"სამართლიანობის აღდგენა" შევარდნაძის ხელისუფლების პერიოდზეც გავრცელდება

სამართლიანობის აღდგენის ფარგლებში, ხელისუფლებამ უნდა გამოიძიოს არა მხოლოდ "ნაციონალური მოძრაობის" დროს ჩადენილი უკანონობა, არამედ უფრო ადრე მომხდარი დანაშაულებიც - ამ მოსაზრებას გამოთქვამენ "რეზონანსთან" იურისტები და უფლებადამცველები, თუმცა იქვე დასძენენ, რომ ეს, ცოტა არ იყოს, გართულდება, ვინაიდან დიდი დროის გასვლა საქმეების გამოძიებას და მტკიცებულებების მოპოვებას ხელს შეუშლის.

ხელისუფლებაში კი ამბობენ, რომ განურჩევლად გამოიძიებენ ყველა საქმეს, სადაც ადამიანის უფლებები დაირღვა, თუკი ხანდაზმულობის ვადა ამის საშუალებას მისცემს და რომ მნიშვნელობას არ მიანიჭებენ, თუ ვისი ხელისუფლების დროს მოხდა ის.

სამართლიანობის აღდგენა ის ერთ-ერთი მთავარი დაპირება იყო, რომელიც "ქართულ ოცნებას" ხელისუფლებაში მოსვლამდეც და მას შემდეგაც ჰქონდა და აქვს. ახლა კი ამბობენ, რომ პროცესი უკვე დაიწყო და რომ ამ კუთხით ბევრი რამ უკვე გააკეთეს კიდეც.

საპარლამენტო უმრავლესობის წევრი, ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე ეკა ბესელია "რეზონანსთან" საუბარში აცხადებს, რომ სიმართლის აღსრულება ათი ათასობით ადამიანის უფლებების დარღვევას უკავშირდებოდა. მისი თქმით, ამ ფონზე, საზოგადოებაში პროტესტის განცდა ძალიან მაღალი იყო და ამიტომაც, პარლამენტში მოსვლისთანავე, პირველ რიგში, სამართლის აღსრულების პროცესი დაიწყეს.

"პირველი აქტი, რომელიც განხორციელდა, პოლიტიკური პატიმრების განთავისუფლება და ამნისტიის კანონი იყო. შედეგად, 16 ათასზე მეტმა პატიმარმა ციხე დატოვა. სხვადასხვა მექანიზმი ავამოქმედეთ - ვადაზე ადრე პირობით განთავისუფლება, სასჯელის გადავადება, საპატიმროებში პატიმრების უფლებების დაცვა, სამედიცინო მკურნალობა და ა.შ.

"რამდენიმე ასეული საქმის გამოძიება დაიწყო. ჩვენმა კომიტეტმა მოამზადა დასკვნა უფლებების დაცვის მდგომარეობისა და პროკურატურას რეკომენდაცია მივეცით, გამოეძიებინა ყველა საქმე, რომელიც წამებასა და არაადამიანური მოპყრობის ფაქტებს ეხება.

"რამდენიმე ათასი ადამიანის მიმართ გამოძიება დაწყებულია და მიმდინარეობს. სადაც კი ადამიანის უფლებები დარღვეულია, არ აქვს მნიშვნელობა, რომელ წელს ეხება იგი, გამოძიებული უნდა იქნეს! სამართლის აღსრულებაა ის, რომ ადამიანის უფლების აღდგენისთვის სახელმწიფოს მხრიდან გაკეთდეს ყველაფერი, რისი ვალდებულებაც აკისრია", - ამბობს ბესელია და დასძენს, რომ მთავარია, ამ პროცესს ხელი ხანდაზმულობის ვადამ არ შეუშალოს. მისი თქმით, ვინაიდან კანონში ვადები მითითებულია, ყველაფერი ინდივიდუალურად უნდა გადაწყდეს.

"თუ საქმე ხანდაზმული არ არის და თუ სამართალდამცავი ორგანო კანონით ვალდებულია, რეაგირება მოახდინოს, ასეც უნდა იყოს. არ აქვს მნიშვნელობა, როდის დაირღვა უფლებები", - აცხადებს უმრავლესობის წევრი.

თუმცა, მან ვერ გვიპასუხა, დაიწყება თუ არა კონკრეტული გახმაურებული საქმეების ძიება, ვინაიდან, ბესელიას თქმით, ამას ინდივიდუალური შესწავლა ესაჭიროება, რომელიც მიმდინარეობს კიდეც. რაც შეეხება ისეთ საქმეებს, როგორიც აფხაზეთის ან თბილისის სამოქალაქო ომებია, "ამასთან დაკავშირებით შესწავლა ცალკე მიმდინარეობს და პარლამენტში დროებითი კომისია მუშაობს".

მისი თქმით, შეუძლებელია იმის განსაზღვრა, თუ როდის დასრულდება სიმართლის აღსრულების პროცესი და ეჭვობს, რომ მის დასრულებას ვერც ვერავინ დაინახავს.

განურჩევლად ყველა საქმის გამოძიებაზე საუბრობს უფლებადამცველი, ადვოკატი გელა ნიკოლაიშვილი, თუმცა დასძენს, რომ სისტემური დანაშაული და დანაშაულებრივი სისტემის შექმნა წინა ხელისუფლების პოლიტიკისთვის იყო დამახასიათებელი და აქედან გამომდინარე, აქცენტი სწორედ წინა ხელისუფლებაზეა გადატანილი.

ზოგადად კი, მისი აზრით, როდესაც ადამიანების უფლებები დარღვეულია, რა თქმა უნდა, სამართლიანობის აღდგენის მცდელობა მაინც უნდა იყოს, თუმცა, იურისტის განმარტებით, რაც უფრო მეტი დრო გადის, მით უფრო ძნელია სიმართლის დადგენა და ამიტომაც კეთდება აქცენტი ბოლო 10 წელიწადზე.

კითხვაზე, რამდენად რეალურია ყველა დანაშაულის გამოძიება და მიიღებს თუ არა ეს ყველაფერი მასშტაბურ სახეს, იგი შემდეგნაირად პასუხობს:

"სამწუხაროდ, პროცესი არც ისე მასშტაბური იქნება, ვინაიდან რაც უფრო დიდი დროა გასული, მით უფრო ჭირს ფაქტების დადგენა, გამოძიება, მტკიცებულებების წარდგენა და აქედან გამომდინარე, ვეჭვობ, რომ ეს მასობრივად შესაძლებელი გახდეს. პირიქით, რაც უფრო დიდი დროა გასული, ამის შანსი უფრო ნაკლებია. საუკეთესო ვარიანტში, ალბათ იმ საქმეების 5%-ის გამოძიება მოხერხდება. დანარჩენ შემთხვევაში კი ამის დადგენა უკვე შეუძლებელი იქნება", - ამბობს იგი და დასძენს, რომ აუცილებელია ისეთი გახმაურებული საქმეების გამოძიებაც, როგორებიცაა ომები, პირველი პრეზიდენტის ბურუსით მოცული გარდაცვალება და ა.შ.

"თეორიულად, ამ საქმეების გამოძიება შესაძლებელია და თუ პრაქტიკული შანსიც არსებობს, უნდა გამოიძიონ. თუმცა, ამ ეტაპზე ვერ ვხედავ, რომ ხელისუფლება ამ კუთხით რამეს აკეთებდეს. ნეტა ის საქმეები გამოიძიონ, რაც უახლეს წარსულში მოხდა", - აღნიშნავს გელა ნიკოლაიშვილი.

"გამოძიებული უნდა იქნეს ყველა ის საქმე, რომელიც შესაძლებელია და რომლის ვადებიც დარვეული არ არის", - ეს უკვე იურისტი კახა კახიშვილის მოსაზრებაა, "რეზონანსთან" საუბრისას. მისივე თქმით, სანამ ჩვენ ასე ვილაპარაკებთ, გამოძიებული უნდა იქნეს თუ არა, მანამდე შერჩევითი სამართალი გვექნება. გამოძიება პოლიტიკურ პროცესებსა და მოლოდინზე არ უნდა იყოს დამოკიდებული. იგი მხოლოდ და მხოლოდ საქართველოს კანონმდებლობას უნდა ეფუძნებოდეს, რომელიც გამოძიებისა და მართლმსაჯულების საკითხებს არეგულირებს.

"ძალიან ბევრი ნორმაა საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსში, რომელიც საშუალებას იძლევა, ერთი მხრივ, ნახევარი საქართველოს გასამართლება ავირიდოთ, მაგრამ მეორე მხრივ, ყველა შელახულ უფლებას რეაგირება მოჰყვეს", - ამბობს კახიშვილი.

მისივე განცხადებით, გახმაურებული საქმეების, აფხაზეთისა და თბილისის სამოქალაქო ომების გამოძიება შეუძლებელი არაა და ამისთვის მხოლოდ სურვილია საჭირო.

"რამდენადაც მე ვიცი, საქართველოს პროკურატურაში იმ დროს გამოძიება დაწყებული იყო და აქედან გამომდინარე, სურვილის შემთხვევაში, მათი ბოლომდე მიყვანა შესაძლებელია. რა თქმა უნდა, თუკი მტკიცებულებები იმის საშუალებას იძლევა, რომ კონკრეტულ პირებს ბრალი წაეყენოთ, ასეც უნდა მოხდეს", - მიიჩნევს კახი კახიშვილი.

თაკო მათეშვილი

გაზეთი ”რეზონანსი”