"გა­მარ­ჯო­ბა. ვის ვე­ლა­პა­რა­კე­ბი? - მკი­თხა ქალ­ბა­ტონ­მა და იქვე დას­ძი­ნა: - რა გვა­რი ხარ, გე­ნაც­ვა­ლე?" "ქა­ჯა­ია გახ­ლა­ვართ", - ვპა­სუ­ხობ. "შენ გა­ი­ხა­რე, მეგ­რე­ლი ყო­ფილ­ხარ", - ეტყო­ბა, თა­ვა­დაც მეგ­რე­ლია და ამ ამ­ბავ­მა ასე ძა­ლი­ან ამი­ტო­მაც გა­ა­ხა­რა-მეთ­ქი, - გა­ვი­ფიქ­რე, მაგ­რამ შევ­ცდი.

- იცი, შვი­ლო, მეგ­რე­ლე­ბი ძა­ლი­ან მიყ­ვარს. ისე, რამ გაყო მეგ­რე­ლი, სვა­ნი, იმე­რე­ლი, რაჭ­ვე­ლი, კა­ხე­ლი და ქარ­თლე­ლი ერ­თმა­ნე­თის­გან, ყვე­ლა­ნი ხომ ქარ­თვე­ლე­ბი ვართ?! მეგ­რე­ლე­ბი კი მარ­თლა ძა­ლი­ან მიყ­ვა­რან, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ გორ­ში და­ვი­ბად-გა­ვი­ზარ­დე. მე­ზობ­ლე­ბი მყავს მეგ­რე­ლე­ბი, ძა­ლი­ან კარ­გი ხალ­ხია, გა­მუდ­მე­ბით მეხ­მა­რე­ბი­ან, რა თქმა უნდა, თუ დამ­ჭირ­დე­ბა... დედა, რამ­დე­ნი წლის ხარ?

- 32-ის, - ვპა­სუ­ხობ და ას­პა­რეზს ჩემ­თვის ჯერ კი­დევ უც­ნობ ქალ­ბა­ტონს ვუთ­მობ, რო­მელ­მაც არც აცია, არც აცხე­ლა და თა­ვის ბი­ნა­ში მი­მი­პა­ტი­ჟა... უარი ვერ გა­ვუ­ბე­დე ასა­კო­ვან ქალ­ბა­ტონს, რო­მელ­მაც ჩემ­თან სა­ტე­ლე­ფო­ნო ლა­პა­რა­კი­სას ისიც აღ­ნიშ­ნა, რომ თა­ვის დრო­ზე მსა­ხი­ო­ბი იყო, კარ­გად ცეკ­ვავ­და, მღე­რო­და და სი­ლა­მა­ზი­თაც გა­მო­ირ­ჩე­ო­და თურ­მე...

სტუმ­რად მი­სულს სან­დო­მი­ა­ნი სა­ხის ქალ­ბა­ტო­ნი, ღი­მი­ლით შემ­ხვდა და პირ­ვე­ლი კი­თხვა, რო­მე­ლიც შე­მო­მა­გე­ბა, ასე­თი იყო:

- რაო, რა მი­თხა­რი, რამ­დე­ნი წლის ხარ?

- 32-ის...

- რომ არ გე­ტყო­ბა? არა, ნამ­დვი­ლად არ გე­ტყო­ბა... აბა, თუ მიხ­ვდე­ბი, მე რამ­დე­ნი წლის ვარ? - მკი­თხა და ეშ­მა­კუ­რად გა­ი­ღი­მა.

ცუდ დღე­ში ჩავ­ვარ­დი. არ ვი­ცო­დი, რა მე­პა­სუ­ხა. სი­მარ­თლე გი­თხრათ, ასე­თი ამო­ცა­ნე­ბი დი­დად არც მხიბ­ლავს...

- მა­ინც, მა­ინც? - არ მეშ­ვე­ბა ქალ­ბა­ტო­ნი და რო­დე­საც ჩემ­გან პა­სუ­ხი მო­ის­მი­ნა, თით­ქოს გაბ­რა­ზე­ბულ­მა, მი­თხრა: რა, მე 65 წლის ქალს ვგა­ვარ ახლა?.. ცხა­დია, მისი პა­სუ­ხის­გან სი­მარ­თლის დად­გე­ნა შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო, მაგ­რამ ამას რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს? მთა­ვა­რი ის არის, რომ ქალ­ბა­ტონ მა­რი­ამ იო­რა­მაშ­ვილ-ჩიკ­ვი­ლა­ძეს, სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ხალ­ხო არ­ტისტს, ცეკ­ვის სა­ხელ­მწი­ფო ან­სამ­ბლის წამ­ყვან მო­ცეკ­ვა­ვე­სა და ფი­ლარ­მო­ნი­ის სო­ლისტს დღემ­დე შერ­ჩე­ნია ახალ­გაზ­რდუ­ლი ეშხი და რაც მთა­ვა­რია, ჩემ­თვის სა­ინ­ტე­რე­სო ამ­ბე­ბიც გა­იხ­სე­ნა....

- წარ­მო­შო­ბით გუ­რი­ი­დან ვარ, მაგ­რამ ჩემი ოჯა­ხი გორ­ში ცხოვ­რობ­და. ჩვენ აზ­ნა­უ­რად წო­დე­ბუ­ლე­ბი ვართ. ბებო ბაგ­რა­ტი­ო­ნე­ბის შთა­მო­მა­ვა­ლი იყო. თურ­მე, ბავ­შვო­ბა­ში შე­უ­ხე­და­ვი ვი­ყა­ვი. ამ­ბობ­დნენ: რა გა­ა­თხო­ვებს ამ მო­სას­პობ­სო?! 48 მე­ჭე­ჭი მქონ­და სა­ხე­ზე. ერთხელ დე­დამ ნა­თე­სავ­თან სტუმ­რად წა­მიყ­ვა­ნა. იმ ოჯა­ხის ერთ-ერ­თმა წევ­რმა შე­ი­ცხა­და: ვა­ი­მე, ამ მე­ჭე­ჭებს ეს ბავ­შვი რო­გორ და­უ­უშ­ნო­ე­ბი­აო? მერე, მთე­ლი 2 კვი­რა შე­ლოც­ვებს მი­კი­თხავ­და და მე­ჭე­ჭე­ბიც გა­მიქ­რა... იცი, ძა­ლი­ან ცელ­ქი ვი­ყა­ვი. ყო­ველ დი­ლით 6 სა­ათ­ზე ვდგე­ბო­დი, შე­ვი­პა­რე­ბო­დი სა­ქათ­მე­ში, სა­დაც 100 ფრთა ქა­თა­მი გვყავ­და და ფრინ­ვე­ლებს ვა­წი­ო­კებ­დი. მდიდ­რე­ბი ვი­ყა­ვით. 170 სული პი­რუ­ტყვი გვყავ­და. დიდი ეზო გვქონ­და, ხე­ხი­ლით, ყვე­ლაფ­რით. მახ­სოვს, ბე­ბოს ჰქონ­და დიდი ყუთი, რო­მელ­შიც ლე­ნი­ნის­თა­ვი­ა­ნი თუმ­ნი­ა­ნე­ბი ეწყო. ჰოდა, ერთხე­ლაც ეს ყუთი მოვ­პა­რე და ფული მე­ზობ­ლებს და­ვუ­რი­გე: ჩვენ მდიდ­რე­ბი ვართ, თქვენ ღა­რი­ბე­ბი და დაგ­ჭირ­დე­ბათ-მეთ­ქი...

- ბე­ბომ ფუ­ლის და­კარ­გვა რო­გორ გა­და­ი­ტა­ნა?

- ეს ამ­ბა­ვი რომ გა­ი­გეს, დე­დამ მიმ­ტყე­პა, თმაც და­მა­პუ­ტა. ბე­ბოს ძა­ლი­ან ვუყ­ვარ­დი და ცხა­დია, შე­ვე­ცო­დე. იმის ნაც­ვლად, რომ მე და­ვე­ტუქ­სე, დე­დას გა­უბ­რაზ­და: რა­ტომ სცე­მო? სხვა­თა შო­რის, ბე­ბოც ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ქალი იყო. მე მისი სა­ხე­ლი, მა­რი­ა­მი და­მარ­ქვეს... მერე დედა იმ მე­ზობ­ლებ­თან მი­ვი­და, ვი­საც ფული მი­ვე­ცი, მაგ­რამ აბა, ნა­ჩუ­ქარს უკან ვინ და­აბ­რუ­ნებ­და?.. ერთხელ ბე­ბომ კაბა და ფეხ­საც­მე­ლი და­კარ­გა. ეძებს, ეძებს გა­უ­თა­ვებ­ლად. ვუ­თხა­რი: რა­საც ეძებ, ძაღ­ლმა წა­ათ­რია-მეთ­ქი. - თუ და­ი­ნა­ხე, რა­ტომ არ წა­არ­თვიო? - მე­ში­ნო­და-მეთ­ქი. - რო­დის იყო, ძაღ­ლი ძაღლს კბენ­და? შენი კუბო დავ­დგიო, - გა­მი­ჯავ­რდა. - დად­გი, ბა­ტო­ნო, მე შიგ ჩავ­წვე­ბი, შენ კი და­დე­ქი და მი­ყუ­რე-მეთ­ქი (იღი­მის).

- ალ­ბათ პა­ტა­რას ცეკ­ვა-სიმ­ღე­რაც გიყ­ვარ­დათ...

- ასე იყო! სო­ფელ-სო­ფელ დავ­დი­ო­დი სიმ­ღერ-სიმ­ღე­რი­თა და ცეკ­ვა-ცეკ­ვით. ხელ­ში დიდი ჩან­თა მე­ჭი­რა, რო­მელ­შიც იდო ყვე­ლი, კა­რა­ქი, ათას­ნა­ი­რი სა­სუსნა­ვი და გა­ჭირ­ვე­ბულ ადა­მი­ა­ნებს ვუ­რი­გებ­დი. ყვე­ლა მლო­ცავ­და.

- სურ­სა­თი ოჯა­ხის წევ­რე­ბის თან­ხმო­ბით მი­გ­ქონ­დათ სახ­ლი­დან თუ ამ ყვე­ლაფ­რის მო­პარ­ვა გიხ­დე­ბო­დათ?

- (იღი­მის) ხან ვი­პა­რავ­დი, ხან - მაძ­ლევ­დნენ. თუ ვე­რა­ფერს ჩა­ვიგ­დებ­დი ხელ­ში, მა­შინ ყვა­ვი­ლებს ვკრეფ­დი და მერე ყვე­ლა შემ­ხვედრს ვუ­რი­გებ­დი... და­ახ­ლო­ე­ბით 6 წლის ვი­ყა­ვი, სტა­ლი­ნის ქუ­ჩა­ზე მივ­სე­ირ­ნობ­დი, რო­დე­საც ვი­ღა­ცამ და­მი­ძა­ხა: გო­გო­ნა, გო­გო­ნა, სტა­ლი­ნის სახ­ლი სად არი­სო? გავ­ბრაზ­დი: ამ­ხე­ლა ქალ­მა რო­გორ არ იცი, სტა­ლი­ნის სახ­ლი სად არის? წა­მო­დი, წა­მო­დი და გაჩ­ვე­ნებ-მეთ­ქი. უც­ნო­ბებს ვუჩ­ვე­ნე სტა­ლი­ნის სახ­ლი, მერე კი ვუ­თხა­რი: ახლა წა­მომ­ყე­ვით, გო­რის ციხე და ედე­მის ბაღი უნდა და­გათ­ვა­ლი­ე­რე­ბი­ნოთ-მეთ­ქი. სწო­რედ ედე­მის ბაღ­თან ვცხოვ­რობ­დით. ჰოდა, უცხო ადა­მი­ა­ნე­ბი იქ რომ მი­ვიყ­ვა­ნე, დე­დას გავ­ძა­ხე: ჩქა­რა, სოფ­ლი­დან ხალ­ხი ჩა­მო­ვი­და და მშივ­რე­ბი არი­ან-მეთ­ქი. გა­ე­ცი­ნათ. დე­დამ სა­ხელ­და­ხე­ლოდ გა­შა­ლა სუფ­რა. დავ­სხე­დით თუ არა, ჭიქა ავი­ღე ხელ­ში და და­ვი­ლო­ცე: აბა, გა­გი­მარ­ჯოთ, კარ­გად იყა­ვით, იცო­ცხლეთ-მეთ­ქი. - ეს ბავ­შვი აშ­კა­რად, მსა­ხი­ო­ბი გა­მო­ვაო, - აღ­ნიშ­ნეს სტუმ­რებ­მა. თუ კარ­გია, თქვენ გა­მო­დით მსა­ხი­ო­ბე­ბი-მეთ­ქი. გა­ე­ცი­ნათ. მერე დე­დამ სტუმ­რებს ჰკი­თხა: სა­ი­დან ბრძან­დე­ბი­თო? - თბი­ლი­სი­დან ვართ. ეს მსა­ხი­ო­ბი თა­მარ ცი­ციშ­ვი­ლია, ეს - სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძე, მე კი ნატო ვაჩ­ნა­ძე ვარო, - თქვა ულა­მა­ზეს­მა ქალ­ბა­ტონ­მა და გა­ი­ღი­მა, მერე კი დიდი მად­ლო­ბა გა­დაგ­ვი­ხა­დეს მას­პინ­ძლო­ბის­თვის.

- რო­დის მიხ­ვდით, რომ მსა­ხი­ო­ბო­ბა ცუდი არ იყო?

- გორ­ში, მე­ო­თხე სა­შუ­ა­ლო სკო­ლა­ში ვსწავ­ლობ­დი. გაკ­ვე­თილ­ზე მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ხში­რად მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ: ოღონდ გვიმ­ღე­რე და შენი სწავ­ლა არ გვინ­და, ნი­შანს სიმ­ღე­რა­ში და­გი­წერ­თო. სხვა­თა შო­რის, თა­ვი­დან კარ­გად არ ვსწავ­ლობ­დი, მაგ­რამ მერე ძა­ლი­ან მო­ვინ­დო­მე და სკო­ლა მა­ღალ ნიშ­ნებ­ზე და­ვამ­თავ­რე. ერთ ამ­ბავს გა­ვიხ­სე­ნებ: ჩვენს სკო­ლას მო­შე­ნე­ბუ­ლი ჰქონ­და ფოიე, სა­დაც ბავ­შვე­ბი შეს­ვე­ნე­ბი­სას ვიკ­რი­ბე­ბო­დით, ვერ­თო­ბო­დით ხოლ­მე. ფო­ი­ეს 50-სან­ტი­მეტ­რი­ა­ნი ჯე­ბი­რი ჰქონ­და შე­მოვ­ლე­ბუ­ლი. ჰოდა, ერთხე­ლაც, როცა ამ ჯე­ბირ­ზე ავ­ხტი და სიმ­ღე­რა შე­მოვ­ცხე, ბავ­შვებ­მა წი­ვილ-კი­ვი­ლი ატე­ხეს. ამ დროს გა­მო­ი­ა­რა სკო­ლის დი­რექ­ტორ­მა, ვასო ძვე­ლა­ი­ამ და ლა­მის გა­გიჟ­და: რა­ი­მე რომ და­გე­მარ­თოს, პა­სუხს მე მა­გე­ბი­ნე­ბენ. ახ­ლა­ვე ჩა­მო­დიო. ამ სუ­რათს შე­ეს­წრო რე­ჟი­სო­რი ოთარ ალექ­სიშ­ვი­ლიც, რო­მელ­მაც და­მი­ბღვი­რა. მეც და­ვუ­ბღვი­რე. გა­მი­ცი­ნა, მეც გა­ვუ­ცი­ნე. მკი­თხა: სად ის­წავ­ლე სიმ­ღე­რაო? - მე თვი­თონ ვის­წავ­ლე, აბა, სად უნდა მეს­წავ­ლა-მეთ­ქი? - ჩემ­თან წა­მოხ­ვა­ლო? - სად უნდა წა­მო­ვი­დე-მეთ­ქი? ხელი მომ­კი­და და, - თე­ატ­რში წა­გიყ­ვა­ნო. - თე­ატ­რი რა არის-მეთ­ქი? - გა­ვიკ­ვირ­ვე და იქვე დავ­ძი­ნე: რად მინ­და ეგ თე­ატ­რი? თუ კარ­გია, შენ გა­მო­დი თე­ატ­რი-მეთ­ქი. გა­ე­ცი­ნა. მერე სწო­რედ ამ ადა­მი­ან­მა მა­ზი­ა­რა სცე­ნას და ერთ-ერთ სპექ­ტაკლში მთა­ვა­რი გმი­რის როლი მომ­ცა. მა­შინ და­ახ­ლო­ე­ბით 9 წლის ვი­ყა­ვი. მე­რეც სულ კარგ რო­ლებს მაძ­ლევ­დნენ...

- ანუ სკო­ლის მოს­წავ­ლე გო­რის თე­ატ­რის მსა­ხი­ო­ბი გახ­დით?

- არა მარ­ტო გორ­ში, არა­მედ ლა­გო­დე­ხის თე­ატ­რის სცე­ნა­ზეც ვთა­მა­შობ­დი... ერთხელ ლა­გო­დეხ­ში წა­მიყ­ვა­ნეს სტუმ­რად, და­სას­ვე­ნებ­ლად. იქ გა­ვი­ცა­ნი თე­ატ­რის მა­შინ­დე­ლი დი­რექ­ტო­რი გა­ი­ოზ ქარ­თვე­ლიშ­ვი­ლი. ძა­ლი­ან კარ­გი ადა­მი­ა­ნი იყო. რომ გა­ი­გო, გო­რის სცე­ნა­ზე წარ­მა­ტე­ბით გა­მოვ­დი­ო­დი, შე­მომ­თა­ვა­ზა: ჩვენ­თა­ნაც ითა­ნამ­შრომ­ლე და მეც კარგ რო­ლებს მოგ­ცე­მო. დავ­თან­ხმდი. ჰოდა, ხან გორ­ში ვი­ყა­ვი, ხან - ლა­გო­დეხ­ში, მერე კი ონში მო­მიხ­და ცხოვ­რე­ბა და სცე­ნას დრო­ე­ბით ჩა­მოვ­შორ­დი.

- ამის მი­ზე­ზი რა იყო?

- ამის მი­ზე­ზი იყო რაჭ­ვე­ლი კაცი, რო­მელ­საც ცო­ლად გავ­ყე­ვი.

- მო­მა­ვა­ლი მე­უღ­ლე სად გა­ი­ცა­ნით?

- პირ­ვე­ლად ლა­გო­დეხ­ში მნა­ხა. მა­შინ სამ­ხედ­რო სამ­სა­ხურ­ში იყო და თე­ატ­რში ხში­რად მო­დი­ო­და... ერთხე­ლაც, როცა გორ­ში გო­რის­ჯვრო­ბას აღ­ვნიშ­ნავ­დით და ქა­ლაქ­ში უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი იყო შეკ­რე­ბი­ლი, ცეკ­ვა-თა­მა­ში­სას ჩემ გარ­შე­მო წრე შე­იკ­რა. სხვა­თა შო­რის, მა­შინ უკვე სა­ხელ­მწი­ფო ან­სამ­ბლში ვცეკ­ვავ­დი, რომ­ლის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ვახ­ტანგ წე­რე­თე­ლი გახ­ლდათ. ცე­ცხლი ვი­ყა­ვი, მარ­თლაც!.. მოკ­ლედ, წრე რომ შე­იკ­რა, სწო­რედ ამ დროს გა­მოჩ­ნდა ორი ცხე­ნო­სა­ნი: ერთი წი­თელ­ზე, მე­ო­რე კი თეთრ რაშ­ზე იყო ამ­ხედ­რე­ბუ­ლი. თეთრ ცხენ­ზე ჩემი მო­მა­ვა­ლი მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი იჯდა. ჯერ 24 წლი­საც არ იყო. მი­ი­ხედ-მო­ი­ხე­და, ცხე­ნი ორ ფეხ­ზე შე­ა­ყე­ნა. ცხო­ველს ფა­ფა­რი წა­მო­ე­შა­ლა. ხალ­ხი შე­შინ­და, მე კი ამ ლა­მაზ­მა სა­ნა­ხა­ო­ბამ თით­ქოს გა­მა­შე­შა. ის ჩემ წინ დად­გა, მე კი თავი ავა­რი­დე და ცეკ­ვა და­ვი­წყე. ყუ­რა­დღე­ბას აღარ ვაქ­ცევ­დი, რად­გან მა­შინ სხვა­ზე ვი­ყა­ვი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი... როცა სახ­ლში წა­ვე­დი, უკან გა­მომ­ყვა. შინ შე­ვე­დი. ცოტა ხან­ში ის თა­ვის მე­გო­ბარ­თან ერ­თად გვეს­ტუმ­რა და დე­დას უთხრა: რაჭ­ვე­ლი ვარ, თქვე­ნი გოგო მიყ­ვარს და რო­გორც კი სამ­ხედ­რო სამ­სა­ხუ­რი­დან გავ­თა­ვი­სუფ­ლდე­ბი, წა­ვიყ­ვა­ნო. ჩე­მებს სა­სი­ძო მო­ე­წო­ნათ, მე კი ცხა­დია, მისი ცო­ლო­ბა არ მინ­დო­და... იმ პე­რი­ოდ­ში მამა ამ­ბობ­და: გო­რის ქუ­ჩებ­ში დავ­დი­ვარ, დავ­დი­ვარ და ჩემი მა­რი­ა­მის­თა­ნა ლა­მა­ზი ჯერ არა­ვინ შემ­ხვედ­რი­აო.

- მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მო­მა­ვა­ლი მე­უღ­ლე არ მოგ­წონ­დათ, ცო­ლად მა­ინც გაჰ­ყე­ვით?

- ვი­ნა­ი­დან შეყ­ვა­რე­ბულ­ზე არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ გა­მა­თხო­ვებ­დნენ, იძუ­ლე­ბუ­ლი გავ­ხდი, ყო­ფი­ლი სამ­ხედ­როს წი­ნა­და­დე­ბას დავ­თან­ხმე­ბო­დი.

- ოჯა­ხის წევ­რე­ბი თქვენს შეყ­ვა­რე­ბულს რა­ტომ იწუ­ნებ­დნენ?

- ბიჭი ბი­ჭად ნამ­დვი­ლად არ და­ი­წუ­ნე­ბო­და, ისიც ლა­მა­ზი რაჭ­ვე­ლი კაცი იყო, მაგ­რამ მისი ოჯა­ხი არ მოს­წონ­დათ. ჩვენ 6 წელი გვიყ­ვარ­და ერ­თმა­ნე­თი... მო­მა­ვალ მე­უღ­ლეს­თან ხელი გორ­ში­ვე მო­ვა­წე­რე და მხო­ლოდ ამის შემ­დეგ დარ­თეს ჩემი რა­ჭა­ში წაყ­ვა­ნის უფ­ლე­ბა. ახალ­გა­თხო­ვილს დაც გა­მა­ყო­ლეს. ვფი­ცავ ჩემს შვი­ლებს, 4 დღე, ვიდ­რე ჩემი და იქ იყო, ქმარს არ მივ­კა­რე­ბი­ვარ. ვე­უბ­ნე­ბო­დი: მრცხვე­ნია, ჩემი და ხომ აქ არის-მეთ­ქი?!. სო­ფელ­ში ვცხოვ­რობ­დით. ვამ­ბობ­დი: წყალს მო­ვი­ტან, სა­დილს მო­ვამ­ზა­დებ, დავ­რე­ცხავ, მაგ­რამ სხვას ვე­რა­ფერს გა­ვა­კე­თებ-მეთ­ქი. მე­უღ­ლემ მი­თხრა: თო­ნე­ში პური ჩა­ა­კა­რიო. - ვა­ი­მე, არ ვიცი, ამას ვერ გა­ვა­კე­თებ-მეთ­ქი. ერთხელ, როცა შინ არა­ვინ იყო, თონე გა­ვა­ხუ­რე: მოდი, იქ­ნებ პუ­რის ცხო­ბა გა­მო­მი­ვი­დეს, მოვ­სინ­ჯავ-მეთ­ქი. ცომი თო­ნე­ში ჩა­ვა­კა­რი, მაგ­რამ ერ­თის გარ­და, ყვე­ლა ჩაც­ვივ­და (იღი­მის).

- სცე­ნას მე­უღ­ლის თან­ხმო­ბით და­უბ­რუნ­დით?

- ერთხელ მე­უღ­ლის ბი­ძაშ­ვილ­მა მი­თხრა, - წა­მო­დი, ონში უნდა გა­გა­ტა­როო. თე­ატ­რის წინ გა­ვი­ა­რეთ. გა­რეთ მსა­ხი­ო­ბე­ბი იდ­გნენ და ამ ქალს და­უ­ძა­ხეს: ეს გოგო ვინ არი­სო? იცით, ლა­მა­ზი კი ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ რა­ჭა­ში უფრო მე­ტად გავ­ლა­მაზ­დი, ჩემი თა­ვი­სა თა­ვად­ვე მიკ­ვირ­და...

- მო­გიხ­დათ რა­ჭის ჰა­ე­რი?

- კი, ნამ­დვი­ლად ასე იყო (იღი­მის)... მსა­ხი­ო­ბებ­მა რომ გა­ი­გეს, გო­რი­სა და ლა­გო­დე­ხის თე­ატ­რებ­ში რამ­დე­ნი­მე როლი მქონ­და შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი, ძა­ლი­ან გა­უ­ხარ­დათ. მი­თხრეს, ჩვენ­თან მობ­რძან­დით, ითა­ნამ­შრომ­ლე­თო. მათ ვუ­პა­სუ­ხე: ქმარს ვკი­თხავ და პა­სუხს მერე მო­გახ­სე­ნებთ-მეთ­ქი. თე­ატ­რის მა­შინ­დე­ლი დი­რექ­ტო­რი ჩემს ქმარს შეხ­ვდა და და­ე­ლა­პა­რა­კა. მე­უღ­ლემ მუ­შა­ო­ბის ნება დამ­რთო. ერთი როლი მომ­ცეს, სა­დაც ხან ქა­ლის სა­მო­სი მეც­ვა, ხა­ნაც - კა­ცის. მოკ­ლედ, ვაჟ­კა­ცუ­რი როლი მქონ­და. ჩემს გმირს შაჰ-აბა­სი უნდა მო­ეკ­ლა. პი­ე­სა შალ­ვა და­დი­ა­ნის გახ­ლდათ. რე­ჟი­სორს ვთხო­ვე: იქ­ნებ შალ­ვა და­დი­ანს შე­ვა­ტყო­ბი­ნოთ, რომ მისი სცე­ნა­რის მი­ხედ­ვით ვა­პი­რებთ წარ­მოდ­გე­ნის გა­მარ­თვას და პრე­მი­ე­რას და­ეს­წროს-მეთ­ქი. მი­თხრეს: ცუდი გზე­ბია, ბა­ტო­ნი შალ­ვა კი ხან­ში შე­სუ­ლია და ცოდ­ვაა, ძა­ლი­ან და­იღ­ლე­ბაო. მსა­ხი­ო­ბი ბი­ძაშ­ვი­ლი მყავ­და და მას ვთხო­ვე, - საქ­მე ასე და ასეა, იქ­ნებ შენ მა­ინც შე­ა­ტყო­ბი­ნო-მეთ­ქი. მოკ­ლედ, ჩემი გა­ვი­ტა­ნე და სპექ­ტაკ­ლის პრე­მი­ე­რას პი­ე­სის ავ­ტო­რიც და­ეს­წრო. წარ­მოდ­გე­ნა რომ დამ­თავ­რდა, ბა­ტო­ნი შალ­ვა სცე­ნა­ზე ამო­ვი­და, გა­დამ­კოც­ნა და მი­თხრა, - ეს როლი შენ­თვის და­მი­წე­რი­აო!.. რა­ი­კო­მის მდი­ვა­ნიც ამო­ვი­და სცე­ნა­ზე და წარ­მა­ტე­ბუ­ლი გა­მოს­ვლა მო­მი­ლო­ცა, მე კი შემ­თხვე­ვით ვი­სარ­გებ­ლე და ვთხო­ვე: რა მოხ­დე­ბა, ბა­ტო­ნი შალ­ვა და­სას­ვე­ნებ­ლად შოვ­ში რომ გა­ვუშ­ვათ, ერთი-ორი კვი­რით-მეთ­ქი? - ძა­ლი­ან კარ­გი აზ­რი­აო, - მი­თხრა და თხოვ­ნა შე­მის­რუ­ლა... სხვა­თა შო­რის, ჩემს პერ­სო­ნაჟს სპექ­ტაკ­ლის ბო­ლოს კლავ­დნენ. თა­მა­ში­სას ყა­ბა­ლა­ხი და ნა­ბა­დი გა­და­მი­ვარ­და, სა­სიკ­ვდი­ლოდ გან­წი­რუ­ლი წა­ვი­ქე­ცი. ჩემ­მა შვილ­მა, რო­მე­ლიც მა­შინ პა­ტა­რა იყო, ეს სუ­რა­თი რომ და­ი­ნა­ხა, აყ­ვირ­და: "დედა, დე­და­აა!" ხალ­ხი სი­ცი­ლის­გან ლა­მის გა­ი­გუ­და. აპ­ლო­დის­მენ­ტე­ბიც არ და­ი­შუ­რეს პა­ტა­რა მო­ტი­რა­ლის­თვის.

- მე­უღ­ლეს არ უჭირ­და მსა­ხი­ო­ბი ცო­ლის სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­თან შე­გუ­ე­ბა?

- შე­იძ­ლე­ბა, უჭირ­და კი­დეც, მაგ­რამ ამას არას­დროს მაგ­რძნო­ბი­ნებ­და. ის არაფ­რის გა­კე­თე­ბას არ მიშ­ლი­და. იცო­და, რომ ჩემი ნდო­ბა შე­იძ­ლე­ბო­და... რა­ღაც პე­რი­ო­დის შემ­დეგ სა­ცხოვ­რებ­ლად თბი­ლის­ში გად­მო­ვე­დით. მახ­სოვს, რუს­თა­ვე­ლის თე­ატ­რის მა­შინ­დელ­მა დი­რექ­ტორ­მა მთხო­ვა: ჩვენ­თან მოდი, ად­გი­ლი არ გვაქვს, მაგ­რამ მი­გი­ღებთ, მარ­ტო შენი სი­ლა­მა­ზის სა­ნა­ხა­ვად მოვ­ლენ თე­ატ­რშიო (იღი­მის)... ერთხელ, წარ­მოდ­გე­ნის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ სცე­ნა­ზე ვი­ღაც კაცი ამო­ვი­და, ხელი ჩა­მო­მარ­თვა და მი­თხრა: მე ბო­შა­თა ბა­ნა­კი­დან ვარ. აქ შევ­ჩერ­დით და სპექ­ტაკლმა დაგ­ვა­ინ­ტე­რე­სა. სურ­ვი­ლი მაქვს, 3 დღით ჩვენ­თან წა­მოხ­ვი­დეთ, "ცი­გან­კუ­რი" უნდა შე­გას­წავ­ლო­თო. მათ გავ­ყე­ვი. თა­ვი­ან­თი ტან­საც­მე­ლი მომ­ცეს და ცეკ­ვაც უსას­ყიდ­ლოდ მას­წავ­ლეს.

- რო­გორც მი­თხა­რით, სა­ხელ­მწი­ფო ან­სამ­ბლში ცეკ­ვავ­დით...

- დიახ, ვახ­ტანგ წე­რე­თელს გორ­ში ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი ჰქონ­და ან­სამ­ბლი, რომ­ლის წევ­რიც გახ­ლდით. სხვა­თა შო­რის, ჩემი ყო­ფი­ლი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი იქ გა­ვი­ცა­ნი, პარტნი­ო­რე­ბი ვი­ყა­ვით... მას მერე, რაც მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად სა­ცხოვ­რებ­ლად თბი­ლის­ში გად­მო­ვე­დი (მე­უღ­ლე ცე­კავ­შირ­ში, თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე მუ­შა­ობ­და), თე­ატ­რში ცოტა ხანს ვი­მუ­შა­ვე, მერე კი ჯანო ბაგ­რა­ტი­ო­ნის ან­სამ­ბლში გა­და­ვე­დი, შემ­დეგ ჭო­ხო­ნე­ლი­ძის, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით კი და­რახვე­ლი­ძის ან­სამ­ბლში ვმუ­შა­ობ­დი. მა­შინ არა მარ­ტო კარ­გად ვცეკ­ვავ­დი, არა­მედ შე­სა­ნიშ­ნა­ვად ვმღე­რო­დი კი­დეც და ფი­ლარ­მო­ნი­ა­ში სო­ლის­ტად ვმუ­შა­ობ­დი... სხვა­თა შო­რის, კა­ცის საქ­მე­ე­ბის კე­თე­ბაც მე­ხერ­ხე­ბა. მა­გა­ლი­თად, ერთხელ სახ­ლში ვე­ნა­ხი ჩავ­ყა­რე, ტა­ლა­ვე­რი უნდა გა­მე­კე­თე­ბი­ნა. ქმა­რი მე­უბ­ნე­ბო­და, - რად გინ­და, რომ წვა­ლობ, ეს ვე­ნა­ხი ყუ­რძენს მა­ინც არ მო­ის­ხამ­სო. - შენ რას და­ე­ძებ, მე მო­ვუვ­ლი-მეთ­ქი. რამ­დე­ნი­მე წლის შემ­დეგ 400 კილო ყუ­რძენს ვკრეფ­დი, ვწუ­რავ­დი, ღვი­ნო­საც თა­ვად ვა­ყე­ნებ­დი და მერე არაყ­საც ვხდი­დი. ვა­კე­ში კერ­ძო სახ­ლი გვქონ­და და იქ ხდე­ბო­და ეს ყვე­ლა­ფე­რი. კი­დევ ერთ ამ­ბავს გა­ვიხ­სე­ნებ: ერთხელ "ფე­ჩის" სა­ყიდ­ლად წა­ვე­დი ბა­ზარ­ში. იქ, სა­დაც უნდა გა­მევ­ლო, სამი ბიჭი იჯდა. ჩემი და­ნახ­ვი­სას კომ­პლი­მენ­ტე­ბი გად­მო­აფ­რქვი­ეს; დედა, დედა, რა ლა­მა­ზი ბრძან­დე­ბით, თქვე­ნი ქმა­რი მარ­ტოს რო­გორ გიშ­ვებ­თო? ამა­სო­ბა­ში, თურ­მე მათი მე­გო­ბა­რი ჩემს გა­ძარ­ცვას ცდი­ლობ­და: ვიგ­რძე­ნი, მა­ჯა­ზე რო­გორ შემხსნა სა­ა­თი და ხელი ვტა­ცე. ე.წ. ერევ­ნის სა­ა­თი მე­კე­თა, ძა­ლი­ან ძვირ­ფა­სი.

- ბავ­შვო­ბის მერე სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძეს, თა­მარ ცი­ციშ­ვილ­სა და ნატო ვაჩ­ნა­ძეს აღარ შეხ­ვედ­რი­ხართ?

- სერ­გო ზა­ქა­რი­ა­ძეს­თან, რა­მაზ ჩხიკ­ვა­ძეს­თან და გი­ორ­გი გე­გეჭ­კორ­თან ერ­თად ვსწავ­ლობ­დი "სა­შოფ­რო­ზე". ერთხე­ლაც, ყვე­ლა­ნი ერ­თად, სა­ქე­ი­ფოდ მცხე­თა­ში წა­ვე­დით და კარ­გი დრო ვა­ტა­რეთ, მერე კი ისი­ნი ჩემს სახ­ლში მი­ვიყ­ვა­ნე...

- ანუ ავ­ტო­მან­ქა­ნა­საც მარ­თავ­დით?

- ასეა! სხვა­თა შო­რის, მა­შინ მე­უღ­ლემ "ვოლ­გა" მი­ყი­და. მძღო­ლე­ბი გაკ­ვირ­ვე­ბუ­ლე­ბი მი­ყუ­რებ­დნენ ხოლ­მე, მე კი სულ "გრუ­ბად" ვი­ყუ­რე­ბო­დი, ვინ­მეს ზედ­მე­ტი რომ არ ეკად­რე­ბი­ნა...

- ქალ­ბა­ტო­ნო მა­რი­ამ, კი ამ­ბობთ, მე­უღ­ლე მენ­დო­ბო­დაო, მაგ­რამ თქვენს თაყ­ვა­ნის­მცემ­ლებს თუ ენ­დო­ბო­და? სა­ვა­რა­უ­დოდ, მათი რი­ცხვი მცი­რე არ იქ­ნე­ბო­და...

- კა­ცებს კი მოვ­წონ­დი, მაგ­რამ ვერც ერთი ვერ მი­ბე­დავ­და რა­ი­მეს თქმას... მაგ­რამ მას მერე, რაც ქმა­რი გარ­და­მეც­ვა­ლა, ერ­თმა თა­ნამ­დე­ბო­ბის პირ­მა შე­მო­მით­ვა­ლა: გთხოვ, ცო­ლად გა­მომ­ყე­ვი და ჩი­ტის რძეს არ მო­გაკ­ლე­ბო. - არც ჩი­ტის რძე მინ­და და არც სხვა რამე, ჩემი ოჯა­ხი და შვი­ლე­ბი ყვე­ლა­ფერს მირ­ჩევ­ნია-მეთ­ქი, - შე­ვუთ­ვა­ლე გაბ­რა­ზე­ბულ­მა...

- თქვენს შვი­ლებ­ზე რას მე­ტყვით?

- ძა­ლი­ან ლა­მა­ზი ქმარ-შვი­ლი მყავ­და... მე­უღ­ლე სიმ­სივ­ნით გარ­და­იც­ვა­ლა, მას ვა­ჟე­ბიც მიჰ­ყვნენ. უმ­ცროს ვაჟს ერთი შვი­ლი დარ­ჩა. ის გა­თხო­ვი­ლია და თა­ვი­სი ოჯა­ხი აქვს. მე­ო­რე ვაჟს 3 გოგო ჰყავ­და, მათ შო­რის ერთ-ერთი - ცნო­ბი­ლი მო­დე­ლი, სოფო ჩიკ­ვი­ლა­ძეა (ცოტ­ნე გამ­სა­ხურ­დი­ას ყო­ფი­ლი მე­უღ­ლე. - ავტ.)... ლაღი ცხოვ­რე­ბა მქონ­და, მაგ­რამ ქმრი­სა და შვი­ლე­ბის და­კარ­გვამ დიდი ტკი­ვი­ლი მო­მა­ყე­ნა...

- ამას წი­ნათ ლექ­სე­ბის კრე­ბუ­ლი გა­მო­ე­ცით, სა­დაც ამ ტკი­ვილ­ზეც ლა­პა­რა­კობთ...

- ორი შვი­ლის და­კარ­გვა, თან სამ წე­ლი­წად­ში, დე­დის­თვის მე­ხის და­ცე­მაა! ვინ არის სიკ­ვდი­ლი, სა­ი­დან მო­დის? შვი­ლი რომ სახ­ლის კარს აღარ შე­მო­ა­ღებს და არ გე­ტყვის: დედა, რო­გორ ხარო? - რა უნდა ქნას საბ­რა­ლო დე­დამ? მო­გიკ­ვდეთ დედა, ჩემო ვაჟ­კა­ცო ბი­ჭე­ბო... თან გა­ი­ყო­ლეთ დე­დის დამ­წვა­რი გული. ვაი, შენ, წუ­თი­სო­ფე­ლო!

"ცო­ცხა­ლი ძალ­მიძს და­გი­სა­კუთ­რო,/ გული კვნე­სის და ცრემ­ლიც კი სტი­რის,/ დად­გე­ბა დრო და მომ­სპობს სა­წუთ­რო,/ და გა­ი­ღე­ბა სა­მო­თხის კარი.../ მე არა­სო­დეს არ დავ­ბრუნ­დე­ბი,/ წამ­ყვე­ბა თქვე­ნი ფა­რუ­ლი ცრემ­ლი,/ დად­გე­ბა დრო და თქვენს მო­სა­გონ­რად,/ ძეგ­ლად დარ­ჩე­ბა ეს ჩემი ლექ­სი".

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)