საქართველოდან გერმანიაში 5 ჩემოდნით, ფაქტობრივად - ბედის ანაბარა წასული 18 წლის გოგონა, დღეს უკვე წარმატებული პიანისტი და ქველმოქმედი გახლავთ. ნინო ყამბეგაშვილი მუსიკალური ნიჭის მქონე ბავშვებს ეხმარება, ქართულ-გერმანული კულტურულ-ეკონომიკური განვითარებისთვის აქტიურად მუშაობს, ფრანკფურტში საკუთარი მუსიკალური სკოლა აქვს, ბავშვებისათვის ყოველწლიურად, საერთაშორისო მუსიკალურ კონკურსს - "ოქროს კლავიშს" მართავს და კიდევ ბევრ საინტერესო პროექტს ახორციელებს. ნიჭიერი ბავშვების დასახმარებლად, ნინო ავღანეთშიც იმყოფებოდა...
ცოტა ხნის წინ, ნინო საქართველოში ჩამოვიდა და ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის მუზეუმში ლამაზი საღამო მოაწყო. სტუმრებს ქართველი ხელოვანების საინტერესო მოგონებების მოსმენის გარდა, ნინოს მიერ შესრულებული მუსიკით ტკბობაც შეეძლოთ. პიანისტს დიდი სურვილი აქვს, რომ საინტერესო სალონური საღამოები გაგრძელდეს.
- სამწუხაროდ, საქართველოში ცხოვრება ისეთ დროს მომიხდა, როცა ქვეყანაში ყველაფერი დანგრეული იყო. ნიჭიერთა ათწლედში სწავლის პერიოდში, კონცერტებზე სანთლის შუქზე ვუკრავდით. კონსერვატორიაში პირველი კურსის პირველი სემესტრის დახურვისთანავე, ქალაქ ფრანკფურტში გავემგზავრე. იქ კონსერვატორიაში ჩავაბარე და ძალიან რთულად მისაღები სტიპენდია მივიღე. სწავლის დამთავრების შემდეგ, ქართულ-გერმანული ასოციაცია (ეკონომიკისა და კულტურის სფეროში) დავაარსე. იმავდროულად, პიანისტ ბავშვთა საერთაშორისო კონკურსი - "ოქროს კლავიში"ჩავატარე, რომელიც მას მერე ყოველწლიურად იმართება. კონკურსში მონაწილე ბავშვები ისეთი ქვეყნებიდან ჩამოჰყავთ, როგორიც არის: ავღანეთი, ირანი, პალესტინა... მინდა, შუაგულ ფრანკფურტში, სხვადასხვა ეროვნების ბავშვები მუსიკის მეშვეობით დავაახლოვო, მათ ერთმანეთი შევაყვარო. ახლახან მუსიკალური კონკურსი მეექვსედ ჩავატარეთ. მასში 73 ბავშვი მონაწილეობდა და მათ შორის, 22 ქართველი გახლდათ. გერმანელი მუსიკოსების გარდა, ჟიურის წევრად თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის მმართველი - გიორგი ჟორდანიაც მივიწვიეთ. პატარებს პრიზები, ფულადი პრემიები გადავეცით. ერთ-ერთი კონკურსანტი - 10 წლის ილია ლომთათიძე, რომელსაც შემიძლია, ვუნდერკინდი ვუწოდო, ისე გენიალურად უკრავდა, რომ უბრალოდ პირველ ადგილს ვერ დაიკავებდა, ამიტომ გადავწყვიტეთ, გამონაკლისი დაგვეშვა და გრან-პრი გადავეცით. ილია 22 ნოემბერს, ფრანკფურტში, 2500 ადამიანის წინაშე წარდგება და დაუკრავს. მეამაყება, რომ ასეთი ახალი თაობა გვყავს.
- ავღანეთში თქვენი ვიზიტის შესახებ გვიამბეთ.
- ნატომ ქაბულში, ავღანელი ბავშვებისთვის მუსიკალური სკოლა ააშენა. ჰოდა, ამ ქვეყანაში მეც ნატოს ეგიდით გავემგზავრე და 2 კვირა ქაბულში გავატარე. ავღანეთში ბავშვებს ვასწავლიდი, თან - კონცერტზე ვუკრავდი. ქართველი ჯარისკაცებიც მოვინახულე, რომლებმაც თბილად მიმიღეს. იქ ახალი წლის დღესასწაულზე გახლდით და სუფრაც დამახვედრეს. ბაზაზე მისულმა მათთვის ყანჩელის მუსიკა დავუკარი... საერთოდ, ავღანეთში გამგზავრება დიდ რისკს უკავშირდებოდა. ფაქტობრივად, სიცოცხლეს ვწირავდი. ყველა მეკითხებოდა, - არ გეშინიაო? მაგრამ ამის გაკეთება ისე მინდოდა, რომ მართლაც, არ შემშინებია. ქაბულში ზუსტად 2 კვირა გავატარე. იქაური ბავშვები მხოლოდ მშობლიურ ენაზე ლაპარაკობენ, მაგრამ გაკვეთილს რაღაცნაირად ვუტარებდი (იღიმის). ამასობაში, ავღანურიც ვისწავლე.
- ახალი წელიწადი რისკიანად დაგიწყიათ. წარმატებული წელი გქონდათ?
- ზუსტად ავღანეთიდან დაბრუნების შემდეგ ჟენევაში, ევროპის პარლამენტში მიმიწვიეს და ავღანელი ბავშვებისთვის გაწეული სამსახურისთვის "მშვიდობის დესპანის"წოდება მომანიჭეს. ავღანეთში იანვარშიც მივდივარ - მიწვეული ვარ. მაინტერესებს, რა დამხვდება...
- მარტო მიემგზავრებით?
- დიახ. სხვათა შორის, ქაბულში ყოფნისას, მოსწავლეებთან ერთად, თავზე ჩადრწაკრული ქუჩებშიც თავისუფლად დავდიოდი. იქ გავლის ყველას ეშინია, მაგრამ პირადად მე, ინციდენტი არ შემმთხვევია.
- ავღანელი მოსწავლეების შესახებ გვიამბეთ. ნიჭიერი ბავშვები არიან?
- ძალიან! მუსიკას ენის ცოდნა არ სჭირება - შეიძლება, ადამიანმა უთქმელად გაგიგოს. ჩვენი კომუნიკაცია ძალიან საინტერესო, სასაცილო და ბავშვური იყო. მუსიკის გაკვეთილიდან შინ დაბრუნებულ ბევრ გოგოს მამა სცემს, რადგან რელიგია მათ კლასიკური მუსიკის სწავლას უკრძალავს. ამიტომ სკოლის დირექტორმა გადაწყვიტა, ბავშვთა სახლი დაეარსებინა, სადაც საცხოვრებლად მშობლებისგან დაჩაგრული და შეურაცხყოფილი პატარები მიჰყავს.
- როცა ბავშვი სრულწლოვანი ხდება, ბავშვთა სახლიდან მიდის?
- როცა ქაბულში არსებულ ერთადერთ მუსიკალურ სკოლას ამთავრებენ, ბავშვთა სახლში რჩებიან და სწავლას უნივერსიტეტში განაგრძობენ. ბევრი მათგანი ამერიკაში მიემგზავრება, რადგან ავღანეთში დარჩენა არ სურთ... გასაკვირია, მაგრამ ქაბულში 4 უნივერსიტეტია. იქ ბევრი მიზანდასახული, ინტელექტუალი სტუდენტი გავიცანი.
- ბავშვთა სახლში მცხოვრები პატარების მშობლებთან დირექტორს პრობლემები არ ექმნება?
- დიდი პრობლემები ექმნება, მაგრამ ბატონი აჰმად სარმასტი (დირექტორი) ოჯახებს სტიპენდიებს უნიშნავს ანუ სიჩუმის სანაცვლოდ, მათ ფულს აძლევს. შარშან "ოქროს კლავიშში"2 ავღანელი ბიჭი მონაწილეობდა. წელს მინდოდა, გოგონები ჩამოსულიყვნენ. ავღანეთიდან 2 გოგონა გვესტუმრა, რომლებმაც არაჩვეულებრივად დაუკრეს.
- ალბათ ავღანეთიდან გერმანიაში ბავშვების გამგზავრებაც დიდ სირთულეებთან არის დაკავშირებული, არა?
- რა თქმა უნდა! იმ გოგონებიდან ერთს მშობლები არ ჰყავს - ომში დაიღუპნენ, მეორეს კი მხოლოდ დედა ჰყავს. ამიტომ დიდი პრობლემა არ შეგვქმნია... ავღანეთში ქართველ ჯარისკაცებს ვკითხე: რომელიმე თქვენგანის შვილი ფორტეპიანოზე თუ უკრავს-მეთქი? აღმოჩნდა, რომ 4 ჯარისკაცის შვილი უკრავდა. იდეა გამიჩნდა, რომელიც მალევე განვახორციელე: პროექტის შესახებ ირაკლი ალასანიას მივწერე, რომელმაც დაგვაფინანსა და ფრანკფურტში კლასიკური მუსიკის ულამაზესი კონცერტი გავმართეთ, სადაც გერმანელი, ავღანელი და ქართველი ჯარისკაცების შვილები ერთად უკრავდნენ. ძალზე ემოციური საღამო იყო...
- კონკურსის, ასოციაციის, სკოლის შექმნა როგორ მოახერხეთ?
- საზღვარგარეთ, განსაკუთრებით კი ისეთ ქვეყანაში, როგორიც გერმანიაა, თავის დამკვიდრება ძნელია, მაგრამ ბევრი შრომის, დისციპლინის, კონტაქტურობის წყალობით მიზნის მიღწევა შესაძლებელია. ეს ყველაფერი მე ნაწილობრივ, მაგრამ მაინც შევძელი: რადგან კონტაქტები მჭირდებოდა, მმართველ პოლიტიკურ პარტიაში გავწევრდი, რომელიც ანგელა მერკელს ეკუთვნის. ძალიან აქტიური ვარ და ქალბატონ ანგელას პერსონალურადაც არაერთხელ შევხვედრივარ. პარტიულობა და პოლიტიკური გზა ურთიერთობებისთვის უმნიშვნელოვანესია. ხომ იცით, კულტურა და პოლიტიკა ძალიან მჭიდრო კავშირშია. ახლახან გერმანიაში არჩევნები იყო, მე კი პარტიისთვის კონცერტებს ვმართავდით. ივლისში, ქალბატონი ანგელა ჰესენის დედაქალაქში ჩამოვიდა, შეგვხვდა. ის ძალიან ჭკვიანი და თბილი ადამიანია. როცა ხედავს, რომ უცხოელი მისი პარტიისთვის ასე აქტიურობს და შრომობს, ამას ძალიან აფასებს... ჰესენში ძლიერი მინისტრები გვყავს, რომლებიც ასევე მეხმარებიან. ჩვენს მუსიკალურ კონკურსს ისეთი დახასიათება აქვს, რომ სადაც მივდივარ, დარბაზს ყველგან უფასოდ გვითმობენ. ყოველწლიურად ჰესენის მიწის კულტურის სამინისტრო მეხმარება - მუსიკალური კონკურსის ჩასატარებლად, ბიუჯეტიდან გარკვეული თანხით გვაფინანსებენ. მოკლედ, საქართველო ჩემთვის ის "დედა"გახლავთ, რომელმაც "გამაშვილა", გერმანია კი ის, რომელმაც მიმიღო და გამზარდა. გერმანია ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყანაა და ყოველთვის იმას ვცდილობ, გერმანია-საქართველოს კულტურულ-ეკონომიკური ურთიერთობები გავამყარო, გავაღრმავო. 18 მარტს ფრანკფურტის "კომერცბანკში"ქართულ-გერმანულ ეკონომიკურ ფორუმს განვახორციელებ და 200-მდე უმსხვილესი გერმანელი ინვესტორი ქართველ ინვესტორებს შეხვდება. ეკონომიკური ურთიერთობის გაღრმავება მნიშვნელოვანი იმიტომ არის, რომ ეს ავტომატურად იძლევა შესაძლებლობას, მეტი თანხა მოვიძიო და კულტურის სფეროში ბევრი კარგი საქმე გავაკეთო. მაისში საქართველოში გერმანელ კოლეგებთან ერთად ჩამოვედი. ჩვენ 5 ელექტრონული პიანინო, 100 სანოტო წიგნი ჩამოვიტანეთ, მერე კი ეს ყველაფერი მცხეთის, გორის, ფოთის, ქუთაისის, საჩხერისა და თბილისის გარეუბანში არსებულ რამდენიმე სკოლას გადავეცით. ამასთანავე, მასტერკლასები ჩავატარეთ, 10 ბავშვი შევარჩიეთ და პატარები ფრანკფურტში 10 დღით წავიყვანე, რაშიც საქართველოს კულტურის სამინისტრომ შეგვიწყო ხელი. ეს ბავშვები ფრანკფურტის მუსიკალურ სკოლაში გერმანულ ენას სწავლობდნენ, შუადღისას ექსკურსიაზე მიდიოდნენ, საღამოს კი მუსიკის გაკვეთილები ჰქონდათ.
- დიდი ხანია, რაც ფრანკფურტში მუსიკალური სკოლა გახსენით?
- დაახლოებით, 5 წელია. როგორც კი კონსერვატორია დავამთავრე, სკოლის გახსნა მომინდა. ვინაიდან სტუდენტს არც ერთი ბანკი არ ენდობა, ჩემმა ახლობელმა გერმანელმა პროფესორმა - ურლიშ სტაშაიდმა (რომელსაც ქართველი მეუღლე - თამრიკო გელაშვილი ჰყავს) მითხრა: ისეთი მიზანდასახული, მშრომელი და მონდომებული ხარ, რომ გარკვეული თანხა ჩემგან მიიღეო. თავდაპირველად, მატერიალურად ისე მიჭირდა, რომ მუსიკალურ სკოლაში ვცხოვრობდი, ბინის ქირის გადახდის შესაძლებლობაც არ მქონდა, მაგრამ იმდენი ვიშრომე, რომ მალე ფეხზე წამოდგომა შევძელი და უფრო მეტიც - ახლა სკოლას დიდი ფართობი, საკონცერტო დარბაზები აქვს... ჩვენი სკოლა ინტერნაციონალურია და თითქმის ყველა მოსწავლეს გაკვეთილები მშობლიურ ენაზე უტარდება.
გასულ ზაფხულს საქართველოში, ავჭალაში არსებულ არასრულწლოვანთა კოლონიაში ბავშვებს მუსიკალური სკოლა გავუხსენი, ახალი ინსტრუმენტები ჩამოვუტანე, მასწავლებლები დავუნიშნე. ამ ბავშვებთან ერთად, მე და ჩემი კოლეგები კონცერტის გამართვას ვაპირებთ. ვფიქრობ, ეს პროექტი მნიშვნელოვანია, რადგან არასრულწლოვანთა კოლონიაში მყოფ ბავშვს, რომელიც მუსიკალურ ინსტრუმენტზე დაკვრას ისწავლის, გათავისუფლების მერე, დანაშაულის ჩადენის სურვილი აღარ გაუჩნდება.
- სკოლის გახსნასთან დაკავშირებულ ინიციატივას პატიმრობაში მყოფები როგორ შეხვდნენ?
- ბავშვებსაც და არასრულწლოვანთა კოლონიის დირექტორს - ტატო გელბაქიანსაც ძალიან გაუხარდათ. ბავშვებს ვკითხე, - რომელი მუსიკალური ინსტრუმენტები გინდათ-მეთქი და რაც მთხოვეს, ჩამოვუტანე... სკოლის გახსნის შემდეგ მათთან სამჯერ ვიყავი. ყოველი მისვლისას მეუბნებიან, - აი, ეს ვისწავლეთო და რაღაცებს უკრავენ, მღერიან...
- ამჟამად საქართველოში რა მიზნით იმყოფებით?
- მიმაჩნია, რომ რეგიონული მუსიკალური სკოლების მხარდაჭერის პროექტი მნიშვნელოვანია. ამჟამად ფოთს და ფრანკფურტს "ვამეგობრებთ".
- მაინცდამაინც ფოთი რატომ შეარჩიეთ?
- ფოთი "წამომყვა". ამ ქალაქის მერს სურს, რომ საქმე აკეთოს. მაგალითად, საჩხერეში ჩემს ინიციატივაზე რეაქცია არ ჰქონიათ - იქ ბავშვებისთვის არაფერს აკეთებენ. მალე ფრანკფურტში საჩხერელი ბავშვების კონცერტი გვექნება, რომელსაც საჩხერე საერთოდ არ აფინანსებს, ყველა ხარჯს თავად ვფარავ...
- ვიდრე წარმატებულ საქმიანობას დაიწყებდით, როგორ ცხოვრობდით? სტუდენტობისას თავს რით ირჩენდით?
- ოჯახს ჩემი რჩენა არ შეეძლო, მაგრამ 1 წლის განმავლობაში სტიპენდია მქონდა. შემდეგ იყო პერიოდი, როცა სტომატოლოგიური კაბინეტის ტუალეტებს ვალაგებდი. საერთოდ, მიზნის მისაღწევად შრომას არ ვთაკილობ.
- დაოჯახებული ხართ?
- 18 წლის ვიყავი, როცა გერმანიაში გავემგზავრე, მაგრამ არ მინდოდა, ჩემი ქმარი გერმანელი ყოფილიყო. თავდაპირველად, ღირსეული ქართველი მამაკაცის მოძებნა გამიჭირდა, მაგრამ მერე ბედმა გამიღიმა: სტუდენტობისას დასთან ერთად ვცხოვრობდი. სატელიტური ანტენა ვიყიდეთ - გვინდოდა, ქართული ტელეარხებისთვის გვეყურებინა. ანტენის დაყენებაში დასახმარებლად მეზობლად მცხოვრებ ებრაელ ქართველ და-ძმას მივაკითხე. სტუმრები ჰყავდათ და მათ შორის, ჩემი მომავალი მეუღლეც იყო. როცა შეიტყო, რაც მჭირდებოდა, მეორე დღესვე გვესტუმრა და დაგვეხმარა. ანტენის დაყენებიდან 1 თვეში დავქორწინდით (იცინის). არაჩვეულებრივი მეუღლე მყავს. მორალურად თუ ფინანსურად, ყოველთვის მხარში მიდგას. პროფესიით ისტორიკოს-თეოლოგია, მაგრამ ამჟამად, საკუთარ დიდ ფირმას ხელმძღვანელობს.
- თქვენი დაც მუსიკოსია?
- არა, მაგრამ სიმღერის ნიჭი აქვს. ეკონომისტი გახლავთ - ფრანკფურტის ბანკში მუშაობს. ჩემ გარდა, ოჯახში პროფესიონალი მუსიკოსი არ გვყავს, მაგრამ დედის და მამის მხრიდან ყველა მღერის, მამას გენიალური ბარიტონი აქვს... ხშირად მეკითხებიან: მშობლები ამ პროფესიის არჩევას გაძალებდნენო? ჩემთვის არასოდეს არაფერი დაუძალებიათ. 4 წლის ვიყავი, როცა სიამოვნებით ვმღეროდი და ვცეკვავდი. ოჯახში პირველი პიანინო რომ იყიდეს, თურმე, ისეთი ენთუზიაზმით ვუკრავდი, რომ მუსიკალურ სკოლაში შემიყვანეს. სხვა ბავშვები თუ ეზოში თამაშობდნენ, მე ხანდახან 10 საათიც ვმეცადინეობდი. ჰოდა, მშობლებმა საჩუქრად როიალი მიყიდეს... ამჟამად, მშობლები თბილისში ცხოვრობენ, მაგრამ ერთად ყოფნასაც ხშირად ვახერხებთ.
- გერმანული ცხოვრების სტილზე გადაეწყვეთ, არა?
- ასეა და ახლა აქაურობას ვეღარ ვეწყობი: საქართველოში ყველაფერი ნელ-ნელა ხდება, ყველა იგვიანებს და ჩემი გეგმები თავდაყირა დგება, ეს კი არ მომწონს. მიმაჩნია, რომ დისციპლინა აუცილებელია... რა თქმა უნდა, თავდაპირველად გერმანიაში ცხოვრება გამიჭირდა: მაგალითად, როცა ონკანიდან წყალი მოვუშვი და მივხვდი, დალევა არ შეიძლებოდა, ამან დეპრესიაში ჩამაგდო. მაგიჟებდა, რომ მეზობლისთვის წინასწარ უნდა მეთქვა, თუ როდის ვესტუმრებოდი. იქ კაცი ქალს რესტორანში თუ დაპატიჟებს, ორივემ თავისი დანახარჯი უნდა გადაიხადოს... ეს ყველაფერი მაღიზიანებდა, მაგრამ ახლა მივხვდი, რომ ასეთი საქციელი ნორმალურია. რატომ? - ფულის შოვნა ძალიან ძნელია და იქ ამისათვის დღე და ღამე შრომობენ. თანაც, იქ ქალს იგივე უფლებები აქვს, რაც - კაცს.
- საინტერესოა, მომავალ მეუღლესთან თქვენი ურთიერთობა როგორ განვითარდა?
- ალბათ იმიტომ მომეწონა, რომ პაემანზე დანახარჯს ყოველთვის თავად იხდიდა (იცინის). მის გვერდით თავს ქალად ვგრძნობდი. მას მერე, რაც ჩვენი ურთიერთობა ყოველდღიურ ცხოვრებაში გადაიზარდა, ვეუბნები: დანახარჯი ცალ-ცალკე გადავიხადოთ-მეთქი. ასეთ დროს გიჟდება და მეუბნება: ასე როგორ შეიძლება? გეპატიჟები და ოფიციანტთან თავს ნუ მომჭრიო (იცინის)! დაბოლოს, შემთხვევით ვისარგებლებ და მეუღლეს თანადგომისთვის დიდ მადლობას გადავუხდი.
ეთო ყორღანაშვილი
(გამოდის ხუთშაბათობით)