6
ივლისიდღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი
ევთანაზია სიცოცხლეზე ნებაყოფლობით უარის თქმაა, უკურნებელი სენით დაავადებულის მოკვდინება მისივე თხოვნით (დასავლეთში მას სიკვდილის ორდერსაც უწოდებენ). საქართველოში ევთანაზია კანონით ისჯება. თუმცა ბოლო პერიოდში ხშირად მოისმენთ მოსაზრებებს, რომ ადამიანს უნდა ჰქონდეს უფლება, ტანჯვა და წვალება, რომლისგან განკურნების იმედსაც ექიმები არ იძლევიან, შეწყვიტოს. ვინ ადგენს ზღვარს სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის? აქვს თუ არა ადამიანს სიცოცხლის უფლებასთან ერთად სიკვდილის უფლება? უნდა გახდეს თუ არა საქართველოში ევთანაზია დასაშვები? ამ აქტუალურ საკითხზე თვალსაზრისს ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრის წარმომადგენელი ვახტანგ მენაბდე, ფილოსოფოსი ზაზა ფირალიშვილი და ღუდუშაურის სახელობის სამედიცინო ცენტრის ანესთეზიოლოგიისა და კრიტიკული მედიცინის განყოფილების უფროსი ნიკა ქარცივაძე გამოხატავენ.
ვახტანგ მენაბდე: - კითხვაზე, მოიცავს თუ არა სიცოცხლის უფლება სიკვდილის უფლებას, უფლებადამცველები, იურისტები, სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვაგვარად პასუხობენ. ჩვენთან ევთანაზია ისე მკაცრად არ ისჯება, როგორც ჩვეულებრივი მკვლელობა, მაგრამ დანაშაულად არის მიჩნეული. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 110-ე მუხლით ევთანაზია არის მკვლელობა მსხვერპლის დაჟინებული თხოვნით და მისი ნების შესაბამისად, ჩადენილი მსხვერპლის ძლიერი ტკივილისაგან გასათავისუფლებლად. აქტიური ევთანაზია დანაშაულად ითვლება, თუმცა პრივილეგირებულ დანაშაულთა ჯგუფს მიეკუთვნება და დანაშაულის შემამსუბუქებელ გარემოებად არის აღიარებული, თუმცა იმისათვის, რომ ქმედება დაკვალიფიცირდეს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 110-ე მუხლით (მკვლელობა მსხვერპლის თხოვნით), აუცილებელია რამდენიმე პირობის თანაარსებობა:
მსხვერპლის მოთხოვნა უნდა იყოს არაერთჯერადი, იგი დაჟინებით უნდა ითხოვდეს სიკვდილს, ეს უნდა იყოს მისი ნება და მოთხოვნის დროს უნდა იმყოფებოდეს საღ ჭკუაზე, შეეძლოს გადაწყვეტილების ნათელი გონებით მიღება; ეს უნდა მოხდეს მხოლოდ და მხოლოდ მომაკვდავის ძლიერი ფიზიკური ტკივილისაგან გათავისუფლების მიზნით.
ვფიქრობ, ევთანაზია დაშვებული უნდა იყოს, ადამიანს უნდა ჰქონდეს არჩევანის თავისუფლება, იმის შესაძლებლობა, თვითონ გადაწყვიტოს თავისი ბედი და ამაში სხვა დაიხმაროს. ვფიქრობ, ის ქვეყნები, რომლებიც ევთანაზიას სხვადასხვა დოზით უშვებენ, სწორი გზით მიდიან.
ზაზა ფირალიშვილი: - ადრე თუ გვიან, ყველას მოგვიწევს იმ ზღვრამდე მისვლა, რასაც სიკვდილ-სიცოცხლე ჰქვია და ამ პროცესის ხელოვნური შეჩერება, ცოცხალი არსების, ადამიანის გადაქცევა მექანიკურ სხეულად, რომლის არსებობა მხოლოდ აპარატზეა დამოკიდებული, არცთუ ჰუმანურია. ვიცი შემთხვევა, როცა ადამიანს ოჯახის წევრები 2 წელი ინახავდნენ ცოცხალს აბსოლუტურად უსაზრისოდ, მას რომ ნების გამოხატვა შეძლებოდა, ახლობლებს აუცილებლად სთხოვდა, გამოერთოთ აპარატიდან. ცხადია, ისეთ შემთხვევებს ვგულისხმობ, როცა ადამიანი გაუსაძლისად იტანჯება, თორემ ღრმა მოხუცებულობას, უძლურებასაც აქვს თავისი ხიბლი, ამ შემთხვევაში ახალი ჰორიზონტი იშლება ადამიანის წინაშე, სიცოცხლე ხომ მხოლოდ ის წლები არ არის, როცა ხარის ენერგია გვაქვს. და კიდევ, ხშირად ჩვენს იმ ქცევაში, რომელსაც რელიგიურობით ვხსნით, ათეიზმი იმალება - თითქოს ახლობლის სულის გადარჩენა გვინდა, არადა, პირიქით, მის შვებას ვაბრკოლებთ...
- პაციენტს ან მისი ოჯახის წევრებს ევთანაზიის, აპარატიდან გამორთვის თხოვნით თუ მოუმართავთ?
ნიკა ქარცივაძე: - ზოგჯერ პაციენტის მკურნალობა რეანიმაციულ განყოფილებაში თვეების მანძილზე იწელება, მდგომარეობა არც უმჯობესდება, არც უარესდება და ოჯახის წევრებს, ახლო ნათესავებს მოუმართავთ თხოვნით, მოვხსნათ მძიმე ავადმყოფი ხელოვნური სუნთქვის აპარატიდან და სახლში გავატანოთ, ექიმებს ამის უფლება არ გვაქვს და არც ვაკეთებთ. ე.წ. უპერსპექტივო პაციენტების სახლში წაყვანის პრაქტიკა არსებობს, მაგრამ აპარატიდან მოხსნა უახლოეს მომავალში პაციენტის სიცოცხლისთვის საშიში არ უნდა იყოს. როცა ავადმყოფი ხელოვნურ სუნთქვაზე, ჰემოდიალიზზეა და ა.შ. მისი საავადმყოფოდან სახლში გაწერა სიცოცხლის მოსწრაფების ტოლფასია...
- თუ პაციენტს გაუსაძლისი ტკივილები აწუხებს, მას არა აქვს არჩევანის უფლება?
- ჩვენ მრავალ მძიმე პაციენტთან გვაქვს ურთიერთობა, საკითხის ეთიკურ-ფინანსურ მხარესაც ვიცნობთ. არსებობს პაციენტთა პალიატიური უზრუნველყოფის პროგრამა, რომელიც უიმედო ავადმყოფს მძიმე ყოფას უმსუბუქებს - მედიკამენტებით, მათ შორის, ნარკოტიკული საშუალებებით ხდება ტკივილის კუპირება, გაუსაძლისი ტკივილისაგან რომ არ გაიტანჯონ.
- თქვენს პრაქტიკაში თუ ყოფილა შემთხვევა, როცა ავადმყოფი ყველაზე დიდხანს არის საწოლს მიჯაჭვული უიმედო მდგომარეობაში?
- ნევროლოგიის ინსტიტუტში მუშაობისას განსაკუთრებით ბევრი ავადმყოფი შემოდიოდა ინვალიდიზაციის მაღალი ხარისხით, ასეთი მდგომარეობა შეიძლება თვეები გაგრძელდეს, შეიძლება წლები. ერთ-ერთი პაციენტი 1999 წლიდან, ანუ 14 წელია ასეთ მდგომარეობაშია და იტანჯება, ქალა-ტვინის უმძიმესი ტრავმის შედეგად სრულიად ახალგაზრდა მიეჯაჭვა საწოლს. ის ტრაქეოტომული მილით სუნთქავს, საჭიროებს რეგულარულ სანაციას, ამოსუფთავებას, ზონდით კვებას, კათეტერით შარდვას, საგანგებო მოვლას, ოჯახმა ის სახლში, ერთ-ერთ რაიონში წაიყვანა და ასე უვლიან, უკვე დახელოვნდნენ მის მოვლაში, ავადმყოფის გამოჯანმრთელებას, მისი ყოფის შემსუბუქებას ცდილობენ, მაგრამ იქ უკვე კუნთების, სახსრების ისეთი შორსწასული ცვლილებებია, რომ ძნელი წარმოსადგენია დადებითი ცვლილება. ტრავმის მიღებისას პაციენტი 20-21 წლის ჭაბუკი იყო, ახლა კი 35 წლის მამაკაცია...
"საქართველოს კანონმდებლობით ევთანაზიის შემამსუბუქებელი გარემოებებია: მსხვერპლის მოთხოვნა უნდა იყოს არაერთჯერადი, იგი დაჟინებით უნდა "ითხოვდეს სიკვდილს', ეს უნდა იყოს მისი ნება და მოთხოვნის დროს უნდა იმყოფებოდეს საღ ჭკუაზე. ეს უნდა მოხდეს მხოლოდ და მხოლოდ მომაკვდავის ძლიერი ფიზიკური ტკივილისაგან გათავისუფლების მიზნით".
- ტერმინი "ევთანაზია" (სიკვდილის შემსუბუქება) პირველად ფრენსის ბეკონმა გამოიყენა მე-17 საუკუნეში. მისი ლეგალიზება პირველად ჰოლანდიაში მოხდა. 1984 წელს ქვეყნის უმაღლესმა სასამართლომ ის დასაშვებად ცნო. ბელგიაში 2002 წელს დაუშვეს, ამ თვალსაზრისით ლიბერალურია ლუქსემბურგის კანონმდებლობა. ევთანაზია აშშ-ის რამდენიმე შტატშია დაშვებული.
ნინო კვიტაშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)
