"ჩემი ყველაზე დიდი ყურადღება თქვენკენაა მომართული", - ასე მიმართა არასამთავრობო ორგანიზაცია "მოქალაქის" პრეზენტაციაზე შეკრებილ ჟურნალისტებს პოლიტიკიდან სამოქალაქო სექტორში გადაბარგებულმა ბიძინა ივანიშვილმა. "ორგანიზაცია "მოქალაქის" პირველი დანიშნულება იქნება ის, რომ მედიას ტრენინგებით კვალიფიკაციის ამაღლებასა და სხვა ტიპის გადამზადებაში დაეხმაროს. დამატებით გავარკვევთ, ვის როგორი ფორმით სჭირდება ეს და ვის ექნება სურვილი", - განაცხადა ივანიშვილმა.
როგორც ყოფილმა პრემიერმა აღნიშნა, ასევე დაგეგმილია ახალი ანალიტიკოსების მომზადების დაფინანსება. მისი თქმით, "მოქალაქე", რომელიც ჯერჯერობით, ივანიშვილის ჩათვლით, 7 თანამშრომელს ითვლის, ამ პროცესის ორგანიზატორი იქნება და ყველაფერს გააკეთებს, მისი ჯანსაღად წარმართვისთვის. "მედიასთან შეთანხმებით, მათი საჭიროებისამებრ, დავეხმარებით სხვადასხვა ტიპის გრანტებით, რათა სრულყოფილი ანალიზის საშუალება გვქონდეს. დროულად, ობიექტურად, ხარისხიანად და, რა თქმა უნდა, პროფესიონალურად მიწოდებული ინფორმაცია საზოგადოებას დაეხმარება იმაში, თუ როგორ უნდა ავირჩიოთ და შემდეგ როგორ ვაკონტროლოთ ხელისუფლება".
ბიძინა ივანიშვილის განცხადებით, ზოგჯერ ყველაზე კარგი ანალიტიკოსები და ჟურნალისტები ყველაზე მეტად ტყუიან, ამიტომ მედიის ობიექტურობისა და კვალიფიკაციის დასადგენად "მოქალაქე" პერმანენტულად ჩაატარებს კვლევებსა და მონიტორინგს გაუწევს მედიასაშუალებებს. ივანიშვილის თქმით, მედიის მონიტორინგი საქართველოში მოქმედ ორგანიზაციებს დაევალებათ, თუმცა საზღვარგარეთიდანაც მოიწვევენ სპეციალისტებსა და შესაბამის ორგანიზაციებს. მანვე განაცხადა, რომ არსებობს იდეა, ფონდ "ქართუს" მეშვეობით სიმბოლურად, 50 ათას ლარამდე თანხის ოდენობით, რამდენიმე ახალი არასამთავრობო ორგანიზაცია დაფინანსდეს. "გამოვაცხადებთ დახურულ კონკურსს, ან რაღაც მსგავსს და მის პირობებს გაიგებთ. საჭიროა, რომ რამდენიმე, არა ბევრი, არასამთავრობო დაფუძნდეს შედარებით განსხვავებული არსებული არასამთავრობოებისგან, რამეთუ, როგორც იცით, არასამთავრობო ორგანიზაციების დიდი ნაწილი ფინანსდება და მათი შემოსავლების ძირითად წყაროს ეს წარმოადგენს... ახალ ორგანიზაციებში კი თავად არასამთავრობო სექტორი არ უნდა იყოს მათი მთავარი შემოსავლის წყარო, აქ მთავარი იქნება მოქალაქეობრივი აქტიურობა, ხოლო ახალი ორგანიზაციების ინიციატორების შემოსავლის წყარო პროფესია და ძირითადი საქმიანობა უნდა იყოს. გვინდა, რომ ასეთი ხალხისგან შეიქმნას რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც ჩვენს წესდებაში მოცემულ მრავალმხრივ მიმართულებებს განავითარებს და საზოგადოებას დაეხმარება, რასაც ჩვენ ვერ შევძლებთ. მომავალში თუ დავინახავ, რომ ეს ორგანიზაციები სწორედ იმ მიმართულებით იმუშავებენ, რაც ჩვენს ქვეყანას ევროპულ სივრცეში დაბრუნებაში დაეხმარება და დაიცავენ სტანდარტებს, იმის მიხედვით, თუ რამდენად სწრაფად განვითარდება ეს პროცესი, ჩვენ შეიძლება ერთ ორგანიზაციად, ან რაღაც გაერთიანებად ჩამოვყალიბდეთ", - განაცხადა ბიძინა ივანიშვილმა. მან ასევე აღნიშნა, რომ ერთ-ერთი მსგავსი ორგანიზაცია ყოფილმა პროკურორმა არჩილ კბილაშვილმა უკვე დააფუძნა, რომელიც საზოგადოებას სამართლის მიმართულებით სხვადასხვა ტიპის პროექტების დამუშავებაში დაეხმარება. ივანიშვილის თქმით, ახალი ორგანიზაციის ყურადღების ცენტრში ასევე იქნება ეკონომიკა, "რადგან სამოქალაქო საზოგადოების ხერხემალი მაღალპროფესიული, დასაქმებული მოქალაქეა, რომელსაც შეუძლია საკუთარი შემოსავლით ღირსეულად არჩინოს ოჯახი".
ის, რომ ასპარეზზე ჩნდება ახალი და ძლიერი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელსაც მკვეთრად ჩამოყალიბებული მიზნები და ამოცანები აქვს და რაც მთავარია, აქვს დაფინანსების ძლიერი წყარო, ბუნებრივია, მხოლოდ მისასალმებელია. მის მნიშვნელობას ზრდის ის, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი ივანიშვილია. თუმცა ისიც უნდა ვთქვათ, რომ "მოქალაქეს" სამოქალაქო სექტორის ფლანგზე საკმაოდ ბევრი გამოწვევა ელოდება.
დღეს არასამთავრობო სექტორი ძალიან ბევრი სხვადასხვა მიმართულების არასამთავრობო ორგანიზაციას მოიცავს. როდესაც ივანიშვილმა სამოქალაქო სექტორში წასვლის თაობაზე განაცხადა, ბევრ მათგანში გაჩნდა მოლოდინი, რომ მათთვის დაფინანსების ახალი წყარო გაჩნდებოდა. როგორც პირველი პრესკონფერენციიდან გამოჩნდა, ბიძინა ივანიშვილი დღეს მოქმედ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან არ გეგმავს ფინანსური კუთხით თანამშრომლობას. გარდა ამისა, უკვე მოქმედმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა მიიღეს მძლავრი კონკურენტი "მოქალაქის" სახით და მიიღებენ მომავალში იმ არასამთავრობოების სახით, რომელთა დაარსებასაც ივანიშვილი ხელს შეუწყობს. შესაბამისად, არ არის გამორიცხული, რომ ამან უკვე არსებული არასამთავრობოების უკმაყოფილება გამოიწვიოს და შესაძლოა,
ბიძინა ივანიშვილი და მისი ორგანიზაცია მათი კრიტიკის ობიექტად იქცნენ (ამის პირველი ნიშნები მაშინ გაჩნდა, როდესაც რამდენიმე თვის წინ ივანიშვილმა არასამთავრობოს შექმნა დააანონსა).
კიდევ ერთი გამოწვევა იმაში მდგომარეობს, რომ ივანიშვილმა და მისმა ორგანიზაციამ უნდა დაიცვან ხელისუფლებისგან დისტანცია და იქცნენ მთავრობის ყველაზე ობიექტურ და პირუთვნელ კრიტიკოსებად, რასაც ელის საზოგადოება. ზოგადად, საზოგადოების პოლიტიკური განწყობებიც ნამდვილად იქნება დამოკიდებული ბიძინა ივანიშვილზე. სხვათა შორის, პრესკონფერენციაზე მას ლამის კვლავ ხელისუფლების წარმომადგენლის როლში მოუხდა ყოფნა და პასუხის გაცემა ჟურნალისტების კითხვებზე იმ პერიოდში მომხდარ ამბებზეც, როდესაც ის უკვე აღარ იყო ხელისუფლებაში. საქმე ისაა, რომ დღევანდელ ხელისუფლებაში მყოფი ადამიანების მოხვედრა ქვეყნის სათავეში პირდაპირ უკავშირდება ბიძინა ივანიშვილს. შესაბამისად, იმაზე, იქნება თუ არა ობიექტური "მოქალაქე" ხელისუფლების საქმიანობის შეფასებისას, მნიშვნელოვანწილად დამოკიდებულია იმ გეგმების განხორციელება, რასაც ივანიშვილი სამოქალაქო სექტორში გეგმავს.
ერთი საკითხიც: როდესაც ჯერი ახალ არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფუძნებაზე, მათ დაფინანსებაზე, ამ ორგანიზაციების მმართველი რგოლის შერჩევაზე თუ სხვა პროექტების განხორციელებაზე მიდგება, ალბათ, აუცილებელია, რომ პროცესში უშუალოდ მონაწილეობდეს ბიძინა ივანიშვილი. სხვა შემთხვევაში შესაძლოა, გაჩნდეს ეჭვები დაფინანსების განაწილების მიზნობრიობასა და სამართლიანობასთან დაკავშირებით. ივანიშვილის ამ პროცესში მონაწილეობა იქნება გარანტია, რომ ამ თვალსაზრისით კითხვები არ გაჩნდეს.
რაც შეეხება მედიის მონიტორინგს - ალბათ, არ იქნება გასაკვირი, რომ გარკვეული მედიასაშუალებები, რომელთა ობიექტურობასთან და კვალიფიკაციასთან დაკავშირებით "მოქალაქეს" კითხვები ექნება, გაააქტიურებენ ივანიშვილისა და მისი არასამთავრობო ორგანიზაციების კრიტიკას. იგივე შეიძლება ითქვას ექსპერტთა ნაწილზეც, რომლებიც ივანიშვილის მიერ წასახალისებელთა სიაში არ აღმოჩნდებიან.
ასევე, ივანიშვილი, როგორც არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელი, შეტევას პოლიტიკური ფლანგიდანაც უნდა ელოდოს. კერძოდ, ის, ფაქტობრივად, ერთნაირად აკრიტიკებს როგორც "ნაციონალურ მოძრაობას", ისე სხვა ოპოზიციურ პარტიებს. ასე რომ, "მოქალაქის" ხელმძღვანელი უნდა ელოდოს, რომ თითოეულ მის ნაბიჯს რბილად რომ ვთქვათ, კრიტიკა მოჰყვება როგორც "ნაციონალური მოძრაობისგან", ისე სხვა ოპოზიციური პარტიებისგან.
კიდევ მრავალი გამოწვევის ჩამოთვლა შეგვიძლია, თუმცა მათგან უმთავრესი, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ივანიშვილის მიერ ხელისუფლების საქმიანობის ობიექტურად შეფასებაა. თუ "მოქალაქე" ყველა გამოწვევას გაუმკლავდა, შესაძლოა, საქართველოში ნამდვილად მოხდეს სამოქალაქო ევოლუცია, რაც ქვეყანას ნამდვილად წაადგება.
სანდრო თვალჭრელიძე, ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში: ჩემი აზრით, პირველად ქართულ სივრცეში გამოჩნდა არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც გრანტებს კი არ იღებს, არამედ თვითონ გასცემს, გარკვეულ პროექტებს დააფინანსებს სხვადასხვა პრობლემური მიმართულებით; ამ თვალსაზრისით, ეს არის პირველი მიუკერძოებელი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც გააკეთებს არა იმას, რასაც დონორი უკვეთს, არამედ იმას, რასაც თვითონ ჩათვლის საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვნად, საჭიროდ. ვფიქრობ, ყველა ჩვენგანის, ვინც თავს სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლად მივიჩნევთ, ვალია, ამ ორგანიზაციას მხარში ამოვუდგეთ.
ვახტანგ ძაბირაძე (ექსპერტი): წინასწარ უფრო დიდი მოლოდინი მქონდა, ვიდრე პრესკონფერენციაზე გახმოვანებული იდეები იყო, ამ იდეებზე ივანიშვილს ადრეც უსაუბრია. Aასევე ველოდი, რომ თანამოაზრეების ჯგუფის პრეზენტაცია შედგებოდა და არა პრესკონფერენცია, რაც მეტი პროგნოზირების საშუალებას მოგვცემდა. გამოიკვეთა გარკვეული საკითხები, რაც ჩვენი საზოგადოებისთვის მართლაც პრობლემურია, მათ შორის მედიამონიტორინგთან, ექსპერტებთან დაკავშირებით, თუმცა, გაუგებარია, როგორ უნდა განხორციელდეს ეს. ჩემი აზრით, თუ ორგანიზაციის მიზანია მედია ნაკლებად ყვითელი იყოს, შეუძლია თვითონ შექმნას გაზეთი თუ სხვა მედიასაშუალება, ასევე, პროფესიონალი ჟურნალისტების გაზრდას შეუწყოს ხელი, ეს ექსპერტებსაც ეხება. თუ ახალი ანალიტიკოსების გაზრდა სურთ, შესაბამისი სპეციალობების დაფინანსება, სტიპენდიების დანიშვნაა საჭირო ან ეგებ სასწავლო ცენტრის გახსნა იგეგმება? Mმიუხედავად ამისა, ივანიშვილის შემოსვლა სამოქალაქო სექტორში ახალი იმპულსის მიმცემი იქნება, თუმცა, გაუჭირდება აქ ისეთივე უპირობო ლიდერი იყოს, როგორც პოლიტიკაში.
კახა კახიშვილი: კარგია, რომ რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია შეემატება სამოქალაქო სექტორს; იქნება თუ არა "მოქალაქე" ქმედითი, რამდენად შეძლებს ობიექტურად და მიუკერძოებლად შეაფასოს ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენები, როგორ ანალიზს, ხედვას შესთავაზებს საზოგადოებას - ამას დრო გვიჩვენებს. ეჭვი არ მეპარება, რომ ივანიშვილს უნდა კარგი გააკეთოს ქვეყნისთვის, თუმცა, პირველივე კრიზისული სიტუაციისას გამოჩნდება, რამდენად ობიექტური იქნება მისი ორგანიზაცია.
ნათია დოლიძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)