Ambebi.ge გთა­ვა­ზობთ სა­ინ­ტე­რე­სო მა­სა­ლებს "პა­ლიტ­რა მე­დი­ის" სხვა­დას­ხვა ბეჭ­დუ­რი გა­მო­ცე­მის არ­ქი­ვე­ბი­დან. ამ­ჯე­რად წარ­მო­გიდ­გენთ ჟურ­ნალ "გზის" 2004 წლის პუბ­ლი­კა­ცი­ას.

***

თა­მა­რაშ­ვი­ლის იდუ­მალ გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბას მხო­ლოდ 9 წლის შემ­დეგ აე­ხა­და ფარ­და. 2001 წლის ნო­ემ­ბერ­ში ოჯახს შე­ა­ტყო­ბი­ნეს, რომ კრი­მი­ნა­ლებ­მა რეზო თა­მა­რაშ­ვი­ლის მკვლე­ლო­ბა აღი­ა­რეს და შემ­თხვე­ვის ად­გილ­ზეც მი­უ­თი­თეს. სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვებ­თან ერ­თად გვა­მის ამო­საც­ნო­ბად წა­სულ ნა­თე­ლა ქა­და­გი­ძეს იქ მხო­ლოდ ქმრის ძვლე­ბი დახ­ვდა. გა­მო­ძი­ე­ბის ვა­რა­უ­დით, ბო­როტ­მოქ­მე­დებ­მა მოკ­ლუ­ლის გვა­მი სიჩ­ქა­რე­ში კი არ და­მარ­ხეს, არა­მედ მხო­ლოდ ნა­ყა­რი მიწა და­ა­ყა­რეს და გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის შემ­დეგ ის ზე­და­პირ­ზე აღ­მოჩ­ნდა.

ნა­თე­ლა ქა­და­გი­ძე, მოკ­ლუ­ლის მე­უღ­ლე

"ამ­დე­ნი წლის ტან­ჯვამ და უი­მე­დო ლო­დინ­მა,რომ ოდეს­მე რა­ი­მე გა­ირ­კვე­ო­და, ემო­ცი­ე­ბის­გან დამ­ცა­ლა. ცნო­ბას იმის შე­სა­ხებ, რომ ქმა­რი 9 წლის წინ მო­მიკ­ლეს და საქ­მე გა­იხ­სნა, შე­სა­ბა­მი­სი, ბუ­ნებ­რი­ვი რე­აქ­ცი­ით არ შევ­ხვედ­რი­ვარ. მი­თხრეს - ექ­სპერტს გა­მომ­ძი­ე­ბელს და პრო­კუ­რა­ტუ­რის სხვა თა­ნამ­შრომ­ლებს შემ­თხვე­ვის ად­გი­ლას უნდა გაჰ­ყვეთ, რათა ქმრის გვა­მი ამო­იც­ნო­თო. თან მთხო­ვეს, ცე­ლოფ­ნის პარ­კი წა­მე­ღო. მა­შინ ვერ მივ­ხვდი რის­თვის - თურ­მე ძვლე­ბის ჩა­სა­წყო­ბად სჭირ­დე­ბო­დათ. ინ­სტიქ­ტუ­რად ვმოქ­მე­დებ­დი და სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვე­ბის მი­თი­თე­ბებს სრუ­ლი­ად გა­უც­ნო­ბი­ე­რებ­ლად ვას­რუ­ლებ­დი.

და­უ­სახ­ლე­ბელ ად­გილ­ზე მი­ვე­დით. დიდი, ტრი­ა­ლი მინ­დი­რი იყო. იქვე, ხევ­თან ახ­ლოს მი­მიყ­ვა­ნეს და ადა­მი­ა­ნის ძვლებ­ზე მი­მი­თი­თეს. ძვლის ფრაგ­მენ­ტე­ბი სხვა­დას­ხვა ად­გი­ლებ­ზე იყო მი­მო­ფან­ტუ­ლი. თა­ვის ქალა მაჩ­ვე­ნეს. დავ­ხე­დე თუ არა, მა­შინ­ვე ვი­ცა­ნი ჩემი ქმა­რი. მისი ამოც­ნო­ბა არ გამ­ჭირ­ვე­ბია. ვიგ­რძე­ნი, რომ ის იყო. ამას გარ­და, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი კბი­ლე­ბი ჰქონ­და, მი­ლი­ონ­ში გა­მო­ვარ­ჩევ­დი. სწო­რედ კბი­ლებ­მა და­მარ­წმუ­ნა, რომ ის რეზო იყო. ქალა ავი­ღე, მაგ­რამ ხელ­ში­ვე შე­მო­მეფშვნა. მხო­ლოდ შუბ­ლი­სა და ყბე­ბის ნა­წი­ლე­ბი­ღა შემ­რჩა. იქ მყო­ფი სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვე­ბი გა­ო­ცე­ბუ­ლე­ბი მი­ყუ­რებ­დნენ: რას შვრე­ბი, ასე ჭკუ­ი­დან შე­იშ­ლე­ბიო! _ მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ და ძვლებ­თან მი­კა­რე­ბას მიშ­ლიდ­ნენ, მაგ­რამ მათ არ ვუ­ჯე­რებ­დი. გამ­წა­რე­ბუ­ლი და ქმარს და­ნატ­რე­ბუ­ლი ქალი ვი­ყა­ვი, ბოლო წლებ­ში იმის იმე­დი რომ ცო­ცხალს ვნა­ხავ­დი, გა­და­წუ­რუ­ლი მქონ­და და ჩემი ერ­თა­დერ­თი ნატ­ვრა ისღა იყო, თუნ­დაც მკვდა­რი მე­პოვ­ნა სად­მე და მისი საფ­ლა­ვი მა­ინც მქო­ნო­და. მერე იქვე დაგ­დე­ბუ­ლი ქამ­რის ბალ­თაც ამო­ვი­ცა­ნი _ ჩემი ქმრის იყო, სხვა ტან­საც­მე­ლი აღარ­სად ჩან­და".

შემ­თხვე­ვის ად­გილ­ზე ნა­პოვ­ნი ძვლე­ბის ფრაგ­მენ­ტე­ბი სა­სა­მარ­თლო-სა­მე­დი­ცი­ნო ექ­სპერ­ტებს წა­რუდ­გი­ნეს. ჩა­ტარ­და კო­მი­სი­უ­რი ექ­სპერ­ტი­ზა. დას­კვნის თა­ნახ­მად, ძვლე­ბი მამ­რო­ბი­თი სქე­სის ადა­მი­ანს ეკუთ­ვნო­და, ძვლო­ვა­ნი ასა­კი 40-50 წელს შე­ად­გენ­და, სი­მაღ­ლე 170 სან­ტი­მეტრს, სის­ხლის ჯგუ­ფი _ მე­ო­რეს, ქვე­და ყბა­ზე, მარ­ცხნივ, მე-8 კბი­ლის ად­გი­ლას ექ­სპერ­ტებ­მა და­ა­ფიქ­სი­რეს ნიშ­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ნა­თელ­ყოფს, რომ აღ­ნიშ­ნუ­ლი კბი­ლი სი­ცო­ცხლის პე­რი­ოდ­ში იყო ამო­ღე­ბუ­ლი. დას­კვნა­ში და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბი სა­თი­თა­ოდ და­ემ­თხვა ნა­თე­ლა ქა­და­გი­ძის ჩვე­ნე­ბას ქმრის ფი­ზი­კუ­რი აღ­წე­რი­ლო­ბის შე­სა­ხებ.

ნა­თე­ლა ქა­და­გი­ძე:

"1992 წლის 22 სექ­ტემ­ბე­რი იყო. რეზო სა­კუ­თა­რი მან­ქა­ნით დი­ლით გა­ვი­და სახ­ლი­დან, სა­ო­ჯა­ხო საქ­მე­ებ­ზე. ორ სა­ათ­ში ისევ შინ უნდა დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო და ბა­ზარ­ში წა­ვეყ­ვა­ნე. გა­ვი­და ორი სა­ა­თი, მე­ტიც, ის კი არ ჩან­და. ავ­ნერ­ვი­ულ­დი, რად­გან დაგ­ვი­ა­ნე­ბა არ სჩ­ვე­ო­და, ასეთ დროს, აუ­ცი­ლებ­ლად გა­მაფრ­თხი­ლებ­და ხოლ­მე. ფე­ხით წა­ვე­დი ბა­ზარ­ში, ვცდი­ლობ­დით, ცუდ­ზე არ მე­ფიქ­რა. როცა მო­სა­ღა­მოვ­და და ის მა­ინც არ­სად ჩან­და, შევ­შინ­დი. სა­დაც კი შე­იძ­ლე­ბო­და, ყველ­გან მო­ვი­კი­თხე, მაგ­რამ ვერ­სად ვი­პო­ვე. თა­ვის მან­ქა­ნი­ა­ნად იყო გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბუ­ლი. მა­შინ გა­დავ­წყვი­ტეთ ოჯა­ხის წევ­რებ­მა პო­ლი­ცი­ა­ში გან­გვე­ცხა­დე­ბი­ნა.

პო­ლი­ცი­ამ გან­ცხა­დე­ბა მხო­ლოდ მე­სა­მე დღეს მი­ი­ღო. გვი­თხრეს – წე­სია ასე­თი, მსგავს გან­ცხა­დე­ბებს ადა­მი­ა­ნის გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბი­დან მე­სა­მე დღეს ვა­წე­რი­ნებ­თო, _ იქ­ნებ, მა­ნამ­დე გა­მოჩ­ნდე­სო. არც მომ­დევ­ნო დღე­ებ­ში გა­მო­ჩე­ნი­ლა. პო­ლი­ცი­ი­დან პო­ლი­ცი­ა­ში დავ­დი­ო­დი, ვეჭ­ვობ­დი, რომ რო­მე­ლი­მე კრი­მი­ნა­ლი ჩემი ქმრის ავ­ტო­მან­ქა­ნით (მუქი ლურ­ჯი "ვაზ-2103" ჰყავ­და) ან ფუ­ლით და­ინ­ტე­რეს­და და ამ მიზ­ნით გა­ი­ტა­ცეს ან და­ა­ყა­ჩა­ღეს. თა­ნაც იმ პე­რი­ოდ­ში, სახ­ლში რე­მონტს ვა­კე­თებ­დით, ამან ბევ­რის ყუ­რა­დღე­ბა მი­ი­პყრო, ჩე­მამ­დე მო­დი­ო­და ხმე­ბი, თურ­მე მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში ლა­პა­რა­კობ­დნენ _ რე­ზომ ტაქ­სის მძღო­ლო­ბით ამ­დე­ნი ფული რო­გორ და­აგ­რო­ვა?! _ ქა­ლიშ­ვი­ლი თბი­ლის­ში უმაღ­ლეს­ში მო­ა­წყო, ახლა კი რე­მონ­ტსაც აკე­თებ­სო. ვფიქ­რობ­დი, რომ ქმრის და­გარ­კვას­თან ამ ხმებ­საც ჰქონ­და რა­ღაც კავ­ში­რი.

მკი­თხა­ვებ­თა­ნაც დავ­დი­ო­დი. სა­ქარ­თვე­ლო­ში არც ერთი ცნო­ბი­ლი ნა­თელ­მხილ­ვე­ლი არ და­მი­ტო­ვე­ბია, შემ­დეგ აზერ­ბა­ი­ჯან­ში და თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, როს­ტოვ­შიც კი გა­ვემ­გზავ­რე სამ­კი­თხა­ოდ. ერ­თმა მათ­გან­მა მი­თხრა – თქვენ­მა მე­უღ­ლემ სხვა ქალ­თან ერ­თად სა­ზღვა­რი გა­დაკ­ვე­თა და ახ­ლაც მას­თან ცხოვ­რობ­სო. არ მინ­დო­და იმის და­ჯე­რე­ბა, რომ ქმარს რა­ღაც უბე­დუ­რე­ბა შე­ემ­თხვა, თავს ვა­ი­ძუ­ლებ­დი, სხვა რამ მე­ფიქ­რა, სხვა მი­ზე­ზი მო­მე­ძებ­ნა მისი გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბის და ერთხანს იმ მკი­თხა­ვის ნათ­ქვა­მი თით­ქოს და­ვი­ჯე­რე, ვამ­ბობ­დი_ ოღონდ ცო­ცხა­ლი და ჯან­მრთე­ლი იყოს და სა­დაც უნდა, იქ იცხოვ­როს-მეთ­ქი. თუმ­ცა, ამის გა­ფიქ­რე­ბი­სას წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა­საც ვა­წყდე­ბო­დი: რეზო ქა­ლე­ბის მოყ­ვა­რუ­ლი არას­დროს ყო­ფი­ლა, სხვა ქა­ლით და­ინ­ტე­რე­სე­ბა მის­თვის არას­დროს შე­მიმ­ჩნე­ვია, თა­ნაც, იმ დროს 49 წლის გახ­ლდათ, უკვე სამი შვი­ლიშ­ვი­ლი გვყავ­და და დღე და ღა­მეს მათ­ზე ზრუნ­ვა­ში ატა­რებ­და, ოჯახს იყო გა­და­ყო­ლი­ლი. დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ეს ვერ­სი­აც გა­მოვ­რი­ცხე. პრო­კუ­რა­ტუ­რის თუ შს სა­მი­ნის­ტროს კა­ბი­ნე­ტე­ბის კა­რებს სა­თი­თა­ოდ ვა­ღებ­დი; როცა იქ მოხ­ვედ­რას მო­ვა­ხერ­ხებ­დი, შიგ­ნით მსხდომთ ვე­ვედ­რე­ბო­დი _ და­მეხ­მარ­თე, რო­გორ­მე ქმა­რი მა­პოვ­ნი­ნეთ-მეთ­ქი. წლე­ბი გა­დი­ო­და და არა­ფე­რი იც­ვლე­ბო­და. ბო­ლოს უკვე იმას ვიხ­ვე­წე­ბო­დი, _ იქ­ნებ, მკვდარს მა­ინც სად­მე მი­ვაგ­ნოთ, საფ­ლა­ვი ხომ უნდა ჰქონ­დეს-მეთ­ქი. ვგრძნობ­დი, რომ მა­ინ­ცდა­მა­ინც გულ­თან ახ­ლოს არ მიჰ­ქონ­დათ ჩემი ქმრის ამ­ბა­ვი. ბო­ლოს მირ­ჩი­ეს, შს სა­მი­ნის­ტრო­ში სის­ხლის სა­მარ­თლის სამ­ძებ­როს მთა­ვა­რი სამ­მარ­თვე­ლოს უფ­რო­სი _ ფრი­დონ კენ­კე­ბაშ­ვი­ლი მე­კი­თხა და მის­თვის ამეხ­სნა ყვე­ლა­ფე­რი. ეს ადა­მი­ა­ნი მარ­თლაც, ძა­ლი­ან და­მეხ­მა­რა. ფაქ­ტობ­რი­ვად, მან და სამ­ძებ­როს უფ­როს­მა ინ­სპექ­ტორ­მა _ ალიკ ნა­გი­ევ­მა გახ­სნეს ეს საქ­მე".

ნა­თე­ლა ქა­და­გი­ძის ეჭ­ვე­ბი გა­მარ­თლდა, რო­გორც გა­მო­ძი­ე­ბით დად­გინ­და, რეზო თა­მა­რაშ­ვი­ლი ბო­როტ­მოქ­მე­დებ­მა მარ­თლაც და­ყა­ჩა­ღე­ბის – ავ­ტო­მან­ქა­ნის წარ­თმე­ვის მიზ­ნით გა­ი­ტა­ცეს და დე­დოფ­ლის­წყა­რო­დან მო­შო­რე­ბით, კვა­ლის და­ფარ­ვი­სა და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის თა­ვი­დან ასა­ცი­ლებ­ლად მოკ­ლეს. ამა­ში თურ­მე, თა­მა­რაშ­ვი­ლის ერთ-ერთი ნაც­ნო­ბის – ბალი ყურ­ბა­ნო­ვის ხელი ერია. სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვე­ბი ყურ­ბა­ნოვ­სა და მის თა­ნამ­ზრახ­ვე­ლებ­ზე, სულ სხვა ყა­ჩა­ღო­ბის ფაქტთან და­კავ­ში­რე­ბით და­კა­ვე­ბუ­ლი აბუ­სა­ლამ მა­მე­დო­ვის და­კი­თხვის შე­დე­გად გა­ვიდ­ნენ. რო­გორც გა­მომ­ძი­ებ­ლე­ბი აცხა­დე­ბენ, მა­მე­დოვ­მა სხვა და­ნა­შა­უ­ლებ­თან ერ­თად რეზო თა­მა­რაშ­ვი­ლის და­ყა­ჩა­ღე­ბი­სა და მკვლე­ლო­ბის ფაქ­ტიც აღი­ა­რა, თუმ­ცა აღ­ნიშ­ნა, რომ მკვლე­ლო­ბა­ში თა­ვად მას მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა არ მი­უ­ღია. სწო­რედ მისი ჩვე­ნე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე და­ა­კა­ვეს სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვებ­მა ბალი ყურ­ბა­ნო­ვი და შამ­სუ­ლა ეი­ბა­ტო­ვი. თა­ნამ­ზრახ­ველ­თა შო­რის მა­მე­დოვ­მა აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი არას­ტუნ კა­სუ­მო­ვიც და­ა­სა­ხე­ლა. კა­სუ­მო­ვი ამ­ჟა­მად გარ­დაც­ვლი­ლია, მომ­ხდა­რი ფაქ­ტი­დან ერთი წლის შემ­დეგ – 1993 წელს იგი ავა­რი­ა­ში მოყ­ვა.

ბრალ­დე­ბუ­ლი, წარ­სულ­ში სამ­ჯრე ნა­სა­მარ­თლე­ვი აბუ­სა­ლამ მა­მე­დო­ვი (და­ბა­დე­ბუ­ლი 1957 წელს) ცოლ-შვილ­თან ერ­თად სა­გა­რე­ჯოს რა­ი­ო­ნის სო­ფელ დუ­ზარ­გა­მა­ში ცხოვ­რობ­და. არ­სად მუ­შა­ობ­და. 1992 წელს იგი აზერ­ბა­ი­ჯან­ში, ქა­ლაქ აღსტა­ფა­ში გა­ემ­გზავ­რა და იქ შეხ­ვდა თა­ვის ნაც­ნო­ბებს – 1967 წელს და­ბა­დე­ბულ, წარ­სულ­ში ნა­სა­მარ­თლევ შამ­სუ­ლა ეი­ბა­ტოვს, მეტ­სა­ხე­ლად შამ­შა­დი­ნას, და არას­ტუნ კა­სუ­მოვს, მეტ­სა­ხე­ლად ხოშ­ტუს. საბ­რალ­დე­ბო დას­კვნის მი­ხედ­ვით: 21 სექ­ტემ­ბერს სა­მი­ვემ ერ­თად მო­ი­ლა­პა­რა­კა, გამ­გზავ­რე­ბუ­ლიყ­ვნენ სა­ქარ­თვე­ლო­ში, აქ გა­ე­ტა­ცე­ბი­ნათ ავ­ტო­მან­ქა­ნა, გა­ე­ყი­დათ ის და აღე­ბუ­ლი თან­ხა ერ­თმა­ნეთ­ში გა­ე­ნა­წი­ლე­ბი­ნათ.

გან­ზრახ­ვის სის­რუ­ლე­ში მოყ­ვა­ნას მე­ო­რე დღეს­ვე შე­უდ­გნენ. კა­სუ­მო­ვი თვით­ნა­კე­თი პის­ტო­ლე­ტით შე­ი­ა­რაღ­და, რის შემ­დე­გაც სა­მი­ვემ სა­ქარ­თვე­ლოს­კენ აიღო გეზი. ჯერ სა­გა­რე­ჯოს რა­ი­ო­ნის სო­ფელ იორ­მუ­ღან­ლო­ში ჩა­ვიდ­ნენ, იქი­დან კი ავ­ტო­ბუსს დე­დოფ­ლის­წყა­როს­კენ გაჰ­ყვნენ. დღის პირ­ვე­ლი სა­ა­თის­თვის უკვე დე­დოფ­ლის­წყა­როს რა­ი­ო­ნულ ცენ­ტრში იმ­ყო­ფე­ბოდ­ნენ. იქვე, რკი­ნიგ­ზის სად­გუ­რის სა­სა­დი­ლო­ში შე­ვიდ­ნენ და არ­ყი­სა და ლუ­დის სმა და­ი­წყეს. სწო­რედ ამ დროს სა­სა­დი­ლო­ში იორ­მუ­ღან­ლო­ე­ლი ბალი ყურ­ბა­ნო­ვი შე­ვი­და. იგი კარ­გად იც­ნობ­და მა­მე­დოვს. ეს უკა­ნას­კნე­ლიც მი­ე­სალ­მა ძველ მგე­ო­ბარს და სუფ­რას­თან მი­ი­პა­ტი­ჟა იგი. შე­ზარ­ხო­შე­ბუ­ლებ­მა ყურ­ბა­ნოვ­საც გა­ან­დვეს გან­ზრახ­ვა და შეს­თა­ვა­ზეს, ისიც მათ­თან ერ­თად "გა­სუ­ლი­ყო საქ­მე­ში". ყურ­ბა­ნო­ვი და­თან­ხმდა და რო­გორც ჩანს, ობი­ექ­ტიც მალე შე­არ­ჩია. და­ახ­ლო­ე­ბით ერთ სა­ათ­ში, ოთხი­ვე­ნი, ნას­ვა­მე­ბი იმა­ვე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე მდე­ბა­რე ტაქ­სე­ბის გა­ჩე­რე­ბას­თან მი­ვიდ­ნენ. იმ დროს გა­ჩე­რე­ბას­თან სა­კუ­თა­რი "ვაზ-2103"-ით იდგა რეზო თა­მა­რაშ­ვი­ლი.

ყურ­ბა­ნო­ვი თა­მა­რაშ­ვილს იც­ნობ­და, ისარ­გებ­ლა ამით და სთხო­ვა, დე­დოფ­ლის­წყა­როს რა­ი­ო­ნის ე.წ. "ტა­რი­ბა­ნი"-ს მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე არ­სე­ბულ მე­ცხო­ვე­ლე­ო­ბის ფერ­მა­ში წა­ეყ­ვა­ნა ისი­ნი. აღ­ნიშ­ნულ ფერ­მა­ში ყურ­ბა­ნო­ვი მწყემ­სად მუ­შა­ობ­და, ამის შე­სა­ხებ თა­მა­რაშ­ვილ­მა იცო­და და ამი­ტო­მაც უყოყ­მა­ნოდ და­თან­ხმდა მას წაყ­ვა­ნა­ზე. ყურ­ბა­ნო­ვი მძღო­ლის გვერ­დით იჯდა, მა­მე­დო­ვი, ეი­ბა­ტო­ვი და კა­სუ­მო­ვი კი _ უკა­ნა სა­ვარ­ძელ­ზე მო­თავ­სდნენ.

ბალი ყურ­ბა­ნო­ვი (წი­ნას­წა­რი გა­მო­ძი­ე­ბი­სას მი­ცე­მუ­ლი ჩვე­ნე­ბი­დან):

"... მძღო­ლი მა­მე­დო­ვის კარ­ნა­ხით ტა­რი­ბა­ნის მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვიყ­ვა­ნეთ. როცა მო­ფა­რე­ბულ ად­გილს მი­ვუ­ახ­ლოვ­დით, მო­ტყუ­ე­ბით გა­ვა­ჩე­რე­ბი­ნეთ მან­ქა­ნა. ყვე­ლა­ნი ჩა­ვე­დით. შამ­შა­დი­ნამ ჯი­ბი­დან ია­რა­ღი ამო­ი­ღო (საბ­რალ­დე­ბო დას­კვნის მი­ხედ­ვით, კა­სუ­მოვ­მა თა­ვი­სი პის­ტო­ლე­ტი შემ­დეგ ეი­ბა­ტოვს გა­დას­ცა. _ ავტ.) და მძღოლს უბ­რძა­ნა, ისიც გა­და­სუ­ლი­ყო მან­ქა­ნი­დან. თა­მა­რაშ­ვი­ლი მის მო­თხოვ­ნას და­ე­მორ­ჩი­ლა. ხოშ­ტუმ კა­ნა­ფით გა­უკ­რა მას ხე­ლე­ბი, რის შემ­დე­გაც იგი ავ­ტო­მან­ქა­ნის სა­ბარ­გულ­ში ჩას­ვეს. თა­მა­რაშ­ვილს წი­ნა­აღ­მდგე­ო­ბა არ გა­უ­წე­ვია. მა­მე­დო­ვი სა­ჭეს­თან დაჯ­და და აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვი­და. რამ­დე­ნი­მე კი­ლო­მეტ­რი რომ გა­ვი­ა­რეთ, თა­მა­რაშ­ვილ­მა მო­ა­ხერ­ხა და სა­ბარ­გულს თავი ახა­და, გაქ­ცე­ვას ცდი­ლობ­და, მაგ­რამ მა­მე­დოვ­მა შე­ნიშ­ნა ეს და მან­ქა­ნა გა­ა­ჩე­რა. ხოშ­ტუ და შამ­შა­დი­ნა ჩა­ვიდ­ნენ, სა­ბარ­გულს ისევ და­ა­ხუ­რეს თავი და გზა გან­ვაგ­რძეთ. კი­დევ ორი კი­ლო­მეტ­რი რომ გა­ვი­ა­რეთ, მა­მე­დოვ­მა გზი­დან მარ­ცხნივ გა­და­უხ­ვია, ერთ-ერთ ხევ­თან ჩა­ვე­დით. ამ დროს თა­მა­რაშ­ვილ­მა ისევ ახა­და სა­ბარ­გულს თავი, მა­შინ სა­მი­ვე­ნი ჩა­ვიდ­ნენ მან­ქა­ნი­დან, მეც მიბ­რძა­ნეს ჩას­ვლა. მძღო­ლი სა­ბარ­გუ­ლი­დან ამო­იყ­ვა­ნეს და შამ­შა­დი­ნამ ია­რა­ღი­დან გას­რო­ლით მოკ­ლა იგი. ამის შემ­დეგ გარ­დაც­ვლი­ლი მძღო­ლი ოთხი­ვემ ჩა­ვიყ­ვა­ნეთ ხევ­ში და ზე­მო­დან მიწა მი­ვა­ყა­რეთ".

აბუ­სა­ლამ მა­მე­დო­ვი ყურ­ბა­ნო­ვის ჩვე­ნე­ბას ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა:

"... გზა­ში მძღო­ლი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას გვი­წევ­და, რამ­დენ­ჯერ­მე ახა­და სა­ბარ­გულს თავი და ამოხ­ტო­მას ცდი­ლობ­და, მაგ­რამ მე ვამ­ჩნევ­დი ამას და მან­ქა­ნას ვა­ჩე­რებ­დი. სა­ბარ­გულს თავს ვა­ხუ­რავ­დით და კვლავ ვაგ­რძე­ლებ­დით გზას... მარ­ცხნივ გა­და­ვუხ­ვი­ეთ, ტბამ­დე არ ვი­ყა­ვით მი­სუ­ლე­ბი, როცა მძღოლ­მა ისევ ახა­და სა­ბარ­გულს თავი. მა­შინ მან­ქა­ნა გა­ვა­ჩე­რე, მაგ­რამ მხო­ლოდ კა­სუ­მო­ვი, ყურ­ბა­ნო­ვი და ეი­ბა­ტო­ვი გა­და­ვიდ­ნენ, მე სა­ჭეს­თან დავ­რჩი. სწო­რედ მა­შინ გა­ვი­გო­ნე გას­რო­ლის ხმა. როცა ისევ მან­ქა­ნა­ში ჩას­ხდნენ, ეი­ბა­ტოვ­მა მი­თხრა – ჩქა­რა წა­დიო. შე­მე­შინ­და და მან­ქა­ნა დიდი სიჩ­ქა­რით წა­ვიყ­ვა­ნე", - წერს წი­ნას­წა­რი გა­მო­ძი­ე­ბი­სას მი­ცე­მულ ჩვე­ნე­ბა­ში მა­მე­დო­ვი. იგი აღ­ნიშ­ნავს, რომ არც მოკ­ლუ­ლის გვა­მის და­მარ­ხვა­ში მი­უ­ღია მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა.

გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ჩვე­ნე­ბა მის­ცა გა­მო­ძი­ე­ბას შამ­სუ­ლა ეი­ბა­ტოვ­მაც:

"ორი მან­ქა­ნა მყავ­და - "ჟი­გუ­ლი" და "პო­ბე­და", რომ­ლე­ბი­თაც მგზავ­რე­ბი გა­დამ­ყავ­და ხოლ­მე. კარ­გად ვიც­ნობ­დი ხოშ­ტუს – არას­ტუნ კა­სუ­მოვს. იგი აღსტა­ფა­ში, ვულ­კა­ნი­ზა­ცი­ა­ში მუ­შა­ობ­და. ხში­რად მიხ­დე­ბო­და მას­თან მის­ვლა. ვი­ცო­დი, რომ მას ხში­რად აკი­თხავ­და სა­ქარ­თვე­ლო­დან აბუ­სა­ლა­მა, მერე გა­ვი­გე, რომ ის გვა­რად მა­მე­დო­ვი იყო.

1992 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე, თვე და რი­ცხვი არ მახ­სოვს, ხოშ­ტუმ მი­თხრა – აბუ­სა­ლა­მა ავ­ტო­მან­ქა­ნას შემ­პირ­და, მან­ქა­ნა სა­ქარ­თვე­ლო­შია და მისი აზერ­ბა­ი­ჯან­ში ჩა­მოყ­ვა­ნა მინ­დაო. რად­გან მას მარ­თვის მოწ­მო­ბა არ ჰქონ­და, მე მთხო­ვა, გავ­ყო­ლო­დი. არ უთ­ქვამს ჩემ­თვის, ის მან­ქა­ნა ნა­ყი­დი იყო თუ მო­პა­რუ­ლი. მი­თხრა, რომ მან­ქა­ნის წა­მოყ­ვა­ნა­ში ფულს გა­და­მიხ­დი­და. მეც დავ­თან­ხმდი... მა­მე­დოვ­მა ბალი სა­სა­დი­ლო­ში გა­მაც­ნო, მი­თხრა – ჩემი ნა­თე­სა­ვი­აო. სუფ­რას­თან ისიც დაჯ­და, ცოტა ხან­ში კი ხოშ­ტუს­თან ერ­თად გა­რეთ გა­ვი­და; რაზე ილა­პა­რა­კეს, არ ვიცი. მობ­რუნ­დნენ, რამ­დე­ნი­მე ხანს ქე­ი­ფი გა­აგ­რძე­ლეს, შემ­დეგ კი თქვეს, რომ ტაქ­სის და­ი­ჭერ­დნენ და იმ ად­გი­ლას წა­ვი­დო­დით ყვე­ლა­ნი ერ­თად, სა­დაც მან­ქა­ნა იყო გა­ჩე­რე­ბუ­ლი. გა­რეთ რომ გა­ვე­დით, ტაქ­სი _ მუქი ლურ­ჯი""06" თუ "03" "ჟი­გუ­ლი" იც­დი­და. სა­ჭეს­თან და­ახ­ლო­ე­ბით 50 წლის მა­მა­კა­ცი იჯდა... და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქტს რომ გავ­ცდით, ხოშ­ტუმ მძღო­ლის სა­ვარ­ძლის ქვე­ში­დან ია­რა­ღი გა­მო­ი­ღო და ქურ­თუ­კის ჯი­ბე­ში ჩა­ი­დო. მა­ნამ­დე არც ერ­თის ხელ­ში არ და­მი­ნა­ხავს ია­რა­ღი... 5 წუთ­ში მძღოლს მან­ქა­ნა გა­ა­ჩე­რე­ბი­ნეს, სა­ბარ­გულ­თან მი­იყ­ვა­ნეს და ხმა­მაღ­ლა, ქარ­თუ­ლად და­უ­წყეს ლა­პა­რა­კი. ამ დროს გა­ვი­გო­ნე გას­რო­ლის ხმა; ვინ ის­რო­ლა, არ და­მი­ნა­ხავს. და­ახ­ლო­ე­ბით ნა­ხე­ვარ წუთ­ში და­ვი­ნა­ხე, რომ ბა­ლიმ და ხოშ­ტუმ მძღო­ლი ხე­ო­ბა­ში გა­ათ­რი­ეს. შე­მე­შინ­და და მან­ქა­ნი­დან გა­დავ­ხტი, ფე­ხით გა­ვი­ქე­ცი. და­ნარ­ჩე­ნე­ბი მან­ქა­ნა­ში ჩას­ხდნენ და აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­ვიდ­ნენ. ისიც და­ვი­ნა­ხე, რომ ბენ­ზი­ნი გა­უ­თავ­დათ და ფერ­მა­ში, ვი­ღაც კაცს გა­მო­არ­თვეს საწ­ვა­ვი. ამ­როს მე და­მა­ლუ­ლი ვი­ყა­ვი, ისი­ნი ვერ მხე­დავ­დნენ. და­ახ­ლო­ე­ბით 5-6 სა­ა­თის­თვის ფე­ხით მი­ვე­დი აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის სა­ზღვრამ­დე. პირ­ველ სოფ­ლამ­დე ვი­ღა­ცის ტრაქ­ტო­რით მი­ვაღ­წიე, ხოლო იქი­დან უც­ნო­ბი ადა­მი­ა­ნის "უა­ზის" მარ­კის მან­ქა­ნით ჩა­ვე­დი აღსტა­ფამ­დე. იმ დღეს არც შოშ­ტუ და არც სხვე­ბი არ მი­ნა­ხავს. ორი დღის შემ­დეგ, ვულ­კა­ნი­ზა­ცი­ას­თან გა­ვი­ა­რე, ხოშ­ტუ შემ­ხვდა, გა­მა­ჩე­რა და და­მე­მუქ­რა – თუ სად­მე იტყვი მომ­ხდა­რის შე­სა­ხებ, შენც ისე­ვე გა­გის­წორ­დე­ბით, რო­გორც ამ ტაქ­სის მძღოლ­სო".

გა­მო­ძი­ე­ბამ ბო­ლომ­დე არც ერთი ბრალ­დე­ბუ­ლის ჩვე­ნე­ბა არ გა­ი­ზი­ა­რა და მი­იჩ­ნია, რომ მათ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის მიზ­ნით, გან­გებ არას­წო­რად და­ა­ფიქ­სი­რეს ფაქ­ტე­ბი. საბ­რალ­დე­ბო დას­კვნის თა­ნახ­მად, თა­მა­რაშ­ვილს ეი­ბა­ტოვ­მა ეს­რო­ლა თა­ვის არე­ში და სა­სიკ­ვდი­ლოდ დაჭ­რა იგი. შე­სა­ბა­მი­სად, მკვლე­ლო­ბის მუხ­ლი პრო­კუ­რა­ტუ­რამ მას მი­უ­ყე­ნა. რაც შე­ე­ხე­ბა და­ნარ­ჩენ პი­რებს _ ბრალ­დე­ბის თა­ნახ­მად, მა­თაც ისე­ვე, რო­გორც ეი­ბა­ტოვს, თა­ვი­დან­ვე ჰქონ­დათ გან­ზრა­ხუ­ლი თა­მა­რაშ­ვი­ლის მოკ­ვლა, რად­გან იცოდ­ნენ, რომ იგი ყურ­ბა­ნოვს იც­ნობ­და და თუკი და­ყა­ჩა­ღე­ბის შემ­დეგ, მას ცო­ცხალს და­ტო­ვებ­დნენ, აუ­ცი­ლებ­ლად გა­ნა­ცხა­დებ­და პო­ლი­ცი­ა­ში, ყურ­ბა­ნოვ­საც და­ა­სა­ხე­ლებ­და და მის თან­მხლებ პი­რებ­საც აღ­წერ­და. გა­მო­ძი­ე­ბის დას­კვნით, გვა­მის და­მარ­ხვა­ში ოთხი­ვე ბრალ­დე­ბულ­მა მი­ი­ღო მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა.

საქ­მის მა­სა­ლე­ბის თა­ნახ­მად, მკვლე­ლო­ბის შემ­დგე, მა­მე­დო­ვი და მისი თა­ნამ­ზრახ­ვე­ლე­ბი შე­უ­ფერ­ხებ­ლად ჩა­ვიდ­ნენ აზერ­ბა­ი­ჯან­ში და პირ­და­პირ კა­სუ­მო­ვის სახ­ლში მი­ვიდ­ნენ.

ფა­ტი­მა კა­სუ­მო­ვას (არას­ტუნ კა­სუ­მო­ვის ცოლი) ჩვე­ნე­ბი­დან:

"უკვე შე­ბინ­დე­ბუ­ლი იყო, როცა ეზი­ში მუქი ლურ­ჯი "ჟი­გუ­ლი" შე­მო­ვი­და. შინ ბავ­შვთან ერ­თად ვი­ყა­ვი. ოთახ­ში ჩემი ქმა­რი შე­მო­ვი­და და მი­თხრა – სტუმ­რე­ბი მყავს და თვი­თონ გა­ვუ­მასპნინ­ძლდე­ბიო. ფან­ჯრი­დან და­ვი­ნა­ხე მა­მე­დო­ვი, რო­მე­ლიც რამ­დენ­ჯერ­მე იყო ჩვენს ოჯახ­ში ნამ­ყო­ფი. მას ახ­ლდნენ სხვე­ბიც, რო­მელ­თაც არ ვიც­ნობ­დი. და­მა­მახ­სოვ­რდა ერთ-ერთი მათ­გა­ნი, მას და­ნარ­ჩე­ნე­ბი შამ­შე­თი მი­მარ­თავ­დნენ. ავ­ტო­მან­ქა­ნას ზე­მო­დან თივა და ხის ტო­ტე­ბი და­ა­ყა­რეს და და­ფა­რეს, მე­ო­რე დღეს ყვე­ლა­ნი ერ­თად წა­ვიდ­ნენ იმ მან­ქა­ნით. ჩემი ქმა­რი შინ ფე­ხით დაბ­რუნ­და, მხო­ლოდ მა­მე­დო­ვი ახ­ლდა თან, ქმარ­მა მი­თხრა – მან­ქა­ნა გავ­ყი­დეთ, მე 17 ათა­სი მა­ნე­თი შემ­ხვდაო.

ბრალ­დე­ბის თა­ნახ­მად, გა­ტა­ცე­ბუ­ლი ავ­ტო­მან­ქა­ნა ქა­ლაქ აღსტა­ფა­ში 65 ათას რუბ­ლად მიჰ­ყი­დეს გა­მო­ძი­ე­ბით და­უდ­გე­ნელ პი­როვ­ნე­ბას და ფული, რო­გორც მო­ლა­პა­რა­კე­ბუ­ლე­ბი იყ­ვნენ, თა­ნაბ­რად გა­ი­ნა­წი­ლეს.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ თა­მა­რაშ­ვი­ლის ავ­ტო­მან­ქა­ნის გა­ტა­ცე­ბის­თვის მა­მე­დო­ვი და ყურ­ბა­ნო­ვი სა­ქარ­თვე­ლოს უზე­ნა­ეს­მა სა­სა­მარ­თლომ 2002 წელს გა­ა­სა­მარ­თლა. მა­მე­დოვ­მა ყა­ჩა­ღო­ბა აღი­ა­რა, ყურ­ბა­ნოვ­მა _ არა. სა­სა­მარ­თლომ ორი­ვე მათ­გა­ნი დამ­ნა­შა­ვედ ცნო. მა­მე­დოვს 14 წლით, ყურ­ბა­ნოვს კი _ 12 წლით თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თა მი­უ­სა­ჯეს. რაც შე­ე­ხე­ბა თა­მა­რაშ­ვი­ლის მკვლე­ლო­ბის ფაქტს, ამ ნა­წილ­ში საქ­მე ცალ­კე წარ­მო­ე­ბად გა­მო­ი­ყო და და­მა­ტე­ბი­თი გა­მო­ძი­ე­ბის­თვის პრო­კუ­რა­ტუ­რას და­უბ­რუნ­და. ძი­ე­ბა დრო­ე­ბით შე­ჩერ­და მე­სა­მე ბრალ­დე­ბუ­ლის – შამ­სუ­ლა ეი­ბა­ტო­ვის რუ­სე­თი­დან სა­ქარ­თვე­ლო­ში ექ­სტრა­დი­ცი­ამ­დე. ეი­ბა­ტო­ვი 1997 წელს, ნარ­კო­ტი­კე­ბის შე­ძე­ნა-შე­ნახ­ვი­სა და გა­სა­ღე­ბის­თვის რუ­სე­თის ქა­ლაქ ტი­უ­მე­ნის სა­სა­მარ­თლომ გა­ა­სა­მარ­თლა და 6 წლით თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თა მი­უ­სა­ჯა. სას­ჯელს იგი ტი­უ­მე­ნის სა­პყრო­ბი­ლე­ში იხ­დი­და, ვადა კი 2003 წლის 18 აგ­ვის­ტოს ეწუ­რე­ბო­და. იგი სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2003 წლის ოქ­ტომ­ბერ­ში იქნა ექ­სტრა­დი­რე­ბუ­ლი და ძი­ე­ბა თა­მა­რაშ­ვი­ლის მკვლე­ლო­ბის ნა­წილ­ში ამ დრო­ი­დან გა­ნახ­ლდა. ეი­ბა­ტო­ვი მა­მე­დოვ­სა და ყურ­ბა­ნოვ­თან ერ­თად სა­ქარ­თვე­ლოს უზე­ნა­ე­სი სა­სა­მარ­თლოს წი­ნა­შე ამ კვი­რა­ში წარ­დგა. რო­გორც მის­მა ად­ვო­კატ­მა გვი­თხრა, ეი­ბა­ტო­ვი ამ­ჟა­მად მხო­ლოდ და­ნა­შა­უ­ლის და­ფარ­ვა­ში ცნობს თავს დამ­ნა­შა­ვედ, საქ­მის არ­სე­ბი­თი გან­ხილ­ვა მო­მა­ვალ კვი­რა­ში და­ი­წყე­ბა.

ჟურ­ნა­ლი გზა

#24 10.06.2004