"ხში­რად მე­კი­თხე­ბი­ან: რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს შო­რის არ­ცთუ ისე კარ­გი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბაა და შენ ასე ძა­ლი­ან რა­ტომ გა­ინ­ტე­რე­სებს სა­ქარ­თვე­ლოო? - კი, მაგ­რამ მე ხომ პო­ლი­ტი­კო­სი არ ვარ?! ერთი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი რუსი ვარ, რო­მელ­მაც მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა ქარ­თვე­ლე­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში გა­ა­ტა­რა... მე ია­რაღს არ ვაგ­რო­ვებ, არც ტან­კე­ბი მყავს და არც ავ­ტო­მა­ტე­ბი მი­წყვია სახ­ლში. პო­ლი­ტი­კით არას­დროს მი­ცხოვ­რია და ეს სფე­რო არც მა­ინ­ტე­რე­სებს. მე სა­ქარ­თვე­ლო მიყ­ვარს და ყვე­ლა­ფერ ქარ­თულს ვაგ­რო­ვებ. სახ­ლში გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის "პა­ტა­რა სა­ქარ­თვე­ლო" მაქვს, რად­გან მიყ­ვარს ეს ქვე­ყა­ნა თა­ვი­სი ხალ­ხით, წარ­სუ­ლით, კულ­ტუ­რით, ტრა­დი­ცი­ე­ბით და ამ სიყ­ვა­რუ­ლის გა­მო­ხატ­ვას ვერც პო­ლი­ტი­კა და­მიშ­ლის და ვერც - კონ­კრე­ტუ­ლი პი­როვ­ნე­ბე­ბი", - ამ­ბობს შუ­ა­ხანს მიღ­წე­უ­ლი "ქარ­თვე­ლო­მა­ნი" (რო­გორც ამას თა­ვად აღ­ნიშ­ნავს), ვიქ­ტორ ანი­სი­მო­ვი.

ის ახლა სოჭ­ში, ქარ­თვე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ სო­ფელ პლას­ტუნ­კა­ში ცხოვ­რობს. მან ისე­თი სახ­ლი აი­შე­ნა, რო­მე­ლიც ძვე­ლი ქარ­თუ­ლი ტაძ­რის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ელე­მენ­ტე­ბით არის გა­ლა­მა­ზე­ბუ­ლი და მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად, სა­ცხოვ­რებ­ლად იქ გა­და­ვი­და... მას ქარ­თველ ხალ­ხთან არა­ნა­ი­რი ნა­თე­სა­უ­რი კავ­ში­რი არ აქვს და ცხა­დია, მის­გან ასე­თი საქ­ცი­ე­ლი გა­საკ­ვი­რია...

ბა­ტო­ნი ვიქ­ტო­რი თა­ვად დაგ­ვი­კავ­შირ­და, სა­კუ­თა­რი გა­ტა­ცე­ბის შე­სა­ხებ გვი­ამ­ბო და წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში დაგ­რო­ვილ-შექ­მნი­ლი "პა­ტა­რა სა­ქარ­თვე­ლოს" ფოტო და ვი­დე­ო­მა­სა­ლაც მოგ­ვა­წო­და...

- ბავ­შვო­ბა სო­ჭელ ქარ­თვე­ლებ­თან ერ­თად გა­ვა­ტა­რე და ალ­ბათ მა­შინ "მო­ვი­წამ­ლე" თქვე­ნი სიყ­ვა­რუ­ლით. უამ­რა­ვი ქარ­თვე­ლი მე­გო­ბა­რი მყავს. ყო­ველ წელს ჩა­მოვ­დი­ვარ სა­ქარ­თვე­ლო­ში, გან­სა­კუთ­რე­ბით, "თბი­ლი­სო­ბას" მიყ­ვარს თქვენ­თან სტუმ­რო­ბა. ამ დღე­სას­წა­ულს ქუ­ჩა­ში ვა­ტა­რებ და "ჩემი" თბი­ლი­სის ხე­დე­ბის ცქე­რით ვტკბე­ბი. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ამ პე­რი­ოდ­ში ძვე­ლი ნივ­თე­ბის გა­მო­ფე­ნე­ბი ეწყო­ბა, რო­მელ­თა შე­ძე­ნა-დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბაც ჩემი სი­სუს­ტეა. თბი­ლი­სი­დან შინ ყო­ველ­თვის დატ­ვირ­თუ­ლი და რაც მთა­ვა­რია, ბედ­ნი­ე­რი ვბრუნ­დე­ბი. სა­ქარ­თვე­ლო­ში მი­ღე­ბუ­ლი და­დე­ბი­თი ემო­ცია მო­მა­ვალ "თბი­ლი­სო­ბამ­დე" მიმყვე­ბა ხოლ­მე...

- რო­გორც ვიცი, ხში­რად ამ­ბობთ, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს სიყ­ვა­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბით გად­მო­გე­ცათ...

- თქვე­ნი ქვე­ყა­ნა ჩემს მშობ­ლებ­საც ძა­ლი­ან უყ­ვარ­დათ და ყო­ველ ზა­ფხულს, არ­და­დე­გებ­ზე სა­ქარ­თვე­ლო­ში, კერ­ძოდ კი, თბი­ლის­ში ჩა­მოვ­დი­ო­დით. სკო­ლის ასაკ­ში, სტუ­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­შიც და შემ­დგო­მაც, ქარ­თვე­ლე­ბის სა­მე­გობ­რო წრე მყავ­და. სა­ქარ­თვე­ლო­ში არას­დროს მი­ცხოვ­რია, მაგ­რამ ყვე­ლა­ფე­რი ქარ­თუ­ლი ჩემ­თვის მშობ­ლი­უ­რი­ვით ახ­ლო­ბე­ლია... ახ­ლან­დელ თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ე­დან­ზე ხში­რად ვიკ­რი­ბე­ბო­დით. გან­სა­კუთ­რე­ბით კარ­გად და­მა­მახ­სოვ­რდა სამი ძმა: შალ­ვა, ზურა და ირაკ­ლი ბა­ბუ­ხა­დი­ე­ბი. სამ­წუ­ხა­როდ, მათ შო­რის ერთ-ერთი აღარ არის ცო­ცხა­ლი... ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში, ავ­ტო­რა­ლი­თაც ვი­ყა­ვი გა­ტა­ცე­ბუ­ლი. იმ წლებ­ში სპორ­ტის ეს სა­ხე­ო­ბა არა მარ­ტო სა­ქარ­თვე­ლო­ში, არა­მედ მთელ საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში აკ­რძა­ლუ­ლი იყო, მაგ­რამ მე და ჩემი თბი­ლი­სე­ლი, ჩემ­სა­ვით თავ­ზე ხე­ლა­ღე­ბუ­ლი მე­გობ­რე­ბი "გაძ­რო­მას" მა­ინც ვა­ხერ­ხებ­დით... ჩემი არა­ლე­გა­ლუ­რი "ტრე­ნე­რიც" ქარ­თვე­ლი იყო, გვა­რად ხმე­ლი­ძე. ის პე­რი­ო­დი ჩემს ცხოვ­რე­ბას ტკბილ მო­გო­ნე­ბად შე­მორ­ჩა. ჩემი სიყრმის მე­გობ­რე­ბი, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დაშ­ლის შემ­დეგ, სხვა­დას­ხვა ქვე­ყა­ნა­ში გა­ი­ფანტნენ - ზოგი სოჭ­ში ჩა­მო­ვი­და სა­ცხოვ­რებ­ლად, ზო­გიც - მოს­კოვ­ში, ზოგი თბი­ლის­ში დარ­ჩა, ზოგი კი სამ­წუ­ხა­როდ, ამ­ქვეყ­ნად აღარ არის... 10 წელი ძა­ლო­ვან სტრუქ­ტუ­რა­ში ვი­მუ­შა­ვე და იქაც, ჩემი მე­წყვი­ლე ქარ­თვე­ლი იყო. დე­დას ის ბიჭი სა­კუ­თა­რი შვი­ლი­ვით უყ­ვარ­და და მა­საც გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­და დე­და­ჩემ­თან... არ ვიცი, ეს მარ­თლა ბე­დის­წე­რამ და­წე­რა ასე თუ ყვე­ლა­ფე­რი ბედ­ნი­ე­რი შემ­თხვე­ვი­თო­ბის წყა­ლო­ბით მოხ­და, მაგ­რამ ზოგ­ჯერ ვფიქ­რობ, - ალ­ბათ მეც ქარ­თვე­ლად უნდა დავ­ბა­დე­ბუ­ლი­ყა­ვი-მეთ­ქი...

- ამ­ჟა­მად სოჭ­ში, ქარ­თვე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ სო­ფელ­ში ცხოვ­რობთ, არა?

- დიახ, ასეა! წლე­ბის წინ, ძა­ლო­ვან სტრუქ­ტუ­რა­ში მუ­შა­ო­ბის დროს, თა­ნამ­შრომ­ლებს აგა­რა­კებს ური­გებ­დნენ და ჩემს გა­ო­ცე­ბას სა­ზღვა­რი არ ჰქონ­და, რო­დე­საც გა­ვი­გე, რომ მე მი­წის ნაკ­ვე­თი ქარ­თვე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ სო­ფელ პლას­ტუნ­კა­ში მომ­ცეს... ქარ­თვე­ლი მე­ზობ­ლე­ბი მყავს და სწო­რედ ამ ფაქ­ტმა გა­ნა­პი­რო­ბა, რომ მე და ჩემი მე­უღ­ლე სა­ცხოვ­რებ­ლად აქ გად­მო­ვე­დით.

- ქარ­თუ­ლად ლა­პა­რა­კი თუ შე­გიძ­ლი­ათ?

- "საყ­ველ­პუ­როს" რომ ეძა­ხით, ისე­თი ქარ­თუ­ლით ვსა­უბ­რობ, მაგ­რამ ენის არ­ცოდ­ნა, ამ ქვეყ­ნი­სა და ხალ­ხის სიყ­ვა­რულ­ში ხელს ნამ­დვი­ლად არ მიშ­ლის... რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე სოჭ­ში, ყვე­ლამ იცის ჩემი გა­ტა­ცე­ბის შე­სა­ხებ და "ქარ­თუ­ლი სამ­ყა­როს" შექ­მნა­ში მე­გობ­რე­ბიც მეხ­მა­რე­ბი­ან. ვაგ­რო­ვებ ყვე­ლა­ფერ ქარ­თულს: ძვე­ლი თბი­ლი­სის ფო­ტო­ებს, სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის წინ სოჭ­ში მცხოვ­რე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბის პორ­ტრე­ტებს, რომ­ლე­ბიც ამ ქა­ლაქს აშე­ნებ­დნენ; ფირ­ფი­ტა­ზე ჩა­წე­რილ ქარ­თულ ფოლკ­ლორს და ქა­ლა­ქურ სიმ­ღე­რებს (რა­საც მთე­ლი ბავ­შვო­ბა ვუს­მენ­დი), უძ­ვე­ლეს ნივ­თებს, მუ­სი­კა­ლურ ინ­სტრუ­მენ­ტებს, ყვე­ლა­ნა­ირ ჭურ­ჭელს, არ­ყის სახ­დელ ქვაბს, დო­ქი­სა და ფი­ა­ლე­ბის ნა­ტე­ხებ­საც კი. სხვა­თა შო­რის, ამ საქ­მე­ში ქარ­თვე­ლე­ბის გარ­და, სო­მე­ხი მე­გობ­რე­ბიც მეხ­მა­რე­ბი­ან...

- რო­გორც ვიცი, სახ­ლში თონე გაქვთ...

- დიახ, და ეს თონე სპე­ცი­ა­ლუ­რად სა­ქარ­თვე­ლო­დან ჩა­მოყ­ვა­ნილ ქარ­თველ ოს­ტატს გა­ვა­კე­თე­ბი­ნე. მე და ჩემი მე­უღ­ლე პურს სახ­ლში ვა­ცხობთ. სხვა­თა შო­რის, ჩემი სახ­ლი ძველ ქარ­თულ ტა­ძარს წა­ა­გავს. რო­გორც ქარ­თულ სოფ­ლებ­ში, მეც ცალ­კე მაქვს სამ­ზა­რე­უ­ლო, სა­დაც შუ­ა­ცე­ცხლზე ქარ­თულ კერ­ძებს ვამ­ზა­დებთ. მისი ბა­ნე­რი, ქარ­თუ­ლი წარ­წე­რით "დუ­ქა­ნი", თბი­ლის­ში და­ვამ­ზა­დე­ბი­ნე და ზედ ძვე­ლი თბი­ლი­სის ფო­ნია, ქა­ლა­ქე­ლი კინ­ტო­ე­ბია გა­მო­სა­ხუ­ლი...

- მზა­რე­უ­ლო­ბა გა­მოგ­დით?

- საკ­მა­ოდ კარ­გი მზა­რე­უ­ლი ვარ. კარ­გად ვიცი მწვა­დი­სა და ხინ­კლის მომ­ზა­დე­ბა... სხვა­თა შო­რის, ჭურ­ჭე­ლიც ძველ­ქარ­თუ­ლი გვაქვს. ეზო­ში მაქვს ჭა, სა­ი­და­ნაც წყალს ვი­ღებთ. ერთი სი­ტყვით, შინ "პა­ტა­რა სა­ქარ­თვე­ლო" მაქვს.

- ქარ­თულ ღვი­ნო­საც აყე­ნებთ?

- ეზო­ში მო­შე­ნე­ბუ­ლი მაქვს ვე­ნა­ხი. "ხვან­ჭკა­რა­სა" და "ალექ­სან­დრო­უ­ლის" ჯი­შის ყუ­რძნის­გან ქარ­თუ­ლი, უფრო სწო­რად, კა­ხუ­რი ტექ­ნო­ლო­გი­ით ვა­ყე­ნებ ღვი­ნოს... მო­სა­ვა­ლი არც ისე ბევ­რია, მაგ­რამ სუფ­თად ვამ­ზა­დებ და კარ­გი ღვი­ნო გა­მომ­დის. ყო­ველ შემ­თხვე­ვა­ში, ჩემს მე­გობ­რებს მოს­წონთ. აქ, სოჭ­ში, არის ღვი­ნის ქარ­ხა­ნა, რომ­ლის უფ­რო­სი ქარ­თვე­ლია და მას ხში­რად ვე­სა­უბ­რე­ბი თქვე­ნე­ბუ­რი ღვი­ნის სპე­ცი­ფი­კა­ზე. რო­დე­საც ჩემი ქარ­თვე­ლი მე­გობ­რე­ბი ჩემ­თან სტუმ­რად მო­დი­ან, თუ კარ­გი ამინ­დია, ეზო­ში ვიკ­რი­ბე­ბით, თუ არა და, შუ­ა­ცე­ცხლთან ვშლით სუფ­რას, ვქე­ი­ფობთ. ზოგ­ჯერ პლას­ტუნ­კე­ლი ქარ­თვე­ლი მე­ზობ­ლე­ბიც გვსტუმ­რო­ბენ...

- თბი­ლის­ში ჩა­მოს­ვლას მხო­ლოდ "თბი­ლი­სო­ბას" ახერ­ხებთ ხოლ­მე?

- ბოლო დროს, ძი­რი­თა­დად, ასეა! სხვა­თა შო­რის, "თბი­ლი­სო­ბის" შემ­დეგ მცხე­თას, კა­ხეთს, რა­ჭას ვსტუმ­რობ... დიდი ხა­ნია, ქარ­თულ არ­ღან­ზე ვოც­ნე­ბობ. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვე­ძებ­დი, მაგ­რამ ვერ­სად გა­და­ვე­ყა­რე. ბო­ლოს, როცა თბი­ლის­ში ვი­ყა­ვი, "მშრალ ხიდ­ზე" გა­ვი­ა­რე და იქ ვი­პო­ვე. იქვე მი­მას­წავ­ლეს ავ­ლაბ­რე­ლი მო­ხუ­ცი ოს­ტა­ტის სახ­ლი, რო­მელ­მაც ჩემი არ­ღა­ნი შე­ა­კე­თა. რო­დე­საც ამ ოს­ტატს ჩემი გა­ტა­ცე­ბის შე­სა­ხებ მო­ვუ­ყე­ვი, ბა­ბუ­ა­მი­სის უძ­ვე­ლე­სი ფოტო მა­ჩუ­ქა, რო­მელ­ზეც ულ­ვა­ში­ა­ნი ქარ­თვე­ლი ყა­ლი­ო­ნით ხელ­შია გა­მო­სა­ხუ­ლი. რო­დე­საც გა­ხა­რე­ბულ­მა სა­ჩუ­ქა­რი მან­ქა­ნა­ში ჩავ­დე, გა­ო­ცე­ბუ­ლი მი­ყუ­რებ­და (იღი­მის).

- აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გკი­თხოთ რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს და­ძა­ბულ ურ­თი­ერ­თო­ბა­ზე...

- (მა­წყვე­ტი­ნებს) ინ­ტერ­ვი­უს და­სა­წყის­შიც გი­თხა­რით, რომ მე პო­ლი­ტი­კო­სი არ ვარ და არც მათი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი მა­ინ­ტე­რე­სებს... ისე კი, იმე­დი მაქვს, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი დრო­ე­ბი­თია. სი­ტუ­ა­ცი­ის არე­ვა­ში და­ნა­შა­უ­ლი ორი­ვე მხა­რეს მიგ­ვი­ძღვის, მაგ­რამ ვის მეტი და ვის - ნაკ­ლე­ბი, ამას ის­ტო­რია გა­არ­ჩევს. ჯერ ყვე­ლა­ფე­რი არ არის და­კარ­გუ­ლი. მე მეს­მის იმ გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი ქარ­თვე­ლე­ბის, რომ­ლე­ბიც რუ­სებ­ზე ბრა­ზო­ბენ, მაგ­რამ მე, ერ­თმა უბ­რა­ლო რუს­მა, რო­მელ­საც უსა­ზღვროდ და უან­გა­როდ უყ­ვარს სა­ქარ­თვე­ლო, რა და­ვა­შა­ვე? მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა ვა­კე­თებ­დი "ქარ­თულ მუ­ზე­უმს", სხვა არა­ფე­რი შე­მიძ­ლია და ეს არის ჩემი წილი სიყ­ვა­რუ­ლი, პა­ტი­ე­ბის თხოვ­ნა, მო­ფე­რე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­სა და ქარ­თვე­ლი ხალ­ხის მი­მართ და სა­ბედ­ნი­ე­როდ, პა­სუ­ხა­დაც იმა­ვეს ვი­ღებ. ასე ვცდი­ლობ, ამო­ვავ­სო ის ნაპ­რა­ლი, რო­მე­ლიც პო­ლი­ტი­კამ გა­ა­ჩი­ნა ქარ­თვე­ლი და რუსი ხალ­ხის ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში. ცხოვ­რე­ბა ისე­დაც ხან­მოკ­ლეა იმის­თვის, რომ ვი­ღაც პო­ლი­ტი­კო­სე­ბის გამო, საყ­ვა­რე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი და­კარ­გო ან შე­ი­ძუ­ლო. ისი­ნი ხომ თა­ვი­ანთ საქ­მეს აკე­თე­ბენ, ჰოდა, ჩვენც ჩვე­ნი უნდა გა­ვა­კე­თოთ. მე არ შე­მიძ­ლია, რა­კე­ტა ან ტან­კი და­ვამ­ზა­დო, რათა მერე ვებ­რძო­ლო იმ ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლე­ბიც შუღლსა და სი­ძულ­ვილს თე­სა­ვენ.

- და­ბო­ლოს, თქვენს ოჯახ­ზეც გვი­ამ­ბეთ რამე.

- მყავს მე­უღ­ლე, შვი­ლე­ბი და შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი. ისი­ნი მეხ­მა­რე­ბი­ან, ყვე­ლა­ფერ­ში მხარ­ში მიდ­გა­ნან და ჩემ­თან ერ­თად იზი­ა­რე­ბენ სა­ქარ­თვე­ლოს სიყ­ვა­რულს. ჩვენ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, უბ­რა­ლო ადა­მი­ა­ნე­ბი ვართ და ადა­მი­ა­ნურ სიყ­ვა­რულს ყვე­ლა­ფერ­ზე მაღ­ლა ვა­ყე­ნებთ.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)