მაია ხა­რა­ზიშ­ვი­ლი 1985 წელს, სრუ­ლი­ად ჯან­მრთე­ლი მო­ევ­ლი­ნა ქვეყ­ნი­ე­რე­ბას, მაგ­რამ რო­გორც დე­და­მი­სი, ქალ­ბა­ტო­ნი ნა­ტა­ლია კო­ბი­აშ­ვი­ლი ამ­ბობს, - ექი­მე­ბის და­უ­დევ­რო­ბის გამო, გო­გო­ნა სა­მუ­და­მოდ მი­ე­ჯაჭ­ვა სა­წოლს. ის ახლა 28 წლის გახ­ლავთ და სულ რა­ღაც 5 კი­ლოგ­რა­მამ­დე იწო­ნის. მას ისე­თი­ვე მოვ­ლა სჭირ­დე­ბა, რო­გო­რიც ჩვილს. თა­ნაც, მის­თვის ხე­ლის მო­კი­დე­ბაც კი დიდ რისკთან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, რად­გა­ნაც გო­გო­ნას ძვლე­ბი იო­ლად იმ­სხვრე­ვა.

- მა­ი­კო სრუ­ლი­ად ჯან­მრთე­ლი მო­ევ­ლი­ნა ქვე­ყა­ნას. ის 4 კი­ლო­სა და 600 გრამს იწო­ნი­და. 3 თვის რომ გახ­და, ექიმ­მა მი­თხრა, - რძე აღარ ჰყოფ­ნის, და­მა­ტე­ბი­თი საკ­ვე­ბი მი­ე­ციო. ექი­მის რჩე­ვა გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნე და ჩვი­ლის­თვის "სი­მი­ლა­კი" შე­ვი­ძი­ნე. რო­გორც კი ბავ­შვს ეს საკ­ვე­ბი მი­ვე­ცი, სი­ცხემ აუ­წია და ფა­ღა­რა­თი და­ე­წყო. სას­წრა­ფოდ ექიმ­თან წა­ვიყ­ვა­ნე. ხი­ლი­ან­ზე, ბავ­შვთა ინ­ფექ­ცი­ურ­ში და­აწ­ვი­ნეს. მა­ი­კოს უკვე დე­ზინ­ტე­რია ჰქონ­და გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი... ექი­მებ­მა გვი­თხრეს, რომ სინ­ჯი ზურ­გის ტვი­ნი­დან უნდა აე­ღოთ და მეც რა თქმა უნდა, დავ­თან­ხმდი. ვი­ფიქ­რე, - ეტყო­ბა, ბავ­შვის ჯან­მრთე­ლო­ბის­თვის ასე სჯობს-მეთ­ქი. სინ­ჯის აღე­ბი­დან რამ­დე­ნი­მე წუთ­ში მა­ი­კო ერ­თი­ა­ნად მო­წყდა, გაშ­ტე­რე­ბუ­ლი ერთ წერ­ტილ­ში იყუ­რე­ბო­და, კი­დუ­რებს ვე­ღარ ამოძ­რა­ვებ­და. მა­შინ­ვე ექიმ­თან გავ­ვარ­დი და მდგო­მა­რე­ო­ბა ავუხ­სე­ნი, მან კი და­მამ­შვი­და: ბევ­რი მე­დი­კა­მენ­ტი რომ მი­ი­ღო, ამის ბრა­ლია და მალე გა­უვ­ლი­სო... გა­დი­ო­და დრო და ბავ­შვის მდგო­მა­რე­ო­ბა კი­დევ უფრო მე­ტად მძიმ­დე­ბო­და. ერთ დღე­საც, ჩვენ­მა მკურ­ნალ­მა ექიმ­მა პა­ლა­ტა­ში რა­ღაც ფურ­ცე­ლი შე­მო­მი­ტა­ნა და მი­თხრა, - თუ აქ და­მი­წერ, რომ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ბავ­შვი ჯან­მრთე­ლო­ბის მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბით, მო­მაკ­ვდა­ვი შე­მო­იყ­ვა­ნეთ და აქე­დან შინ ჯან­მრთე­ლი ბრუნ­დე­ბით, ახ­ლა­ვე გაგ­წერთ, თუ არა და, კი­დევ კარ­გა ხანს მო­გი­წევთ აქ ყოფ­ნაო. ერთი კვი­რა ექი­მის ამ წი­ნა­და­დე­ბა­ზე ვფიქ­რობ­დი. ბავ­შვს დე­ზინ­ტე­რია აღარ ჰქონ­და, მაგ­რამ უა­რე­სი სჭირ­და, ამი­ტომ მისი მო­თხოვ­ნა არ შე­ვას­რუ­ლე. ბო­ლოს კი, იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი და­მე­წე­რა ის, რა­საც მთხოვ­და. აბა, სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში რამ­დე­ნი ხანი უნდა ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი? თან, ეს ექი­მი ხშირ-ხში­რად მი­მე­ო­რებ­და, რომ მა­ი­კო ამ მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან აუ­ცი­ლებ­ლად გა­მო­ვი­დო­და. სა­ა­ვად­მყო­ფო­დან წა­მო­ვე­დით. ამის შემ­დეგ ორი თვე რომ გა­ვი­და, იმ ექიმ­თან მი­ვე­დი და ვუ­თხა­რი: ბავ­შვი ისევ ცუ­დად არის და რა გა­ვა­კე­თო-მეთ­ქი? ჩემი წე­რი­ლი წინ და­მი­დო და მი­თხრა: აბა, კარ­გად წა­ი­კი­თხეთ, აქ რა და­წე­რეთ, როცა სა­ა­ვად­მყო­ფო­დან მი­დი­ო­დი­თო... გავმწარ­დი და ვუ­თხა­რი: ღმერ­თი გა­და­გიხ­დის სა­მა­გი­ე­როს ამ ცოდ­ვის­თვის-მეთ­ქი.

- შვი­ლი სხვა ექიმ­თან აღარ მი­გიყ­ვა­ნი­ათ?

- რო­გორ არა! ვიდ­რე ჩემი მე­უღ­ლე ცო­ცხა­ლი იყო, მა­ი­კოს­თვის არა­ფე­რი დაგ­ვიკ­ლია. სად არ დაგ­ვყავ­და: მოს­კოვ­ში, კი­ევ­ში, ვილ­ნი­უს­ში. ბავ­შვის მკურ­ნა­ლო­ბა­ზე ყველ­გან უარი გვი­თხრეს. გვირ­ჩევ­დნენ, მა­ი­კო ბავ­შვთა სახ­ლში ჩაგ­ვე­ბა­რე­ბი­ნა.

- დიდი ხა­ნია, რაც მე­უღ­ლე გარ­და­გეც­ვა­ლათ?

- უკვე 5 წე­ლია, რაც ჩემი მე­უღ­ლე გარ­და­იც­ვა­ლა. ვიდ­რე ცო­ცხა­ლი იყო, ერ­თმა­ნეთს რა­ღაც­ნა­ი­რად ვა­ნუ­გე­შებ­დით, ახლა კი სულ მარ­ტო ვარ, ამ­ხე­ლა ტკი­ვილ­თან გამ­კლა­ვე­ბა მარ­ტოს მი­წევს... დე­დას შვი­ლი რო­გორ მი­მე­ტო­ვე­ბი­ნა? ვერ გავ­წი­რე ჩემი სის­ხლი და ხორ­ცი!

- რუ­სეთ­ში რა დი­აგ­ნო­ზი და­უს­ვეს?

- რუ­სეთ­შიც და ყველ­გან, სა­დაც კი სამ­კურ­ნა­ლოდ წა­ვიყ­ვა­ნეთ, ცე­რებ­რა­ლუ­რი დამ­ბლა და­უდ­გი­ნეს. ვიდ­რე ათი წლის გახ­დე­ბო­და, კი­დევ არა უშავ­და, მაგ­რამ შემ­დეგ ძვლე­ბის პა­თო­ლო­გი­უ­რი მტვრე­ვა და­ე­წყო. ისე უტყდე­ბა, რომ ძვლე­ბი გა­რეთ გა­მო­დის და ამ დროს სა­ში­ნე­ლი ტკი­ვი­ლე­ბი აქვს. ტკი­ვილს ტი­რი­ლით მა­გე­ბი­ნებს. ასეთ დროს გა­უ­ჩე­რებ­ლად, მთე­ლი დღე ტი­რის. ექი­მებ­მა მას­ზე სა­ერ­თოდ აი­ღეს ხელი.

- ასეთ დროს მის შვე­ლას, მის­თვის ტკი­ვი­ლის შემ­სუ­ბუ­ქე­ბას რო­გორ ცდი­ლობთ?

- ერთი ექიმ­ბა­ში მოვ­ძებ­ნე, რო­მელ­საც ასე­თი შე­ტე­ვე­ბის დროს ვუ­რე­კავ. ის მო­დის და მა­ი­კო მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან გა­მოჰ­ყავს. ის ქალი ჩემს შვილს რა­ღაც მცე­ნა­რე­უ­ლი მა­ლა­მო­ე­ბი­თა და ნა­ყე­ნე­ბით მკურ­ნა­ლობს. ეს ყვე­ლა­ფე­რი დიდ თან­ხებ­თა­ნაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, მე კი ყო­ველ­თვის არ მაქვს იმის სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ ექიმ­ბა­ში გა­მო­ვი­ძა­ხო. არა­და, ისე­თი ტკი­ვი­ლე­ბი აქვს, რომ სიმ­წრის­გან ქვე­და ტუჩი მო­ი­ჭა­მა და აღარ აქვს.

- ის ხომ ვერ მოძ­რა­ობს და ძვლებს რა უმტვრევს?

- მა­გა­ლი­თად, ძვა­ლი შე­საძ­ლოა, პამ­პერ­სის გა­მოც­ვლის დროს გა­უ­ტყდეს. ფე­ხე­ბი ერ­თმა­ნეთ­ზე აქვს გა­დაჯ­ვა­რე­დი­ნე­ბუ­ლი. უკვე კუ­ზიც გა­უჩ­ნდა. რო­გორც კი ძვა­ლი ტყდე­ბა, ჯერ ტემ­პე­რა­ტუ­რა მაღ­ლა უწევს, მერე - ის ად­გი­ლი უწით­ლდე­ბა, სა­დაც მო­ტე­ხი­ლო­ბაა. ამ­ჟა­მად ორი­ვე ფეხი სა­ში­ნელ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში აქვს. ისე ვუვ­ლი, რომ ნა­წო­ლე­ბი არ გას­ჩე­ნია. მარ­თა­ლია, ხში­რად ვერ ვბან, მაგ­რამ სვე­ლი ხელ­სა­ხო­ცე­ბით ვწმენდ და მერე კრემ­საც ვუს­ვამ.

- რო­გორ იკ­ვე­ბე­ბა?

- სა­ნამ 10 წლის გახ­დე­ბო­და, "სოს­კი­ა­ნი" ბოთ­ლით ვაჭ­მევ­დი. ახლა უკვე ყვე­ლა­ფერს დაბ­ლენ­დერე­ბულს ვაჭ­მევ. ჭა­მის პრო­ცე­სი და­ახ­ლო­ე­ბით, 3 სა­ა­თი გრძელ­დე­ბა. საკ­მა­რი­სია, ერთი ლუკ­მა გა­დას­ცდეს, რომ შე­იძ­ლე­ბა, გა­ი­გუ­დოს. ამი­ტომ ძა­ლი­ან ფრთხი­ლად, ნელ-ნელა ვაჭ­მევ.

- ალ­ბათ მის­თვის სა­მო­სის ჩაც­მაც გი­ჭირთ...

- რა თქმა უნდა, მი­ჭირს. ვცდი­ლობ, დიდი ზო­მის სა­მო­სი შე­ვი­ძი­ნო, რათა ად­ვი­ლად მო­ერ­გოს. ექი­მე­ბი გა­ო­ცე­ბას ვერ მა­ლა­ვენ, მაკა ცო­ცხა­ლი რომ არის. ამ­ბო­ბენ, - ასე­თი პა­ცი­ენ­ტე­ბი 4-5 წელ­ზე მეტ­ხანს ვერ ცო­ცხლო­ბე­ნო. მად­ლო­ბა ღმერ­თს, მაკა უკვე 28 წლის არის. წო­ნით 5 კი­ლოგ­რა­მამ­დეა. როცა თავ­ზე ხელს ვუს­ვამ და ვე­ფე­რე­ბი, მშვიდ­დე­ბა, მი­ღი­მის.

- მხო­ლოდ ერთი შვი­ლი გყავთ?

- მე­ო­რე შვი­ლის გა­ჩე­ნა­ზე არც მი­ფიქ­რია.

- როცა რა­ღაც სჭირ­დე­ბა, ამას რო­გორ გა­გე­ბი­ნებთ?

- როცა წყა­ლი უნდა, პი­რის მოძ­რა­ო­ბას იწყებს, ხოლო როცა შია - ტი­რილს. მოკ­ლედ, თოთო ბავ­შვი­ვით არის. ერთი პე­რი­ო­დი, და­ახ­ლო­ე­ბით 5 წლის ასაკ­ში ძა­ლი­ან გა­სუქ­და. ექი­მებ­მა მი­თხრეს, - ნაკ­ლე­ბად კა­ლო­რი­უ­ლი საკ­ვე­ბი მი­ე­ცი, წო­ნის მა­ტე­ბას მისი გული ვერ გა­უძ­ლებ­სო. მერე ნელ-ნელა ისე გახ­და, რომ ახლა ხორ­ცი სა­ერ­თოდ არ აქვს. თუ არა­ფე­რი სტკი­ვა, რომც არ ეძი­ნოს, არ შე­გა­წუ­ხებს, არის თა­ვის­თვის, წყნა­რად.

- როცა რა­ღა­ცას ეუბ­ნე­ბით ან ეძა­ხით, ეს­მის?

- ვერ და­ვად­გი­ნე, ჩემი ნათ­ქვა­მი ეს­მის თუ არა. თუმ­ცა, როცა წყა­ლი უნდა და ვე­უბ­ნე­ბი, - არ იტი­რო, ახ­ლა­ვე მო­გი­ტან-მეთ­ქი, ჩერ­დე­ბა და მე­ლო­დე­ბა. ერთხელ ექიმ­მა მი­თხრა: რა­ტომ წვა­ლობთ, ქალ­ბა­ტო­ნო, არ გირ­ჩევ­ნი­ათ, რომ ჩა­ა­ბა­რო­თო?.. ამის თქმა იყო და მა­ი­კომ ის­ტე­რი­კუ­ლი ტი­რი­ლი მორ­თო. ექი­მი გა­მი­ჯავ­რდა, თან - მი­საყ­ვე­დუ­რა: რა­ტომ არ მი­თხა­რი, თუ ეს­მო­და, ეს რა ცოდ­ვა­ში ჩა­მად­გმე­ვი­ნეთ ფე­ხიო, - ძა­ლი­ან შე­წუხ­და... მეც არ ვიცი და­ზუს­ტე­ბით, რას გრძნობს ან რა ეს­მის. როცა ძა­ლი­ან ცუ­და­დაა, მის ექიმს ვუ­რე­კავ და მოს­ვლას ვთხოვ, თუმ­ცა ის სახ­ლში მოს­ვლა­ზე უკვე უარს მე­უბ­ნე­ბა, - არ შე­მიძ­ლია, თქვენ­თან რომ მოვ­დი­ვარ, ცუ­დად ვხდე­ბი. ტე­ლე­ფონ­ში მი­თხა­რი, რა სჭირს და გე­ტყვი, რო­გორც უნდა მო­იქ­ცეო. თუ სას­წა­უ­ლი მოხ­და და მოს­ვლა გა­ბე­და, კარ­თან დად­გე­ბა და შო­რი­დან უყუ­რებს. ჩემ­თვი­საც ძა­ლი­ან ძნე­ლია ასე და­ტან­ჯუ­ლი შვი­ლის ყუ­რე­ბა, მაგ­რამ რა ვქნა, შვილს ხომ არ გა­და­ვაგ­დებ? ღმერ­თს ვთხოვ, დიდ­ხანს მი­ცო­ცხლოს.

- რა იცით იმ ექი­მის შე­სა­ხებ, ვი­საც თქვე­ნი შვი­ლის ამ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ყოფ­ნას აბ­რა­ლებთ?

- ის ექი­მი დღე­საც ხი­ლი­ან­ზე, ბავ­შვთა ინ­ფექ­ცი­ურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მუ­შა­ობს. ამ­დე­ნი ხანი მისი სა­ხე­ლი­სა და გვა­რის ხსე­ნე­ბას ვე­რი­დე­ბო­დი, მაგ­რამ მის ვი­ნა­ო­ბას მალე და­ვა­სა­ხე­ლებ, რად­გან შე­იძ­ლე­ბა, სხვა დე­დე­ბიც გა­აუ­ბე­დუ­როს... შარ­შან მა­ი­კოს წი­თე­ლა შეხ­ვდა და იმ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მი­ვიყ­ვა­ნე, სა­დაც ეს ექი­მი მუ­შა­ობს. ვნა­ხე და ძვე­ლი ამ­ბა­ვიც შე­ვახ­სე­ნე: ბავ­შვი დე­ზინ­ტე­რი­ით შე­მო­ვიყ­ვა­ნე და აქე­დან და­ინ­ვა­ლი­დე­ბუ­ლი გა­მა­ტა­ნეთ-მეთ­ქი. - რას ამ­ბობ­თო? - გა­იკ­ვირ­ვა... მა­ი­კოს ცოდ­ვა მას მშვი­დად ცხოვ­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას არ მის­ცემს, ამის­თვის აუ­ცი­ლებ­ლად მო­ე­კი­თხე­ბა.

- თქვენ ალ­ბათ ვერ მუ­შა­ობთ. სა­ინ­ტე­რე­სოა, თავს რო­გორ ირ­ჩენთ?

- არ ვმუ­შა­ობ, რად­გან მაი­კოს მარ­ტო და­ტო­ვე­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა. სო­ცი­ა­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბით და მა­ი­კოს პენ­სი­ით ვარ­სე­ბობთ. მისი ერთი მო­ტე­ხი­ლო­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა და­ახ­ლო­ე­ბით 500 ლა­რამ­დე ჯდე­ბა. მეც ძა­ლი­ან ცუ­დად ვარ, მაგ­რამ... შვი­ლის სამ­კურ­ნა­ლოდ და მის­თვის პამ­პერ­სის შე­სა­ძე­ნად ფული რომ არ მქონ­და, სის­ხლს ვა­ბა­რებ­დი ხოლ­მე, მაგ­რამ მერე დი­ა­ბე­ტი და­მე­მარ­თა... ზოგ­ჯერ კო­მუ­ნა­ლურ გა­და­სა­ხა­დებს ვერ ვიხ­დი და ხან შუქს გვი­თი­შა­ვენ, ხა­ნაც - გაზს. მა­ი­კო შუ­ქის გა­რე­შე ვერ ჩერ­დე­ბა და რომ გა­მო­ურ­თო, მთე­ლი ღამე იტი­რებს. ამ ეტაპ­ზე თე­ლა­სის ვალი 5.000 ლარი მაქვს. დენს რომ მი­თი­შავ­დნენ, სა­დარ­ბა­ზო­ში ჩავ­დი­ო­დი და თვით­ნე­ბუ­რად ვრთავ­დი. აბა, რა მექ­ნა, ბავ­შვს მთე­ლი ღამე ხომ არ ვა­ტი­რებ­დი?.. ახლა და­ვა­ლი­ა­ნე­ბა გა­და­ა­ნა­წი­ლეს და თვე­ში 42 ლარი უნდა გა­და­ვი­ხა­დო.

- როცა ქუ­ჩა­ში გას­ვლა გი­წევთ, მა­ი­კოს მარ­ტო ტო­ვებთ?

- არა, მარ­ტო ვერ ვტო­ვებ, ჩემი ძმის ცოლს ვუ­ტო­ვებ ხოლ­მე... და­ახ­ლო­ე­ბით ერთი წლის წინ ჩემი ინ­ტერ­ვიუ გა­ზეთ "კვი­რის პა­ლიტ­რა­ში" რომ და­ი­ბეჭ­და, ცოტა ამო­ვი­სუნ­თქე, რად­გან უამ­რავ­მა კე­თილ­მა ადა­მი­ან­მა მო­ი­სურ­ვა ჩემი შვი­ლის დახ­მა­რე­ბა. მას ყო­ველ­დღი­უ­რად უამ­რა­ვი რამ სჭირ­დე­ბა: სპე­ცი­ა­ლუ­რი საკ­ვე­ბი, პამ­პერ­სე­ბი, მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი, სვე­ლი ხელ­სა­ხო­ცე­ბი და ა.შ.

- ღმერ­თმა გამ­ძლე­ო­ბა მოგ­ცეთ. იმე­დია, ჩვე­ნი ჟურ­ნა­ლის მკი­თხვე­ლე­ბიც გა­მო­ი­ჩე­ნენ კე­თილ ნე­ბას და შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად და­გეხ­მა­რე­ბი­ან.

- ამის დიდი იმე­დი მაქვს და წი­ნას­წარ დიდ მად­ლო­ბას ვუხ­დი ყვე­ლა იმ ადა­მი­ანს, ვინც ჩემი შვი­ლის სატ­კი­ვარს გულ­თან მი­ი­ტანს.

სოფო ჭო­ნიშ­ვი­ლი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)