რომელ ყულაბაში გადაინაცვლა საწვავიდან მიღებულმა ზემოგებამ

ბოლო პერიოდში ბენზინი მუდმივად ძვირდება და წინა ხელისუფლების დროინდელ ნიშნულს დაუბრუნდა. სპეციალისტების განმარტებით და საერთაშორისო ფასის გათვალისწინებით, თუნდაც ლარის გაუფასურების პირობებში საწვავი არ უნდა გაძვირებულიყო. შარშან არჩევნებამდე ბენზინის საერთაშორისო ბაზარი 100 დოლარით ძვირი ღირდა, ვიდრე ამჟამად, საცალო ფასი კი იგივეა. ჩნდება ლოგიკური კითხვა - თითო ლიტრი ბენზინიდან 15-20 თეთრი ახლა ვის ყულაბაში მიჩხრიალებს?

საყურადღებოა, რომ შარშან საპარლამენტო არჩევნების წინ, ანუ 25 სექტემბერს, 1 ლიტრი რეგულარის ტიპის ბენზინი 2,12 ლარი ღირდა. იმ პერიოდში, 1 ტონა ბენზინის საერთაშორისო ფასი, "პლატცის" მიხედვით (რომლის მიხედვითაც საქართველოში საწვავზე საცალო ფასი ანგარიშდება), 1040 დოლარი იყო.

ამჯერად კი 1 ლიტრი ბენზინის ღირებულებამ 2,07-2,10 ლარს მიაღწია მაშინ, როდესაც 18 დეკემბრის მდგომარეობით 1 ტონა ბენზინის ფასი 943 დოლარია. საერთაშორისო ბაზარზე, დაახლოებით 1 თვეა ბენზინის ღირებულება სტაბილურობას ინარჩუნებს. მიუხედავად იმისა, რომ ბენზინის საერთაშორისო ფასი, შარშანდელთან შედარებით, 100 დოლარით ნაკლებია, საქართველოში ბენზინის საცალო ღირებულება 2012 წლის ანალოგიური პერიოდის იდენტურია.

შეგახსენებთ, რომ ხელისუფლებაში მოსვლამდე კოალიცია "ქართული ოცნების" წევრებისგან ხშირად გაისმოდა, რომ გაყიდული საწვავის ყოველი ლიტრიდან 15-20 თეთრი "ნაციონალური მოძრაობის" ყულაბაში მიედინებოდა. დღეს ბენზინის გაიაფების უფრო რეალური შანსია, შესაბამისად, ჩნდება ლოგიკური კითხვა ამ 15 თუ 20 თეთრმა მისამართი ხომ არ შეიცვალა?

უფრო მეტი თვალსაჩინოებისთვის, აუცილებელია, დავითვალოთ რამდენია ბენზინის თვითღირებულება. მაგალითად, საქართველოში ბენზინის საბითუმო ფასი 943 დოლარია. ლარის კურსზე გაანგარიშებით (1,71 ლარი) 1 ტონა ბენზინის ღირებულება 1612 ლარია. ამას ემატება დღგ - 290 ლარი, აქციზი - 250 ლარი, ტრანსპორტირება 85 ლარი და საბოლოო ჯამში კომპანიებს 1 ტონა ბენზინის შესყიდვისას 2236 ლარის ხარჯის გაწევა უწევთ. თუ ამ მაჩვენებელს 1300 ლიტრზე გავყოფთ (1 ტონა ბენზინის მოცულობა) 1 ლიტრი ბენზინის თვითღირებულება 1,72 ლარია. დღეს ბრენდირებულ ავტოგასამართ სადგურებში ერთი ლიტრი ბენზინი 2.07-2.10 ლარი ღირს, ანუ თვითღირებულებასა და საცალო ფასს შორის სხვაობა 35-38 ლარია. ზუსტად ამ მარჟით საქმიანობდნენ მენავთობეები ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის პერიოდში.

ექსპერტ ზვიად კანდელაკის განცხადებით, ხელისუფლების წარმომადგენლებმა საზოგადოებას უნდა განუმარტონ, ამჯერად სად მიდის 15-20 თეთრი, რომელიც ადრე "ნაციონალების" ყულაბაში შედიოდა.

"საზოგადოებას შეიძლება "ქართული ოცნების" ბევრი სხვა დაპირება დაავიწყდეს, მაგრამ საწვავზე გაკეთებული განცხადებები არ დაავიწყდება. ბენზინი ის პროდუქტია, რომლის ფასი ადამიანის სოციალურ მდგომარეობაზე დიდ გავლენას ახდენს.

ყველას აქვს იმის უნარი, დაითვალოს და გააკეთოს ანალიზი, რა იყო წინათ და რა არის ახლა. თუ მაშინ 15-20 თეთრი ნაციონალების ჯიბეში მიდიოდა, ახლა სად მიდის? რატომ არ გაიაფდა ბენზინი თუნდაც 10 თეთრით? რატომ არის ზუსტად იგივე სხვაობა თვითღირებულებასა და საცალო ფასს შორის? ამ კითხვებს პასუხი უნდა გაეცეს", - ამბობს ზვიად კანდელაკი.

ანალიტიკოს ბექა კემულარიას გათვლებით, ვალუტის სხვაობამ ბენზინი მხოლოდ 2 თეთრით გააძვირა, თუმცა საქართველოს ბაზარზე ნავთობკომპანიები მოგების ისეთი მაღალი მარჟით საქმიანობენ, რომ ლარი დოლართან მიმართებაში 1,8-ის ნიშნულზეც რომ ავიდეს, კომპანიები აღნიშნული ფასით მაინც არ წააგებენ.

"ბოლო პერიოდში საწვავი ორჯერ გაძვირდა. ქვეყანაში კონკურენტული გარემო რომ არსებობდეს, უმნიშვნელო სავალუტო ცვლილება ასეთ ფასთასხვაობას არ გამოიწვევდა", - ამბობს კემულარია.

გარდა ამისა, სანავთობო ბაზარზე საინტერესო ტენდენციაა. კერძოდ, 2010 წელს საქართველოს ბაზარზე "გალფი" შემოვიდა. ნორმალურ ქვეყანაში, ახალ კომპანიას ბაზარზე, სადაც რამდენიმე უმსხვილესი კომპანია საქმინაობს თავის დამკვიდრება უნდა გაჭირვებოდა. თუმცა, "გალფმა" რამდენიმე კომპანიას, მათ შორის, "ლუკოილს" ავტოგასამართი სადგურები ჩამოართვა და ბაზარზე ერთ-ერთ ძლიერ მონოპოლისტად ჩამოყალიბდა.

"როდესაც "გალფი" შემოვიდა, ყველა მსხვილმა კომპანიამ მის სასარგებლოდ ფასი აწია. "გალფის" ავტოგასამართ სადგურებსა და სხვა კომპანიების "აგეესებს" შორის ბენზინზე ფასთა სხვაობა თითქმის 10 თეთრი იყო. ეს პროცესი 6 თვე გაგრძელდა.

ამჯერად ყველა ბრენდირებულმა სადგურმა საწვავი გააძვირა, თუმცა "ლუკოილი" დაბალ ფასებს ინარჩუნებს. ამიტომ ჩნდება ეჭვი, რომ კომპანიებზე "ლუკოილის" სასარგებლოდ ისევ ზეწოლა ხომ არ ხდება, ანუ მომხმარებლის დიდი ნაწილი "ლუკოილისკენ" რომ წამოვიდეს", - ამბობს კემულარია.

ბენზინი და დიზელი გაცილებით იაფია არაბრენდირებულ ავტოგასამართ სადგურებში, თუმცა მათ ძალიან ცოტა მომხმარებელი ჰყავს. ავტომფლობელებს ჰგონიათ, რომ ასეთი სდაგურები უხარისხო ბენზინს ყიდიან და ჩასხმისასაც იტყუებიან, არადა ამ ეჭვის საფუძველი არ არსებობს. დღეს, საქართველოს მასშტაბით, ბენზინგასამართი სადგურების 90%-ს 5 კომპანია აკონტროლებს, შესაბამისად, მომხმარებელი იძულებულია მათი ფასებით იხელმძღვანელოს.

მაკა ხარაზიშვილი

გაზეთი ”რეზონანსი”