ვინ მდიდრდება ლარის კურსით?! - ფინანსისტების შეფასებები

რატომ "ხტუნაობს" ლარი: ბანკირების შურისძიება, პოლიტიკური რყევები თუ ეროვნული ბანკის 90-იანი წლების მეთოდები

ბოლო ერთ კვირაში ლარის კურსმა ორი მკვეთრი ნახტომი გააკეთა - ჯერ გაუფასურებისკენ და 4 დღეში 1 დოლარის ოფიციალური ღირებულება 2,72-დან 2,76 ლარამდე გაიზარდა, შემდეგ კი გამყარებისკენ, როცა გაცვლითი კურსი 2,75-დან 1 დღეში ჩამოვიდა 2,71-მდე. ეროვნული ვალუტის ასეთი რყევები პოლიტიკური ურთიერთბრალდებების საგანიც გახდა - ოპოზიციამ ხელისუფლების უუნარობას, ამ უკანასკნელმა კი ოპოზიციის განცხადებებს დააბრალა. ის ხალხი კი, ვისაც ვალდებულებები დოლარში აქვს, ლარის გაუფასურებით მიყენებულ ზარალს ითვლიდა და შიშით შეჰყურებდა რეკორდულ ნიშნულს მიღწეულ საწვავის ფასებს, რაც, როგორც წესი, თითქმის ყველა პროდუქტისა და მომსახურების გაძვირების მიზეზი ხდება ხოლმე...

ლარი და პოლიტიკა

ფინანსთა მინისტრი ლარის კურსის ვარდნას ოპონენტების განცხადებებს უკავშირებს. "დღეს ლარი რა ნიშნულზეც არის, ამისთვის არანაირი ეკონომიკური საფუძველი არ არსებობს. ეს არის ჩვეულებრივი აჟიოტაჟი, რომელიც გამოწვეულია იმ ბინძური კამპანიით, რომელსაც მეტწილად ოპოზიცია წარმართავს. ოდნავ ვისაც ესმის ეკონომიკა და შერჩენია ნამუსი, იცის, რომ ლარის კურსის ვარდნა არანაირ კავშირში არ არის არც მთავრობისა და არც საქართველოს ეროვნული ბანკის (სებ) ნაბიჯებთან. ლარი ნებისმიერ შემთხვევაში გამყარდება და გაცილებით მალე. მთავარია, რამდენად რეზისტენტულია მოსახლეობა ამ ტყუილების მიმართ. რამდენადაც რეზისტენტულები ვიქნებით ამ სპეკულაციებისა და ტყუილების მიმართ, ზუსტად იმდენად მყარად იქნება ლარი", - ამბობს ივანე მაჭავარიანი.

ირაკლი ბერძენაძე, ფინანსისტი: "არ ვიზიარებ ვერსიას, რომ ლარის რყევაზე პოლიტიკური ფაქტორები მოქმედებს და ეს არის მისი გაუფასურების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი. საქართველო არ არის აშშ, სადაც საფინანსო ბაზარი მაღალ დონეზეა და მყისიერად რეაგირებს მკვეთრ პოლიტიკურ განცხადებებზე. ახლა ხშირად ახსენებენ 2007 წლის 7 ნოემბერს, დაძაბულ შიდაპოლიტიკურ ვითარებას, ლარი კი 7 ნოემბრამდე და მას შემდეგაც 1,62-იან ნიშნულთან რჩებოდა. აგვისტოს ომის დროსაც კი ლარი დოლარის მიმართ 1,40-1,41-იან კურსს არ გასცდენია. სტაბილური იყო ლარი 2012 წლის არჩევნების დროსაც, არადა, მაშინ ხელისუფლება შეიცვალა. შესაბამისად, ისმის კითხვა, რა სჭირს ლარს ახლა?

მიმაჩნია, რომ ყველაზე ფუნდამენტური ვერსია, რომელიც ლარის გაუფასურების მიზეზებს შორის შესაძლოა დასახელდეს, არის ის, რომ დოლარი არ არის ეკონომიკაში. ეს შესაძლოა აიხსნას ქვეყანაში ინვესტიციების შემოდინების სიმცირით.

ლარი ახლა მაქსიმალურად არის გაშვებული მიმოქცევაში და ნაკლებად არის დოლარი, ამიტომაც მივიღეთ ძვირი ვალუტა. ეკონომიკას დოლარი უნდა მიაწოდოს ან ინვესტიციებმა, ან ტურიზმმა, ახლა კი აქტიური ტურისტული სეზონიც არ არის.

ჩვენს ქვეყანას თურქეთს ადარებენ და ლარის გაუფასურებას ლირის გაუფასურებასაც აბრალებენ. მათ მინდა შევახსენო, რომ ბოლო დროს, როცა ლარის კურსი დოლართან ასე მკვეთრად დაეცა, ლირა დოლარის მიმართ მყარდება. გარდა ამისა, როცა დოლარი ძვირდება, თურქეთში, ჩვენგან განსხვავებით, სამომხმარებლო ფასები არ იზრდება, რადგან მათ წარმოება და ეკონომიკა განვითარებული აქვთ, ჩვენთან კი ძვირდება ყველაფერი, საწვავითა და პირველადი მოხმარების საგნებით დაწყებული.

ამგვარ ფონზე, როცა ქვეყანაში დოლარის ნაკლებობაა, ეროვნული ბანკი სავალუტო რეზერვებზე ზრუნავს და მიწოდების ნაცვლად, პირიქით, ბაზარს დოლარს აცლის. პარასკევს სებ-მა კიდევ 10 მილიონი დოლარი შეისყიდა, რაც ცუდი ნაბიჯია და ნიშნავს, რომ მან მიმოქცევაში კიდევ 27 მილიონი ლარი გაუშვა. გასაგებია, რომ სებ-ს საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციები სთხოვენ, რომ სავალუტო რეზერვები განსაზღვრულ ნიშნულზე ჰქონდეს და შეივსოს ის 59 მილიონი, რომელიც რეზერვებიდან წლეულს გახარჯა, მაგრამ ეროვნული ბანკის ფუნქცია მხოლოდ რეზერვებზე ზრუნვა ხომ არ არის? ამ უწყებას არაფერი აინტერესებს, რაც ვალუტის კურსს უკავშირდება. მას აქვს ერთადერთი არგუმენტი, რომ ინფლაცია მიზნობრივ ნიშნულზე უჭირავს, რაც არასწორია, რადგან ინფლაციას 90-იანი წლების დროინდელი მეთოდებით იჭერს, რაც დღეს აღარ მუშაობს. სებ-ი არაფერს ამბობს იმის შესახებ, რომ ინფლაციასა და სავალუტო კურსს შორის კავშირი დიდია. ჩვენ ვართ იმპორტიორი ქვეყანა და უკვე დღეს ბაზარზე სამომხმარებლო ფასები დაახლოებით 7%-ით არის გაზრდილი. რატომ არ აისახა ეს მონაცემი ოფიციალურ ინფლაციაში? თუ ეროვნული ბანკი ამის შემდეგაც იტყვის, რომ სამომხმარებლო ფასებზე ლარის კურსის ცვლილება არ აისახა, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს არის სოციალიზმში ჩარჩენილი უწყება". წაიკითხეთ სრულად