პოლიტიკა
მსოფლიო
სამხედრო

1

ივნისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

კვირა, მთვარის მეექვსე დღე დაიწყება 10:27-ზე, მთვარე ლომშია – მარტოობისა და თავმდაბლობის დღეა. ინტუიცია მძაფრდება. კარგია სუნთქვითი ვარჯიში და არომათერაპია. კარგია ზედა სასუნთქი გზებისა და ბრონქების გაწმენდა. რეკომენდებულია: მოაგვარეთ მატერიალური და ფულადი საკითხები. აკეთეთ საქმე. გამოავლინეთ თქვენი უნარები და ნიჭი. წარმატების მიღწევა ბევრ სფეროში შეიძლება. უმჯობესია თავი შეიკავოთ როგორც გრძელი, ასევე მოკლე მოგზაურობისგან. ეს დღე განკუთვნილია დასვენებისთვის.
სამართალი
კულტურა/შოუბიზნესი
საზოგადოება
მოზაიკა
Faceამბები
კონფლიქტები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
ბავშვებში სიმსივნის შემთხვევები გაათმაგდა - რა იწვევს საგანგაშო შედეგს საქართველოში
ბავშვებში სიმსივნის შემთხვევები გაათმაგდა - რა იწვევს საგანგაშო შედეგს საქართველოში

მეც­ნი­ე­რე­ბის ნა­წი­ლი ამ­ტკი­ცებს, რომ გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­დუქ­ტი ბავ­შვებ­ში ალერ­გი­ულ და­ა­ვა­დე­ბებს იწ­ვევს, თუმ­ცა ამ უსი­ა­მოვ­ნო დას­კვნის მი­უ­ხე­და­ვად, სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბა "გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ცო­ცხა­ლი ორ­გა­ნიზ­მე­ბის შე­სა­ხებ" კა­ნო­ნის მი­ღე­ბას აჭი­ა­ნუ­რებს. ამა­სო­ბა­ში კი, ალერ­გი­ას ვინ­ღა და­ე­ძებს, ბავ­შვებ­ში ონ­კო­ლო­გი­ურ და­ა­ვა­დე­ბა­თა რი­ცხვი ათ­მაგ­დე­ბა. ბავ­შვთა ახა­ლი კლი­ნი­კი­სა და, ასე­ვე, სას­წრა­ფო სა­მე­დი­ცი­ნო დახ­მა­რე­ბა "პე­დი­ატ­რის" დი­რექ­ტო­რი და­ვით რეხ­ვი­აშ­ვი­ლი აცხა­დებს, რომ კი­ბოს გა­ა­ხალ­გაზ­რდა­ვე­ბის მი­ზე­ზი შე­საძ­ლოა, სწო­რედ გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­დუქ­ტი იყოს. რო­გორ და­ვიც­ვათ პა­ტა­რე­ბი "პო­ტენ­ცი­უ­რად სა­ში­ში" პრო­დუქ­ტის­გან, როცა სა­ქარ­თვე­ლოს ბა­ზა­რი ამ მხრივ არ კონ­ტროლ­დე­ბა და რა პა­თო­ლო­გი­უ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს გმო-მ მო­ზარ­დებ­ში? - "ვერ­სია" პე­დი­ატრ და­ვით რეხ­ვი­აშ­ვილს ესა­უბ­რა.

- ბა­ტო­ნო და­ვით, მეც­ნი­ე­რე­ბის ნა­წი­ლი მი­იჩ­ნევს, რომ გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი საკ­ვე­ბის მი­ღე­ბა ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბას საფრ­თხეს არ უქ­მნის, ნა­წი­ლის აზ­რით კი, გმო მავ­ნეა. თქვენ რო­გო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გაქვთ გმ პრო­დუქ­ტის მი­მართ?

- ჩემი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ლო­გი­კა­ზეა დამ­ყა­რე­ბუ­ლი: გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნიზ­მე­ბის მი­ღე­ბი­დან ძა­ლი­ან ცოტა დროა გა­სუ­ლი, რათა ვინ­მემ და­ამ­ტკი­ცოს, რომ სა­ში­ში არაა. ჩემ­თვის სწო­რედ ამის დამ­ტკი­ცე­ბაა მთა­ვა­რი და არა სა­კი­თხის ამ­გვა­რად დას­მა - სა­ში­შია თუ არა გმო ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბის­თვის. ერთი ზუს­ტად ვიცი - გმო ბუ­ნებ­რი­ვად კი არა, ხე­ლოვ­ნუ­რა­დაა მი­ღე­ბუ­ლი და შე­სა­ბა­მი­სად, შე­იძ­ლე­ბა, გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნე­ბი ჰქონ­დეს, თუმ­ცა გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნე­ბის შეს­წავ­ლას დიდი დრო და გა­მოც­დი­ლე­ბა სჭირ­დე­ბა. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში შე­იძ­ლე­ბა, დაგ­როვ­დეს მო­ნა­ცე­მე­ბი, რო­მელ­თა ანა­ლი­ზი მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას ვთქვათ, ეს პრო­დუქ­ტი სა­ში­შია თუ არა. ეს გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, როცა საქ­მე ბავ­შვებს ეხე­ბა.

- მარ­თა­ლია, რომ გენ­მო­დი­ცი­ფი­რე­ბუ­ლი პრო­დუქ­ტის მი­ღე­ბა ბავ­შვებ­ში ალერ­გი­ულ და­ა­ვა­დე­ბებს იწ­ვევს?

- ალერ­გი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი მარ­თლაც გახ­ში­რე­ბუ­ლია, მაგ­რამ საქ­მეც ეგაა, რომ იმ­დე­ნად მოკ­ლე პე­რი­ო­დია გა­სუ­ლი პირ­ვე­ლი გმო-ს წარ­მო­ე­ბი­დან და იმ­დე­ნად ნაკ­ლე­ბია მისი კვლე­ვის ინ­ტე­რე­სი, რომ მტკი­ცე­ბა - გმ პრო­დუქ­ტი ალერ­გი­ას იწ­ვევს, შე­უძ­ლე­ბე­ლია, თუმ­ცა ლო­გი­კას გავ­ყვეთ - ბავ­შვის ორ­გა­ნიზ­მში ხვდე­ბა უცხო ნივ­თი­ე­რე­ბა, რო­მელ­საც უარ­ყოფს ორ­გა­ნიზ­მი. გენი მუ­ტა­ცი­ას ყო­ველ­თვის გა­ნიც­დის, მუდ­მი­ვად გარ­და­იქ­მნე­ბა, როცა ეს ბუ­ნებ­რი­ვად ხდე­ბა, იფილტრე­ბა, მაგ­რამ რო­დე­საც ხე­ლოვ­ნუ­რად აშე­ნებთ ორ­გა­ნიზ­მში და აქ­ტი­ვა­ტო­რებს ვა­ყო­ლებთ, რომ­ლე­ბიც ააქ­ტი­უ­რე­ბენ გე­ნებს, არა­ვინ იცის, რა შე­დეგს მი­ვი­ღებთ. ერთ მა­გა­ლითს მო­გიყ­ვანთ - გარ­კვე­უ­ლი გე­ნე­ბის ჩა­შე­ნე­ბის შე­დე­გად, გა­მო­იყ­ვა­ნეს გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი წყალმცე­ნა­რე აკ­ვა­რი­უ­მის­თვის, რო­მე­ლიც ნე­ბის­მი­ერ გა­რე­მო პი­რო­ბებს ეგუ­ე­ბო­და და მა­რადმწვა­ნე იყო. ეს წყალმცე­ნა­რე ოკე­ა­ნე­ში მოხ­ვდა და რად­გან წყლის ბი­ნა­დარ­ნი არ ჭა­მენ, ისე გამ­რავ­ლდა, ოკე­ა­ნის ფლო­რა გა­ა­ნად­გუ­რა, საფრ­თხე სხვა­დას­ხვა სა­ხე­ო­ბის თევზსაც შე­უქ­მნა და ზო­გა­დად, სე­რი­ო­ზუ­ლი ეკო­ლო­გი­უ­რი პრობ­ლე­მა წარ­მოშ­ვა. მეც­ნი­ე­რე­ბი ახლა იმა­ზე მსჯე­ლო­ბენ, რო­გორ მო­აგ­ვა­რონ ეს პრობ­ლე­მა. ამით იმის თქმა მინ­და, რომ ძა­ლი­ან ძნე­ლია, წი­ნას­წარ გათ­ვა­ლო ყვე­ლა ვა­რი­ან­ტი. ფაქ­ტია, გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნიზ­მი გარ­კვე­უ­ლი ნაღ­მია, რო­მე­ლიც რო­დის ამოქ­მედ­დე­ბა და რა შე­დეგს გა­მო­ი­ღებს, არა­ვინ იცის. ცე­ცხლთან თა­მაშს ჰგავს ეს ყვე­ლა­ფე­რი.

- თუმ­ცა მეც­ნი­ე­რე­ბის ნა­წი­ლი ამ­ტკი­ცებს, რომ გმო უვ­ნე­ბე­ლია და ალერ­გია ისე­დაც 21-ე სა­უ­კუ­ნის სე­ნია - ბავ­შვს ალერ­გი­ის ნიშ­ნე­ბი შე­იძ­ლე­ბა ნე­ბის­მი­ე­რი ახა­ლი პრო­დუქ­ტის მი­ღე­ბი­სას გა­მო­უვ­ლინ­დეს.

- დიახ, ახლა ალერ­გი­ის სა­უ­კუ­ნეა იმი­ტომ, რომ ორ­გა­ნიზ­მის­თვის არა­ბუ­ნებ­რი­ვი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი და პრო­დუქ­ტი გაჩ­ნდა. ორ­გა­ნიზ­მი სამ­ყა­როს­თან ერ­თად ვი­თარ­დე­ბა და ხე­ლოვ­ნუ­რად მი­ღე­ბუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის მოხ­ვედ­რი­სას, თავ­დაც­ვას ცდი­ლობს, რაც ალერ­გი­ის ფორ­მით ვლინ­დე­ბა. ჯერ არა­ვის და­უმ­ტკი­ცე­ბია, რომ გმ პრო­დუქ­ტი სა­ში­ში არაა, გან­სა­კუთ­რე­ბით ბავ­შვე­ბის­თვის, რო­მელ­თა ორ­გა­ნიზ­მის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პრო­ცეს­ში გმო-ს ჩარ­თვა არა­ვინ იცის, რა ცვლი­ლე­ბებს გა­მო­იწ­ვევს, ცვლი­ლე­ბე­ბი კი აუ­ცი­ლებ­ლად იქ­ნე­ბა - გენი მდე­ბა­რე­ობს იქ, სა­დაც არ უნდა იყოს.

- გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­დუქ­ტის მი­სა­ღე­ბად გარ­კვე­უ­ლი ორ­გა­ნიზ­მის ერთ კონ­კრე­ტულ გენს იყე­ნე­ბენ, მა­გა­ლი­თად ისეთს, რო­მე­ლიც მხო­ლოდ ცი­ლის კო­დი­რე­ბას ახ­დენს. ამ მე­თო­დით, ორ­გა­ნიზ­მის ყვე­ლა ნი­შან-თვი­სე­ბა არ გად­მო­დის და ცვლი­ლე­ბე­ბი გარ­და­უ­ვა­ლი რა­ტო­მაა?

- იმი­ტომ, რომ მხო­ლოდ გენი არ გან­სა­ზღვრავს სა­ბო­ლოო შე­დეგს. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, ეს გენი რო­გორ "მო­იქ­ცე­ვა" ახალ გა­რე­მო­ში... კა­ცობ­რი­ი­ო­ბა­ზე, პრაქ­ტი­კუ­ლად, ერთი დიდი ექ­სპე­რი­მენ­ტი ტარ­დე­ბა, რომ­ლის შე­დე­გებ­საც წლე­ბის შემ­დეგ გა­ვარ­კვევთ!

- ბავ­შვებ­ში ალერ­გი­ის გარ­და კი­დევ რა და­ა­ვა­დე­ბე­ბია გახ­ში­რე­ბუ­ლი?

- ვწუხ­ვარ, რომ ძა­ლი­ან მო­ი­მა­ტა ბავ­შვებ­ში ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის რი­ცხვმა. იმის აღ­ქმას, რომ ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პრობ­ლე­მე­ბი გა­ათ­მა­გე­ბუ­ლია, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო გა­ნათ­ლე­ბა არც სჭირ­დე­ბა - სიმ­სივ­ნე გა­ა­ხალ­გაზ­რდავ­და და ბავ­შვებ­ში ძა­ლი­ან გახ­შირ­და.

- რისი სიმ­სივ­ნე სჭარ­ბობს?

- ბავ­შვებ­ში გახ­ში­რე­ბუ­ლია სის­ხლის, დი­დებ­ში - კუ­ჭის, პანკრი­ა­სის, საჭ­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი სის­ტე­მის...

- და ეს გმ პრო­დუქტთან პირ­და­პირ კავ­შირ­შია?

- თე­ო­რუ­ი­ლად, დიდი შან­სია, ასე იყოს - პრო­დუქ­ტში ჩა­შე­ნე­ბულ გენს აქ­ტი­ვა­ცია სჭირ­დე­ბა, რა­საც სპე­ცი­ა­ლუ­რი მიკ­რო­ორ­გა­ნიზ­მე­ბი ახ­დე­ნენ. ამ მიკ­რო­ორ­გა­ნიზმს სხვა გე­ნის აქ­ტი­ვა­ცი­აც შე­უძ­ლია და თუ გენი სხვა ტი­პის გენს გა­ა­აქ­ტი­უ­რებს, რო­მე­ლიც სიმ­სივ­ნუ­რი უჯრე­დის გამ­რავ­ლე­ბას გა­მო­იწ­ვევს, მი­ვი­ღებთ სიმ­სივ­ნეს. ასე რომ, თე­ო­რი­უ­ლად, დიდი შან­სია, სიმ­სივ­ნის რა­ო­დე­ნო­ბის ზრდა გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი საკ­ვე­ბის მი­ღე­ბას უკავ­შირ­დე­ბო­დეს.

- და­ა­ვა­დე­ბა რა სიმპტო­მე­ბით იწყე­ბა?

- მთე­ლი უბე­დუ­რე­ბაც ეგაა, რომ პრო­ცე­სი ფა­რუ­ლია და შე­იძ­ლე­ბა თავი 10, 15 წლის შემ­დე­გაც გა­მო­ავ­ლი­ნოს.

- ამ ფონ­ზე, რო­გორ შე­ვურ­ჩი­ოთ ბავ­შვს რა­ცი­ო­ნი ანუ მარ­ტი­ვად რომ ვთქვათ, რა ვა­ჭა­მოთ?

- ეს ძა­ლი­ან რთუ­ლი სა­კი­თხია. შე­მიძ­ლია, ცალ­სა­ხად ვთქვა, რომ ბავ­შვებს გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი საკ­ვე­ბი არ უნდა მივ­ცეთ. ჩვილ და ზო­გა­დად, ბავ­შვთა კვე­ბა ის სფე­როა, რო­მელ­შიც გმ პრო­დუქ­ტის გა­მო­ყე­ნე­ბა მსოფ­ლი­ო­ში კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით მაქ­სი­მა­ლუ­რად შე­ზღუ­დუ­ლია. რაც შე­ე­ხე­ბა სხვა პრო­დუქტს, სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვაჭ­მევ­დი ჩემს შვი­ლებს არა­გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბულს - ძვი­რიც რომ იყოს, მათ­თვის ვი­ყიდ­დი, რად­გან ზრდის პრო­ცეს­ში ეს აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როა, რომ არ ვი­ცით, პრო­დუქ­ტი რო­გო­რია. სა­ხელ­მწი­ფო დო­ნე­ზე უნდა და­რე­გუ­ლირ­დეს, რომ არ და­ირ­ღვეს მო­ქა­ლა­ქის უფ­ლე­ბა - იცო­დეს, რას ჭამს და არ­ჩე­ვა­ნი თა­ვად გა­ა­კე­თოს. გმ პრო­დუქ­ტი პო­ტენ­ცი­უ­რად სა­ში­შია და არ მინ­და, ჩემ­მა შვი­ლებ­მა, ჩემ­მა პა­ცი­ენ­ტებ­მა მი­ი­ღონ. ვიდ­რე ყვე­ლა­ფერს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა არ და­ა­რე­გუ­ლი­რებს და სა­ქარ­თვე­ლო­ში შე­სა­ბა­მი­სი ლა­ბო­რა­ტო­რია არ იმუ­შა­ვებს, ვე­რა­ფერს გირ­ჩევთ. ისე, პრო­დუქტს თუ და­ე­წე­რე­ბა გენ­მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლია თუ არა, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, შვი­ლებს გმ პრო­დუქტს ის მეც­ნი­ე­რე­ბიც არ უყი­დი­ან, რომ­ლე­ბიც დღეს ამ­ტკი­ცე­ბენ, რომ გმო უვ­ნე­ბე­ლია.

- ვიდ­რე პარ­ლა­მენ­ტი შე­სა­ბა­მის კა­ნონს მი­ი­ღებს, თუ გაქვთ შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი მე­თო­დი, რომ­ლი­თაც სახ­ლის­თვის პრო­დუქტს არ­ჩევთ?

- არა... ერ­თა­დერ­თი მე­თო­დი კვლე­ვაა, რო­მე­ლიც არ ხდე­ბა, რა­საც ძა­ლი­ან გან­ვიც­დი. რაჭ­ვე­ლი ვარ და ვცდი­ლობ­დი, რა­ჭუ­ლი კარ­ტო­ფი­ლი მე­ყი­და ხოლ­მე, მაგ­რამ იქაც ამე­რი­კუ­ლი კარ­ტო­ფი­ლის მოყ­ვა­ნა და­ი­წყეს - კარ­გად მრავ­ლდე­ბა, ბევ­რი მო­დის, მახ­რა და მავ­ნე­ბე­ლი არ ეკა­რე­ბაო. ყვე­ლამ გა­და­ა­ჯი­შა ძვე­ლი, ტრა­დი­ცი­უ­ლი რა­ჭუ­ლი კარ­ტო­ფი­ლი. სი­სუფ­თა­ვე­ში, უსა­სუ­ქოდ კი მოჰ­ყავთ, მაგ­რამ რად გინ­და - გენ­მო­ფი­დი­ცი­რე­ბუ­ლია. ამა­ზე რომ ვფიქ­რობ, თავი საც­დე­ლი თაგ­ვი მგო­ნია.

ონ­კო­ლო­გი­ურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებ­ში პა­ცი­ენ­ტე­ბის ტევა აღა­რაა და არა­ვინ იკ­ვლევს, ამის მი­ზე­ზი გმ პრო­დუქ­ტია თუ არა. შე­იძ­ლე­ბა, გარ­კვე­უ­ლი მი­ზე­ზის გამო, არც აწყობთ კვლე­ვა... ასე რომ, ვიდ­რე პრობ­ლე­მა სა­კა­ნონ­მდებ­ლო დო­ნე­ზე არ გა­და­წყდე­ბა, გა­ურ­კვევ­ლო­ბა­ში ვიქ­ნე­ბით.

ნინო ლურ­სმა­ნაშ­ვი­ლი

გა­ზე­თი "ვერ­სია"

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
გიორგი ბაჩიაშვილი - საქართველოს წარმომადგენლებმა, ივანიშვილის დავალებით, მიმართეს ბანდიტურ გზას და მოტაცებით ჩამომიყვანეს საქართველოში

ბავშვებში სიმსივნის შემთხვევები გაათმაგდა - რა იწვევს საგანგაშო შედეგს საქართველოში

ბავშვებში სიმსივნის შემთხვევები გაათმაგდა - რა იწვევს საგანგაშო შედეგს საქართველოში

მეცნიერების ნაწილი ამტკიცებს, რომ გენმოდიფიცირებული პროდუქტი ბავშვებში ალერგიულ დაავადებებს იწვევს, თუმცა ამ უსიამოვნო დასკვნის მიუხედავად, საქართველოს მთავრობა "გენმოდიფიცირებული ცოცხალი ორგანიზმების შესახებ" კანონის მიღებას აჭიანურებს. ამასობაში კი, ალერგიას ვინღა დაეძებს, ბავშვებში ონკოლოგიურ დაავადებათა რიცხვი ათმაგდება. ბავშვთა ახალი კლინიკისა და, ასევე, სასწრაფო სამედიცინო დახმარება "პედიატრის" დირექტორი დავით რეხვიაშვილი აცხადებს, რომ კიბოს გაახალგაზრდავების მიზეზი შესაძლოა, სწორედ გენმოდიფიცირებული პროდუქტი იყოს. როგორ დავიცვათ პატარები "პოტენციურად საშიში" პროდუქტისგან, როცა საქართველოს ბაზარი ამ მხრივ არ კონტროლდება და რა პათოლოგიური ცვლილებები შეიძლება გამოიწვიოს გმო-მ მოზარდებში? - "ვერსია" პედიატრ დავით რეხვიაშვილს ესაუბრა.

- ბატონო დავით, მეცნიერების ნაწილი მიიჩნევს, რომ გენმოდიფიცირებული საკვების მიღება ადამიანის ჯანმრთელობას საფრთხეს არ უქმნის, ნაწილის აზრით კი, გმო მავნეა. თქვენ როგორი დამოკიდებულება გაქვთ გმ პროდუქტის მიმართ?

- ჩემი დამოკიდებულება ლოგიკაზეა დამყარებული: გენმოდიფიცირებული ორგანიზმების მიღებიდან ძალიან ცოტა დროა გასული, რათა ვინმემ დაამტკიცოს, რომ საშიში არაა. ჩემთვის სწორედ ამის დამტკიცებაა მთავარი და არა საკითხის ამგვარად დასმა - საშიშია თუ არა გმო ადამიანის ჯანმრთელობისთვის. ერთი ზუსტად ვიცი - გმო ბუნებრივად კი არა, ხელოვნურადაა მიღებული და შესაბამისად, შეიძლება, გვერდითი მოვლენები ჰქონდეს, თუმცა გვერდითი მოვლენების შესწავლას დიდი დრო და გამოცდილება სჭირდება. წლების განმავლობაში შეიძლება, დაგროვდეს მონაცემები, რომელთა ანალიზი მოგვცემს საშუალებას ვთქვათ, ეს პროდუქტი საშიშია თუ არა. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, როცა საქმე ბავშვებს ეხება.

- მართალია, რომ გენმოდიციფირებული პროდუქტის მიღება ბავშვებში ალერგიულ დაავადებებს იწვევს?

- ალერგიული დაავადებები მართლაც გახშირებულია, მაგრამ საქმეც ეგაა, რომ იმდენად მოკლე პერიოდია გასული პირველი გმო-ს წარმოებიდან და იმდენად ნაკლებია მისი კვლევის ინტერესი, რომ მტკიცება - გმ პროდუქტი ალერგიას იწვევს, შეუძლებელია, თუმცა ლოგიკას გავყვეთ - ბავშვის ორგანიზმში ხვდება უცხო ნივთიერება, რომელსაც უარყოფს ორგანიზმი. გენი მუტაციას ყოველთვის განიცდის, მუდმივად გარდაიქმნება, როცა ეს ბუნებრივად ხდება, იფილტრება, მაგრამ როდესაც ხელოვნურად აშენებთ ორგანიზმში და აქტივატორებს ვაყოლებთ, რომლებიც ააქტიურებენ გენებს, არავინ იცის, რა შედეგს მივიღებთ. ერთ მაგალითს მოგიყვანთ - გარკვეული გენების ჩაშენების შედეგად, გამოიყვანეს გენმოდიფიცირებული წყალმცენარე აკვარიუმისთვის, რომელიც ნებისმიერ გარემო პირობებს ეგუებოდა და მარადმწვანე იყო. ეს წყალმცენარე ოკეანეში მოხვდა და რადგან წყლის ბინადარნი არ ჭამენ, ისე გამრავლდა, ოკეანის ფლორა გაანადგურა, საფრთხე სხვადასხვა სახეობის თევზსაც შეუქმნა და ზოგადად, სერიოზული ეკოლოგიური პრობლემა წარმოშვა. მეცნიერები ახლა იმაზე მსჯელობენ, როგორ მოაგვარონ ეს პრობლემა. ამით იმის თქმა მინდა, რომ ძალიან ძნელია, წინასწარ გათვალო ყველა ვარიანტი. ფაქტია, გენმოდიფიცირებული ორგანიზმი გარკვეული ნაღმია, რომელიც როდის ამოქმედდება და რა შედეგს გამოიღებს, არავინ იცის. ცეცხლთან თამაშს ჰგავს ეს ყველაფერი.

- თუმცა მეცნიერების ნაწილი ამტკიცებს, რომ გმო უვნებელია და ალერგია ისედაც 21-ე საუკუნის სენია - ბავშვს ალერგიის ნიშნები შეიძლება ნებისმიერი ახალი პროდუქტის მიღებისას გამოუვლინდეს.

- დიახ, ახლა ალერგიის საუკუნეა იმიტომ, რომ ორგანიზმისთვის არაბუნებრივი ნივთიერებები და პროდუქტი გაჩნდა. ორგანიზმი სამყაროსთან ერთად ვითარდება და ხელოვნურად მიღებული ნივთიერებების მოხვედრისას, თავდაცვას ცდილობს, რაც ალერგიის ფორმით ვლინდება. ჯერ არავის დაუმტკიცებია, რომ გმ პროდუქტი საშიში არაა, განსაკუთრებით ბავშვებისთვის, რომელთა ორგანიზმის ჩამოყალიბების პროცესში გმო-ს ჩართვა არავინ იცის, რა ცვლილებებს გამოიწვევს, ცვლილებები კი აუცილებლად იქნება - გენი მდებარეობს იქ, სადაც არ უნდა იყოს.

- გენმოდიფიცირებული პროდუქტის მისაღებად გარკვეული ორგანიზმის ერთ კონკრეტულ გენს იყენებენ, მაგალითად ისეთს, რომელიც მხოლოდ ცილის კოდირებას ახდენს. ამ მეთოდით, ორგანიზმის ყველა ნიშან-თვისება არ გადმოდის და ცვლილებები გარდაუვალი რატომაა?

- იმიტომ, რომ მხოლოდ გენი არ განსაზღვრავს საბოლოო შედეგს. მნიშვნელოვანია, ეს გენი როგორ "მოიქცევა" ახალ გარემოში... კაცობრიიობაზე, პრაქტიკულად, ერთი დიდი ექსპერიმენტი ტარდება, რომლის შედეგებსაც წლების შემდეგ გავარკვევთ!

- ბავშვებში ალერგიის გარდა კიდევ რა დაავადებებია გახშირებული?

- ვწუხვარ, რომ ძალიან მოიმატა ბავშვებში ონკოლოგიური დაავადებების რიცხვმა. იმის აღქმას, რომ ონკოლოგიური პრობლემები გაათმაგებულია, განსაკუთრებული სამედიცინო განათლება არც სჭირდება - სიმსივნე გაახალგაზრდავდა და ბავშვებში ძალიან გახშირდა.

- რისი სიმსივნე სჭარბობს?

- ბავშვებში გახშირებულია სისხლის, დიდებში - კუჭის, პანკრიასის, საჭმლის მომნელებელი სისტემის...

- და ეს გმ პროდუქტთან პირდაპირ კავშირშია?

- თეორუილად, დიდი შანსია, ასე იყოს - პროდუქტში ჩაშენებულ გენს აქტივაცია სჭირდება, რასაც სპეციალური მიკროორგანიზმები ახდენენ. ამ მიკროორგანიზმს სხვა გენის აქტივაციაც შეუძლია და თუ გენი სხვა ტიპის გენს გაააქტიურებს, რომელიც სიმსივნური უჯრედის გამრავლებას გამოიწვევს, მივიღებთ სიმსივნეს. ასე რომ, თეორიულად, დიდი შანსია, სიმსივნის რაოდენობის ზრდა გენმოდიფიცირებული საკვების მიღებას უკავშირდებოდეს.

- დაავადება რა სიმპტომებით იწყება?

- მთელი უბედურებაც ეგაა, რომ პროცესი ფარულია და შეიძლება თავი 10, 15 წლის შემდეგაც გამოავლინოს.

- ამ ფონზე, როგორ შევურჩიოთ ბავშვს რაციონი ანუ მარტივად რომ ვთქვათ, რა ვაჭამოთ?

- ეს ძალიან რთული საკითხია. შემიძლია, ცალსახად ვთქვა, რომ ბავშვებს გენმოდიფიცირებული საკვები არ უნდა მივცეთ. ჩვილ და ზოგადად, ბავშვთა კვება ის სფეროა, რომელშიც გმ პროდუქტის გამოყენება მსოფლიოში კანონმდებლობით მაქსიმალურად შეზღუდულია. რაც შეეხება სხვა პროდუქტს, სიამოვნებით ვაჭმევდი ჩემს შვილებს არაგენმოდიფიცირებულს - ძვირიც რომ იყოს, მათთვის ვიყიდდი, რადგან ზრდის პროცესში ეს აუცილებელია, მაგრამ სამწუხაროა, რომ არ ვიცით, პროდუქტი როგორია. სახელმწიფო დონეზე უნდა დარეგულირდეს, რომ არ დაირღვეს მოქალაქის უფლება - იცოდეს, რას ჭამს და არჩევანი თავად გააკეთოს. გმ პროდუქტი პოტენციურად საშიშია და არ მინდა, ჩემმა შვილებმა, ჩემმა პაციენტებმა მიიღონ. ვიდრე ყველაფერს კანონმდებლობა არ დაარეგულირებს და საქართველოში შესაბამისი ლაბორატორია არ იმუშავებს, ვერაფერს გირჩევთ. ისე, პროდუქტს თუ დაეწერება გენმოდიფიცირებულია თუ არა, დარწმუნებული ვარ, შვილებს გმ პროდუქტს ის მეცნიერებიც არ უყიდიან, რომლებიც დღეს ამტკიცებენ, რომ გმო უვნებელია.

- ვიდრე პარლამენტი შესაბამის კანონს მიიღებს, თუ გაქვთ შემუშავებული მეთოდი, რომლითაც სახლისთვის პროდუქტს არჩევთ?

- არა... ერთადერთი მეთოდი კვლევაა, რომელიც არ ხდება, რასაც ძალიან განვიცდი. რაჭველი ვარ და ვცდილობდი, რაჭული კარტოფილი მეყიდა ხოლმე, მაგრამ იქაც ამერიკული კარტოფილის მოყვანა დაიწყეს - კარგად მრავლდება, ბევრი მოდის, მახრა და მავნებელი არ ეკარებაო. ყველამ გადააჯიშა ძველი, ტრადიციული რაჭული კარტოფილი. სისუფთავეში, უსასუქოდ კი მოჰყავთ, მაგრამ რად გინდა - გენმოფიდიცირებულია. ამაზე რომ ვფიქრობ, თავი საცდელი თაგვი მგონია.

ონკოლოგიურ საავადმყოფოებში პაციენტების ტევა აღარაა და არავინ იკვლევს, ამის მიზეზი გმ პროდუქტია თუ არა. შეიძლება, გარკვეული მიზეზის გამო, არც აწყობთ კვლევა... ასე რომ, ვიდრე პრობლემა საკანონმდებლო დონეზე არ გადაწყდება, გაურკვევლობაში ვიქნებით.

ნინო ლურსმანაშვილი

გაზეთი "ვერსია"

ქართველი ჟურნალისტის და ამერიკელი დიპლომატის ქორწილი ვაშინგტონში - "ძალიან ბედნიერები ვართ, რომ ვიპოვეთ ერთმანეთი"

უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის ყოფილი კანდიდატი თამთა თოდაძეზე - "რა ბრიჯიტ ბარდო ესა მყავს, რა აბია ასეთი ნეტავ"

ვინ არის შორენა ბეგაშვილის ყოფილი ქმრის მეუღლე, რომელიც უკრაინაში ცნობილი დიზაინერია