"რომ არ ამე­ღო ხელ­ში წიგ­ნი, თოხი მჭე­რო­და; რომ არ გა­მედ­გა ფეხი ჩემი კაკ­ლის ჩე­რო­დან..." - ეს ლექ­სი ამეკ­ვი­ა­ტა მას მერე, რაც მუხ­რან მა­ჭა­ვა­რი­ა­ნის შვი­ლიშ­ვილ­მა, ანი­კა ახ­მე­ტელ­მა სევ­დი­ა­ნად მი­თხრა: იცი, მუხ­რა­ნის საყ­ვა­რე­ლი კა­კა­ლი მისი სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ გახ­მაო. ბო­ლომ­დე გა­და­საჭ­რე­ლად ვერ გა­უ­მე­ტე­ბი­ათ; ისე მო­უჭ­რი­ათ, რომ იმე­დოვ­ნე­ბენ, - იქ­ნებ ხე­ლახ­ლა ამო­ი­ყა­რო­სო. ღმერ­თმა ქნას!

მის­მა შთა­მო­მავ­ლო­ბამ კი იმ­რავ­ლა - ბა­ტო­ნი მუხ­რა­ნის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ კი­დევ ორი ბიჭი და­ი­ბა­და: შვილ­თაშ­ვი­ლე­ბი - მუხ­რა­ნი და გი­ორ­გი. მათი მშობ­ლე­ბი, სოფო და ანი­კა ახ­მე­ტე­ლე­ბი ბა­ბუ­ას­თან ერ­თად გა­ტა­რე­ბულ დღე­ებს იხ­სე­ნე­ბენ.

სოფო:

- ბა­ბუა რომ გარ­და­იც­ვა­ლა, მეც და ანი­კაც ფეხ­მძი­მედ ვი­ყა­ვით. რა­ტომ­ღაც, იმ დღეს ყვე­ლას გვთხო­ვა, - ფრი­დონ ხალ­ვა­შის იუ­ბი­ლე­ზე აუ­ცი­ლებ­ლად წა­მო­დი­თო. სი­მარ­თლე გი­თხრა, არც ვა­პი­რებ­დი წას­ვლას, მაგ­რამ რად­გან მუხ­რანს უნ­დო­და, უარი ვერ ვუ­თხა­რი. სა­ო­ცა­რი დღე იყო. დიდი პი­როვ­ნე­ბა დი­დე­ბუ­ლად გარ­და­იც­ვა­ლა... ის ძა­ლი­ან თავ­მდა­ბა­ლი გახ­ლდათ, ბავ­შვუ­რიც კი.

- ბავ­შვო­ბი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, ბა­ბუ­ის­გან რა ის­წავ­ლე? რო­გორ შე­ი­ცა­ნი, ის ვინ იყო?

- მუხ­რანს 4 შვი­ლიშ­ვი­ლი ვყა­ვართ და ყვე­ლა­ზე შეხ­მატ­კბი­ლე­ბუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა თით­ქოს, ჩემ­თან ჰქონ­და. ძა­ლი­ან ამა­ყობ­და, მო­თხი­ლა­მუ­რე რომ ვი­ყა­ვი და ყო­ველ­თვის მგულ­შე­მატ­კივ­რობ­და. ოჯა­ხის წევ­რებს ექ­სპრომ­ტად ლექ­სებს გვი­წერ­და. შავგვრე­მა­ნი ვარ და ხში­რად ხუმ­რობ­და, - ამ ბავ­შვს სიბ­ნე­ლე­ში რო­გორ ხე­დავ­თო? მახ­სოვს, 10-11 წლის ვიქ­ნე­ბო­დი, ჩვენს სო­ფელ არ­გვეთ­ში ავად რომ გავ­ხდი. ლო­გინ­ში მწვა­ნე მა­ი­სუ­რით ვი­წე­ქი და პუშ­კი­ნის ლექ­სებს ვკი­თხუ­ლობ­დი. მუხ­რან­მა ასე­თი ლექ­სი და­მი­წე­რა: პა­ტარა გოგო,/ ვით მაყ­ვლის ბუჩ­ქი,/ პუშ­კი­ნებრ შავი,/ კი­თხუ­ლობს პუშ­კინს (იცი­ნის). ზა­ფხუ­ლო­ბით სო­ფელ­ში ერ­თად დიდ პე­რი­ოდს ვა­ტა­რებ­დით. ჩემს ყო­ველ­დღი­ურ ვარ­ჯიშს რომ აკ­ვირ­დე­ბო­და, აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბუ­ლი მა­ქებ­და: ყო­ჩაღ! რა ნე­ბის­ყო­ფა გაქ­ვსო. სახ­ტო­მი თარ­ჯე­ბიც კი თვი­თონ გა­მო­მი­თა­ლა ხის­გან. ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და ხეზე მუ­შა­ო­ბა - ჯვრებს, სა­ო­ჯა­ხო ნივ­თებს და კი­დევ ბევრ რა­მეს აკე­თებ­და. ბავ­შვო­ბა­ში პა­ტა­რა ურე­მიც კი გა­უ­კე­თე­ბია, თურ­მე.

ანი­კა:

- სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში მუხ­რა­ნის გა­კე­თე­ბუ­ლი ხის ჭაღი მაქვს. სამი წელი ვეხ­ვე­წე­ბო­დი, - მო­მე­ცი-მეთ­ქი. ჰოდა, ბო­ლოს და ბო­ლოს, მო­მარ­თვა (იღი­მის).

სოფო:

- ტრა­დი­ცი­უ­ლი "ბა­ბუს­გან" გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი იყო: არ გვე­თა­მა­შე­ბო­და, უფრო - გვე­მე­გობ­რე­ბო­და. გჯე­რა, რომ მის­თვის "ბა­ბუა" არას­დროს და­მი­ძა­ხია? - მე და ანი­კა მუ­ხა­ნოს ვე­ძახ­დით, ბო­ლოს კი რა­ტომ­ღაც, "მუ­ხი­კი" ავი­ჩე­მე. თუ კარგ გუ­ნე­ბა­ზე იყო, რაც გინ­და გე­თხო­ვა, ყვე­ლა­ფერს შე­გის­რუ­ლებ­და. მახ­სოვს, წლე­ბის წინ ჩემი დის­შვი­ლე­ბი - ლე­ვა­ნო და თა­მა­რო (ასე ვე­ძა­ხით) მუხ­რა­ნის ლექ­სებს რომ სწავ­ლობ­დნენ, ლე­ვა­ნო, რო­გორც ასა­კით უფ­რო­სი, დიდ ლექ­სებს იზე­პი­რებ­და, თა­მა­რო - პა­ტა­რებს. თითო ლექ­სის სწავ­ლის­თვის მუხ­რა­ნი ლე­ვა­ნოს 10-20 ლა­რით ასა­ჩუქ­რებ­და, თა­მა­როს დას­წავ­ლილ პა­ტა­რა ლექსს კი ერთხელ მხო­ლოდ ტაში და­უკ­რა. თა­მა­როს რომ ჩა­ვე­კი­თხეთ, - რა გა­ჩუ­ქა მუხ­რან­მაო? - მარ­ტო ტა­შიო, - გაწ­ბი­ლე­ბულ­მა მოკ­ლედ მოგ­ვიჭ­რა (იცი­ნის)... გან­მარ­ტო­ე­ბა არ უყ­ვარ­და. ყო­ველ­თვის ჩვენ­თან ერ­თად იყო, ლექ­სებ­საც ჩვენ­თან ერ­თად წერ­და, უფრო ზუს­ტად - ზე­პი­რად თხზავ­და. მუ­დამ სა­ქარ­თვე­ლო ადარ­დებ­და და მის ბედ­ზე ჩვე­ნი თან­დას­წრე­ბი­თაც ემო­ცი­უ­რად ლა­პა­რა­კობ­და. ძა­ლი­ან მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლი იყო და ვერ იტან­და, ვინ­მე მის ნივ­თებს რომ შე­ე­ხე­ბო­და. სხვა­თა შო­რის, ამით ჩემი პა­ტა­რა ბიჭი, გი­ორ­გი ჰგავს - მის და­წყო­ბილ სა­თა­მა­შო­ებს თუ შე­ე­ხე, იმ­წუ­თას ხვდე­ბა და ჩხუ­ბობს. ამ მო­მენ­ტში სულ მუხ­რა­ნი მიდ­გას თვალ­წინ. მუხ­რანს პა­ტა­რა ფურ­ცე­ლიც რომ ვერ ეპო­ვა მა­გი­და­ზე, ის ამ­ბა­ვი ცუ­დად დას­რულ­დე­ბო­და.

ანი­კა:

- თუ ცუდ გუ­ნე­ბა­ზე იყო, ყვე­ლა­ნი ფე­ხის წვე­რებ­ზე დავ­დი­ო­დით. ერთხელ არ­გვეთ­ში უგუ­ნე­ბოდ ყოფ­ნა ძალ­ზე გა­უ­ხან­გრძლივ­და და ვუ­საყ­ვე­დუ­რე: კარ­გი, გე­ყო­ფა, რო­დემ­დე შე­იძ­ლე­ბა, ასე იყო-მეთ­ქი? გა­მიბ­რაზ­და, - რომ აღარ ვიქ­ნე­ბი, მერე მიხ­ვდე­ბით, რო­გო­რია უჩე­მოდ ცხოვ­რე­ბაო. ერთი დღე აღარ შე­ვა­კი­თხე ოთახ­ში და მე­ო­რე დღეს დე­დამ მი­თხრა: მგო­ნი, ძა­ლი­ან ცუ­დად არის და შედი, ნა­ხეო. შე­ვე­დი და ვა­კო­ცე. - იუ­დას ამ­ბო­რიო! - უცებ მო­მი­გო (იცი­ნის)... მე და მუ­ხა­ნოს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გვქონ­და. ის მარ­ტო ბა­ბუა კი არა, მა­მაც იყო, მე­გო­ბა­რიც. სა­ო­ცა­რი ენერ­გია ჰქონ­და და სრუ­ლი­ად გვავ­სებ­და. არას­დროს გვა­რი­გებ­და ჭკუ­ას. ერთხელ ცუდი ნი­შა­ნი მი­ვი­ღე და ამ­ბა­ვი მი­უ­ტა­ნეს. გული მის­კდე­ბო­და, რამე არ მი­თხრას-მეთ­ქი. მან კი სა­დი­ლად მხო­ლოდ იხუმ­რა: უს­წავ­ლელ ადა­მი­ან­ზე მოჰ­ყვა ამ­ბავს და ამით მი­მა­ნიშ­ნა სწავ­ლის მნიშ­ვნე­ლო­ბა­ზე. ყო­ველ­თვის ასე იცო­და - პირ­და­პირ არა­ფერს გვე­ტყო­და და ამ­ბე­ბით გვე­ლა­პა­რა­კე­ბო­და, და­ნარ­ჩენს კი თვი­თონ უნდა მივმხვდა­რი­ყა­ვით. დიდ­ხანს თუ გავ­ჩერ­დე­ბო­დით მას­თან, - თქვე­ნი დრო ამო­ი­წუ­რაო, გვე­ტყო­და. მო­ფე­რე­ბაც არ იცო­და. ჩემს შვი­ლებს ნეკა თითს ყურს უკან თუ მო­უს­ვამ­და, ეს იყო მისი მო­ფე­რე­ბა... წიგ­ნებს არ გვა­თხო­ვებ­და ხოლ­მე. თუ დამ­ჭირ­დე­ბო­და, ვპა­რავ­დი, წა­ვი­კი­თხავ­დი და ჩუ­მად ვაბ­რუ­ნებ­დი უკან. სხვა­თა შო­რის, ჩემი ლე­ვა­ნო ჰგავს ამით - არაფ­რით გა­ა­ნა­თხოვ­რებს წიგნს... გან­სა­კუთ­რე­ბით კარ­გად არ­გვეთ­ში გა­ტა­რე­ბუ­ლი ერთი შე­მოდ­გო­მა მახ­სენ­დე­ბა. მარ­ტო­ნი ვი­ყა­ვით მე, ლა­მა­რა და მუხ­რა­ნი. ნა­თე­სავ­მა გა­მო­მი­ა­რა, სა­ჩხე­რე­ში უნდა წა­ვეყ­ვა­ნე. იმ­ხა­ნად გი­ორ­გი­ზე (დღეს უკვე ჩემს მე­უღ­ლე­ზე) ვი­ყა­ვი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი და მას­თან უნდა და­მე­რე­კა. კარ­გად გა­მო­ვიპ­რან­ჭე და იუ­მო­რით გა­მორ­ჩე­ულ­მა მუ­ხა­ნომ მო­მა­ძა­ხა: აკი­კი, აკი­კი (ყო­ველ­თვის ასე მომ­მარ­თავ­და), იცი, რას გე­ტყვი, ჩემო ძვირ­ფა­სო? ტე­ლე­ფონ­ში მა­ინც არ ჩან­ხარ, ტყუ­ი­ლად იპ­რან­ჭე­ბიო. ზღვა დი­დად არ უყ­ვარ­და, მაგ­რამ ზა­ფხუ­ლო­ბით იქ ჩვე­ნი ხათ­რით და­დი­ო­და. ერთხე­ლაც, სა­ნა­პი­რო­დან შინ ამო­ვა­კი­თხე, ეზო­ში იჯდა: მუ­ხა­ნო, ხომ არ მო­ი­წყი­ნე-მეთ­ქი? - რა მო­მა­წყენს, კაცო, ვიდ­რე თქვენ წყალ­ში ხართ, მე აი, იმ ხის კენ­წე­რო­ზე ავ­დი­ვარ და ჩა­მოვ­დი­ვა­რო (იქვე მდგარ მა­ღალ ხეზე მი­მი­თი­თა)... მახ­სოვს, სო­ფელ­ში მი­ლე­ბი გაჰ­ყავ­დათ და ხე­ლოს­ნე­ბი მუ­შა­ობ­დნენ. ჩვენს ეზო­ში მი­წას რომ თხრიდ­ნენ, და­ლუ­ქუ­ლი ბოთ­ლი იპო­ვეს. მე­უღ­ლემ მო­მა­წო­და. ვხე­დავ, შიგ­ნით რა­ღაც ფურ­ცე­ლია. სას­წრა­ფოდ გავ­ტე­ხე, გა­მო­ვაძ­ვრე ფურ­ცე­ლი და მუხ­რა­ნის ხელ­ნა­წე­რი ლექ­სე­ბი აღ­მოჩ­ნდა. სამი ლექ­სი იყო: "მრა­ვალ ჭირ-ვა­რამ გა­და­ნა­ხა­დი", "შენ სის­ხლო ჩემო" და... მე­სა­მე არ მახ­სოვს. სას­წრა­ფოდ გა­ვი­ქე­ცი მუხ­რან­თან, გა­ვა­ხა­რებ-მეთ­ქი, ის კი გა­მიბ­რაზ­და: ვინ გთხო­ვა ბოთ­ლის გა­ტე­ხა? მე მო­მა­ვალ თა­ო­ბებს და­ვუ­ტო­ვე და ამან არ ლეწა და გა­მი­ტე­ხაო?! თა­ვი­დან გვა­პოვ­ნი­ნა მსგავ­სი ბოთ­ლი, ჩადო ლექ­სე­ბი, და­ლუ­ქა და ისევ მი­წა­ში ჩა­მარ­ხა (იცი­ნის).

- ოჯა­ხის წევ­რე­ბი­დან ვინ ჰგავ­ხართ ბა­ტონ მუხ­რანს ან ლექ­სებს თუ წერთ რო­მე­ლი­მე?

სოფო:

- ასე მგო­ნია, მეც, დე­დაც და ჩემი დაც მი­ზან­სწრა­ფუ­ლო­ბი­თა და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის გრძნო­ბით ვგა­ვართ. ასე­ვე, სა­მი­ვე მა­სა­ვით მშრო­მე­ლე­ბი ვართ. არ მახ­სოვს, მუხ­რა­ნი უსაქ­მოდ გა­ჩე­რე­ბუ­ლი­ყოს: ან კი­თხუ­ლობ­და, ან ლექ­სებს წერ­და, ან ხეზე მუ­შა­ობ­და... ლექ­სებს კი დედა - ნანა მა­ჭა­ვა­რი­ა­ნი წერს, მაგ­რამ არა­ვის უმ­ხელს, - მუხ­რა­ნის შვილ­მა რო­გორ ვთქვა, ლექ­სებს ვწე­რო?! ანი­კა მო­თხრო­ბებ­სა და ჩა­ნა­ხა­ტებს წერს, მე კი 3 წლი­სამ "დავ­წე­რე" ლექ­სი: "ჩემი დე­დი­კო ლა­მა­ზი არის; და არის და არის; და არის და არის; ჩემი მა­მი­კო ლა­მა­ზი არის; და არის და არის, და არის და არის"... მუხ­რან­მა წლე­ბის შემ­დეგ მი­თხრა, ჩემს ლექსში შენი ინ­ტო­ნა­ცია გა­მო­ვი­ყე­ნეო: "მინ­და და მინ­და,/ მინ­და და მინ­და,/ მინ­და და მინ­და,/ ვა­დი­დო მინ­და, ღმერ­თი,/ რო­მელ­მაც მე ამომ­ზი­და/ უწყლო, უმ­ზეო, უძი­რო ჭი­დან./ სა­დაც ური­ცხვი ბედკ­რუ­ლი დარ­ჩა,/ სა­დაც უსა­ზღვროს იტა­ნენ ტან­ჯვას,/ ძნე­ლია ძალ­ზე გაძ­ლე­ბა სა­დაც./ ძლი­ე­რო ყოვ­ლად,/ უშ­ვე­ლე მა­თაც"...

ანი­კა:

- მუხ­რანს ჩემი ნო­ვე­ლე­ბი მოს­წონ­და. რე­ჟი­სო­რის ხედ­ვა ჩან­სო, - ამ­ბობ­და. ალ­ბათ ამი­ტო­მაც მე­კი­თხე­ბო­და ხში­რად, რა თა­ნა­მიმ­დევ­რო­ბით და­ვა­წყო კრე­ბულ­ში ლექ­სე­ბიო და ჩემს აზრს ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და კი­დეც. სხვა­თა შო­რის, ჩემი ბი­ძის, ვა­ნოს შვი­ლი, კა­ნა­და­ში მცხოვ­რე­ბი მუხ­რა­ნი წერს ლექ­სებს, ოღონდ - ინ­გლი­სუ­რად; ის სიმ­ღე­რებ­საც წერს და თა­ვი­სი ბენ­დიც აქვს. ალ­ბათ ამ მხრივ მას­ში გაგ­რძელ­და გენი. ჩემი პა­ტა­რა მუხ­რა­ნი კი ტექ­სტებს არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვად რით­მავს. ამას წი­ნათ ლექ­სი წა­ვუ­კი­თხე. მკი­თხა, - ვი­სი­აო? - მუხ­რა­ნის-მეთ­ქი. - დი­დი­სო? - თან­ხმო­ბის ნიშ­ნად თავი რომ და­ვუქ­ნიე, და­ნა­ნე­ბით თქვა: - მე­გო­ნა, ჩემი იყოო (იცი­ნის).

- სოფო, შენს სპორ­ტულ კა­რი­ე­რა­ზეც გვი­ამ­ბე.

სოფო:

- შემ­თხვე­ვით გავ­ხდი სამ­თო-მო­თხი­ლა­მუ­რე. მა­მის მხრი­დან ყვე­ლა­ნი კარ­გად სრი­ა­ლებ­დნენ თხი­ლა­მუ­რე­ბით. თურ­მე, ბე­ბი­ა­ჩე­მიც - მუხ­რა­ნის მე­უღ­ლე ლა­მა­რა ბო­კე­რი­აც კარ­გად სრი­ა­ლებ­და ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში, ერთხელ ლი­კან­ში მა­მამ მეც მო­მა­სინ­ჯვი­ნა. მუხ­რანს ძა­ლი­ან არ უყ­ვარ­და თხი­ლა­მუ­რე­ბი და მხო­ლოდ ბე­ბი­ას ხათ­რით და­დი­ო­და ბა­კუ­რი­ან­ში. სხვა­თა შო­რის, სწო­რედ ბა­კუ­რი­ან­ში შეხ­ვდა ისეთ ქარ­თველ ბავ­შვებს, რომ­ლებ­მაც მშობ­ლი­უ­რი ენა არ იცოდ­ნენ და მა­შინ და­წე­რა ცნო­ბი­ლი ლექ­სი: "...ენა არ გა­წყენს არც ერთი,/ უნდა იცო­დე რამ­დე­ნიც;/ ოღონდ არ უნდა დაჰ­კარ­გო/ ქარ­თუ­ლი სი­ტყვის ნა­თე­ლი!/ მე ისეთ ქარ­თველს რა ვუ­თხრა,/ რა ვუ­თხრა ისეთ ამ­ხა­ნაგს,/ ვინც ვერ ახერ­ხებს ქარ­თუ­ლად/ წე­რას, კი­თხვას და ლა­პა­რაკს..." თხი­ლა­მუ­რებ­ზე სრი­ა­ლი კი, რო­გორც ჩანს, კარ­გად გა­მო­მი­ვი­და და ამი­ტო­მაც, სპორ­ტულ სკო­ლა­ში შე­მიყ­ვა­ნეს. პა­ტარ-პა­ტა­რა სა­ბავ­შვო შე­ჯიბ­რე­ბებ­საც ვი­გებ­დი და ნელ-ნელა სპორ­ტი ჩემი ცხოვ­რე­ბის ნა­წი­ლი გახ­და. მერე გა­ვი­მარ­ჯვე საკ­მა­ოდ სე­რი­ო­ზულ ტურ­ნირ­ში, რო­მე­ლიც ვატო ფი­ფი­ას სა­ხელს ატა­რებ­და და სა­ქარ­თვე­ლოს ნაკ­რებ­ში ამიყ­ვა­ნეს. პირ­ვე­ლად 1998 წელს, ია­პო­ნი­ის ოლიმ­პი­ა­და­ზე 16 წლი­სა მოვ­ხვდი და გახ­სნის ცე­რე­მო­ნი­ა­ზე სა­ქარ­თვე­ლოს დრო­შაც მე გა­ვი­ტა­ნე; მე­ო­რედ კი 2002 წელს, ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბულ შტა­ტებ­ში მო­წყო­ბილ ოლიმ­პი­ა­და­ში ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დი და მა­ში­ნაც მე მან­დვეს ჩვე­ნი ქვეყ­ნის დრო­შა. ეს პა­ტი­ვი წი­ლად იმი­ტომ მხვდა, რომ და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხე­ლით სამ­თო-სა­თხი­ლა­მუ­რო სპორ­ტში სა­ერ­თა­შო­რი­სო შე­ჯიბ­რე­ბა­ზე მო­ას­პა­რე­ზე პირ­ვე­ლი გო­გო­ნა ვი­ყა­ვი. მუხ­რა­ნი ძა­ლი­ან ამა­ყობ­და, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს დრო­შა მე რომ მან­დვეს. ხუმ­რობ­და: მე სა­ქარ­თვე­ლო­ში მიც­ნო­ბენ, მაგ­რამ შენ უფრო დიდ მას­შტაბს შე­ე­ჭი­დე - მსოფ­ლი­ომ გა­გიც­ნოო. სამ­წუ­ხა­როდ, ბევ­რჯერ მი­ვი­ღე ტრავ­მა და ოთხი ოპე­რა­ცი­აც გა­და­ვი­ტა­ნე, რა­მაც ძა­ლი­ან იმოქ­მე­და ჩემს კა­რი­ე­რა­ზე. მა­გა­ლი­თად, ია­პო­ნი­ის ოლიმ­პი­ა­დამ­დე ერთი თვით ადრე და­ვე­ცი და ფე­ხის ძვა­ლი გა­მებ­ზა­რა. წე­სით, ორ თვეს მა­ინც უნდა და­მეს­ვე­ნა, მაგ­რამ მწვრთნე­ლებ­მა ფაქ­ტობ­რი­ვად, ლო­გი­ნი­დან ამა­ყე­ნეს და ოლიმ­პი­ა­და­ზე წა­მიყ­ვა­ნეს. ძა­ლი­ან მტკი­ო­და ფეხი და მიმ­ტყუ­ნა კი­დეც - მთე­ლი ტრა­სა გა­ვი­ა­რე და ბოლო მო­მენ­ტში წა­ვი­ქე­ცი. 2002 წლის­თვის უკვე კარგ ფორ­მა­ში ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ წლის მი­წუ­რულს ავ­სტრი­ა­ში, ერთ-ერთ შე­ჯიბ­რე­ბა­ზე ლატ­ვი­ე­ლი გო­გო­ნა და­მე­ჯა­ხა და ფეხი მო­ვი­ტე­ხე. იქვე გა­მი­კე­თეს ოპე­რა­ცია და ჩე­მებს მხო­ლოდ მერე შე­ვა­ტყო­ბი­ნე. ერთხელ იტა­ლი­ა­ში მო­ვი­ტე­ხე ფეხი და იქ ჩა­მი­ტარ­და ოპე­რა­ცია. მე­სა­მე ოლიმ­პი­ა­და­ზეც უნდა გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი, მაგ­რამ ერთ-ერთ ვარ­ჯიშ­ზე ნა­ო­პე­რა­ცი­ებ ფეხ­ზე მყე­სი გა­მი­წყდა. მოკ­ლედ, ხი­ფა­თი­ა­ნი ვი­ყა­ვი და ოლიმ­პი­ა­დებ­ზე ჩემი წა­რუ­მა­ტებ­ლო­ბის მი­ზე­ზიც ეს იყო. მერე სა­ბო­ლო­ოდ და­ვემ­შვი­დო­ბე სპორ­ტს. სა­ქარ­თვე­ლოს სამ­თო-სა­თხი­ლა­მუ­რო ფე­დე­რა­ცი­ა­ში მწვრთნე­ლო­ბა შე­მომ­თა­ვა­ზეს, მაგ­რამ ჩემი პა­ტა­რა ვა­ჟის გამო უარი ვთქვი. ახლა ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ა­ში ვმუ­შა­ობ და პა­რა­ლე­ლუ­რად, ჩვენს ვებგ­ვერ­დზე მო­თხი­ლა­მუ­რე­ე­ბის შე­სა­ხებ სტა­ტი­ებს ვწერ. გარ­და ამი­სა, ორი თვეა, ტე­ლე­არხზე - "სილ­ქსპორტ" სა­თხი­ლა­მუ­რო რე­პორ­ტა­ჟებს ვუ­ძღვე­ბი ივი­კო მა­ხა­რა­ძეს­თან ერ­თად.

ანი­კა:

- მე კი თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბი­ო­ლო­გი­ის ფა­კულ­ტე­ტიც და­ვამ­თავ­რე და თე­ატ­რი­სა და კი­ნოს უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში, კი­ნო­სა­რე­ჟი­სო­რო­ზეც ვსწავ­ლობ­დი. სამ­წუ­ხა­როდ, ეს უკა­ნას­კნე­ლი ვე­რა­ფერ­ში გა­მო­ვი­ყე­ნე. სა­მა­გი­ე­როდ, ევ­რო­პულ სკო­ლა­ში ბი­ო­ლო­გი­ას ვას­წავ­ლი და ჩემი საქ­მე - პე­და­გო­გო­ბა ძა­ლი­ან მიყ­ვარს. თე­ქა­ზე მუ­შა­ო­ბაც შე­ვის­წავ­ლე. სწავ­ლის ფული მუხ­რან­მა გა­და­მი­ხა­და. მისი თან­დას­წრე­ბით ვა­მუ­შა­ვებ­დი ხოლ­მე მა­ტყლს და ვღე­ბავ­დი, ის კი დიდი ინ­ტე­რე­სით მა­დევ­ნებ­და თვალს. ერთხელ ფა­ჩუ­ჩე­ბი გა­ვუ­კე­თე და ძა­ლი­ან მო­მი­წო­ნა. თე­ქით ნა­ხა­ტებს, ჩან­თებს, ფა­ჩუ­ჩებს, სა­თა­მა­შო­ებ­სა და სხვა­დას­ხვა აქ­სე­სუ­არს ვამ­ზა­დებ. ნა­მუ­შევ­რებ­ზე სხვა­დას­ხვა იერ­სა­ხე, გა­მო­მე­ტყვე­ლე­ბა გა­მომ­ყავს. ში­გა­და­შიგ რამ­დე­ნი­მე ჟი­ლე­ტი და ქვე­და­ბო­ლოც გა­მი­კე­თე­ბია. თან, მარ­ცხე­ნა ხე­ლით ვმუ­შა­ობ, წე­რით კი - მარ­ჯვე­ნა­თი ვწერ. ალ­ბათ ცა­ცია ვი­ყა­ვი და ბავ­შვო­ბა­ში მარ­ჯვე­ნა­თი წერა მა­ი­ძუ­ლეს (იცი­ნის). პერ­სო­ნა­ლუ­რი გა­მო­ფე­ნა არას­დროს მო­მი­წყვია - იმ­დე­ნი ნა­მუ­შე­ვა­რი გა­ვა­ჩუ­ქე, სა­გა­მო­ფე­ნოდ აღარ დამ­რჩა. სა­მა­გი­ე­როდ, სკო­ლა­ში გა­მიხ­სნეს თე­ქის წრე და ბავ­შვებს თე­ქა­ზე მუ­შა­ო­ბას ვას­წავ­ლი, მათ გა­მო­ფე­ნებს ვა­წყობთ. კი­დევ, საქ­ველ­მოქ­მე­დო აქ­ცი­ე­ბიც გვაქვს.

სოფო:

- მუხ­რა­ნი იდე­ა­ლუ­რი ადა­მი­ა­ნი იყო ჩემ­თვის. მისი შვი­ლიშ­ვი­ლო­ბა დიდი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბაა და ამით არ­სად მი­სარ­გებ­ლია; არას­დროს გა­მო­მი­ცხა­დე­ბია სა­ხალ­ხოდ, - მუხ­რა­ნის შვი­ლიშ­ვი­ლი ვარ-მეთ­ქი. მხო­ლოდ ერთხელ, რა­ღაც სა­ბუ­თის მო­უ­წეს­რი­გებ­ლო­ბის გამო ჩემს გი­ორ­გის ბაღ­ში რომ არ ტო­ვებ­დნენ. არა­და, ის ანი­კას პა­ტა­რა მუხ­რან­თან ერ­თად მთე­ლი ზა­ფხუ­ლი ელო­და ამ დღეს. ჰოდა, გავმწარ­დი და, - მუხ­რა­ნის შვილ­თაშ­ვი­ლე­ბი არი­ან, მისი გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ გაჩ­ნდნენ-მეთ­ქი, - ვუ­თხა­რი. ამან გაჭ­რა: ორი­ვე და­ი­ტო­ვეს.

ანი­კა:

- მუხ­რა­ნის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ მისი ლექ­სი თით­ქოს მამ­ხნე­ვებს, ძა­ლას მაძ­ლევს. ხში­რად ზე­პი­რად ვამ­ბობ ხოლ­მე და პა­ტა­რა მუხ­რან­საც ვუ­კი­თხავ. ეს ლექ­სი კი თით­ქოს, სულ თან დამ­ყვე­ბა: "დილა გა­თენ­დე­ბა, ვინ იცის, რამ­დე­ნი,/ დღე-ღამე დე­და­მი­წას ას­კდე­ბა ზვირ­თე­ბად./ ვე­ე­ბერ­თე­ლა ცი­ცი­ნა­თე­ლა ქრე­ბა და ინ­თე­ბა,/ ქრე­ბა და ინ­თე­ბა..."

ირმა ხარ­ში­ლა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)