ზამ­თრის ცივ დღე­ებ­ში ქუ­ჩა­ში, ბა­ღებ­ში, სა­დარ­ბა­ზო­ებ­ში, ავ­ტო­ბუ­სის გა­ჩე­რე­ბებ­ზე თავ­შე­ფა­რე­ბუ­ლი, უსახ­ლკა­როდ დარ­ჩე­ნი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი უკვე თავ­შე­სა­ფარ­ში არი­ან. პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის ინი­ცი­ა­ტი­ვით, მოს­კო­ვის გამ­ზირ­ზე გახ­სნილ თავ­შე­სა­ფარ­ში 180-მდე ადა­მი­ა­ნი ცხოვ­რობს. რამ­დე­ნი­მე დღის წინ თავ­შე­სა­ფარს თა­ვად ვეს­ტუმ­რე და რამ­დე­ნი­მე სა­ა­თი მათ­თან გა­ვა­ტა­რე.

- მე­სა­მე კვი­რაა, ამ კა­რავ­ში 11 ადა­მი­ა­ნი ვცხოვ­რობთ. სით­ბო და კვე­ბა არ გვაკ­ლია, - მი­თხრა მა­მა­კაც­მა და მე-12 კა­რავ­ში შეს­ვლა მთხო­ვა.

- კა­რავ­ში შეშა რომ გაქვთ მო­მა­რა­გე­ბუ­ლი, ვხე­დავ. თქვე­ნი კვე­ბის რა­ცი­ო­ნი რო­გო­რია?

- კვერ­ცხი, კა­რა­ქი, ყვე­ლი, ლო­ბიო, ხორ­ცი, თევ­ზი. ხში­რად ნამ­ცხვრე­ბი და ხი­ლიც კი მო­აქვთ. ექი­მე­ბის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ ვიმ­ყო­ფე­ბით. დღე­ში 3-ჯერ შე­მოვ­ლა აქვთ. ვინ­მე ცუ­დად თუ ხდე­ბა, "სას­წრა­ფოს" იძა­ხე­ბენ და გა­დაჰ­ყავთ.

აქ მყო­ფი ადა­მი­ა­ნე­ბის ამ­ბე­ბი ერ­თმა­ნეთს ძა­ლი­ან ჰგავს. ერთ-ერთი სა­ხელ­სა და გვარს არ ამ­ხელს:

- პა­ტი­მა­რი ვი­ყა­ვი. რომ გა­მო­ვე­დი, ბინა გა­ყი­დუ­ლი დამ­ხვდა. ჯერ ფსი­ქი­ატ­რი­ულ­ში ვი­წე­ქი, იქი­დან რომ გა­მომ­წე­რეს, 2 დღე ქუ­ჩა­ში მე­ძი­ნა, მერე აქ მო­მიყ­ვა­ნეს. პი­რა­დო­ბა­ში სა­ცხოვ­რე­ბელ მი­სა­მარ­თად ქსნის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა #15 მი­წე­რია.

- ოჯა­ხის წევ­რე­ბი არ გყავთ?

- ერთი და მყავს და ისიც სიმ­სივ­ნი­თაა და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი. 2 შვი­ლი ჰყავს. ერთი პა­ტა­რა ოთა­ხი გვქონ­და, გა­ყი­და და საფ­რან­გეთ­ში წა­ვი­და. გა­ყიდ­ვას ხომ ვერ და­ვუშ­ლი­დი? ახლა გვე­უბ­ნე­ბი­ან, მარ­ტის ბო­ლომ­დე აქ იქ­ნე­ბი­თო. ჩვე­ნი აქე­დან გაშ­ვე­ბა იქ­ნე­ბა? ყუ­რა­დღე­ბას გვაქ­ცე­ვენ, ჰი­გი­ე­ნის ნორ­მე­ბიც და­ცუ­ლია. პი­რა­დად მე უკ­მა­ყო­ფი­ლო არაფ­რით ვარ. აქ მცხოვ­რებ­თა მხრი­დან სა­ხელ­მწი­ფოს მი­სა­მარ­თით საყ­ვე­დუ­რის თქმა დიდი უმა­დუ­რო­ბა იქ­ნე­ბა. ერთ-ერთ სა­ტე­ლე­ვი­ზიო სი­უ­ჟეტ­ში თით­ქოს უკ­მა­ყო­ფი­ლო ხალ­ხი აჩ­ვე­ნეს. და­ბა­ნა თუ არ გინ­და, ვე­რა­ვინ დაგ­ბანს. ტე­ლე­ვი­ზო­რი­დან გვეს­მის, უსახ­ლკა­რო­ე­ბის­თვის შე­ნო­ბა შენ­დე­ბაო, მარ­თა­ლია?

- და­ვით ნარ­მა­ნი­ას­თან შეხ­ვედ­რას ვა­პი­რებ, მის­თვის სათ­ქმე­ლი ხომ არა­ფე­რი გაქვთ?

ვაჟა გელ­დი­აშ­ვი­ლი:

- ასე უთხა­რი, მე-12 კარ­ვი­დან ვაჟა პა­პამ დიდი მო­კი­თხვა შე­მო­გით­ვა­ლა, ხალ­ხს რა­საც დაჰ­პირ­დი, ის ოც­ნე­ბა აუს­რუ­ლე, გზი­დან არ გა­და­უხ­ვიო-თქო. აქ მას­თან ერ­თად სერ­გე­ენ­კოც მო­დის ხოლ­მე, ყუ­რა­დღე­ბას გვაქ­ცე­ვენ. ისე, "ნა­ცებ­თა­ნაც" მინ­და, რა­ღაც და­გა­ბა­რო, მაგ­რამ გოგო ხარ და რა­საც ვფიქ­რობ, ვერ გე­ტყვი, მე­უ­ხერ­ხუ­ლე­ბა. სა­ინ­ტე­რე­სოა, ჩვენ­თან რა­ტომ არ მო­დი­ან? დღემ­დე აქ არც ერთი "ნა­ცი­ო­ნა­ლი" არ გა­ჭა­ჭა­ნე­ბუ­ლა. მა­გათ სად სცა­ლი­ათ? ვანო და ბაჩო უნდა გა­და­არ­ჩი­ნონ. შარ­შან, შარ­შან­წინ, იმის წინ, ქუ­ჩა­ში რამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნი და­ი­ხო­ცა, მა­შინ სად იყ­ვნენ? ჩვენ­ზე ამ მთავ­რო­ბა­საც რომ არ ეზ­რუ­ნა, ვინ იცის, აქ მყო­ფი 200-მდე ადა­მი­ა­ნი­დან, ამ ზამ­თარ­ში წე­რილს რამ­დე­ნი წა­ვი­ღებ­დით. წე­ლი­წა­დი და 9 თვე ვა­კის პარკში ვცხოვ­რობ­დი. იქა­უ­რი "იგ­რო­კე­ბი" მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ, ზოგს რა მოჰ­ქონ­და, ზოგს - რა და იო­ლად გავ­დი­ო­დი.

- ცოლ-შვი­ლი არ გყავთ?

- ჩემს პი­რა­დულს ნუ შე­ვე­ხე­ბით, ეს ძა­ლი­ან დიდი ტკი­ვი­ლია, ყვე­ლას თა­ვის გზა­ზე გა­უ­მარ­ჯოს.

- ახალ წელს რო­გორ შეხ­ვდით?

- ახალ წელს პირ­ვე­ლი ნა­თე­ლაშ­ვი­ლი მო­ვი­და და დღე­სას­წა­უ­ლი მოგ­ვი­ლო­ცა, 10 ლარი დაგ­ვი­ტო­ვა.

- თი­თოს 10 ლარი გა­ჩუ­ქათ?

- თი­თოს - არა, 10 ლარი კა­რავ­ში და­ტო­ვა, ტკბი­ლე­უ­ლი, ღვი­ნო მოგ­ვი­ტა­ნა, მაგ­რამ ღვი­ნო უკან გა­ა­ტა­ნი­ნეს, აქ და­ლე­ვა არ შე­იძ­ლე­ბა. მე­ო­რედ რომ მოხ­ვალ, ცოტა ღვი­ნოს თუ მოგ­ვი­ტან, კარ­გი იქ­ნე­ბა.

- თქვენს კა­რავ­ზე წარ­წე­რაა, - "ალ­კოჰო­ლის შე­მო­ტა­ნა აკ­რძა­ლუ­ლია".

- ამ კა­რავ­ში მშვი­დი ხალ­ხი ვართ. ერ­თმა­ნეთს არა­ფერს ვუ­შა­ვებთ. 2 ჭი­ქის და­ლე­ვა მად­ლია. გვარს არ და­ვა­სა­ხე­ლებ, რამ­დე­ნი­მე დღის წინ, აქ პატ­რულ­მა ერთი დამ­სა­ხუ­რე­ბუ­ლი ექი­მი, 86 წლის პრო­ფე­სო­რი მო­იყ­ვა­ნა, თურ­მე შვი­ლებს სახ­ლი­დან გა­მო­უგ­დი­ათ. მერე შვი­ლებს და­უ­რე­კეს, შე­არ­ცხვი­ნეს. მო­ვიდ­ნენ და წა­იყ­ვა­ნეს.

ზვი­ად კვირ­ტია:

- 22 წე­ლია, სე­ნაკ­ში ჩემს სახ­ლში ლტოლ­ვი­ლე­ბი არი­ან შე­სახ­ლე­ბუ­ლე­ბი და ვერ გა­მო­ვიყ­ვა­ნე. თა­ნა­მო­აზ­რე­ებ­თან ერ­თად არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია და­ვა­არ­სე. მინ­და, ის პრობ­ლე­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჩვენ­ნა­ირ ადა­მი­ა­ნებს აწუ­ხებთ, შე­სა­ბა­მის ორ­გა­ნო­ე­ბამ­დე მი­ვი­ტა­ნოთ.

ნი­კო­ლოზ მახ­ვი­ლა­ძე:

- ამ ადა­მი­ა­ნე­ბის სა­ხე­ლით მო­ლა­პა­რა­კე­ბას ჩვენ ვა­წარ­მო­ებთ. ნდო­ბა ხელ­მო­წე­რე­ბით დაგ­ვი­დას­ტუ­რეს. თბი­ლის­ში ზა­ჰე­სის და­სახ­ლე­ბა­ში მა­ღა­ზი­ას ვა­მუ­შა­ვებ­დი. კერ­ძო იპო­თე­კა­რე­ბის­გან კრე­დი­ტი მქონ­და აღე­ბუ­ლი. 2008 წელს ომი რომ და­ი­წყო, ოჯა­ხი 3 დღით კა­ხეთ­ში წა­ვიყ­ვა­ნე. რომ ჩა­მო­ვე­დი, მა­ღა­ზია გა­ქურ­დუ­ლი დამ­ხვდა, ად­გილ­ზე სას­წო­რიც კი არ და­ე­ტო­ვე­ბი­ნათ. ვა­ლე­ბი ვე­ღარ გა­და­ვი­ხა­დე, ბინა და კი­დევ თუ რამე მე­ბა­და, ყვე­ლა­ფე­რი გავ­ყი­დე.

- თქვე­ნი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი სად არი­ან?

- შვი­ლი კა­ხეთ­ში მყავს გა­ძი­ძა­ვე­ბუ­ლი, მე­უღ­ლე თურ­ქეთ­შია. ქუ­ჩა­ში 3 ღამე მე­ძი­ნა, სა­დარ­ბა­ზო­ებ­ში დავ­დი­ო­დი. მერე ამ თავ­შე­საფ­რის შე­სა­ხებ გა­ვი­გე და მო­ვე­დი. გა­ნათ­ლე­ბით კი­ნოდ­რა­მა­ტურ­გი ვარ, რუ­სეთ­ში "ვგი­კი" მაქვს დამ­თავ­რე­ბუ­ლი. ჩემი სცე­ნა­რით 4 ფილ­მია გა­და­ღე­ბუ­ლი. რუ­სულ ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში ვმუ­შა­ობ­დი და ახლა ასე დავ­რჩი, რა ვქნა?

ამ თავ­შე­სა­ფარ­ში მად­ლი­ერ ადა­მი­ა­ნებ­საც შეხ­ვდე­ბით და უმა­დუ­რებ­საც. არა­ვის გან­ვსჯი, მაგ­რამ სა­კუ­თა­რი თვა­ლით ნა­ნა­ხი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, შე­მიძ­ლია, ვთქვა, რომ თავ­შე­სა­ფარ­ში მყოფ ადა­მი­ა­ნებს სა­ხელ­მწი­ფოს მხრი­დან მზრუნ­ვე­ლო­ბა არ აკ­ლი­ათ. ყვე­ლა­ფე­რი ისე, რო­გორც გვინ­და, ზოგ­ჯერ ოჯა­ხებ­შიც არ არის. თავ­შე­სა­ფარ­ში ექი­მე­ბის, სა­პატ­რუ­ლო პო­ლი­ცი­ი­სა და "კა­თარ­ზი­სის" 24-სა­ა­თი­ა­ნი მო­რი­გე­ო­ბაა და­წე­სე­ბუ­ლი. ჩემი იქ ყოფ­ნის დროს ერთ-ერთი ბი­ნად­რის შე­უძ­ლოდ ყოფ­ნის გამო "სას­წრა­ფოც" გა­მო­ი­ძა­ხეს და ახალ­გაზ­რდა ბიჭი სტა­ცი­ო­ნარ­ში გა­და­იყ­ვა­ნეს. ვნა­ხე, რო­გორ ური­გებ­დნენ "კა­თარ­ზი­სი­დან" მო­ტა­ნილ საკ­ვებს. სა­ღა­მოს მე­ნიუ - 2 გუფ­თა, კარ­ტო­ფი­ლი, შვრი­ის ფაფა რძით, ჩაი და ვაშ­ლი იყო. თავ­შე­საფ­რის ბი­ნად­რებს თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს ეროვ­ნუ­ლი გვარ­დი­ის მზა­რე­უ­ლე­ბი ემ­სა­ხუ­რე­ბი­ან.

ნუგ­ზარ ყა­ტა­შუ­რი, მზა­რე­უ­ლი:

- კერ­ძებს "კა­თარ­ზი­სის" სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში ვამ­ზა­დებთ და მოგ­ვაქვს. ჩვენ მხო­ლოდ ერთი შე­ნიშ­ვნა გვაქვს, - "კა­თარ­ზის­ში" მცი­რე სამ­ზა­რე­უ­ლოა.

- კვე­ბის რა­ცი­ო­ნი რო­გო­რია?

- ძეხ­ვი, კა­რა­ქი, სო­სი­სი, კვერ­ცხი, ყვე­ლი, კატ­ლე­ტი, წი­წი­ბუ­რა, გუფ­თა, ლო­ბიო, თევ­ზი. დღე­ში 2-ჯე­რა­დი კვე­ბაა. კა­ლო­რი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის მი­ხედ­ვით ეს სა­ხე­ო­ბე­ბი დღე­ე­ბის მი­ხედ­ვით ნა­წილ­დე­ბა.

ნანა მუს­ხე­ლიშ­ვი­ლი, "კა­თარ­ზი­სის" პრე­ზი­დენ­ტის მო­ად­გი­ლე:

- ჯან­დაც­ვის, თავ­დაც­ვის, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტრო­ე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, სა­პატ­რუ­ლო პო­ლი­ცია ამ ადა­მი­ა­ნებს 24 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში ემსა­ხუ­რე­ბი­ან. "კა­თარ­ზისს" მუდ­მი­ვად ჰყავს 3 წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი. არ­სე­ბულ გა­რე­მო­ში ვცდი­ლობთ ჰი­გი­ე­ნუ­რი ნორ­მე­ბი მაქ­სი­მა­ლუ­რად და­ვიც­ვათ, კარ­ვე­ბის დე­ზინ­ფექ­ცი­ას კვი­რა­ში 2-ჯერ თავ­დაც­ვის სა­მი­ნისტ­როს წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ატა­რე­ბენ. სამ­წუ­ხა­როდ, და­სუფ­თა­ვე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ხში­რად კარ­ვე­ბი­დან გვხვდე­ბა წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა. სხვაა პი­რა­დი ჰი­გი­ე­ნა და სხვა - ან­ტი­სა­ნი­ტა­რია. პი­რა­დი ჰი­გი­ე­ნის დაც­ვას ვე­რა­ვის ვა­ი­ძუ­ლებთ.

- ამის სა­ჭი­რო­ე­ბა არის?

- არის. აქ მყოფ­თა 90% ალ­კოჰოლ­და­მო­კი­დე­ბუ­ლია. ალ­კოჰო­ლის შე­მო­ტა­ნას სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვე­ბი აკონ­ტრო­ლე­ბენ, მაგ­რამ ტე­რი­ტო­რი­ი­დან გა­დი­ან, სვა­მენ და შე­მო­დი­ან. ვი­საც გა­და­ად­გი­ლე­ბა არ შე­უძ­ლია, აქვე აბა­ზა­ნა გვაქვს. ვი­საც სი­ა­რუ­ლი შე­უძ­ლია, აბა­ნო­ში ვუშ­ვებთ, რომ­ლის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას­თა­ნაც მო­ლა­პა­რა­კე­ბუ­ლე­ბი ვართ. დავ­რდო­მი­ლებს ჩვე­ნი სათ­ნო­ე­ბის დები და ძმე­ბი აბა­ნა­ვე­ბენ. პამ­პერსს უკე­თე­ბენ. ამ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი გვყავს.

- ქა­ლე­ბი და კა­ცე­ბი ცალ­კე კარ­ვებ­ში რომ არ ცხოვ­რო­ბენ, გა­მიკ­ვირ­და.

- თა­ვი­დან უფრო ქა­ო­სი იყო, ასე თა­ვად გა­და­ნა­წილ­დნენ. კარ­ვებს ყო­ველ­დღე იც­ვლი­ან. აღ­წე­რით და­ვი­ღა­ლეთ. ერ­თმა­ნეთს ნივ­თებს ჰპა­რა­ვენ. აქ მყოფ­თა უმე­ტე­სო­ბა ნა­სა­მარ­თლე­ვია. გარ­შე­მო კრი­მი­ნო­გე­ნუ­ლი სი­ტუ­ა­ცია გა­უ­ა­რეს­და. ძარ­ცვის შემ­თხვე­ვაც მოხ­და და ძაღ­ლი კვალ­მა აქ მო­იყ­ვა­ნა. ად­გილ­ზე ერ­თმა ბი­ნა­დარ­მა მე­ო­რეს 700 ლარი მოჰ­პა­რა. ტუ­ა­ლე­ტის ქა­ღალ­დე­ბი რომ და­ვუ­რი­გეთ, წა­ვიდ­ნენ და ხელ­ზე მო­ვაჭ­რე­ებს ჩა­ა­ბა­რეს. ტან­საც­მე­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბას მო­აქვს, თა­ვად ირ­ჩე­ვენ, ირ­გე­ბენ. სა­რე­ცხის­თვის თასე­ბი ვუ­ყი­დეთ, სა­რე­ცხ სა­შუ­ა­ლე­ბებს ერთჯე­რად ჭი­ქებ­ში ვუყ­რით, რომ არ გა­ი­ტა­ნონ და არ გა­ყი­დონ. დღეს დი­ლით სა­უზ­მე 181-მა ადა­მი­ან­მა მი­ი­ღო. პირ­ველ დღე­ებ­ში ყვე­ლა გა­ხა­რე­ბუ­ლი იყო. გა­ყი­ნუ­ლი ქუ­ჩი­დან თბილ კა­რავ­ში რომ მო­ვიდ­ნენ, უხა­რო­დათ. მო­თხოვ­ნი­ლე­ბა თან­და­თან გა­ე­ზარ­დათ, პრე­ტენ­ზი­ებს გა­მოთ­ქვა­მენ.

"კა­თარ­ზი­სის" "ოთა­ხი­დან" სა­მე­დი­ცი­ნო კა­რავ­ში გა­და­ვი­ნაც­ვლე

ეთერ კა­კა­უ­რი­ძე, ექი­მი:

- ყო­ველ­დღი­უ­რად 50-დან 80-მდე ადა­მი­ა­ნი მო­დის. ზოგს წნე­ვის გა­სინ­ჯვა უნდა, ზოგს სხვა ჩი­ვი­ლე­ბი აქვს. მდგო­მა­რე­ო­ბას ად­გილ­ზე ვსწავ­ლობთ და სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, პა­ცი­ენ­ტის ჰოს­პი­ტა­ლი­ზა­ცი­ას ვახ­დენთ.

- და­ფი­ნან­სე­ბის სა­კი­თხი რო­გორ არის?

- სა­ყო­ველ­თაო და­ზღვე­ვით სარ­გებ­ლო­ბენ. ხში­რია ალ­კოჰო­ლუ­რი ინ­ტოქ­სი­კა­ცი­ის შემ­თხვე­ვე­ბი.

- აქ რო­მე­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი გაქვთ?

- მე­დი­კა­მენ­ტე­ბით ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­ულ დო­ნე­ზე გვაქვს მო­მა­რა­გე­ბა. ბრონ­ქი­ტის, მსუ­ბუ­ქი პნევ­მო­ნი­ის, ჰი­პერ­ტო­ნი­კე­ბის­თვის მა­რე­გუ­ლი­რებ­ლე­ბი, მოყინ­ვის, ჭრი­ლო­ბე­ბის და­სა­მუ­შა­ვე­ბე­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი გვაქვს.

იმის გა­სარ­კვე­ვად, თუ რას უპი­რებს სა­ხელ­მწი­ფო ამ ადა­მი­ა­ნებს და რო­გო­რი ტი­პის თავ­შე­საფ­რის აშე­ნე­ბას გეგ­მავს, რე­გი­ო­ნუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის მი­ნისტრს, და­ვით ნარ­მა­ნი­ას მივ­მარ­თე.

- პირ­ველ რიგ­ში უნდა ვთქვა, რომ თავ­შე­სა­ფარ­ში კვი­რა­ში 2-ჯერ მა­ინც მივ­დი­ვარ. ყვე­ლას ვიც­ნობ და თა­ვა­დაც მიც­ნო­ბენ. ძა­ლი­ან უშუ­ა­ლო ურ­თი­ერ­თო­ბა გვაქვს. ყვე­ლაფ­რის შეს­რუ­ლე­ბა არის შე­საძ­ლე­ბე­ლი, რისი მო­თხოვ­ნა, სურ­ვი­ლი და ჩვე­ნი მხრი­დან შე­თა­ვა­ზე­ბაც არის, გარ­და იმი­სა, რა­საც თავ­შე­სა­ფარ­ში მყოფ ადა­მი­ან­თა ერთი ნა­წი­ლი ითხოვს. ეს არის ბი­ნე­ბით დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა.

- ბი­ნე­ბის მუდ­მივ სა­კუთ­რე­ბა­ში გა­და­ცე­მას ითხო­ვენ?

- დიახ და პრობ­ლე­მაც ეს არის.

- თქვენ მათ ჰპირ­დე­ბით, რომ გა­ზა­ფხუ­ლი­დან უკე­თეს პი­რო­ბებ­ში იცხოვ­რე­ბენ. რის გა­კე­თე­ბას აპი­რებთ?

- მათ კონ­სტრუქ­ცი­უ­ლად აშე­ნე­ბულ სენდვიჩ-პა­ნე­ლურ სპე­ცი­ა­ლურ სახ­ლში გა­და­ვიყ­ვანთ. ამა­ზე მუ­შა­ო­ბა უკვე და­წყე­ბუ­ლი გვაქვს, ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტრომ ფარ­თო­ბის რამ­დე­ნი­მე ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა შე­მოგ­ვთა­ვა­ზა. არ­ჩე­ვანს ერთ-ერ­თზე გა­ვა­კე­თებთ და ნა­გე­ბო­ბის მშე­ნებ­ლო­ბას და­ვი­წყებთ. თავ­შე­სა­ფა­რი 200 ადა­მი­ან­ზე იქ­ნე­ბა გათ­ვლი­ლი, იქ უკე­თე­სი ჰი­გი­ე­ნუ­რი პი­რო­ბე­ბი ექ­ნე­ბათ, სამ­ზა­რე­უ­ლო, სა­სა­დი­ლო და კა­პი­ტა­ლუ­რად შე­მო­ღო­ბი­ლი ეზო ექ­ნე­ბა.

ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრომ ძა­ლი­ან ბევ­რი ქვეყ­ნის გა­მოც­დი­ლე­ბა გა­ა­ა­ნა­ლი­ზა და ის მი­ნი­მა­ლუ­რად აუ­ცი­ლე­ბე­ლი სტან­დარ­ტე­ბი, რომ­ლის და­ნერგვა­საც ვა­პი­რებთ, სწო­რედ ამ გა­მოც­დი­ლე­ბა­ზე დაყ­რდნო­ბი­თაა მომ­ზა­დე­ბუ­ლი. შემ­დგომ, მთავ­რო­ბის სხდო­მა­ზე რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბი დამ­ტკიც­დე­ბა. ეს იქ­ნე­ბა ჩვენ­თვის ამო­სა­ვა­ლი წერ­ტი­ლი, რო­გორ და­ვა­ლა­გოთ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა, რომ შემ­დგომ­ში ამ ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის უკე­თე­სი სერ­ვი­სის შე­თა­ვა­ზე­ბა იყოს შე­საძ­ლე­ბე­ლი.

- ის ფარ­თო­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტრომ შე­მოგ­თა­ვა­ზათ, თბი­ლი­სის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზეა?

- გა­რე­უ­ბან­შია. სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრაქ­ტი­კა გვიჩ­ვე­ნებს, რომ თავ­შე­სა­ფა­რი და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქტი­დან მი­ნი­მუმ ნა­ხე­ვა­რი კი­ლო­მეტ­რით მა­ინც უნდა იყოს და­შო­რე­ბუ­ლი.

- უსახ­ლკა­რო­ე­ბი თავ­შე­სა­ფარ­ში გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ­დე იცხოვ­რე­ბენ?

- რა თქმა უნდა, ისი­ნი სპე­ცი­ა­ლუ­რი სა­ხელ­მწი­ფო პროგ­რა­მით და­ფი­ნანსდე­ბი­ან.

- ეს პროგ­რა­მა რას მო­ი­ცავს?

- დე­ტა­ლებს უფრო კარ­გად ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო­ში ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბე­ბენ. თავ­შე­სა­ფა­რი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლად და­ლა­გე­ბუ­ლი და მო­წეს­რი­გე­ბუ­ლი უნდა იყოს, მე­ო­რე მხრივ, უნდა იყოს ჰი­გი­ე­ნუ­რი პი­რო­ბე­ბი და კვე­ბის რა­ცი­ო­ნი და­ცუ­ლი. თი­თო­ე­ულ­მა მო­ბი­ნა­დ­­რემ ზრდას­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნის­თვის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი კა­ლო­რი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა (2000-2300 კა­ლო­რია) უნდა მი­ი­ღოს. სა­ნი­ტა­რუ­ლი კვან­ძე­ბი, მან­ძი­ლი სახ­ლი­დან ავ­ტო­ბუ­სის გა­ჩე­რე­ბამ­დე და ა.შ. ყვე­ლა დე­ტა­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია.

- ანუ ამ ადა­მი­ა­ნებ­ზე პატ­რო­ნაჟს თა­ვი­დან ბო­ლომ­დე სა­ხელ­მწი­ფო იღებს?

- დიახ, ეს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა უკვე მი­ღე­ბუ­ლია.

- მშე­ნებ­ლო­ბას რო­დი­დან და­ი­წყებთ?

- და­ვა­ლე­ბე­ბი უკვე გა­ცე­მუ­ლია, ჩვე­ნი ქვემ­დე­ბა­რე მუ­ნი­ცი­პა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის ფონ­დი საპ­რო­ექ­ტო ნა­ხა­ზებს, დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ას ამ­ზა­დებს. ხარჯთაღ­რი­ცხვას წარ­მო­ად­გენს, რის შემ­დე­გაც მთავ­რო­ბის სხდო­მა­ზე მი­ი­ღე­ბა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა და­ფი­ნან­სე­ბის გა­მო­ყო­ფა­ზე და მშე­ნებ­ლო­ბა და­ი­წყე­ბა.

- მა­ნამ­დე მოს­კო­ვის გამ­ზი­რი­დან მათი გა­დაყ­ვა­ნა სხვა ად­გილ­ზე ხომ არ იგეგ­მე­ბა? მი­თხრეს, რომ ად­გი­ლობ­რი­ვი მო­სახ­ლე­ო­ბა შე­წუ­ხე­ბუ­ლია.

- მო­სახ­ლე­ო­ბის მხრი­დან პრე­ტენ­ზი­ე­ბის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია მეც მაქვს. ამი­ტომ ვარ­ჩევთ ისეთ ად­გილს, რო­მე­ლიც და­სახ­ლე­ბუ­ლი პუნ­ქტი­დან მო­შო­რე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა. მას შემ­დეგ, რაც ად­გილს შე­ვარ­ჩევთ, ამ ადა­მი­ა­ნებს გა­და­ვიყ­ვანთ მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე და პა­რა­ლე­ლურ რე­ჟიმ­ში და­ი­წყე­ბა მშე­ნებ­ლო­ბის პრო­ცე­სიც. რო­გორც მე­უბ­ნე­ბი­ან, მშე­ნებ­ლო­ბა 2 თვე­ში დას­რულ­დე­ბა. მა­ნამ­დე იქ კარ­ვე­ბი ჩა­იდ­გმე­ბა.

- ეს, რაც შე­ე­ხე­ბა თბი­ლის­ში არ­სე­ბულ თავ­შე­სა­ფარს, მაგ­რამ უსახ­ლკა­რო­ე­ბის­თვის ანა­ლო­გი­უ­რი თავ­შე­საფ­რე­ბი გორ­სა და ქუ­თა­ის­შიც არის მო­წყო­ბი­ლი. იქ მყოფ ადა­მი­ა­ნებს რას უპი­რებთ?

- მათ­ზე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას ად­გი­ლობ­რი­ვი მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბი აი­ღე­ბენ. თბი­ლი­სის მე­რი­ამ ეს სა­კი­თხი წლე­ბის მან­ძილ­ზე ვერ მო­ა­წეს­რი­გა. პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრმა მი­ი­ღო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა, ჯან­დაც­ვი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის სა­მი­ნის­ტრო­ებს მოგ­ვეგ­ვა­რე­ბი­ნა ეს სა­კი­თხი და სა­ჭი­რო­ე­ბის მი­ხედ­ვით, სხვა სა­მი­ნის­ტრო­ე­ბიც დაგ­ვხმა­რე­ბოდ­ნენ. თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრომ კარ­ვე­ბი, სა­წო­ლე­ბი გა­უგ­ზავ­ნა. შე­შით მუდ­მი­ვად ვა­მა­რა­გებთ, მაგ­რამ ორ­გა­ნი­ზე­ბას მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტე­ბი უწე­ვენ. ქუ­თა­ის­ში სულ სამი ადა­მი­ა­ნია, გორ­ში - 10-მდე. რე­გი­ო­ნებ­ში ეს სა­კი­თხი მწვა­ვედ არ დგას.

- რა­ო­დენ გა­საკ­ვი­რიც უნდა იყოს, ზო­გი­ერ­თი თავ­შე­სა­ფარ­ში ცხოვ­რე­ბას ქუ­ჩა­ში ყოფ­ნას ამ­ჯო­ბი­ნებს და სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვებს კარ­ვებ­ში გა­დაყ­ვა­ნა­ზე უარს ეუბ­ნე­ბი­ან.

- ასე­თე­ბიც არი­ან, მაგ­რამ სა­პატ­რუ­ლო პო­ლი­ცი­ას მი­ე­ნი­ჭე­ბა უფ­ლე­ბა, თავ­შე­სა­ფარ­ში იძუ­ლე­ბის წე­სით გა­და­იყ­ვა­ნოს.

- ბა­ტო­ნო და­ვით, სა­მი­ნის­ტროს გა­სუ­ლი წლის საქ­მი­ა­ნო­ბას რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ? ოპო­ნენ­ტე­ბი მუდ­მი­ვად შე­ჩე­რე­ბულ პრო­ექ­ტებ­ზე გსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ.

- მე მათ ოპო­ნენ­ტებს ვერ ვუ­წო­დებ. ოპო­ნენ­ტე­ბი არი­ან ის ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჯან­სა­ღად გაკ­რი­ტი­კე­ბენ, მაგ­რამ ადა­მი­ან­თა ჯგუ­ფი, რო­მე­ლიც მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად ცდი­ლობს, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა შეც­დო­მა­ში შე­იყ­ვა­ნოს, ოპო­ნენ­ტი არ არის. სჯობს, მათ სა­ხე­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ და­არ­ქვას. 2013 წელს 130 მი­ლი­ო­ნი ლა­რით მეტი სა­მუ­შა­ო­ე­ბი შე­ვას­რუ­ლეთ, ვიდ­რე 2012 წელს. 1 მი­ლი­არ­დამ­დე ღი­რე­ბუ­ლე­ბის ტენ­დერე­ბი გა­მო­ცხად­და და ამ ტენ­დერებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით კი­თხვის ნიშ­ნე­ბი არ გა­ჩე­ნი­ლა. საქ­მით და­ვამ­ტკი­ცეთ, რომ მშე­ნებ­ლო­ბი­სას ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია.

- წელს რა გეგ­მე­ბი გაქვთ?

- 2014 წელს სხვა­დას­ხვა სა­მუ­შა­ო­ში 900 მი­ლი­ონ ლარ­ზე მე­ტის და­ხარ­ჯვას ვგეგ­მავთ. პრი­ო­რი­ტე­ტი იქ­ნე­ბა გზე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა. გარ­და ამი­სა, 200 კი­ლო­მეტრზე მეტი ში­და­სა­ხელ­მწი­ფო­ებ­რი­ვი მნიშ­ვნე­ლო­ბის გზე­ბი მო­წეს­რიგ­დე­ბა. 25 მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტეტ­ში წყალ­მო­მა­რა­გე­ბის სა­მუ­შა­ო­ე­ბი და­ი­წყე­ბა. ეს სო­ცი­ა­ლუ­რი თვალ­საზ­რი­სით ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პრო­ექ­ტია. სოფ­ლის პროგ­რა­მის ფარ­გლებ­ში 50 მი­ლი­ო­ნი ლა­რის ღი­რე­ბუ­ლე­ბის სა­მუ­შა­ო­ე­ბი ჩა­ტარ­დე­ბა. 2014 წელი ად­გი­ლობ­რი­ვი თვით­მმარ­თვე­ლო­ბის რე­ფორ­მის თვალ­საზ­რი­სით გა­დამ­წყვე­ტი წელი იქ­ნე­ბა. მაქ­სი­მა­ლუ­რად ვეც­დე­ბით, რე­ფორ­მამ შე­დე­გი გა­მო­ი­ღოს. რე­გი­ო­ნებ­ში არ­სე­ბულ პრობ­ლე­მებს ჩვე­ნი ჯგუ­ფე­ბი ად­გილ­ზე სწავ­ლო­ბენ. ამ კა­ბი­ნეტ­ში ძა­ლი­ან ცოტა დროს ვა­ტა­რებ, მო­სახ­ლე­ო­ბას­თან შეხ­ვედ­რე­ბი ხში­რად გვაქვს და გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბებს მათი აზ­რის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით ვი­ღებთ.

თა­მუ­ნა კვი­ნი­კა­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)