ბავ­შვო­ბა­ში, როცა "კუ­კარ­ა­ჩას" ვუ­ყუ­რებ­დი, მურ­ტა­ლო­სი ძა­ლი­ან მე­ში­ნო­და. მა­შინ ჟურ­ნა­ლის­ტო­ბა­ზე არ ვფიქ­რობ­დი და ვერც ის წარ­მო­მედ­გი­ნა, წლე­ბის შემ­დეგ მურ­ტა­ლოს ოჯახ­ში თუ ვეს­ტუმ­რე­ბო­დი. ახლა, როცა ამ ამ­ბავს ზაზა კო­ლე­ლიშ­ვილს ვუყ­ვე­ბი, გა­ო­ცე­ბუ­ლი მე­კი­თხე­ბა: - მარ­თლა? ე.ი. კარ­გად მი­თა­მა­ში­აო... ვიდ­რე ჩემ მიერ შე­თა­ვა­ზე­ბულ წი­ნა­და­დე­ბებს და­ას­რუ­ლებ­და, იმ ფილმზე მოგ­ვი­თხრო, რომ­ლის სცე­ნარ­ზეც მის­მა მე­უღ­ლემ - ნა­თია გო­გო­ჭურ­მა იმუ­შა­ვა და რო­მე­ლიც გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის ხსოვ­ნას ეძღვნე­ბა.

- წელს გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის და­ბა­დე­ბი­დან 60 წელი შეს­რულ­დე­ბა. არ ვიცი, კულ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტრო რამ­დე­ნად და­მიდ­გე­ბა გვერ­დით, მაგ­რამ ძა­ლი­ან მინ­და, ეს თა­რი­ღი ღირ­სე­უ­ლად აღ­ვნიშ­ნოთ და მისი მო­თხრო­ბე­ბის მი­ხედ­ვით, სპექ­ტაკ­ლი და­იდ­გას. ფილ­მის სცე­ნა­რიც მზად არის. მას "სუ­ლის პე­პე­ლა" და­ვარ­ქვით. მოქ­მე­დე­ბა ერთ სო­ფელ­ში ხდე­ბა, სა­დაც გო­დერ­ძის მო­თხრო­ბე­ბის გმი­რე­ბი იყ­რი­ან თავს... კი­დევ ერთ პრო­ექ­ტზე ვფიქ­რობ: კარ­გი იქ­ნე­ბა, რე­გი­ო­ნუ­ლი კულ­ტუ­რის სახ­ლე­ბი­სა და კი­ნოს რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის ფონ­დი თუ და­არ­სდე­ბა. ეს პრო­ექ­ტი რე­გი­ო­ნებს მთლი­ა­ნად გა­მო­ა­ცო­ცხლებს. ამ თე­მა­ზე შე­სა­ბა­მის უწყე­ბებ­ში უკვე იცი­ან. ახლა ყვე­ლა­ფე­რი მათ კე­თილ ნე­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. თან­ხე­ბის მო­ზიდ­ვა უმე­ტე­სად, უცხო­უ­რი ფონ­დე­ბი­დან მოხ­დე­ბა. ამ თე­მა­ზე ვრცლად მო­მა­ვალ­ში ვი­ლა­პა­რა­კოთ.

- და­ბა­დე­ბის თა­რი­ღი...

- ...1957 წლის 11 იან­ვა­რი.

- ბავ­შვო­ბა­ში მინ­დო­და გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი...

- ...მე­ხან­ძრე, კოს­მო­ნავ­ტი, მხატ­ვა­რი და მო­ქან­და­კე - მა­შინ ამ ჩა­მო­ნათ­ვალ­ში მსა­ხი­ო­ბო­ბა არ შე­დი­ო­და, მაგ­რამ ამ პრო­ფე­სი­ი­სად­მი ინ­ტე­რე­სი რომ არ მქო­ნო­და, წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლიც იყო. ბო­ლოს და ბო­ლოს, მე ხომ მსა­ხი­ო­ბე­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში გა­ვი­ზარ­დე და კი­ნო­ში თა­მაშ­ზე ვოც­ნე­ბობ­დი. ეს ოც­ნე­ბა ამის­რულ­და. მხატ­ვრო­ბა და ქან­და­კე­ბა ჩემი ყვე­ლა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი გა­ტა­ცე­ბა იყო. თენ­გიზ აბუ­ლა­ძის "ნატ­ვრის ხემ" გან­სა­ზღვრა ის, რომ კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ა­ში უნდა წავ­სუ­ლი­ყა­ვი. გა­მი­მარ­თლა, ძა­ლი­ან დიდი რე­ჟი­სო­რე­ბის გვერ­დით მო­მი­წია მუ­შა­ო­ბამ. მათ­გან ბევ­რი რამ ვის­წავ­ლე, დიდი სკო­ლა გა­ვი­ა­რე.

- ჩემ­ზე ამ­ბო­ბენ...

- ...კა­ცი­აო. ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ამ­ბო­ბენ, - მყვი­რა­ლა და გრი­ა­ლა­აო.

- ჩემს წარ­მა­ტე­ბა­ში ყვე­ლა­ზე დიდი წვლი­ლი მი­უ­ძღვის...

- ...ოჯახს, ბი­ძა­ჩემ­სა და მე­უღ­ლეს.

- ცხოვ­რე­ბას თა­ვი­დან რომ ვი­წყებ­დე...

- ...ალ­ბათ არა­ფერს შევ­ცვლი­დი.

- ბედ­ნი­ე­რი ვარ, რომ...

- ...ასე­თი კარ­გი ოჯა­ხი მყავს.

- თვი­სე­ბა, რო­მე­ლიც ჩემ­ში ყვე­ლა­ზე მე­ტად მომ­წონს...

- ...ერ­თგუ­ლი ვარ.

- რო­მე­ლიც არ მომ­წონს და ვცდი­ლობ, გა­მო­ვას­წო­რო...

- ...ჩემი ამ უარ­ყო­ფი­თი თვი­სე­ბის შე­სა­ხებ მთელ­მა ქვე­ყა­ნამ იცის და ამის გა­მოს­წო­რე­ბას არც ვცდი­ლობ. ვინც არ იცის, და­ვა­კონ­კრე­ტებ: და­ლე­ვა მიყ­ვარს.

- ღვი­ნო...

- ...დუ­დუ­კი, ქა­ლე­ბი (იცი­ნის). ღვი­ნის გემო ბოლო წლებ­ში გა­ვი­გე. გვი­ან მივ­ხვდი, ღვი­ნით თრო­ბის სი­ლა­მა­ზე, ხიბ­ლი რა­შია და - რა არის ლო­თო­ბა. ვის­კი და არა­ყი მიყ­ვარს. ღვი­ნის სა­ხე­ო­ბე­ბი­დან ევ­რო­პუ­ლი წე­სით დამ­ზა­დე­ბულს გა­მო­ვარ­ჩევ­დი. მცოდ­ნე გლე­ხის და­ყე­ნე­ბუ­ლი ოჯა­ხუ­რი ღვი­ნოც კარ­გია და სა­ფე­რა­ვიც.

- დაშ­ვე­ბულ შეც­დო­მებს...

- ...სა­კუ­თარ თავს ვაბ­რა­ლებ.

- დათ­მო­ბა შე­მიძ­ლია, თუ...

- ...და­სათ­მო­ბია. ზო­გა­დად ვერ ვი­ტყვი, რომ დი­დად დამთმო­ბი გახ­ლა­ვართ, მაგ­რამ როცა ვიცი, მტყუ­ა­ნი ვარ, ბო­დი­შის მოხ­დაც შე­მიძ­ლია.

- როცა მო­მა­ვალ­ზე ვფიქ­რობ...

- ...გული მი­კან­კა­ლებს, რად­გან არ ვიცი, მო­მა­ვალ­ში რა იქ­ნე­ბა. წე­სით, ბევ­რი შვი­ლიშ­ვი­ლის გა­რე­მოც­ვა­ში უნდა ვი­ცხოვ­რო, არა? მაგ­რამ არა­ვინ იცის, წინ რა გვე­ლის. მას მერე, რაც ასაკ­ში შე­ვე­დი, მო­მავ­ლის მე­ში­ნია. არ მინ­და, სხვი­სი ხე­ლის შემ­ყუ­რე ვიყო ან მო­ხუ­ცე­ბულ­თა თავ­შე­სა­ფარ­ში მოვ­ხვდე.

- ვიბ­ნე­ვი, როცა...

- ...ყუ­რა­დღე­ბის ცენ­ტრში ვხვდე­ბი, როცა უცხო გა­რე­მო­ში ვარ და კომ­პლი­მენ­ტებს მე­უბ­ნე­ბი­ან. სა­ჯა­როდ შე­ქე­ბა არ მიყ­ვარს. ჯერ ისე­თი არა­ფე­რი გა­მი­კე­თე­ბია... მაგ­რამ ქარ­თვე­ლებ­მა ხომ ადა­მი­ა­ნის ძა­გე­ბაც და ქე­ბაც გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლად ვი­ცით.

- ამ წუთ­ში ძა­ლი­ან მინ­და ვიყო...

- ...გა­და­სა­ღებ მო­ე­დან­ზე. მი­ღებ­დნენ თუ ვი­ღებ­დე? - ერთი მე­ო­რეს ხელს არ უშ­ლის. მთა­ვა­რია, იქ ვიყო და ხელ­ფა­სი მქონ­დეს.

- როლი, რო­მელ­ზეც ყვე­ლა­ზე დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვი­მუ­შა­ვებ­დი...

- ...ნე­ბის­მი­ერ როლ­ზე სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვი­მუ­შა­ვებ­დი - დრა­მა­ტუ­ლი­დან და­წყე­ბუ­ლი, კო­მე­დი­ით დამ­თავ­რე­ბუ­ლი. მთა­ვა­რია, სა­მუ­შაო იყოს. როცა ადა­მი­ა­ნი საყ­ვა­რელ საქ­მეს აკე­თებს, ენერ­გი­ით ივ­სე­ბა.

- წო­ნას­წო­რო­ბი­დან ჩემი გა­მოყ­ვა­ნა შე­უძ­ლია...

- ...უმა­დუ­რო­ბას, უზ­რდე­ლო­ბას. მე­ზა­რე­ბა, როცა მა­თხოვ­რის როლ­ში გა­მოვ­დი­ვარ. წარ­მო­იდ­გი­ნე, შენ გინ­და საქ­მე აკე­თო და ვი­ღა­ცას ფეხ­ზე ჰკი­დი­ხარ, არა­და, გუ­შინ ის შენი თა­ნა­მებ­რძო­ლი იყო, მაგ­რამ დღეს მან­და­ტი აქვს და აღა­რა­ფე­რი აინ­ტე­რე­სებს.

- ეს თქვე­ნი რე­ა­ლო­ბაა?

- დიახ.

- გული ბევრ ვინ­მე­ზე გწყდე­ბათ?

- მწყდე­ბა, თუმ­ცა ჯერ ამა­ზე ლა­პა­რა­კი არ მინ­და. მეს­მის, რომ ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად ვე­რას­დროს იქ­ნე­ბა, რად­გან ეს ცხოვ­რე­ბა ერთი დიდი ორომ­ტრი­ა­ლია, მაგ­რამ იმ ნდო­ბას, რო­მე­ლიც კონ­კრე­ტულ პი­როვ­ნე­ბებს სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ არ­ჩევ­ნებ­ზე გა­მო­უ­ცხა­და, ძა­ლი­ან დიდი გაფრ­თხი­ლე­ბა სჭირ­დე­ბა. ნდო­ბის მო­პო­ვე­ბა­ზე რთუ­ლი და და­კარ­გვა­ზე იოლი არა­ფე­რია.

- მე­ზა­რე­ბა...

- ...უსაქ­მუ­რო­ბა, ტახ­ტზე წოლა...

- მე ვარ შე­უმ­დგა­რი...

- ...მო­ქან­და­კე, ბიზ­ნეს­მე­ნი.

- ცხოვ­რე­ბას ვი­ლა­მა­ზებ...

- ...აღარ ვი­ლა­მა­ზებ, ფარ­თოდ გა­ხე­ლი­ლი თვა­ლე­ბით ვუ­ყუ­რებ; რე­ა­ლო­ბას აღ­ვიქ­ვამ და არა­ფერს ვი­გო­ნებ.

- სიყ­ვა­რუ­ლი ეს...

- ...(ხელს მე­უღ­ლის­კენ - ნა­თია გო­გო­ჭუ­რის­კენ იშ­ვერს) ეს არის.

- როცა შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ვარ...

- ...დღე­საც შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი ვარ. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ სა­ო­ცა­რი შვი­ლე­ბი და შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი მყავს, ნა­თია ჩემ გვერ­დით რომ არ იყოს, ცხოვ­რე­ბას ფასი არ ექ­ნე­ბო­და. ჩვენ ერ­თმა­ნე­თის­გან ბევ­რი რამ ვის­წავ­ლეთ. ერ­თმა­ნეთს ვუფრ­თხილ­დე­ბით და ერ­თურთს ყო­ველ­დღე ისეთ რა­მეს ვე­უბ­ნე­ბით, რომ სიყ­ვა­რუ­ლის ახ­სნა გა­მო­დის. ორი­ვეს უზარ­მა­ზა­რი სურ­ვი­ლი გვაქვს, რა­ღაც ვა­კე­თოთ.

- ჩემი კარგ ხა­სი­ათ­ზე და­ყე­ნე­ბა ყო­ველ­თვის შე­უძ­ლია...

- ...სიმ­ღე­რას, "ფრთი­ან სი­ტყვას", ადა­მი­ა­ნის გა­მო­ხედ­ვას. ძა­ლი­ან დიდ მნიშ­ვნე­ლო­ბას ვა­ნი­ჭებ ამინდს და იმა­საც, თუ რა ფრა­ზა მეს­მის გაღ­ვი­ძე­ბი­სას, რო­გორ იწყე­ბა ოჯახ­ში დილა...

- ჩემი ყვე­ლა­ზე დიდი სი­სუს­ტე...

- ...ბევ­რი სი­სუს­ტე მაქვს: კარ­გი გა­გე­ბით სი­სუს­ტეა ოჯა­ხი და შვი­ლე­ბი; ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი სი­სუს­ტეა ხან­და­ხან ბო­ჰე­მა­ში "გა­დახ­ტო­მა", გა­გი­ჟე­ბა და ქე­ი­ფი; ჩემი სი­სუს­ტეა ისიც, რომ სა­კუ­თარ საქ­მეს ვერ ვა­კე­თებ.

- ხში­რად მსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ...

- ...რა­ტომ არ მი­რე­კავ? რა­ტომ არ მო­დი­ხარ? - ეს უყუ­რა­დღე­ბო­ბის ბრა­ლი არ არის. მე დღე­სას­წა­უ­ლე­ბის მო­წყო­ბა მიყ­ვარს. ზოგ­ჯერ ეპა­ტა­ჟუ­რიც ვყო­ფილ­ვარ.

- ვუფრ­თხილ­დე­ბი...

- ...სიყ­ვა­რულს, ოჯახს, ურ­თი­ერ­თო­ბებს...

- ვე­რაფ­რით წარ­მო­ვიდ­გენ­დი...

- ...რომ უსაქ­მოდ ვიქ­ნე­ბო­დი.

- ცრუ­მორ­წმუ­ნე არ ვარ, მაგ­რამ...

- ..მთვა­რეს ფულს "ვუჩ­ვე­ნებ" ხოლ­მე; მა­რი­ლი რომ და­იყ­რე­ბა, წყალს ვას­ხამ, - ეს ყვე­ლა­ფე­რი ბავ­შვო­ბი­დან მომ­ყვე­ბა.

- დღემ­დე ვე­რაფ­რით ვის­წავ­ლე...

- ...ვა­ზე­ლი­ნის გა­მო­ყე­ნე­ბა. ბევ­რმა ის­წავ­ლა და თით­ქოს, ამას გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ნი­ჭიც არ სჭირ­დე­ბა, მაგ­რამ მე ვერ ვის­წავ­ლე და ზუს­ტად ვიცი, ისე მოვ­კვდე­ბი, ვერც ვის­წავ­ლი.

- მე­ში­ნია...

- ..."სი­ცი­ვი­სა, ზამ­თარ­ში რომ იცის". ადა­მი­ა­ნებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­ფუ­ჭე­ბის მე­ში­ნია! რომ დავ­ფიქ­რდე­ბი ხოლ­მე, სიკ­ვდი­ლის მე­ში­ნია, მაგ­რამ მა­ინ­ტე­რე­სებს...

- ძა­ლი­ან ბევ­რი ფული რომ მქონ­დეს...

- ...ფილ­მებს გა­და­ვი­ღებ­დი, ვა­ლებს გა­ვის­ტუმ­რებ­დი და ბევრ სი­კე­თეს გა­ვა­კე­თებ­დი.

- რამ­დე­ნიც უნდა გა­და­მი­ხა­დონ...

- "არ გავცვლი სალ­სა კლდე­ებ­სა, საყ­ვა­რელ სამ­შობ­ლო­ზე­და".

- ვე­რა­ვინ მა­ი­ძუ­ლებს...

- ...სა­კუ­თა­რი სინ­დი­სის წი­ნა­აღ­მდეგ ვი­მოქ­მე­დო.

- და­რი­გე­ბა, რო­მე­ლიც არას­დროს და­მა­ვი­წყდე­ბა...

- ...ერთხელ დე­დამ მი­თხრა: "ნუ ჩამ­წუ­ხარ­დე­ბი წარ­სულ­ზე დარ­დით, წინ იყუ­რე".

- და­ბო­ლოს, გე­ტყვით...

- ...გო­დერ­ძი ჩო­ხელს ერთი მო­თხრო­ბა აქვს, რო­მელ­საც "თუში" ჰქვია (ჩო­ხე­ლის მო­თხრო­ბე­ბის კრე­ბუ­ლი მო­აქვს და მი­კი­თხავს): "...ზა­ფხუ­ლო­ბით თუ­შე­ბი დიდ­ხანს ეძ­ლე­ვი­ან ლხინს, იხ­დი­ან დღე­ო­ბებს, დღეს რომ და­ნოს­შია დღე­ო­ბა, ხვალ - ფარსმა­ში, ზეგ - გი­რევ­ში, მერე - დარ­თლო­ში, შე­ნა­ქო­ში, ჩი­ღო­ში და ასე გა­დაბ­მუ­ლად ერ­თი­მე­ო­რის მი­ყო­ლე­ბით.

სწო­რედ ასეთ დღე­ო­ბებ­ში გა­ვი­ცა­ნი ერთი უც­ნა­უ­რი თუში. და­ნო­ში ვის­ხე­დით წყა­რო­ზე და ვდღე­სას­წა­უ­ლობ­დით. ფერ­დობ­ზე ერთი ახალ­გაზ­რდა თუში ჩვენ­კენ მო­ა­ჭე­ნებ­და ცხენს. მო­ვი­და, ჩვენ­გან მო­შო­რე­ბით უცებ შე­ა­ყე­ნა და ხმა­მაღ­ლა შე­მოგ­ვძა­ხა:

- ნუ გე­ში­ნი­ათ, ხალ­ხო, კაცი სა­ნამ ცო­ცხა­ლია, არ მოკ­ვდე­ბა!

მერე სწრა­ფად შე­აბ­რუ­ნა ცხე­ნი და გა­ა­ჭე­ნა. მის­მა შე­ძა­ხილ­მა უფრო მეტი მხი­ა­რუ­ლე­ბა შე­მა­ტა თუ­შებს და უფრო გა­ლაღ­დნენ, გა­ა­ჩა­ღეს ცეკ­ვა-თა­მა­ში.

შემ­დეგ დღე­ებ­შიც ხა­ტო­ბე­ბის დროს, სა­ი­დან­ღაც უცებ მო­ა­ჭე­ნებ­და ხოლ­მე ის თუში ცხენს, ყალ­ყზე შე­ა­ყე­ნებ­და და იმე­დი­ა­ნად დაგ­ვძა­ხებ­და:

- ნუ გე­ში­ნი­ათ, ხალ­ხო, კაცი სა­ნამ ცო­ცხა­ლია, არ მოკ­ვდე­ბა!

და ლა­ღობ­დნენ თუ­შე­ბი...

მე კი, როცა გა­მი­ჭირ­დე­ბა, იმ­წუ­თას ის ცხე­ნო­სა­ნი თუში ამო­მიხ­ტე­ბა ხოლ­მე მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში და ნა­ხევ­რად ხუმ­რო­ბით, იმე­დი­ან ხმა­ზე დამ­ძა­ხებს:

- ნუ გე­ში­ნია, კაცი სა­ნამ ცო­ცხა­ლია, არ მოკ­ვდე­ბა!"

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)