"ნი­უს­ვი­კი" აფხა­ზე­თის თე­მა­ზე ანა ნემ­ცო­ვას სტა­ტი­ას "კონ­კია სა­ხელ­მწი­ფო " აქ­ვეყ­ნებს. გთა­ვა­ზობთ სტა­ტი­ას:

"აფხა­ზე­თის რეს­პუბ­ლი­კა­ში (რო­მე­ლიც ასე­ვე ცნო­ბი­ლია, რო­გორც აფ­სნი, ანუ სუ­ლის ქვე­ყა­ნა) ბევ­რი გაწ­ბი­ლე­ბუ­ლია. გა­ვი­და ხუთი წელი მას შემ­დეგ, რაც რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს ომმა აფხა­ზებს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა მო­უ­ტა­ნა, მაგ­რამ მხო­ლოდ რუ­სეთ­მა, ვე­ნე­სუ­ე­ლამ და კი­დევ რამ­დე­ნი­მე მცი­რე ქვე­ყა­ნამ თუ ცნო ეს ომე­ბით და­ტან­ჯუ­ლი პა­ტა­რა რეს­პუბ­ლი­კა შავი ზღვის სა­ნა­პი­რო­ზე.

უა­რე­სიც, თა­ვად მთა­ვარ­მა ქო­მაგ­მა, რუ­სეთ­მა და­უ­კე­ტა აფხა­ზებს მათ გვერ­დით ათწლე­უ­ლის ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ღო­ნის­ძი­ე­ბის - ზამ­თრის ოლიმ­პი­ა­დის კა­რე­ბი. შე­დე­გად, აფხა­ზე­თი იქცა კონ­კია ქვე­ყა­ნად. მა­შინ, როცა მთე­ლი და­ნარ­ჩე­ნი მსოფ­ლიო ზე­ი­მობს და აღ­ნიშ­ნავს მშვი­დო­ბა­სა და ურ­თი­ერ­თგა­გე­ბას სპორ­ტის მეშ­ვე­ო­ბით, აფხა­ზე­ბი კარს მიღ­მა დარ­ჩნენ და­უ­პა­ტი­ჟებ­ლე­ბი. ისი­ნი არ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ ამ ღო­ნის­ძი­ე­ბა­ში და მათი იქ ყოფ­ნა სა­სურ­ვე­ლი არ არის.

უფრო მე­ტიც, რუ­სეთ­მა არ მის­ცა აფხა­ზებს სა­შუ­ა­ლე­ბა, მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ე­ღოთ მომ­გე­ბი­ან სამ­შე­ნებ­ლო პრო­ექ­ტებ­ში, რო­მელ­თა ფარ­გლებ­შიც ოლიმ­პი­ა­დის წინ აშენ­და სტა­დი­ო­ნე­ბი, გა­სარ­თო­ბი ცენ­ტრე­ბი და ოლიმ­პი­უ­რი სო­ფე­ლი. ოლიმ­პუ­რი თა­მა­შე­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რებ­მა აუკ­რძა­ლეს აფხაზ სპორ­ტსმე­ნებს შე­ჯიბრში სა­კუ­თა­რი დრო­შის ქვეშ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა, ხოლო რუ­სეთ­მა სა­ზღვრე­ბი გა­და­კე­ტა. ასე რომ, აფხა­ზე­ბი ვერც თა­ვად თა­მა­შებს და­ეს­წრე­ბი­ან.

ახ­ლა­ხან აფხა­ზი ოფი­ცი­ა­ლუ­რი პი­რე­ბი­სა და მწვრთნე­ლე­ბის ჯგუფ­მა გა­ნი­ხი­ლა სა­კი­თხი, მო­ეს­წრე­ბი­ან თუ არა ისი­ნი იმ დროს, როცა აფხა­ზე­თის დრო­შა აფ­რი­ალ­დე­ბა ოლიმ­პი­უ­რი თა­მა­შე­ბის ფარ­გლებ­ში. "რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, არა, - გა­ნა­ცხა­და რეს­პუბ­ლი­კის ძი­უ­დოს გუნ­დის მთა­ვარ­მა მწვრთნელ­მა, ან­დრეი პო­ღო­სოვ­მა, ხელი გა­იშ­ვი­რა ტა­ტამ­ზე მო­ას­პა­რე­ზე ახალ­გაზ­რდი­სა­კენ და და­ა­მა­ტა - რო­გორ ავუხ­სნა ამ ახალ­გაზ­რდას, რომ მათ არ შე­უძ­ლი­ათ თა­ვი­ან­თი ქვეყ­ნის დრო­შით გა­მო­ვიდ­ნენ ას­პა­რეზ­ზე?!"

მისი თქმით, მის ძი­უ­დოს გუნდს ეთ­ქვა "სა­მარ­ცხვი­ნო უარი" აფხა­ზე­თის წარ­მო­მად­გენ­ლო­ბა­ზე რუ­სეთ­ში, კრას­ნო­და­რის რე­გი­ონ­ში გა­მარ­თუ­ლი შე­ჯიბ­რე­ბის ფარ­გლებ­ში. აფხაზ სპორ­ტსმე­ნებს ისღა დარ­ჩე­ნი­ათ, და­ი­ვი­წყონ ეროვ­ნუ­ლი კუთ­ვნი­ლე­ბა და იას­პა­რე­ზონ, რო­გორც როს­ტო­ვის (რუ­სე­თი) რე­გი­ო­ნუ­ლი გუნ­დის წევ­რებ­მა.

სპორ­ტი არ არის ერ­თა­დერ­თი სფე­რო, რომ­ლის­გა­ნაც აფხა­ზე­თი გა­რი­ყუ­ლია, და არც რუ­სე­თია ერ­თა­დერ­თი ქვე­ყა­ნა, რო­მე­ლიც კი­დევ უფრო არ­თუ­ლებს მდგო­მა­რე­ო­ბას. შა­ზი­ნა ავი­ძ­ბა (ქვეყ­ნის ახა­ლი მი­ნის­ტრი სპორ­ტი­სა და ახალ­გაზ­რდო­ბის სა­კი­თხებ­ში) იხ­სე­ნებს არა­ნაკ­ლებ გა­მა­ღი­ზი­ა­ნე­ბელ შემ­თხვე­ვებს. მა­გა­ლი­თად, ივ­ნის­ში პო­ლო­ნე­თის სა­კონ­სუ­ლომ უარი უთხრა ბავ­შვთა ცეკ­ვის ან­სამ­ბლს ვი­ზის მი­ღე­ბა­ზე.

სპორ­ტსმე­ნებ­სა და სპორ­ტის სფე­როს ოფი­ცი­ა­ლურ წარ­მო­მად­გენ­ლებ­საც უარი ეთ­ქვათ შენ­გე­ნის ვი­ზებ­ზე, რაც მის­ცემ­და მათ ევ­რო­პის დე­მოკ­რა­ტი­ულ ქვეყ­ნებ­ში თა­ვი­სუ­ფა­ლი მოძ­რა­ო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას. "ყვე­ლა­ზე მტკივ­ნე­უ­ლი კი ის არის, რომ რუ­სე­თის რე­გი­ო­ნე­ბი უარ­ყო­ფენ ჩვენს დრო­შას", - გა­ნა­ცხა­და მი­ნის­ტრმა.

აფხა­ზეთს, რო­გორც წესი, კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და კრემლთან. 5000-ზე მეტი რუსი ჯა­რის­კა­ცი და ფე­დე­რა­ლუ­რი უსაფრ­თხო­ე­ბის სამ­სა­ხუ­რის ქვე­და­ნა­ყო­ფე­ბი იცა­ვენ რეს­პუბ­ლი­კის სა­ზღვრებს სა­ქარ­თვე­ლოს­თან 2008 წლის ომის შემ­დეგ.

რაც შე­ე­ხე­ბა ბოლო ხუთ წე­ლი­წადს, რუ­სეთ­მა გა­აძ­ლი­ე­რა აფხა­ზე­თის სუს­ტი სა­ხელ­მწი­ფო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა, რის­თვი­საც შე­წი­რუ­ლო­ბის სა­ხით გა­ი­ცა 100 მი­ლი­ონ დო­ლარ­ზე მეტი, რაც შე­ად­გენს და­ახ­ლო­ე­ბით 50%-ს იმ თან­ხი­სა, რომ­ლის გა­მო­ყო­ფაც თა­ვად რეს­პუბ­ლი­კას შე­ეძ­ლო.

რეს­პუბ­ლი­კის 240 000-იანი მო­სახ­ლე­ო­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბამ შე­ი­ძი­ნა რუ­სე­თის პას­პორ­ტი და ათა­სო­ბით აფხა­ზი რე­გუ­ლა­რუ­ლად სტუმ­რობს თა­ვის შეძ­ლე­ბულ მე­ზო­ბელს, ხოლო და­ახ­ლო­ე­ბით 30 000 აფხა­ზი კვლა­ვაც სარ­გებ­ლობს რუ­სუ­ლი პენ­სი­ე­ბით.

მი­უ­ხე­და­ვად ყვე­ლაფ­რი­სა, კარს მომ­დგარ­მა ოლიმ­პი­ურ­მა თა­მა­შებ­მა სრუ­ლი­ად შეც­ვა­ლა ურ­თი­ერ­თო­ბა აფხა­ზეთ­სა და რუ­სეთს შო­რის. და ეს ეხე­ბა არა მხო­ლოდ სო­ხუმს, აფხა­ზე­თის დე­და­ქა­ლაქს. სა­ზღვრის მე­ო­რე მხა­რეს კრემ­ლის გრან­დი­ო­ზულ­მა პრო­ექ­ტმა სრუ­ლი­ად შე­უც­ვა­ლა სახე რუ­სე­თის ქა­ლაქ სოჭს.

ერთ დროს ელე­გან­ტუ­რი და მშვი­დო­ბი­ა­ნი შა­ვი­ზღვის­პი­რე­თის რი­ვი­ე­რა ის­ტო­რი­ას ჩა­ბარ­და. ოლიმ­პი­უ­რი პრო­ექ­ტე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე კერ­ძო და სა­ხელ­მწი­ფო ინ­ვეს­ტო­რებ­მა და­ხარ­ჯეს 50 მი­ლი­არდ დო­ლარ­ზე მეტი, რის შე­დე­გა­დაც ქა­ლა­ქი სრუ­ლი­ად შე­იც­ვა­ლა. ერთ დროს გა­დამფრენ ფრინ­ველ­თათ­ვის გან­კუთ­ვნილ ჭა­ო­ბა­ნი­ან ად­გილს დღეს ამ­შვე­ნე­ბენ რუ­სე­თის დრო­შის წი­თე­ლი, თეთ­რი და ცის­ფე­რი ფე­რე­ბით გა­ნა­თე­ბუ­ლი შუ­ში­სა და ბე­ტო­ნის ოლიმ­პი­უ­რი ნა­გე­ბო­ბე­ბი. ტუ­რის­ტებს სთა­ვა­ზო­ბენ ქა­ლა­ქის გარ­შე­მო გან­ლა­გე­ბულ და­თოვ­ლილ მწვერ­ვა­ლებ­ზე ას­ვლას სა­ბა­გი­რო­თი. სწრაფლმა­ვა­ლი მა­ტა­რე­ბე­ლი კი აკავ­ში­რებს ოლიმ­პი­ურ სო­ფელ­სა და სო­ჭის ცენ­ტრს. გარ­და ამი­სა, ქა­ლაქს აქვს თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო აე­რო­პორ­ტი და რკი­ნიგ­ზის სად­გუ­რე­ბი.

ქა­ლა­ქი, რო­მელ­შიც 1960 წლე­ბი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი მი­ლი­ო­ნო­ბით სა­ერ­თა­შო­რი­სო და საბ­ჭო­თა ტუ­რის­ტია შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი მისი ბო­ტა­ნი­კუ­რი ბა­ღე­ბის, ორ­გა­ნუ­ლი რძის პრო­დუქ­ტე­ბი­სა და უმ­შვე­ნი­ე­რე­სი მი­ნე­რა­ლუ­რი წყლის სა­კუ­რორ­ტო სას­ტუმ­რო­ე­ბის გამო, ამ­ჟა­მად მო­ფე­ნი­ლია დიდი მრა­ვალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი კორ­პუ­სე­ბით და გრან­დი­ო­ზუ­ლი სას­ტუმ­რო­ე­ბით, რაც მას შო­რი­დან ამ­სგავ­სებს გი­გან­ტურ ნემ­სე­ბი­ან უზარ­მა­ზარ ზღარბს.

"აქ არა­ფე­რია და­ტო­ვე­ბუ­ლი ძვე­ლი სო­ჭი­დან. ჩვენ დავ­კარ­გეთ ჩვე­ნი საყ­ვა­რე­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი პა­ტა­რა ქუ­ჩე­ბი და შე­სახ­ვე­ვე­ბი და ჩა­ვა­ნაც­ვლეთ ისი­ნი უზარ­მა­ზა­რი სამ­შე­ნებ­ლო ზო­ნე­ბით, ღირ­სშე­სა­ნიშ­ნავ არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ მო­ნუ­მენ­ტებ­თან და სა­კუ­რორ­ტო სას­ტუმ­რო­ებ­თან ერ­თად," თქვა ირი­ნა ნი­კო­ლა­ევ­ნამ, სო­ჭის არ­ქი­ვის მე­ნე­ჯერ­მა.

რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი ის­ტო­რი­კო­სი, არ­ქი­ტექ­ტო­რი, და მუ­ზე­უ­მის ექ­სპერ­ტი იბ­რძვის იმის შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად, რაც დარ­ჩა რე­ვო­ლუ­ცი­ამ­დე­ლი კერ­ძო სახ­ლე­ბი­სა და ის­ტო­რი­უ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბის მქო­ნე შე­მა­ში­ნებ­ლად მკაც­რი სტა­ლი­ნის დრო­ინ­დე­ლი ძეგ­ლე­ბი­დან. მაგ­რამ წი­ნა­ო­ლიმ­პი­ურ­მა სა­მე­წარ­მეო და სამ­შე­ნებ­ლო ციებ-ცხე­ლე­ბამ სრუ­ლი­ად გა­და­ფა­რა ყვე­ლა­ფე­რი.

მოს­კო­ვუ­რი პრე­სა მსჯე­ლობს რამ­დე­ნად ღრმა უნდა ყო­ფი­ლი­ყო 30-მეტ­რი­ა­ნი ოლიმ­პი­უ­რი მა­გის­ტრა­ლი, თუკი მას მო­კირ­წყლავ­დნენ ხი­ზი­ლა­ლით, ბეწ­ვის ქურ­ქე­ბი­თა ან ლუი ვი­უ­ი­ტო­ნის მო­დე­ლე­ბით, რომ გა­ეთ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­ნათ ის გა­მა­ოგ­ნე­ბე­ლი $7.2 მლრდ, რო­მე­ლიც მის მშე­ნებ­ლო­ბა­ზე და­ი­ხარ­ჯა. ცოტა გა­საკ­ვი­რია, რომ ზო­გი­ერ­თი ძვე­ლი მო­ბი­ნად­რე სოჭს "სი­ძუნ­წის სა­მე­ფოს" ეძა­ხის.

აფხა­ზე­ბი რუ­სე­ბის ერ­თა­დერ­თი საზ­რუ­ნა­ვი არ არი­ან. ოლიმ­პი­უ­რი თა­მა­შე­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი მთელ რიგ შიდა პრობ­ლე­მებ­საც აწყდე­ბი­ან: ჩრდი­ლო კავ­კა­სი­ი­დან ის­ლა­მის­ტი ტე­რო­რის­ტე­ბის თავ­დას­ხმის საფრ­თხე, ფარ­თოდ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი უკა­ნო­ნო­ბა, და გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი კო­რუფ­ცია.

მაგ­რამ აფხა­ზე­თი სრუ­ლი­ად გა­რი­ყეს. აფხა­ზებს სა­შუ­ა­ლო ხელ­ფა­სით - და­ახ­ლო­ე­ბით 80 დო­ლა­რი თვე­ში, ოლიმ­პი­უ­რი ობი­ექ­ტე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბი­დან ფუ­ლის გა­კე­თე­ბის მთე­ლი იმე­დე­ბი გა­უც­რუვ­დათ. 2010 წელს, რეს­პუბ­ლი­კის პრე­ზი­დენ­ტმა სერ­გეი ბა­ღაფშმა მო­მი­თხრო ოლიმ­პი­უ­რი ობი­ექ­ტე­ბი­დან სულ რა­ღაც 100 მი­ლის და­შო­რე­ბით მდე­ბა­რე ქვი­ში­სა და ხრე­შის კა­რი­ე­რე­ბის შე­სა­ხებ, რაც ათა­სო­ბით აფხაზს უზ­რუნ­ველ­ყოფ­და და­საქ­მე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბით.

მაგ­რამ ბა­ღაფ­შის ოც­ნე­ბე­ბი არ ახდა. "ბიზ­ნე­სის დღე­სას­წა­ულ­მა ჩვენ გვერ­დი აგ­ვი­ა­რა," - თქვა მან. "ჩვენ ვე­რა­ფე­რი ვი­ხე­ი­რეთ ოლიმ­პი­უ­რი პრო­ექ­ტე­ბი­დან," გა­ნა­ცხა­და პრე­ზი­დენ­ტის წარ­მო­მად­გე­ნელ­მა კრის­ტი­ან ბჟა­ნი­ამ, რი­თაც ნათ­ლად გა­მო­ხა­ტა აფხა­ზე­ბის გა­ნა­წყე­ნე­ბა რუ­სებ­ზე ზედ­მე­ტად მკაც­რი და უხე­ში მო­პყრო­ბის გამო.

ისი­ნი იბ­რძვი­ან, რომ გა­ი­გონ, რა­ტომ არ და­პა­ტი­ჟა რუ­სეთ­მა ოლიმ­პი­ურ ნამ­ცხვარ­ზე. ხომ არ გა­მო­იწ­ვია რუ­სე­თის სა­ელ­ჩოს პირ­ვე­ლი მდივ­ნის - დმიტ­რი ვი­შერ­ნე­ვი­სა და მისი მე­უღ­ლის მკვლე­ლო­ბამ მათი ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­ცი­ე­ბა?

"არა, დიპ­ლო­მა­ტე­ბის მკვლე­ლო­ბე­ბი აქ არა­ფერ შუ­ა­შია," - გა­ნა­ცხა­და სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი პა­ლა­ტის წევ­რმა, სერ­გეი მარ­კოვ­მა. "ჩვენ­მა და­სავ­ლელ­მა პარტნი­ო­რებ­მა გვთხო­ვეს, გავ­ჩუმ­დეთ აფხა­ზე­თის მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბის შე­სა­ხებ და არ გა­ვაპ­რო­ტეს­ტოთ ჩვენს მი­მართ რუ­სე­თის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, რამ­დე­ნა­დაც სო­ჭის ლიმ­პი­უ­რი თა­მა­შე­ბის ბო­ი­კო­ტი ( ჰო­მო­სექ­სუ­ა­ლებ­თან რუ­სე­თის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე) ჯერ კი­დევ ზო­გი­ერ­თი ქვეყ­ნი­სათ­ვის დღის წეს­რიგ­ში დგას."

მარ­კო­ვი ფიქ­რობს, რომ თა­მა­შე­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, ყვე­ლა­ფე­რი შე­იც­ვლე­ბა აფხა­ზე­თის­თვის. "რუ­სე­თი მოხ­სნის აფხა­ზე­თის სა­ზღვრე­ბის კონ­ტროლს - რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, თუკი და­ნარ­ჩენ კავ­კა­სი­ა­ში უბე­დუ­რე­ბა არ მოხ­დე­ბა."

თუმ­ცა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ სო­ხუ­მის უამ­რა­ვი შე­ნო­ბა უკვე 20 წელ­ზე მე­ტია დან­გრე­უ­ლია, ბევ­რი აფხა­ზი მო­უთ­მენ­ლად აღარ ელის მდი­და­რი, სავ­სე სა­ფუ­ლი­ა­ნი რუსი ინ­ვეს­ტო­რე­ბის მო­ზღვა­ვე­ბას და მის სა­ზღვრე­ბი­დან შე­მო­დი­ნე­ბას სა­კუ­თა­რი გან­ვი­თა­რე­ბა-გა­ფარ­თო­ე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის ძი­ე­ბა­ში. მკაც­რი ად­გი­ლობ­რი­ვი კა­ნო­ნე­ბი იცა­ვენ ის­ტო­რი­ულ ძეგ­ლებ­სა და უძ­რავ ქო­ნე­ბას უცხო­ე­ლი მყიდ­ვე­ლე­ბის მიერ მისი და­ტა­ცე­ბი­სა­გან.

"რუ­სებ­თან სიფრ­თხი­ლე გმარ­თებთ," - აგ­ვიხ­სნა ერთ-ერ­თმა აფხაზ­მა. "პირ­ში თითს თუ ჩა­უ­დებთ, მხრამ­დე მკლავს მო­გა­ჭა­მენ." ეს სა­ერ­თო რეფ­რე­ნია.

იგე­მა რა რუ­სე­თის მხრი­დან დათ­ვუ­რი ჩა­ხუ­ტე­ბა, ძვე­ლი ბერ­ძნე­ბის, რო­მა­ე­ლე­ბის, ოს­მა­ლე­თის, საბ­ჭო­თა რუ­სე­ბი­სა და ქარ­თვე­ლე­ბის საყ­ვა­რე­ლი აფხა­ზე­თი, ამ­ჯო­ბი­ნებ­და რო­გორც სა­კუ­თა­რი და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბის, ისე მისი სუ­ლის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბას", - წერს ანა ნემ­ცო­ვა სტა­ტი­ა­ში.

მომ­ზა­დე­ბუ­ლია newsweek.com-ის მი­ხედ­ვით.