ოლიმ­პი­ურ ის­ტო­რი­ა­ში "სოჭი-2014" ყვე­ლა­ზე ძვი­რა­დღი­რე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა. მას უკვე 51 მი­ლი­არდ დო­ლა­რად აფა­სე­ბენ და ხარჯს და­სას­რუ­ლი მა­ინც არ უჩანს. მსოფ­ლიო პრე­სა აღ­ნიშ­ნავს, რომ ამ მხრივ 2008 წლის ზა­ფხუ­ლის პე­კი­ნის ოლიმ­პი­ა­და­საც გა­უს­წრო, რო­მე­ლიც 43 მი­ლი­არ­დი დაჯ­და. დღეს პუ­ტი­ნი ცდი­ლობს, სა­კუ­თა­რი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი და­არ­წმუ­ნოს, რომ ოლიმ­პი­უ­რი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი 214 მლრდ რუბ­ლი - 6,6 მლრდ დო­ლა­რი დაჯ­და, სა­ი­და­ნაც ნა­ხე­ვარ­ზე ოდ­ნავ მეტი კერ­ძო ინ­ვეს­ტო­რებ­მა გა­ი­ღეს. რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან ინ­ფორ­მა­ცი­ის მკაც­რად გა­სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბის მცდე­ლო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის ხარ­ჯე­ბი­სა და მათ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სკან­და­ლუ­რი ფაქ­ტე­ბის შე­სა­ხებ ცნო­ბე­ბი მა­ინც ჟო­ნავს.

რუ­სეთ­ში, სო­ჭის ოლიმ­პი­ა­და არ­ნა­ხუ­ლი მას­შტა­ბე­ბის კო­რუფ­ცი­ას და სა­ხელ­მწი­ფო სახ­სრე­ბის და­ტა­ცე­ბას­თან ასო­ცირ­დე­ბა, რომ­ლის სა­თა­ვე­ში ქვეყ­ნის პრე­ზი­დენ­ტი ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნია. ამ თე­მა­ზე გა­მუდ­მე­ბით იწე­რე­ბა რუ­სულ და უცხო­ურ მე­დი­ა­ში, რომ­ლე­ბიც სხვა­დას­ხვა დარ­გის ექ­სპერ­ტე­ბის ცნო­ბებს ემ­ყა­რე­ბა. 2007 წელს პუ­ტინ­მა მსოფ­ლი­ოს ამ­ცნო, რომ რუ­სე­თი მზა­დაა, ოლიმ­პი­ა­დის ორ­გა­ნი­ზე­ბის­თვის 12 მი­ლი­არ­დი და­ხარ­ჯოს ანუ ოლიმ­პი­ა­დის მას­პინ­ძლო­ბის სხვა პრე­ტენ­დენ­ტებ­ზე – ავ­სტრი­ა­სა და სამ­ხრეთ კო­რე­ა­ზე გა­ცი­ლე­ბით მეტი. ალ­ბათ, პო­ლი­ტი­კუ­რი მი­ზე­ზე­ბის გარ­და, ამ ფაქ­ტორ­მაც გა­ნა­პი­რო­ბა, რომ ოლიმ­პი­ა­და რუ­სეთ­ში გა­ი­მარ­თე­ბა, თუმ­ცა პუ­ტი­ნის მიერ და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი ციფ­რი რამ­დენ­ჯერ­მე გა­ი­ზარ­და და, ძი­რი­თა­დად, ფა­სე­ბის ხე­ლოვ­ნუ­რი მა­ტე­ბი­სა და და­ტა­ცე­ბის ხარ­ჯზე. ფაქ­ტე­ბი, ციფ­რე­ბი პუ­ტი­ნი­სა და მისი გა­რე­მოც­ვის მა­და­ზე მე­ტყვე­ლებს. ხე­ლოვ­ნუ­რად გაძ­ვი­რე­ბუ­ლი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი ძალ­ზე ვრცე­ლია. და­ნა­შა­უ­ლის მას­შტა­ბის შე­სა­ფა­სებ­ლად რამ­დე­ნი­მე ფაქ­ტის მოყ­ვა­ნაც კი საკ­მა­რი­სია.

მთა­ვა­რი ოლიმ­პი­უ­რი სტა­დი­ო­ნის მშე­ნებ­ლო­ბა, სა­დაც ოლიმ­პი­ა­დის გახ­სნი­სა და და­ხურ­ვის ცე­რე­მო­ნი­ე­ბი უნდა გა­ი­მარ­თოს, 780 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი დაჯ­და მა­შინ, როცა თა­ვი­დან მისი მე­სა­მე­დი იყო ნა­ვა­რა­უ­დე­ვი. გა­მო­დის, ერთი მა­ყუ­რებ­ლის მი­სა­ღე­ბად 19 500 დო­ლა­რი გა­მო­ი­ყო და ეს იმ დროს, როცა მსოფ­ლი­ო­ში ოლიმ­პი­ა­დის ცენ­ტრა­ლურ სტა­დი­ო­ნებ­ზე ერთ მა­ყუ­რე­ბელ­ზე 6000 იხარ­ჯე­ბა. ჰო­კე­ის სტა­დი­ონ "ბოლ­შო­ის" მშე­ნებ­ლო­ბა­ზე, 200-ის ნაც­ვლად, 300 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი წა­ვი­და ანუ ერთ მა­ყუ­რე­ბელ­ზე 25 000, ფი­გუ­რუ­ლი სრი­ა­ლის­თვის გან­კუთ­ვნი­ლი სა­სახ­ლე "აის­ბერ­გიც", 100-ის ნაც­ვლად, 278 მი­ლი­ო­ნი დაჯ­და – 23 000 დო­ლა­რი ერთ მა­ყუ­რე­ბელ­ზე. ყვე­ლა შემ­თხვე­ვა­ში და­ნა­ხარ­ჯი სხვა ქვეყ­ნე­ბის ანა­ლო­გი­ებს მი­ნი­მუმ ორ­ჯერ აჭარ­ბებს, თუმ­ცა და­ტა­ცე­ბი­სა და კო­რუფ­ცი­ის მხრივ, რე­კორ­დი მოხ­სნა ტრამ­პლინ­მა "რუს­კიე გორ­კი" - მის აგე­ბას 270 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი მოხ­მარ­და, რაც თავ­და­პირ­ველ ბი­უ­ჯეტ­ზე სულ ცოტა 6.5-ჯერ მე­ტია. შე­სა­ბა­მი­სად, ერთი მა­ყუ­რებ­ლის მომ­სა­ხუ­რე­ბის ფას­მა 36 000 დო­ლა­რი შე­ად­გი­ნა და ეს მა­შინ, როცა მსოფ­ლი­ო­ში იგი სულ 3 400 დო­ლა­რია. სპორ­ტუ­ლი ობი­ექ­ტე­ბის გარ­და, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის მო­წყო­ბა­ზეც არ­ნა­ხუ­ლი თან­ხე­ბი იხარ­ჯე­ბა. 2014 წლის თე­ბერ­ვლამ­დე სო­ჭის შე­მო­გა­რენ­ში 3 ოლიმ­პი­უ­რი სო­ფე­ლი უნდა აშენ­დეს. მთა­ვა­რი იქ­ნე­ბა იმე­რე­თის დაბ­ლობ­ზე, რო­მე­ლიც 1500 აპარ­ტა­მენ­ტის­გან შედ­გე­ბა და 3000 ადა­მი­ანს მი­ი­ღებს. ობი­ექ­ტის ღი­რე­ბუ­ლე­ბა ერთ სტუ­მარ­ზე 363 ათა­სი დო­ლა­რია.

სო­ჭის ოლიმ­პი­ა­დის­თვის სა­ხელ­მწი­ფო სახ­სრე­ბის მით­ვი­სე­ბის კო­რუფ­ცი­უ­ლი სქე­მა ყვე­ლა­ზე დე­ტა­ლუ­რად "სა­ხალ­ხო თა­ვი­სუფ­ლე­ბის პარ­ტი­ის" თა­ნა­თავ­მჯდო­მა­რე ბო­რის ნემ­ცოვ­მა და მოძ­რა­ო­ბა "სო­ლი­დარ­ნოს­ტის" პო­ლიტ­საბ­ჭოს წევ­რმა ლე­ო­ნიდ მარ­ტი­ნი­უკ­მა გა­შიფ­რეს.

"და­ტა­ცე­ბის მას­შტა­ბე­ბის შე­სა­ფა­სებ­ლად ავი­ღოთ მოკ­რძა­ლე­ბუ­ლი ციფ­რი - პუ­ტი­ნუ­რი ობი­ექ­ტე­ბი მსოფ­ლი­ო­სა­ზე, 2,5-ჯერ ძვი­რია. აქე­დან ად­ვი­ლია სო­ჭის ოლიმ­პი­ა­დის გა­უ­ქურ­და­ვი ფა­სის გა­მოთ­ვლა - 20 მლრდ დო­ლა­რი. გა­მო­დის, 30 მი­ლი­არ­დი მო­ი­პა­რეს", - აცხა­დე­ბენ ნემ­ცო­ვი და მარ­ტი­ნი­უ­კი და დას­ძე­ნენ: "ოლიმ­პი­უ­რი ბი­უ­ჯე­ტის მით­ვი­სე­ბის მას­შტა­ბი გა­მა­ოგ­ნე­ბე­ლია, მაგ­რამ აი, რა არის სა­ინ­ტე­რე­სო: თაღ­ლი­თო­ბა­ზე, და­ტა­ცე­ბა­ზე, ქრთამ­სა და "ატ­კა­ტებ­ზე" არც ერთი საქ­მე სა­სა­მარ­თლომ­დე არ მი­ვი­და. პუ­ტი­ნუ­რი ოლიმ­პი­ა­დის ზღაპ­რუ­ლი ქურ­დო­ბის მთა­ვა­რი მი­ზე­ზი - ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის და­ხუ­რუ­ლო­ბა და პუ­ტინ­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი დამ­ნა­შა­ვე­ე­ბის და­უს­ჯე­ლო­ბაა".

ოლიმ­პი­ა­დის­თვის სა­ხელ­მწი­ფო დაკ­ვე­თებს პუ­ტინ­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი პი­რე­ბი იღებ­დნენ

რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა აცხა­დებს, რომ ოლიმ­პი­უ­რი ობი­ექ­ტე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა კერ­ძო ინ­ვეს­ტი­ცი­ე­ბით მიმ­დი­ნა­რე­ობს. სი­ნამ­დვი­ლე­ში, ღო­ნის­ძი­ე­ბას მხო­ლოდ 2 კერ­ძო "მო­ხა­ლი­სე" ინ­ვეს­ტო­რი ჰყავს, სხვე­ბი კი ისევ და ისევ სა­ხელ­მწი­ფო კორ­პო­რა­ცი­ე­ბი არი­ან. უმ­სხვი­ლე­სია სა­ხელ­მწი­ფო კორ­პო­რა­ცია "ოლიმპსტროი" - სპე­ცი­ა­ლუ­რად ოლიმ­პი­ა­დის­თვის შე­იქ­მნა 2007 წელს და 8 მი­ლი­არდს ით­ვი­სებს, მას მთა­ვა­რი ოლიმ­პი­უ­რი სოფ­ლი­სა და ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის მშე­ნებ­ლო­ბა აბა­რია. "ოლიმპსტროი" ოლიმ­პი­ა­დის­თვის მზა­დე­ბა­საც უწევს კო­ორ­დი­ნა­ცი­ას. რამ­დე­ნი­მე წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში კორ­პო­რა­ცი­ამ ოთხი დი­რექ­ტო­რი გა­მო­იც­ვა­ლა და, თაღ­ლი­თო­ბი­სა და კო­რუფ­ცი­ის ბრალ­დე­ბით, 27 საქ­მე აღიძ­რა, თუმ­ცა ყვე­ლა მათ­გა­ნი მა­ლე­ვე ჩა­ი­ფარ­ცხა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ოლიმ­პი­ურ მშე­ნებ­ლო­ბებ­ზე კონ­ტრო­ლი, წე­სით, გოს­დუ­მამ უნდა გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლოს, მმარ­თველ­მა პარ­ტია "ედი­ნა­ია რო­სი­ამ" "ოლიმპსტრო­ის" სა­პარ­ლა­მენ­ტო კუ­რა­ტო­რო­ბა­ში გა­დას­ვლას მხა­რი არ და­უ­ჭი­რა.

რუ­სე­თის პრე­ზი­დენ­ტის­კენ მი­მა­ვა­ლი კვა­ლი უკეთ ჩანს სხვა მა­გა­ლი­თებ­ზე: 7-მი­ლი­არ­დი­ა­ნი პრო­ექ­ტე­ბი მი­ი­ღეს პუ­ტი­ნის ბავ­შვო­ბის მე­გობ­რე­ბის – არ­კა­დი და ბო­რის რო­ტენ­ბერ­გე­ბის კომ­პა­ნი­ებ­მა. ისი­ნი აშე­ნებ­დნენ გაზ­სა­დენს, გზებს, აე­რო­პორ­ტს, ად­ლე­რის ელექტრო­სად­გურს, პორ­ტსა და სხვა ობი­ექ­ტებს.

"გა­ზპ­რომ­მა", რო­მელ­საც ასე­ვე პუ­ტი­ნის მე­გო­ბა­რი ალექ­სეი მი­ლე­რი ხელ­მძღვა­ნე­ლობს, ოლიმ­პი­ა­და თით­ქმის 4 მი­ლი­არ­დით და­ა­ფი­ნან­სა, სა­ი­და­ნაც დიდი ნა­წი­ლი რო­ტენ­ბერ­გებ­მა აით­ვი­სეს. პუ­ტი­ნის მე­გობ­რე­ბის: მი­ლე­რი­სა და რო­ტენ­ბერ­გე­ბის შე­თან­ხმე­ბულ და სა­ეჭ­ვო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ზე მე­ტყვე­ლებს თუნ­დაც 2009 წელს მომ­ხდა­რი ფაქ­ტი, როცა "გა­ზპ­რომ­მა" მა­ნამ­დე 10 მლრდ რუბ­ლად შე­ფა­სე­ბუ­ლი ჯუბ­გა-სო­ჭის გაზ­სა­დე­ნის მშე­ნებ­ლო­ბის შე­კე­თე­ბა რო­ტენ­ბერ­გებს უკონ­კურ­სოდ და­უთ­მო და სამ­ჯერ მე­ტიც გა­და­უ­ხა­და. რო­ტენ­ბერ­გებ­მა ასე­ვე სა­ეჭ­ვო მა­ქი­ნა­ცი­ე­ბით ჩა­იგ­დეს ხელთ კუ­რორ­ტის მთა­ვა­რი პროს­პექ­ტის დუბ­ლი­ო­რის მშე­ნებ­ლო­ბის შეკ­ვე­თაც. ძმებს საქ­მე­ში ამ­ჯე­რა­დაც სა­შუ­ა­ლო­ზე ბევ­რად მეტი გა­და­უ­ხა­დეს, მაგ­რამ მიმ­დი­ნა­რე წლის გა­ზა­ფხულ­ზე მათ მიერ აშე­ნე­ბულ გზა­ზე ერთ-ერთი გვი­რა­ბი ჩა­ინ­გრა, რა­მაც დიდი სკან­და­ლი გა­მო­იწ­ვია.

მიმ­დი­ნა­რე წლის და­სა­წყის­ში ძმე­ბი ერთ-ერთი თა­ვი­ან­თი კომ­პა­ნი­ის "ინ­ჟტრანსტრო­ის" წი­ლი­დან სას­წრა­ფოდ გა­ვიდ­ნენ, რად­გან ობი­ექ­ტე­ბის ჩა­ბა­რე­ბის გრა­ფიკ­ში ვერ ეტე­ვი­ან, თუმ­ცა მათ ხელ­ში სოჭ­ში კი­დევ მრა­ვა­ლი სხვა შეკ­ვე­თა რჩე­ბა.

ასე­ვე, და­ახ­ლო­ე­ბით, 8 მი­ლი­არ­დის მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი პუ­ტი­ნის მე­გო­ბარ ვლა­დი­მერ ია­კუ­ნი­ნის სა­ხელ­მწი­ფო კომ­პა­ნია "რუ­სე­თის რკი­ნიგ­ზას" ჩა­უ­ვარ­და ხელთ. იგი ამ თან­ხით, ძი­რი­თა­დად, სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გზებ­სა და რკი­ნიგ­ზას აშე­ნებ­და. ია­კუ­ნი­ნის ერთ-ერთი მსხვი­ლი აფე­რა იყო ად­ლე­რი-კრას­ნა­ია პო­ლი­ა­ნას 48-კი­ლო­მეტ­რი­ა­ნი გზის მშე­ნებ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც პუ­ტინ­მა ჩა­ა­ბა­რა. იგი ბი­უ­ჯეტს 9,4 მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რი და­უჯ­და ანუ 1 კვ.მ. 10 000 დო­ლა­რი.

რაღა თქმა უნდა, სო­ჭის ოლიმ­პი­უ­რი ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის ფუ­ლა­დი სახ­სრე­ბის მით­ვი­სე­ბით, მხო­ლოდ პუ­ტინ­მა და მის­მა გა­რე­მოც­ვამ როდი მო­ით­ბო ხელი. თაფ­ლის კას­რში ხელს იმ­ჟა­მინ­დე­ლი პრე­ზი­დენ­ტი და ახ­ლან­დე­ლი პრე­მი­ე­რი დი­მიტ­რი მედ­ვე­დე­ვიც აფა­თუ­რებ­და, და­ტა­ცე­ბის რე­კორდსმე­ნი კი "კრას­ნა­ია პო­ლი­ა­ნას" ხელ­მძღვა­ნე­ლი მმარ­თვე­ლი პარ­ტი­ის წევ­რი და მედ­ვე­დე­ვის მე­გო­ბა­რი ახ­მედ ბი­ლა­ლო­ვი იყო. რუ­სუ­ლი პრე­სის ცნო­ბით, თავ­და­პირ­ვე­ლად, ბი­ლა­ლო­ვი ცდი­ლობ­და, მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი­დან კო­მერ­ცი­უ­ლი მო­გე­ბაც ენა­ხა და ხე­ლიც მო­ეთ­ბო. მან სას­ტუმ­როს, გოლფ-კლუ­ბის, სამ­თო კა­რუ­სე­ლი­სა და სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი კომ­პლექ­სის მშე­ნებ­ლო­ბა იტ­ვირ­თა.

შემ­დეგ, მის საქ­მე­ში უფრო გავ­ლე­ნი­ა­ნი პი­რე­ბი ჩა­ე­რივ­ნენ და ახალ-ახა­ლი ვლა­დე­ბუ­ლე­ბე­ბით დატ­ვირ­თეს, სა­ერ­თა­შო­რი­სო ოლიმ­პი­უ­რი კო­მი­ტე­ტის მო­თხოვ­ნით კი, ტრამ­პლი­ნის, ტრი­ბუ­ნი­სა და სხვა ინფრას­ტრუქ­ტუ­რის მშე­ნებ­ლო­ბაც და­ა­ვა­ლეს. პრო­ექ­ტის ბი­უ­ჯე­ტი 8-ჯერ გა­ი­ზარ­და და ფულ­მაც მხო­ლოდ მის ჯი­ბე­ში კი არა, მის­თვის უც­ნო­ბი მი­მარ­თუ­ლე­ბით და­ი­წყო დენა. სა­ბო­ლო­ოდ, ისე გა­მო­ვი­და, რომ ბი­ლა­ლოვ­მა ვერც ერთი საქ­მე ბო­ლომ­დე ვერ მი­იყ­ვა­ნა. პრო­ექ­ტი ჩა­ვარ­დნის საფრ­თხის­ქვეშ დად­გა და ვი­თა­რე­ბა უკი­დუ­რე­სად და­ი­ძა­ბა. ბი­ლა­ლოვს ისევ მედ­ვე­დევ­მა უშ­ვე­ლა და სხვა სამ­სა­ხურ­ში გა­და­იყ­ვა­ნა.

2010 წელს ერთ-ერთი კომ­პა­ნი­ის - "მოს­კონ­ვერ­სპრო­მის" ხელ­მძღდვა­ნელ­მა ვა­ლე­რი მო­რო­ზოვ­მა გა­ბე­და და "ნო­ვა­ია გა­ზე­ტას" გა­მო­ტუყ­და, რომ თა­ვი­სი შეკ­ვე­თის 12% - 4 მი­ლი­ო­ნი ფუნ­ტი, ქრთა­მის სა­ხით, ვლა­დი­მერ ლეშ­ჩევ­სკის გა­და­უ­ხა­და, რო­მელ­საც იმ დროს პრე­ზი­დენტ მედ­ვე­დე­ვის კა­პი­ტა­ლუ­რი მშე­ნებ­ლო­ბის სამ­მარ­თვე­ლოს უფ­რო­სის მო­ად­გი­ლის სა­ვარ­ძე­ლი ეკა­ვა. მედ­ვე­დე­ვის გან­კარ­გუ­ლე­ბით, მის წი­ნა­აღ­მდეგ საქ­მე აღიძ­რა, მაგ­რამ მა­ლე­ვე და­ი­ხუ­რა. სწო­რედ ამ­გვა­რი ფაქ­ტე­ბის წყა­ლო­ბით, სოჭ­ში წა­მო­წყე­ბუ­ლი მრა­ვა­ლი ობი­ექ­ტის მშე­ნებ­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბა დღემ­დე ვერ ხერ­ხდე­ბა. დად­გე­ნილ გრა­ფიკს 200-ზე მეტი სამ­შე­ნებ­ლო კომ­პა­ნია ჩა­მორ­ჩე­ბა. თე­ბერ­ვლამ­დე ცო­ტა­ღა დარ­ჩა და, რუ­სე­თის გარ­და, უცხო­ეთ­შიც ში­შო­ბენ, რომ ზამ­თრის ოლიმ­პი­ა­და უსი­ა­მოვ­ნო სი­ურპრი­ზე­ბის გა­რე­შე არ ჩა­ივ­ლის.

"მშე­ნებ­ლო­ბის ცუდი ხა­რი­ხი და მზარ­დი ხარ­ჯე­ბი ოლიმ­პი­ურ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას ვნებს. სა­თხი­ლა­მუ­რო ტრამ­პლი­ნის რამ­დენ­ჯერ­მე გა­და­კე­თე­ბა გახ­და სა­ჭი­რო და მისი ფასი 24,8-დან 165 მლნ ფუნ­ტამ­დე გა­ი­ზარ­და", - წერს Iნდე­პენ­დენტ.

ეკო­ლო­გი­უ­რი კა­ტას­ტრო­ფა

სო­ჭის ირ­გვლივ მი­მი­ნა­რე მას­შტა­ბურ­მა მშე­ნებ­ლო­ბებ­მა ად­გი­ლობ­რივ ეკო­ლო­გი­ას გა­ნუ­ზო­მე­ლი დარ­ტყმა მი­ა­ყე­ნა. ხში­რად მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი ეკო­ლო­გი­ე­ბი­სა და ბუ­ნე­ბის დამ­ცველ­თა შე­ფა­სე­ბე­ბი­სა და ნე­ბარ­თვის გა­რე­შე, სპონ­ტა­ნუ­რად და ბარ­ბა­რო­სუ­ლად მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და; გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდი ზი­ა­ნი იუ­ნეს­კოს დაც­ვის ქვეშ მყოფ ნაკ­რძალ "ზა­პად­ნი კავ­კაზ­სა" და მას­ზე გა­მა­ვალ მდი­ნა­რე მზიმ­თას მი­ად­გა. ბო­ლოს და ბო­ლოს, ეს რუ­სე­თის გა­რე­მოს დაც­ვის მი­ნის­ტრმაც აღი­ა­რა, თუმ­ცა მის სი­ტყვებს ფასი არ აქვს, რად­გან თე­ბერ­ვლამ­დე ყვე­ლა მშე­ნებ­ლო­ბა უპი­რო­ბოდ უნდა დას­რულ­დეს; კი­დევ იმი­ტო­მაც, რომ ოლიმ­პი­უ­რი მშე­ნებ­ლო­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, პუ­ტინ­მა ზედ ნაკ­რძალ­ში მი­ლი­არ­დი­ა­ნი საპ­რე­ზი­დენ­ტო აგა­რა­კი "ლუნ­ნა­ია პო­ლი­ა­ნა" მო­ი­წყო.

ოლიმ­პი­უ­რი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი ად­გი­ლობ­რივ­თა და ეკო­ლო­გე­ბის პერ­მა­ნენ­ტუ­ლი აქ­ცი­ე­ბის ფონ­ზე მიმ­დი­ნა­რე­ობს, მაგ­რამ მათ ყუ­რა­დღე­ბას არა­ვინ აქ­ცევს.

დღეს უკვე და­ი­ვი­წყეს 2009 წელს გამ­ჟღავ­ნე­ბუ­ლი შე­მაშ­ფო­თე­ბე­ლი ფაქ­ტი, რომ სოჭ­ში რა­დი­აქ­ტი­უ­ლი და­ბინ­ძუ­რე­ბის 2500-ზე მეტი კერა აღ­მოჩ­ნდა. ყვე­ლა­ზე მე­ტად კი, რა­დი­ა­ცი­უ­ლი ფონი ოლიმ­პი­უ­რი შე­ჯიბ­რე­ბე­ბის­თვის გა­მო­ყო­ფილ უბ­ნებ­ში შე­ი­ნიშ­ნე­ბო­და. "ცე­ზი­უმ 137"-ის რა­დი­ა­ცი­უ­ლი ლა­ქე­ბი რამ­დე­ნი­მე კვად­რა­ტუ­ლი­დან რამ­დე­ნი­მე ასე­ულ კვად­რა­ტულ მეტ­რამ­დე აღ­წევ­და. რა­დი­ა­ცი­უ­ლი და­ბინ­ძუ­რე­ბის წყა­რო როს­ტო­ვის ატო­მუ­რი ელექტრო­სად­გუ­რი და სხვა ენერ­გო­ო­ბი­ექ­ტე­ბი აღ­მოჩ­ნდა.

თუმ­ცა საფრ­თხის უმ­თავ­რეს მი­ზე­ზად ჩერ­ნო­ბი­ლის კა­ტას­ტრო­ფა და­სა­ხელ­და. იმა­ვე წელს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­მა გა­მო­ა­ცხა­დეს, რომ 2000-მდე კერა გა­იწ­მინ­და და საფრ­თხე აღარ არ­სე­ბობს. დღეს სოჭ­ში აქ­ტუ­ა­ლუ­რია ოლიმ­პი­უ­რი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის უსი­ა­მოვ­ნო შე­დე­გე­ბი. მი­წის­ქვე­შა კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბის გამო, მთე­ლი ზა­ფხუ­ლი ქა­ლაქ­ში ფე­კა­ლი­ე­ბის სუნი ტრი­ა­ლებ­და. დად­გა გვი­ა­ნი შე­მოდ­გო­მა, მაგ­რამ ად­გი­ლობ­რი­ვი მე­დია კვლავ შეძრწუ­ნე­ბუ­ლი იუ­წყე­ბა, რომ კა­ნა­ლი­ზა­ცი­ის სიმ­ყრა­ლე ქა­ლაქს მოს­ვე­ნე­ბას მა­ინც არ აძ­ლევს. ად­გი­ლობ­რივ ფო­რუ­მებ­ზე ხუმ­რო­ბენ, რომ სო­ჭის ოლიმ­პი­ა­დას ზამ­თრის სი­ცი­ვე თუ გა­და­არ­ჩენს, რო­მე­ლიც ოლიმ­პი­ურ სურ­ნე­ლე­ბას გა­ფან­ტავს, თუმ­ცა ესეც დიდი კი­თხვის ნიშ­ნის ქვეშ დგას.

რა სი­ურპრიზს ამ­ზა­დებს ბუ­ნე­ბა?

დღეს სო­ჭის ოლიმ­პი­ა­დის ირ­გვლივ ორი მთა­ვა­რი კი­თხვაა: მო­ეს­წრე­ბა თუ არა და ეცი­ე­ბა თუ არა. რო­გო­რი საკ­ვირ­ვე­ლიც უნდა იყოს, "სოჭი-2014"-ს ყვე­ლა­ზე დიდ საფრ­თხეს არა მისი ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რე­ბის მტა­ცებ­ლო­ბა, არა­მედ ბუ­ნე­ბა უქ­მნის. ოლიმ­პი­ა­დის ნა­წი­ლი რუ­სე­თის ყვე­ლა­ზე თბილ წერ­ტილ­ში - იმე­რე­თის დაბ­ლობ­სა და დიდ სოჭ­ში უნდა გა­ი­მარ­თოს. თე­ბერ­ვლის შუა ხა­ნებ­ში, როცა ოლიმ­პი­ა­და იგეგ­მე­ბა, იქ ტემ­პე­რა­ტუ­რა ხში­რად +10 გრა­დუს­საც აჭარ­ბებს.

რუსი სი­ნოპ­ტი­კო­სე­ბი ირ­წმუ­ნე­ბი­ან, რომ 2014 წლის ზამ­თა­რი ნორ­მის ფარ­გლებ­ში იქ­ნე­ბა. კრი­ტი­კულ სი­ტუ­ა­ცი­ებ­ში რუ­სებს ზამ­თა­რი სწყა­ლობს, მაგ­რამ ყო­ვე­ლი შემ­თხვე­ვის­თვის, მა­ინც შე­ი­ძი­ნეს თოვ­ლის 400 ქვე­მე­ხი, რომ­ლე­ბიც, სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, 500 ათას კუ­ბო­მეტრ თოვლს და­ამ­ზა­დებს, მაგ­რამ სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის შე­ფა­სე­ბით, თუკი ზამ­თა­რი თბი­ლი იქ­ნე­ბა თოვ­ლის ქვე­მე­ხე­ბი საქ­მეს ვერ უშ­ვე­ლის.

ოლიმ­პი­უ­რი კომ­პლექ­სის ბუ­რუ­სით­მო­ცუ­ლი მო­მა­ვა­ლი

თუ გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ, რომ ქა­ლა­ქი სოჭი ნა­ხე­ვარ მი­ლი­ონ მო­სახ­ლეს ით­ვლის, ხოლო ოლიმ­პი­უ­რი კომ­პლექ­სე­ბის სტა­დი­ო­ნე­ბი 200 000-ზე მეტ მა­ყუ­რე­ბელს იტევს, იოლი წარ­მო­სად­გე­ნია, რომ ოლიმ­პი­ა­დის შემ­დეგ მათი დატ­ვირ­თვა დიდი კი­თხვის ქვეშ დგას; მით უმე­ტეს, რომ რე­გი­ონ­ში სპორ­ტის ზამ­თრის სა­ხე­ო­ბე­ბი პო­პუ­ლა­რო­ბით არ სარ­გებ­ლობს. გარ­და ამი­სა, კომ­პლექ­სის შე­ნახ­ვა მი­ლი­ო­ნო­ბით დო­ლა­რი დაჯ­დე­ბა. ოლიმ­პი­ა­დის პე­რი­ოდ­ში ელექტრო­ე­ნერ­გი­ით უზ­რუნ­ველ­ყო­ფას დღე­ში, და­ახ­ლო­ე­ბით, ერთი მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რი დას­ჭირ­დე­ბა. ოლიმ­პი­ა­დის შემ­დეგ ხარ­ჯე­ბის მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად შემ­ცი­რე­ბის შემ­თხვვა­შიც კი, მის გა­ძღო­ლას ად­გი­ლობ­რი­ვი ბი­უ­ჯე­ტი ვერ შეძ­ლებს. დღეს რუ­სეთ­ში ექ­სპერ­ტე­ბი და­ნა­ნე­ბით სა­უბ­რო­ბენ, რომ კომ­პლექ­სი, რო­მე­ლიც ათე­უ­ლო­ბით მი­ლი­არ­დი დო­ლა­რი დაჯ­და, არა­რენ­ტა­ბე­ლუ­რი იქ­ნე­ბა და რამ­დე­ნი­მე წე­ლი­წად­ში გა­ვე­რა­ნე­ბა უწე­რია.

რაში სჭირ­დე­ბა?

უკვე 6 წე­ლია, ამო­უხ­სნელ კი­თხვად რჩე­ბა, რაში სჭირ­დე­ბო­და ვლა­დი­მერ პუ­ტინს ზამ­თრის ოლიმ­პი­ა­დის მა­ინ­ცდა­მა­ინც სოჭ­ში გა­მარ­თვა. ალ­ბათ, ყვე­ლა­ზე მე­ტად, რუ­სებ­თან ერ­თად, ეს კი­თხვა სა­ქარ­თვე­ლო­ში აინ­ტე­რე­სებთ. რა ჩა­ი­ფიქ­რა, ვე­ლო­დეთ თუ არა საფრ­თხეს? პა­სუ­ხი პო­ლი­ტი­კუ­რია თუ საქ­მე მხო­ლოდ და მხო­ლოდ დიქ­ტა­ტო­რის ახი­რე­ბას­თან გვაქვს?

ორი ქვეყ­ნის მტრო­ბის გამო ძვე­ლი და ახა­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მტკი­ცე­ბას, რომ სა­ქარ­თვე­ლო ოლიმ­პი­ა­დის მშვი­დო­ბი­ა­ნად ჩა­ტა­რე­ბის­თვის ძა­ლის­ხმე­ვას არ და­ი­შუ­რებს, პო­ლი­ტი­კუ­რი გან­ცხა­დე­ბის ელ­ფე­რი დაკ­რავს, თუმ­ცა ამ სა­კი­თხში სა­ი­დუმ­ლო არ­ხე­ბით თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის გა­მო­რი­ცხვაც არ შე­იძ­ლე­ბა. რამ­დე­ნი­მე ხნის წინ, ბა­თუმ­ში, რუ­სე­ბის მიერ ძებ­ნი­ლი ჩე­ჩე­ნი ლა­კა­ე­ვის და­კა­ვე­ბა სწო­რედ ასეთ სპე­ცო­პე­რა­ცი­ას წა­ა­გავს. ბოლო დროს, შიდა ქარ­თლში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბის ფონ­ზე, არა­სე­რი­ო­ზუ­ლად ჩანს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის იმე­დი, რომ ოლიმ­პი­ა­და­ზე სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის დათ­ბო­ბას შე­უ­წყობს ხელს. მხო­ლოდ ერთი რამ არის ფაქ­ტი: პრე­მი­ერ­მა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის ცივი გო­ნე­ბით მი­ღე­ბა გვირ­ჩია და არ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნა მო­სახ­ლე­ო­ბის დიდი ნა­წი­ლის მო­თხოვ­ნა, ოკუ­პან­ტი სა­ხელ­მწი­ფოს მას­პინ­ძლო­ბით ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი ოლიმ­პი­ა­დის ბო­ი­კო­ტი­რე­ბის შე­სა­ხებ.

"ბლუმ­ბერ­გის" ცნო­ბით, პუ­ტი­ნი ობა­მას ზამ­თრის ოლიმ­პი­ა­დის ის­ლა­მის­ტე­ბის­გან დაც­ვა­ში თა­ნად­გო­მას სთხოვს. ფე­ეს­ბე-ს დი­რექ­ტო­რის მო­ად­გი­ლის, სერ­გეი სმირ­ნო­ვის გან­ცხა­დე­ბით, სი­რი­ა­ში რუ­სე­თის 400 მო­ქა­ლა­ქე იბ­რძვის და მათი რა­დი­კა­ლუ­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბი საფრ­თხეს წარ­მო­ად­გენს. ბო­ბო­ქა­რი ჩრდი­ლო­ეთ კავ­კა­სი­ის მე­ზობ­ლად ოლიმ­პი­ა­დის მო­წყო­ბა რის­კებ­თან რო­მაა და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი, ამას მოს­კოვ­ში უთუ­ოდ იმ­თა­ვით­ვე ხვდე­ბოდ­ნენ, ამი­ტომ კი­დევ უფრო მწვა­ვედ დგას ეჭვი კრემ­ლის სა­ი­დუმ­ლო ზრახ­ვე­ბის შე­სა­ხებ და მა­გა­ლი­თად ჩეჩ­ნე­თის მე­ო­რე ომის წი­ნა­პი­რო­ბაც გა­მოდ­გე­ბა. ან რით შე­ეც­დე­ბა პუ­ტი­ნი თა­ვის დაძ­ვრე­ნას, თუკი ზამ­თრის ოლიმ­პი­ა­და, კლი­მა­ტუ­რი პი­რო­ბე­ბი­სა ან უხა­რის­ხო და და­უს­რუ­ლე­ბე­ლი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის გამო ჩაფ­ლავ­დე­ბა?! არც ისაა გა­მო­რი­ცხუ­ლი, მას, მარ­თლაც, მხო­ლოდ და მხო­ლოდ რუ­სე­თის შა­ვი­ზღვის­პი­რა კუ­რორ­ტე­ბის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცია სურ­დეს.

მი­რი­ან ლე­ბა­ნი­ძე

გა­ზე­თი "ვერ­სია"