პრობ­ლე­მა­ზე თვა­ლის და­ხუჭ­ვა არ შე­იძ­ლე­ბა, თო­რემ მო­მა­ვალ­ში შე­საძ­ლო­ა, მოვ­ლე­ნე­ბი მძი­მე სცე­ნა­რით გან­ვი­თარ­დეს. "სტუ­მა­რი ღვთი­სა­ა­ო", - ვამ­ბობთ ქარ­თვე­ლე­ბი. თუმ­ცა ზო­გი­ერ­თი სტუმ­რის "ქცე­ვის კო­დექ­სი", მა­თი ქმე­დე­ბე­ბი თუ მას­პინ­ძლე­ბი­სად­მი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბას აღი­ზი­ა­ნე­ბს. პირ­ველ რიგ­ში, უახ­ლო­ე­სი სა­მე­ზობ­ლო­დან, აზი­ი­სა თუ აფ­რი­კის ქვეყ­ნე­ბი­დან ჩა­მო­სუ­ლებს ვგუ­ლის­ხმობთ. შე­გახ­სე­ნებთ, რომ რამ­დე­ნი­მე დღის წინ დი­დი ხმა­უ­რი მოჰ­ყვა თბი­ლი­სის ცენ­ტრში, რეს­პუბ­ლი­კის მო­ე­დან­სა და აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზირ­ზე გა­მარ­თულ საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ას არა­ბულ­-თურ­ქუ­ლი ღა­მის კლუ­ბე­ბი­სა და იქ გა­ბა­ტო­ნე­ბუ­ლი დის­კრი­მი­ნა­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ­ (არ­სე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, ამ კლუ­ბებ­ში ქარ­თვე­ლებს არ უშ­ვე­ბენ, ზო­გან კი შეს­ვლა მხო­ლოდ ქარ­თველ ქა­ლებს შე­უძ­ლი­ათ).

ალ­ბათ, პრობ­ლე­მა უფ­რო მას­შტა­ბუ­რი­ა, ვიდ­რე კონ­კრე­ტუ­ლად რო­მე­ლი­მე ღა­მის კლუბ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ინ­ცი­დენ­ტი. თუმ­ცა მსოფ­ლი­ო­ში ბევ­რი მა­გა­ლი­თი ვი­ცით, რო­დე­საც მცი­რე ინ­ცი­დენ­ტი მიგ­რან­ტთა წი­ნა­აღ­მდეგ საპ­რო­ტეს­ტო ტალ­ღა­ში გა­დაზ­რდი­ლა, რა­საც დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცია მოჰ­ყო­ლი­ა.

გი­ორ­გი ან­თე­ლა­ვა (­თურ­ქო­ლო­გი): ის, რაც ხდე­ბა ქა­ლა­ქის ცენ­ტრში, რუს­თა­ვე­ლი­სა და აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზი­რებ­ზე, არც ბიზ­ნეს­საქ­მი­ა­ნო­ბის და არც მო­რა­ლის ჩარ­ჩო­ში არ ჯდე­ბა; ტენ­დენ­ცია ამ­გვა­რი­ა: ირა­ნე­ლე­ბი რუს­თა­ველ­ზე "მაგ­რდე­ბი­ან", თურ­ქე­ბი და ერა­ყე­ლე­ბი - აღ­მა­შე­ნე­ბელ­ზე. აღა­რა­ფერს ვამ­ბობ იმა­ზე, რაც ბა­თუმ­ში ხდე­ბა. იქ ზო­გი­ერთ ქუ­ჩა­ზე ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი თა­ვი­სუფ­ლად ვე­ღარც კი და­დი­ან, კა­ფე-­ბა­რე­ბის მე­პატ­რო­ნე­ე­ბი და­ქი­რა­ვე­ბულ ქარ­თველ მუ­შა­ხელს თურ­ქზე ორ­ჯერ ნაკ­ლებს უხ­დი­ან; იყო ფაქ­ტი, რო­ცა მარ­თლმა­დი­დე­ბელ სა­სუ­ლი­ე­რო პირს "მათ" ქუ­ჩა­ზე გავ­ლის უფ­ლე­ბა არ მის­ცეს. რა, ახალ ამა­სი­ის ზავს უნ­და ვე­ლო­დოთ, რო­ცა სა­ქარ­თვე­ლო ორ ნა­წი­ლად გა­ი­ყო­ფა და თურ­ქე­თი და ირა­ნი გა­და­ი­ნა­წი­ლე­ბენ? თურ­ქე­ბი პი­რად ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში მშვი­დო­ბი­ა­ნი ხალ­ხი­ა, ერ­თი შე­ხედ­ვით, ნაკ­ლე­ბად პრე­ტენ­ზი­უ­ლე­ბი, მაგ­რამ თურ­ქე­თის­თვის, რო­გორც სა­ხელ­მწი­ფოს­თვის, რბი­ლად რომ ვთქვათ, ექ­სპან­სი­ო­ნიზ­მი უცხო არ არის. სტუ­მა­რი ღვთი­სა­ა, მაგ­რამ მას თა­ვი­სი ად­გი­ლი აქვს, მას­პინ­ძელს კი - თა­ვი­სი. ამ ყვე­ლა­ფერს ხე­ლი იმ ცხრაწ­ლი­ან­მა პო­ლი­ტი­კამ შე­უწყ­ო, რომ­ლი­თაც ქვე­ყა­ნა იმარ­თე­ბო­და, დრო­ა, პრი­ო­რი­ტე­ტე­ბი შე­იც­ვა­ლოს - სა­ა­კაშ­ვილ­მა ბა­თუმ­ში სას­ტუმ­როს გა­სახ­სნე­ლად ჩა­მო­სულ თურ­ქე­თის პრე­მი­ერ­-მი­ნის­ტრ ერ­დო­ღანს სიტყ­ვა­სიტყ­ვით უთხ­რა: "კე­თი­ლი იყოს თქვე­ნი მობ­რძა­ნე­ბა თქვენს სახ­ლში, ბა­ტო­ნო პრე­მი­ერ­-მი­ნის­ტრო"­. ა­მას­თა­ნა­ვე, სხვე­ბის შეც­დო­მებ­ზეც ხომ უნ­და ვის­წავ­ლოთ? დღეს გერ­მა­ნი­ის დე­და­ქა­ლაქ ბერ­ლინ­ში არის ბა­რე­ბი, სა­დაც გერ­მა­ნე­ლებს არ უშ­ვე­ბენ, ეს უკ­ვე ტენ­დენ­ცი­ა­ა. იქ თურ­ქებს სრუ­ლი მო­ნო­პი­ლია აქვთ ში­და სატ­რან­სპორ­ტო გა­და­ად­გი­ლე­ბა­ზე, მათ შო­რის, ავი­ა­რე­ი­სებ­ზე, დი­დია მა­თი წი­ლი სამ­შე­ნებ­ლო ბიზ­ნეს­ში, ქი­მი­ურ მრეწ­ვე­ლო­ბა­ში, დღეს გერ­მა­ნი­ა­ში 4 მი­ლი­ო­ნამ­დე ეთ­ნი­კუ­რი თურ­ქი ცხოვ­რობს, რო­მელ­თაც იმა­ვე ერ­დო­ღან­მა კი­ოლ­ნის უზარ­მა­ზარ სტა­დი­ონ­ზე ასე მი­მარ­თა: "თურ­ქუ­ლი თქვე­ნი მშობ­ლი­უ­რი ენა­ა, რო­მე­ლიც თქვენს შვი­ლებს უნ­და ას­წავ­ლოთ, ასი­მი­ლა­ცია და­ნა­შა­უ­ლი­ა, თქვენ თურ­ქი მუს­ლი­მე­ბი ხართ და ასე­თე­ბად დარ­ჩე­ბით", გერ­მა­ნი­ის მთავ­რო­ბას კი ურ­ჩი­ა, თურ­ქუ­ლი სკო­ლე­ბი გა­ეხ­სნათ. ერ­დო­ღა­ნი აცხ­ა­დებს, რომ ყვე­ლა თურ­ქის პრე­მი­ერ­-მი­ნის­ტრია და ცხა­დი­ა, მხო­ლოდ თურ­ქეთ­ში მცხოვ­რებ თურ­ქებს არ გუ­ლის­ხმობ­ს, დე­მოგ­რა­ფი­ული პო­ლი­ტი­კა კი სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლი­ა. დღეს თურ­ქეთს ევ­რო­კავ­ში­რის­კენ მი­მა­ვა­ლი კა­რი აუ­ჭე­დეს და ცდი­ლობს, რე­გი­ო­ნუ­ლი ლი­დე­რი გახ­დეს, და­უ­ახ­ლოვ­დეს ირანს, არა­ბულ სამ­ყა­როს, სომ­ხეთ­საც კი, აღა­რა­ფერს ვამ­ბობ მის მუდ­მივ გე­ო­პო­ლი­ტი­კურ ინ­ტე­რე­სებ­ზე სა­ქარ­თვე­ლო­ში. გა­სათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბე­ლია ირა­ნულ-ქარ­თუ­ლი მრა­ვალ­სა­უ­კუ­ნო­ვა­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბის გაკ­ვე­თი­ლე­ბიც.

სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ მიგ­რა­ცი­ულ პო­ლი­ტი­კას უნ­და გა­და­ხე­დოს, მიგ­რან­ტთა კვო­ტა უნ­და და­წეს­დეს, რომ­ლის ზე­მოთ უცხ­ო­ელ­თა მი­ღე­ბა ქვე­ყა­ნას აღარ შე­ეძ­ლე­ბა. და­საქ­მე­ბი­სას უპი­რა­ტე­სო­ბა ად­გი­ლობ­რივ მო­სახ­ლე­ო­ბას უნ­და მი­ე­ნი­ჭოს, რო­ცა ქვე­ყა­ნა­ში ამ­დე­ნი უმუ­შე­ვა­რი­ა, რო­გორ შევ­ძლებთ შე­მო­სუ­ლი მიგ­რან­ტე­ბის და­საქ­მე­ბას, რომ­ლე­ბიც, ძი­რი­თა­დად, ჩვენ­ზე მე­ტად გა­ჭირ­ვე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი­დან შე­მო­დი­ან".

ზვი­ად ტო­მა­რა­ძე­ (ექ­სპერ­ტი სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის სა­კითხ­ებ­ში): მიგ­რან­ტთა, ძი­რი­თა­დად, აზი­ი­სა და აფ­რი­კის ქვეყ­ნე­ბი­დან შე­მო­სულ­თა სა­კითხ­ის გამ­წვა­ვე­ბა იმ გა­უ­მარ­თლებ­ლად ლი­ბე­რა­ლუ­რი სა­ე­მიგ­რა­ციო და სა­ვი­ზო რე­ჟი­მის შე­დე­გიც არის, რაც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ტარ­დე­ბო­და და დღემ­დე გრძელ­დე­ბა - მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბას კან­ფე­ტი­ვით არი­გებ­და. რო­გორც ჩე­მი მე­გობ­რე­ბი, ფე­რე­იდ­ნე­ლი თუ თურ­ქეთ­ში მცხოვ­რე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბი მე­უბ­ნე­ბი­ან, ხში­რად სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი ხდე­ბი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლებ­მაც არც ქარ­თუ­ლი იცი­ან, არც ქვეყ­ნის ის­ტო­რია და, რაც მთა­ვა­რი­ა, არც ქარ­თვე­ლე­ბად მი­იჩ­ნე­ვენ თავს, არ ქარ­თვე­ლო­ბენ. დღეს მიგ­რან­ტე­ბი სხვა­დას­ხვა მიზ­ნით და მი­ზე­ზით შე­მო­დი­ან სა­ქარ­თვე­ლო­ში: ერა­ყე­ლე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ მათ ქვე­ყა­ნა­ში არას­ტა­ბი­ლუ­რო­ბაა, კოპ­ტე­ბი ჩი­ვი­ან, რომ რე­ლი­გი­უ­რი ნიშ­ნით ჩაგ­რა­ვენ, ინ­დო­ე­ლებ­სა და ჩი­ნე­ლებს

თა­ვი­ანთ ქვე­ყ­ნებ­ში მი­წა არ ჰყოფ­ნით, თურ­ქე­ბი და ირა­ნე­ლე­ბი - ბიზ­ნე­სის­თვის... თუ სა­ი­მიგ­რა­ციო პო­ლი­ტი­კა არ შე­იც­ვა­ლა, აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზირ­ზე გა­მარ­თუ­ლი აქ­ცია პრო­ტეს­ტის მხო­ლოდ და­საწყ­ი­სი იქ­ნე­ბა, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ისიც, რომ აქ­ცი­ის მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი, ძი­რი­თა­დად, ახალ­გაზ­რდე­ბი იყ­ვნენ, ახალ­გაზ­რდო­ბა კი დი­დი ძა­ლა­ა, რო­მე­ლიც რა­დი­კა­ლიზ­მით გა­მო­ირ­ჩე­ვა. საქ­მე ისა­ა, რომ რეს­პუბ­ლი­კის მო­ედ­ნის ქვე­მოთ და და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზირ­ზე არ­სე­ბულ ღა­მის ბა­რებ­ში ხდე­ბა დის­კრი­მი­ნა­ცია ეთ­ნი­კუ­რი ნიშ­ნით - იქ ქარ­თველ მა­მა­კა­ცებს არ უშ­ვე­ბენ, ქარ­თველ ქა­ლებს კი - უპ­რობ­ლე­მოდ, შე­ღა­ვა­თე­ბიც კი აქვთ და­წე­სე­ბუ­ლი. პრო­ცე­სე­ბი შე­საძ­ლო­ა, ზვა­ვი­ვით აგორ­დეს, 100 კა­ცი 1000-ად იქ­ცეს. ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ლი­ბე­რა­ლუ­რი სა­ვი­ზო და სა­ე­მიგ­რა­ციო რე­ჟი­მი უნ­და გა­ამ­კაც­როს. შე­საძ­ლო­ა, ამ და­ძა­ბუ­ლო­ბით უცხო სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის სპეც­სამ­სა­ხუ­რებ­მაც ისარ­გებ­ლონ, იმ ქვეყ­ნებ­მა, რომ­ლე­ბიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში მდგო­მა­რე­ო­ბის დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ით არი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი".

ექ­სპერ­ტე­ბი ურ­ჩე­ვე­ნ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას, დრო­ზე მი­ი­ღოს შე­სა­ბა­მი­სი ზო­მე­ბი, სა­ნამ გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წილ­ში რა­დი­კა­ლიზ­მი იმ­ძლავ­რებს და მა­გა­ლი­თად, ირა­ნე­ლებ­ზე, თურ­ქებ­სა თუ ერა­ყე­ლებ­ზე "ნა­დი­რო­ბა" და­იწყ­ე­ბა. პრო­ცე­სე­ბი ასე­თი სცე­ნა­რით სა­ქარ­თვე­ლო­ზე ბევ­რად დე­მოკ­რა­ტი­ულ და გან­ვი­თა­რე­ბულ ქვეყ­ნებ­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლა და ყვე­ლა­ფე­რი დარ­ბე­ვე­ბი­თა და მა­სობ­რი­ვი და­პა­ტიმ­რე­ბე­ბით დამ­თავ­რე­ბუ­ლა. სა­ქარ­თვე­ლოს კი ახა­ლი პრობ­ლე­მე­ბი ნამ­დვი­ლად არ სჭირ­დე­ბა.

ევ­გე­ნი მი­ქე­ლა­ძე­ (ა­რა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა "ე­როვ­ნუ­ლი ფრონ­ტის" ლი­დე­რი, რეს­პუბ­ლი­კის მო­ე­დან­ზე გა­მარ­თუ­ლი აქ­ცი­ის ერთ-ერ­თი ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი): აქ­ცი­ა, ძი­რი­თა­დად, სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბით დავ­გეგ­მეთ, სას­ტუმ­რო "ი­ვე­რი­ას­თან" ვიკ­რი­ბე­ბო­დით, ჩვენ­მა ორ­მა წევ­რმა აქ­ცი­ა­ზე და­აგ­ვი­ა­ნა და პირ­და­პირ რეს­პუბ­ლი­კის მო­ედ­ნის ქვე­მოთ მდე­ბა­რე ერ­თ-ერთ კლუბ­ში მი­ვი­და, ისი­ნი კლუბ­ში არ შე­უშ­ვეს, მე­ტიც - ფი­ზი­კუ­რად გა­უს­წორ­დნენ, მათ დაგ­ვი­რე­კეს და სას­წრა­ფოდ იქ ჩა­ვე­დით, სა­დაც კლუ­ბის დაც­ვის წევ­რე­ბი დაგ­ვი­პი­რის­პირ­დნენ, ამის შემ­დეგ ახალ­გაზ­რდე­ბი აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზირ­ზე წა­ვიდ­ნენ. ჩვენ, მე და ჩვე­ნი მოძ­რა­ო­ბის ორ­მა წევ­რმა, რომ­ლებ­საც ფი­ზი­კუ­რად გა­უს­წორ­დნენ, პო­ლი­ცი­ას მი­ვე­ცით ჩვე­ნე­ბა, დი­ლის 6 სა­ა­თამ­დე იქ ვი­ყა­ვით, ვუთხ­ა­რით, რომ ღა­მის კლუ­ბის დაც­ვის ერ­თ-ერ­თმა წევ­რმა ია­რა­ღის­კენ წა­ი­ღო ხე­ლი და გვითხ­რა, ახ­ლა­ვე ყვე­ლას დაგ­ხო­ცავ­თო. ჩვე­ნი კა­ტე­გო­რი­უ­ლი მოთხ­ოვ­ნა ყვე­ლა იმ კლუ­ბი­სა და ბა­რის და­ხურ­ვა­ა, სა­დაც ეთ­ნი­კუ­რი და გენ­დე­რუ­ლი ნიშ­ნით ხდე­ბა ქარ­თვე­ლე­ბის დის­კრი­მი­ნა­ცი­ა".

მაია გორ­და­ძე: თბი­ლის­ში, ერ­თ-ერთ ოჯახ­ში რამ­დე­ნი­მე თვე ძი­ძად ვმუ­შა­ობ­დი, შე­რე­უ­ლი ოჯა­ხი იყო: ბავ­შვის მა­მა თურ­ქი­ა, დე­და - ქარ­თვე­ლი. თურ­ქი მა­მა­კა­ცი ჯერ შე­ნიშ­ვნებს მაძ­ლევ­და, მიყ­ვი­რო­და, შემ­დეგ კი ფი­ზი­კურ შე­უ­რაცხ­ყო­ფა­ზეც გად­მო­ვი­და, რა­საც ვე­ღარ გა­ვუ­ძე­ლი და სამ­სა­ხუ­რი დავ­კარ­გე. ამის შემ­დეგ აღ­მა­შე­ნებ­ლის გამ­ზირ­ზე, ერ­თ-ერთ ერა­ყულ კა­ფე­ში და­ვი­წყე მუ­შა­ო­ბა, სა­დაც და­ქი­რა­ვე­ბულ ქარ­თვე­ლებს ბევ­რად ნაკ­ლებს გვიხ­დიდ­ნენ, ვიდ­რე ერა­ყე­ლებ­სა და თურ­ქებს, მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ცდი­ლო­ბენ, უფ­რო "თა­ვი­სი­ა­ნე­ბი" და­ა­საქ­მონ, არც შე­უ­რაცხ­ყო­ფას ერი­დე­ბი­ან.

ბულ­გა­რეთ­ში რამ­დე­ნი­მე დღის წინ მიგ­რან­ტის მი­ერ ჩა­დე­ნილ­მა და­ნა­შა­ულ­მა ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტუ­რი გან­წყო­ბე­ბის აფეთ­ქე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ა. კერ­ძოდ, ალ­ჟი­რელ­მა მიგ­რან­ტმა ბულ­გა­რე­ლი გო­გო დაჭ­რა. ამის შემ­დეგ სო­ფი­ის ქუ­ჩებ­ში არა­ბებ­ზე, თურ­ქებ­სა და აზი­ე­ლებ­ზე ლა­მის ნამ­დვი­ლი ნად­რო­ბა და­იწყ­ო. ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტებ­მა იმ ინ­ტერ­ნა­ტის დარ­ბე­ვაც სცა­დეს, სა­დაც სი­რი­ე­ლი დევ­ნი­ლე­ბი ცხოვ­რო­ბენ. ასე­ვე, ბულ­გა­რეთ­ში და­არ­სდა პარ­ტია "სის­ხლი და ღირ­სე­ბა", რო­მელ­მაც მთა­ვარ მიზ­ნად ქვეყ­ნის მიგ­რან­ტე­ბის­გან გაწ­მენ­და და­ი­სა­ხა. ეკო­ნო­მი­კუ­რად ღა­რიბ ბულ­გა­რეთ­ში მიგ­რან­ტე­ბი მარ­თლაც სე­რი­ო­ზულ პრობ­ლე­მებს ქმნი­ან.

გა­ე­როს მო­ნა­ცე­მე­ბით, 2013 წელს სა­ერ­თა­შო­რი­სო მიგ­რან­ტე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბამ 232 მი­ლი­ონს მი­აღ­წი­ა, რაც დე­და­მი­წის მო­სახ­ლე­ო­ბის 3,2%-ს შე­ად­გენს. 2013 წელს ყვე­ლა­ზე მე­ტი მიგ­რან­ტი აშშ-მ მი­ი­ღო (45,8 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნი), მე­ო­რე ად­გილ­ზეა რუ­სე­თი (11 მი­ლი­ო­ნი), მე­სა­მე­ზე - გერ­მა­ნი­ა (9,8 მლნ), მე­ოთხ­ე­ზე - სა­უ­დის არა­ბე­თი (9,1 მლნ), მე­ხუ­თე­ზე - არა­ბე­თის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­ა­მი­რო (7,8 მლნ).

ნი­ნო კვი­ტაშ­ვი­ლი

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "ყვე­ლა სი­ახ­ლე"

(გა­მო­დის ოთხშა­ბა­თო­ბით)