როგორ მივხვდეთ, რომ გვისმენენ - "ეს პარანოიასა და ქაოსს გამოიწვევს"

უკანონო მოსმენების წინააღმდეგ კამპანია - "ეს შენ გეხება" იწყება. განახლებული კამპანიის სლოგანია - "ეს შენ გეხება! ისევ გვისმენენ!". ორგანიზატორების თქმით, კამპანიის მიზანია პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის დაცვა და უკანონო მოსმენების, მიყურადების წინააღმდეგ მოქმედება. მათივე განცხადებით, 2012 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ ხელისუფლებაში მოსულ მმართველ კოალიციას ამ მიმართულებით არანაირი სისტემური ცვლილება არ განუხორციელებია და სამართალდამცავ ორგანოებს კვლავ აქვთ შეუზღუდავი წვდომა კავშირგაბმულობის ოპერატორთა მონაცემებთან, მოქალაქეთა შორის ყველა სახის კომუნიკაციასთან.

უკანონო მოსმენების შესახებ ambebi.ge დამოუკიდებელ ექსპერტს, ინფორმაციული უსაფრთხოების საკითხებში ლაშა პატარაიას დაუკავშირდა.

- მოსმენების თემა ყოველთვის აქტუალურია, ვნახეთ, რომ მსოფლიოს ლიდერებსაც კი უსმენენ. ეს ნოუ-ჰაუ არ არის. ამას ვერც სამართლებრივი ჩარჩოებით შეზღუდავ. უბრალოდ, პროცესის გაჯანსაღებაზე და სისტემატიზაციაზე შეგვიძლია ვისაუბროთ. აქტუალური თემა შეგვიძლია ჩვენს ენაზე ასე ვთარგმნოთ: "ვინ უნდა აკონტროლოს ის, ვინც მაკონტროლებს მე?" კონტროლის მექანიზმები შსს-ს და სპეცსამსახურების მიერ უნდა შემუშავდეს, ამაში სამოქალაქო ორგანიზაციები ვერ ჩაერთვებიან. ვფიქრობ, ისინი უბრალოდ ცდილობენ ხალხს აფიქრებინონ, რომ ასეთი კონტროლის მოპოვება შესაძლებელია. ოპერატიული სამსახური მოქალაქის უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს და მათი მეშვეობით არაერთი საქმე გახსნილა. ყველა ქვეყანაში მოსმენები ემსახურება ეროვნული უსაფრთხოებების ამაღლებას. მიყურადებით და პირადი ინფორმაციის კონტროლით, კრიმინალური დაჯგუფებები, კერძოდ ჰაკერები არიან დაინტერესებული, რატომ კეთდება ხელისუფლებაზე აქცენტი ვერ ვხვდები.

- როგორ უნდა მიხვდეთ, რომ გვისმენენ?

- საკითხის ასე დაყენება არასწორია. ეს რთული თემაა და ტექნიკურ მანიშნებლებს ასე ვერ აღმოვაჩენთ. ამას სპეციალური მომზადება სჭირდება აკადემიაში. მოკლედ, რომ ჩამოვაყალიბო შესაბამისი მახასიათებლები, ეს პარანოიასა და ქაოსს გამოიწვევს.

- ბოლო დროს მობილურის მომხმარებლები ხშირად ჩივიან იმის გამო, რომ საკუთარი ხმა უბრუნდებათ ტელეფონში, ამჩნევენ სხვა ტექნიკურ ხარვეზებსაც. ვარაუდობენ - სწორედ ეს არის იმის მანიშნებელი, რომ ჩვენ გვისმენენ...

- ეს შეიძლება ტექნიკური ხარვეზი, პროვაიდერის ან სხვა რადიოძალების ბრალი იყოს. ასევე, ამის მიზეზი შეიძლება იყოს ბევრი აბონენტის ჩართულობა ქსელში. პიარის ნაცვლად, ჯობია მაგიდასთან დავსხდეთ და შევიმუშავოთ პროცესის გაჯანსაღების მეთოდი.

ტექნიკური მახასიათებლების დახასიათებისგან თავს იკავებს უშიშროების გენერალ-მაიორი ანზორ მაისურაძეც. ის მოსახლეობას ურჩევს საიდუმლო თემებზე საუბრისგან თავი შეიკავოს.

- საქართველოში და ყველგან იყო, არის და იქნება მოსმენები. მთავარია ეს მოსმენები პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე არ ხდებოდეს. 9 წელი ვიყავი საზღვარგარეთ. შინ, გარეთ, მანქანაში არ უნდა გველაპარაკა ის, რაც სალაპარაკო არ იყო. მხოლოდ ის უნდა ილაპარაკო, რაც სალაპარაკოა. სხვა პრაქტიკული რჩევები ამის თავიდან ასაცილებლად არ არსებობს, ტექნიკა ისე წავიდა წინ, ამას ვერ გამოიცნობ. ადრეც ვერავინ ხვდებოდა, ვის უსმენენ და ვის არა. შეიძლება საერთოდ არ გქონდეს ტელეფონი, მაინც მოგისმენენ.

ეკა გიგაური("საერთაშორისო გამჭვირვალობა")

- ქალბატონო ეკა, რის საფუძველზე ამტკიცებთ, რომ ჩვენ გვისმენენ?

- დღეს არსებული სისტემა სამართალდამცავ ორგანოებს საშუალებას აძლევს, მოუსმინონ 21 ათას ადამიანს, მიიღონ ინფორმაცია სმს-ებზე, ადგილსამყოფელზე და ა.შ. თუ მაღალი ტექნოლოგიების მობილური აქვს ადამიანს, რომელიც ჩართულია ინტერნეტში, ადვილად ამოწმებენ მის პირად ინფორმაციას. არჩევნების შემდეგ ამ სისტემის ცვლილების მიმართულებით ნაბიჯი არ გადადგმულა. ჩვენ ვსაუბრობდით ასევე, რომ წინა ხელისუფლებას ე.წ. შავი ყუთები ჰქონდა დამონტაჟებული მობილურ კომპანიებში. დღესაც დამონტაჟებულია ეს ტექნიკური საშუალებები მობილურ კომპანიებში. ეფექტური მონიტორინგის მექანიზმი არ არსებობს და ალბათობა იმის, რომ გადაამეტონ უფლებამოსილებას დიდია. გვინდა საქართველოში იყოს ისეთი სისტემა, როგორიც ევროპაშია. თუ მძიმე დანაშაული იქნება, მაშინ მიუყურადონ და უთვალთვალონ ადამიანს. შემუშავებული გვაქვს კანონპროექტი, რომელიც წელიწადზე მეტია პარლამენტში დევს და განხილვა ვერ ხერხება. მობილური კომპანიების ტექპერსონალი ჩართულია ამ კანონმდებლობის შემუშავებაში.

- პირადად თქვენ გიგრძვნიათ, რომ გისმენენ?

- ვერ ვიტყვი, წინა ხელისუფლების დროს ალბათ, მისმენდნენ. ამის მტკიცება არ შემიძლია, რადგან რთულია. არაფერი არ არის გამორიცხული. მოვისმინე ალექსანდრე ჭიკაიძის გამოსვლა, სადაც თქვა, არ ვუსმენთო, ასეთივე ტონით შემიძლია ვთქვა, რომ გვისმენენ. რადგან სისტემა უკონტროლოა.

ახალგაზრდა კონსტიტუციონალისტ ვახუშტი მენაბდის განცხადებით, სახელმწიფო არ ასრულებს საკუთარ ვალდებულებებს უკანონო მიყურადებებთან დაკავშირებით და აძლიერებს ტექნიკურ საშუალებებს, რაც იძლევა საშუალებას, უფრო მეტ ხალხს მოუსმინონ.

- რის საფუძველზე ამტკიცებთ, რომ შსს-მ გააძლიერა მოსასმენი აპარატურა და უფრო ბევრ ადამიანს აკონტროლებს?

- საკანონმდებლო ბაზა არის პრობლემური, სამართალდამცავებს არ სურთ მონიტორინგის მექანიზმების ჩართვა, სწორედ ეს აჩენს ეჭვს, რომ იგივე მეთოდებს მიმართავს ახალი ხელისუფლება, რასაც წინა ხელისუფლება აკეთებდა. არსებობს გარკვეული ტექნიკური მახასიათებლები, რაც ბოლო დროს გაიზარდა. აქ საუბარია ინტერნეტზე, მობილურის აპლიკაციებზე, სკაიპზე, ვაიბერზე და ა.შ. ტექნიკური შესაძლებლობების გაძლიერების გარეშე, ამას ვერ გააკონტროლებენ. გაცილებით მაღალი ტექნიკური შესაძლებლობები და პოლიტიკური ნების არარსებობა, შეიქმნას მონიტორინგი, გვაძლევს ამის ფიქრის უფლებას.

- შს მინისტრი ყოველთვის უარყოფს, რომ უკანონო მიყურადებები ხდება...

- ბატონი მინისტრი უცნაურ განცხადებებს აკეთებს, თითქოს ჩვენ ჩუმად ვიყავით მაშინ, როცა შსს ხალხს უკანონოდ უსმენდა. დიდი ბოდიში, მაგრამ მაშინ დღევანდელი შს მინისტრი იყო პოლიციის ერთ-ერთი სამმართველოს უფროსი და იმ სისტემის ნაწილი, რომელსაც ადამიანის უფლებების დარღვევაში ბრალს სდებს. მის ზეპირ განცხადებებს ვერ ვენდობი, რადგან საქმე საპირისპიროს ამტკიცებს.

- თქვენც გისმენენ?

- არ ვიცი, მისმენენ თუ არა. შეიძლება ამ ჩემს საუბარსაც უსმენენ. არ მაქვს ამის შესახებ არანაირი ინფორმაცია.

თამარ ბოჭორიშვილი, Ambebi.ge