წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის დღემდე მოქმედი კანონმდებლობით, მეორე ჯგუფის ფარმაცევტულ პროდუქციაზე აფთიაქში რეცეპტის წარდგენა სავალდებულო არ იყო. ამ ჯგუფის პრეპარატებში შედიოდა არაერთი დასახელების ანტიეპილეფსიური პრეპარატი, რომელსაც მოზარდები და ახალგაზრდები ნარკოტიკული თრობის მიზნით მოიხმარენ. ნარკოლოგების თქმით, აფთიაქებში ამ ჯგუფის მედიკამენტების უკონტროლო გაცემამ სავალალო შედეგი გამოიღო - არასრულწლოვანთა დიდი ნაწილი წამალდამოკიდებული გახდა, საფრთხე შეუქმნა მათ ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს. 1-ლი იანვრიდან საქართველოს ჯანდაცვის სამინისტროს ინიციატივით, წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის კანონმდებლობაში მნიშვნელოვანი ცვლილება შევა.
დავით მაჭარაშვილი, სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს ფარმაცევტული საქმიანობის დეპარტამენტის ინსპექტირების სამმართველოს უფროსი:
- წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის ახალი კანონმდებლობით, მნიშვნელოვანი ცვლილებები პირველი და მეორე ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქტის აფთიაქიდან გაცემისას ფორმა N3 რეცეპტის წარდგენას ეხება. მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი ის არის, რომ 1-ლი იანვრიდან არასრულწლოვანებზე აღარ გაიცემა პირველი და მეორე ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქტი. პირველი ჯგუფის ფარმაცევტულ პროდუქტს მიეკუთვნება ისეთი პრეპარატები, როგორებიცაა ნარკოტიკული საშუალებები, ფსიქოტროპული ნივთიერებები და პრეკურსორები (ბუნებრივი ან სინთეზური წარმოშობის ნივთიერება), ასევე ზოგიერთი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შემცველი სამკურნალო საშუალებები. მეორე ჯგუფის ფარმაცევტულ პროდუქტს მიეკუთვნება ის სამკურნალო საშუალებები, რომელთა გამოყენება დაუშვებელია ექიმის დანიშნულების გარეშე.
მოქმედი კანონმდებლობითაც დამტკიცებული იყო ფორმა N3 რეცეპტი, რომელზეც უნდა გამოიწეროს მეორე ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქტი, თუმცა იქვე დაშვებული იყო ასეთი ნონსენსი - მეორე ჯგუფის პროდუქტების გაცემისთვის სავალდებულო არ იყო აღნიშნული რეცეპტის წარდგენა. ახალი კანონით, მეორე ჯგუფის ნებისმიერი ფარმაცევტული პროდუქტი აუცილებლად ფორმა N3 რეცეპტით უნდა გაიცეს. ეს პრეპარატებია: ანტიბიოტიკები, ჰორმონალური საშუალებები, გულ-სისხლძარღვთა დაავადების სამკურნალო წამლები, რომელთა გამოყენება ექიმის დანიშნულების გარეშე არ შეიძლება.
- რა არის ფორმა N3-ის მთავარი მიზანი? პაციენტის მატერიალურ მდგომარეობაზე უარყოფითად ხომ არ აისახება?
- ეს პროცედურა არ იქნება დაკავშირებული ფინანსური დანახარჯის ზრდასთან, პირიქით - შემცირდება, რადგან პაციენტი თავის დროზე იყიდის საჭირო მედიკამენტებს და მკურნალობაც მიზანმიმართული და შედეგიანი იქნება. ახალ კანონმდებლობაში ისიც გათვალისწინებულია, რომ ქრონიკული პაციენტებისთვის, რომლებსაც სისტემატურად სჭირდებათ სამკურნალო საშუალებები, შეიძლება გრძელვადიანი და ექვსი თვის მარაგის წამლები გამოიწეროს. თუ ადამიანს ერთბაშად არა აქვს წამლების შეძენის საშუალება, ამ რეცეპტით ექვსი თვის ვადაში შეუძლია სხვადასხვა აფთიაქში მხოლოდ მისთვის საჭირო რაოდენობა იყიდოს.
- ქართველი ნარკოლოგები უკვე კარგა ხანია იბრძვიან ისეთი პრეპარატების ურეცეპტოდ გაცემის წინააღმდეგ, რომლებსაც ახალგაზრდები ნარკოტიკების სახით მოიხმარენ. ახალი კანონი ამ მხრივ რა ცვლილებებს ითვალისწინებს?
- ეს პრეპარატები მიეკუთვნება მეორე ჯგუფის ფარმაცევტულ პროდუქციას. მაგალითად, ანტიეპილეფსიური საშუალებები: ბაკლოსანი, ტებანტინი, გაბაგამა, ადანტე, გრიმოდინი და სხვა... დღემდე ამგვარ პრეპარატებზე არანაირი კონტროლის მექანიზმი არ ვრცელდებოდა. ამ ჯგუფის წამლები გამოიყენება ნარკოტიკული თრობის მისაღწევად, ძალიან ხშირად მათ არასრულწლოვანები მოიხმარენ. ახალი კანონით მსგავსი მედიკამენტების მიმოქცევა მკაცრად გაკონტროლდება და პირველი ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქციის სიაში გადავა. მაგრამ არ ვართ დაცული, რომ ხვალ და ზეგ ნარკოტიკული თრობის მისაღწევად აქტუალური არ გახდეს მეორე ჯგუფისთვის მიკუთვნებული სხვა ფარმაცევტული პროდუქტი. ამიტომაც, სავალდებულო იყო სხვა სახის მედიკამენტების მიმოქცევის გაკონტროლებაც.
- თუ აფთიაქმა მაინც ურეცეპტოდ გასცა ამ ჯგუფის მედიკამენტი, ამ შემთხვევაში რა სანქცია დაწესდება?
- გათვალისწინებულია ფინანსური სანქციები. გარდა ამისა, თუ სამჯერ დაფიქსირდა კანონდარღვევა და აფთიაქიდან რეცეპტის გარეშე გაიცა პირველი ან მეორე ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქცია, აღნიშნულ ობიექტს ფინანსურ სანქციასთან ერთად ფარმაცევტულ საქმიანობაზე ნებართვა ჩამოერთმევა.
ზურაბ სიხარულიძე, ნარკოლოგი:
- სააფთიაქო წამლების მიმოქცევაზე არანაირი კონტროლი არ არსებობდა, სწორედ ამან განაპირობა ის, რომ მოზარდებსა და ახალგაზრდებში წამალდამოკიდებულთა რიცხვი კატასტროფულად გაიზარდა და, რაც ყველაზე სავალალოა, მათი უმრავლესობა ტოქსიკომანად ჩამოყალიბდა. წლების განმავლობაში ვიბრძოდით იმისთვის, რომ პრეპარატები, რომლებსაც მოზარდები ნარკოტიკებად მოიხმარდნენ, ურეცეპტოდ არ გაცემულიყო. მთელი არსებით მივესალმები ახალ კანონს, რომელიც სააფთიაქო ბიზნესს გააკონტროლებს.
- სააფთიაქო ბიზნესის გაკონტროლება მდგომარეობას გააუმჯობესებს?
- რა თქმა უნდა, მასობრივად გააუმჯობესებს, მაგრამ თუ ვინმე "ლევად" მაინც გაყიდის ამგვარ წამალს, ეს უკვე მის სინდისზე იქნება.
ლიკა კერატიშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)