან დაკავშირებით სტრესის ქვეშ იყავი. ეს იმის გამო ხდებოდა, რომ სხვების აღქმით, "ბიჭურ“ პროფესიას ეჭიდებოდი?

- თავდაპირველად, მეხუთე კლასში როცა გადავწყვიტე, რომ ფიზიკა-მათემატიკის სკოლაში გადავსულიყავი, პირველი კითხვა, რაც ახლობლებისგან მივიღე, იყო, დარწმუნებული ვიყავი თუ არა, რომ ეს მინდოდა, რადგან მერე ბევრი დრო დამეხარჯებოდა. მეუბნებოდნენ: "შენ ხომ მერე ოჯახს უნდა მიხედო, შეიძლება, ზედმეტი სტრესი იყოს ტექნიკური საგნების ასე გაძლიერებული სწავლა“ და ა.შ. მაგრამ მე არ მჯერა იმის, რომ ჩემი სქესის გამო რამე არ გამომივა.

- რას ურჩევდი შენს თანატოლებს და უფრო პატარებს, რომ ასეთ წარმატებას მიაღწიონ?

- ვიტყოდი: არ დანებდე, მისდიე შენს გატაცებებს და რამდენი უარიც არ უნდა მიიღო, ბოლოს მაინც ყველაფერი გამოვა - შეიძლება ისეც გამოვიდეს, რომ ვერც კი წარმოიდგენდი. ოცნებების მიტოვება ნამდვილად არ ღირს, და რაც მთავარია, ბევრი უნდა იშრომო.