"ჩვენს მაღაზიებში სარეალიზაციოდ გამოტანილი რძის პროდუქტის ხარისხი ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს, უფრო მეტიც, მათი 90 პროცენტი სულაც არ არის რძის პროდუქტი" - ამ დასკვნამდე მივიდნენ "საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრის" წარმომადგენლები, რომლებმაც მომხმარებელთა თხოვნით რამდენჯერმე შეამოწმეს რძის ცხიმის შემცველობა სხვადასხვა ფირმის მიერ წარმოებულ პროდუქტში. სწორედ ამ პრობლემაზე გვესაუბრება საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრის ექსპერტი, პროფესორი ეთერ სარჯველაძე:
- ჩემი აზრით, ისეთი პროდუქტის ფალსიფიკაცია, როგორიც რძეა, დანაშაულია, თუნდაც იმიტომ, რომ ის ბავშვების მთავარი საკვებია, რომელსაც შეუძლია შეცვალოს ნებისმიერი სხვა ტიპის საკვები, მაგრამ ვერც ერთი პროდუქტი ვერ ცვლის მას. რძეში შედის ორგანიზმისთვის აუცილებელი ყველა ნივთიერება, რომელიც ადვილად ასათვისებელია. ის ადამიანის ნორმალური განვითარებისთვის აუცილებელ ასზე მეტ კომპონენტს შეიცავს. ადამიანი ხარჯავს თანხას, ჰგონია, რომ იძენს ძალიან სასარგებლო პროდუქტს და ამ დროს მის ნაცვლად საწამლავს სთავაზობენ?
- საერთაშორისო სტანდარტით, მცენარეული ცხიმის შემცველი პროდუქცია რძის პროდუქტის დასახელებით არ უნდა იყიდებოდეს.
- გეთანხმებით, მართლაც ასეა და სწორედ ამიტომ დავიწყეთ ხელმოწერა პეტიციაზე, გვინდა საქართველოს პარლამენტს ვთხოვოთ მიიღონ კანონი, რომლითაც აიკრძალება რძის პროდუქტის დასახელებით ისეთი სასურსათო პროდუქტის რეალიზაცია, რომლის ძირითადი კომპონენტები - ცხიმი და ცილა ცხოველის რძისაგან კი არა, სულ სხვა ნედლეულისგან არის დამზადებული. ეს ეხება არა მხოლოდ რძეს, არამედ რძის პროდუქტსაც, მაგალითად, ნაღებს, ხაჭოს, არაჟანს... საერთოდ, არაჟანი რძის ცხიმისაგან მიღებული პროდუქტია, ჩვენ კი რას ვყიდულობთ, არაჟანი კი აწერია, მაგრამ დამზადებულია მცენარეულ ცხიმზე. კარაქი არ შეიძლება ეწოდოს პროდუქტს, რომელსაც ერთდროულად აწერია კარაქი და სპრედი - ეს ორი, ერთმანეთთან სრულიად შეუთავსებელი ტერმინია. სპრედი არის ნარევი, შეიძლება ჯემების ნარევსაც დავარქვათ ასე, ხოლო კარაქი არის რძის ცხიმისაგან მიღებული პროდუქტი, ასე რომ, მათ შორის დიდი განსხვავებაა. იცით, რას გვეუბნებოდნენ, როცა მეწარმეებს ამას ვუხსნიდით? - სპრედი რომ დავაწეროთ, ვინღა იყიდისო? ადამიანის ჯანმრთელობის ხარჯზე ფულის კეთება დანაშაულია! ჩვენ სწორედ იმიტომ გვინდა ხელისუფლება, რომ დაგვიცვას ფალსიფიცირებული პროდუქციისა და არაკეთილსინდისიერი მეწარმისაგან. სწორედ ამიტომ, 2013 წლის დეკემბერში ჩვენი ინიციატივით მომზადდა პეტიცია "რძის პროდუქტების ფალსიფიკაციის წინააღმდეგ", რომელზეც უკვე ათასობით ადამიანმა მოაწერა ხელი. დიდი იმედი გვაქვს, რომ პარლამენტიც ჩაერევა და ეს საერთაშორისო სტანდარტი საქართველოშიც დაინერგება.
- მით უმეტეს, რომ ფალსიფიცირებული რძის პროდუქტის გარჩევა ჩვეულებრივისაგან ძალიან ძნელია.
- ეს მართლაც ასეა და მომხმარებელს არც მოეთხოვება ამის ცოდნა. როდესაც პროდუქტი არ არის დამზადებული რძის ცხიმზე, ის დაბალ ფასში უნდა იყიდებოდეს. ტერმინების ფალსიფიცირება დაუშვებელია, ეს იგივეა, ავადმყოფმა წამლის ნაცვლად შაქრის ფხვნილი რომ შეიძინოს. რა მოჰყვება ამას? ხაჭო, რომელსაც შერეული აქვს ათასგვარი შემავსებელი, ან თუნდაც ქართული მაწონი, რომელიც კუჭ-ნაწლავის მიკროფლორის სამკურნალო ნივთიერებებს შეიცავს, შეიძლება სხვა რამით შეცვალო? ევროპული კანონმდებლობა ითვალისწინებს "მინდვრიდან თეფშამდე", ან "მინდვრიდან - ჩანგლამდე" არსებული ჯაჭვის თითოეულ რგოლს.
- რა პროცენტულობა უნდა იყოს დაცული, პროდუქტს რომ რძის პროდუქტი ვუწოდოთ? ჩვენს ქვეყანაში თუ არსებობს ამ ტიპის რეგულაცია?
- საქართველოში ამ ტიპის კანონი და რეგულაცია არ არსებობს. 2005 წელს, როდესაც სურსათის უვნებლობისა და ხარისხის შესახებ კანონი შეჩერდა, სახელმწიფო სტანდარტიდან ყველა გადავიდა საწარმოო სტანდარტებზე და ვინ რას აკეთებდა, დღემდე არავინ იცის. ყველა საწარმოს საკუთარი სტანდარტები აქვს, რაც აბსოლუტურად დაუშვებელია. იმის მიუხედავად, რომ ამ სფეროს ექსპერტი ვარ, მეც არ შემიძლია ეჭვი შევიტანო რძის პროდუქტის ხარისხში მისი გემოს, სუნისა და ორგანოლეპტიკური თვისებების მიხედვით და წარმოიდგინეთ, რამდენად უმწეო და დაუცველია ამ მხრივ ქართველი მომხმარებელი! რაღა საჭირო იქნებოდა მილიონიანი აპარატურის შეძენა, თუკი სპეციალისტი თვალით, გემოთი ან სუნით განსაზღვრავდა რძის პროდუქტის ხარისხსა და იდენტურობას? ამიტომაც ეს სფერო უნდა მოწესრიგდეს სახელმწიფო და სამოქალაქო სექტორების ერთობლივი საქმიანობით, მკაცრი და სამართლიანი კონტროლით. შეიძლება ადამიანმა მარგარინი თვეში ერთხელ მიიღოს, მაგრამ ყოველდღიურად მისი მიღება დაუშვებელია, რადგან მასში არსებული ცხიმი ხელს უწყობს ორგანიზმში თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნას. შეიძლება კარაქის ნაცვლად ბავშვს ასეთი რამ მივაწოდოთ? ნამდვილ კარაქში შემავალი ნივთიერებები აუცილებელია ბავშვისათვის, იცავს მას ინფექციებისაგან, აუმჯობესებს მხედველობას, დადებითად მოქმედებს ორგანიზმზე. ასევეა რძეც, მასში შემავალ ამინომჟავებს აქვთ უნარი გააუვნებელყონ ორგანიზმში მოხვედრილი მავნე ნივთიერებები. სწორედ ამიტომ არის რძის მიღება აუცილებელი მავნე პირობებში მომუშავე ადამიანებისათვის. შეიძლება ასეთი პროდუქტის ფალსიფიკაცია? - არამც და არამც!
ხათუნა ჩიგოგიძე
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)