ჰო­ლან­დი­ელ­მა სამ­ხედ­რო ჟურ­ნა­ლის­ტმა, 2008 წლის 12 აგ­ვის­ტოს გორ­ში მომ­ხდა­რი აფეთ­ქე­ბის დროს და­ღუ­პულ მე­წყვი­ლე ოპე­რა­ტორ­ზე დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მი გა­და­ი­ღო. იღუნ აკერ­მან­სის სა­გა­მო­ძი­ე­ბო ფილმში - "გა­მო­ძი­ე­ბა გორ­ში - ოპე­რა­ტორ სტან სტო­რი­მან­სის სიკ­ვდი­ლი" - გო­რის ცენ­ტრში მომ­ხდა­რი აფეთ­ქე­ბის გარ­და, ომის­დრო­ინ­დე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო და მის გარ­შე­მო გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბიც არის ასა­ხუ­ლი. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ამ ომს სამ­სა­ხუ­რებ­რი­ვი მო­ვა­ლე­ო­ბის შეს­რუ­ლე­ბი­სას კი­დევ ორი ჟურ­ნა­ლის­ტი შე­ე­წი­რა: 10 აგ­ვის­ტოს, ცხინ­ვა­ლის მი­სად­გო­მებ­თან ტე­ლე­კომ­პა­ნია "ალა­ნი­ას" ჟურ­ნა­ლის­ტი გიგა ჩიხ­ლა­ძე და ფო­ტოგ­რა­ფი ალექ­სან­დრე კლიმ­ჩუ­კი და­ი­ღუპ­ნენ...

ომის დას­რუ­ლე­ბი­დან ერთი წლის შემ­დეგ, ჰო­ლან­დი­ე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­ვი­და და დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მის­თვის მა­სა­ლე­ბის შეგ­რო­ვე­ბას შე­უდ­გა. ფილ­მის ჩვე­ნე­ბა "აი­რექ­სის" მულ­ტი­მე­დია გა­ნათ­ლე­ბის ცენ­ტრში (IREX Multimedia Education Center) გა­ი­მარ­თა.

50-წუ­თი­ან დო­კუ­მენ­ტურ ფილმში 2008 წლის ომის ის მოვ­ლე­ნე­ბია ასა­ხუ­ლი, რომ­ლის გა­და­ღე­ბაც ჰო­ლან­დი­ელ­მა ოპე­რა­ტორ­მა მო­ას­წრო. აკერ­მან­სმა მო­ი­ძია ქუ­ჩის კა­მე­რე­ბით გა­და­ღე­ბუ­ლი, ასე­ვე, ინ­ტერ­ნეტ­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი კად­რე­ბიც, რომ­ლებ­შიც და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლია, თუ რა ხდე­ბო­და იმ დროს გო­რის ქუ­ჩებ­ში... ამ­დე­ნი წლის შემ­დე­გაც ძნე­ლია, ემო­ცი­ის გა­რე­შე უყუ­რო უთა­ნას­წო­რო ომის ამ­სახ­ველ სუ­რა­თებს. ჰო­ლან­დი­ელ ჟურ­ნა­ლისტს არც რუსი ჯა­რის­კა­ცე­ბის მიერ მო­ბი­ლუ­რი ტე­ლე­ფო­ნით გა­და­ღე­ბუ­ლი და ინ­ტერ­ნეტ­ში ატ­ვირ­თუ­ლი მა­სა­ლა გა­მორ­ჩე­ნია, სა­დაც ქარ­თუ­ლი ჯა­რის ყა­ზარ­მა­ში მათი შე­ვარ­დნაა ასა­ხუ­ლი. "ამათ­თან შე­და­რე­ბით, უკა­ნას­კნე­ლი "ბომ­ჟე­ბი­ვით" ვცხოვ­რობთ; არც საჭ­მე­ლი გვაქვს და არც ტან­საც­მე­ლი", - გაჰ­ყვი­რის ერთ-ერთი ჯა­რის­კა­ცი და ნა­ა­ლა­ფარ "ბა­თინ­კებს" საჩ­ქა­როდ იც­ვამს...

ფილმში შე­სუ­ლი მა­სა­ლის მი­ხედ­ვით, რუ­სულ­მა მხა­რემ რამ­დე­ნი­მე ათე­უ­ლი მძი­მე ტექ­ნი­კაც გა­ა­ყო­ლა ხელს...

ავ­ტო­რის თქმით, მა­შინ, რო­დე­საც რუ­სულ­მა სა­ჯა­რი­სო შე­ნა­ერ­თებ­მა გო­რის მი­მარ­თუ­ლე­ბით "ის­კან­დე­რი" გა­ის­რო­ლეს, ქა­ლა­ქის ცენ­ტრი ხალ­ხის­გან დაც­ლი­ლი არ ყო­ფი­ლა - 12 აგ­ვის­ტოს რუ­სულ მხა­რეს­თან მიღ­წე­უ­ლი იყო შე­თან­ხმე­ბა, ცე­ცხლის შე­წყვე­ტის შე­სა­ხებ... ამას­თან, დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მის მი­ხედ­ვით, კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბი, რო­მე­ლიც გო­რის ცენ­ტრში ჩა­მო­აგ­დეს, პირ­და­პირ სახ­ლებ­ზე იყო და­მიზ­ნე­ბუ­ლი... მა­შინ, სტან სტო­რი­მანსთან ერ­თად და­ი­ღუ­პა 11 ქარ­თვე­ლი მშვი­დო­ბი­ა­ნი მო­ქა­ლა­ქე, ხოლო ის­რა­ე­ლი­დან ჩა­მო­სულ ჟურ­ნა­ლისტს 30-მდე ანას­ხლე­ტი მოხ­ვდა.

რო­გორც ფილ­მის ჩვე­ნე­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ტო­რი, ანა ჭი­ჭი­ნა­ძე ამ­ბობს, იღუნ აკერ­მანსს სა­ქარ­თვე­ლო­ში მუ­შა­ო­ბის დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვს. მან 90-იან წლებ­ში ქარ­თულ-აფხა­ზუ­რი ომიც გა­ა­შუ­ქა და კარ­გად იც­ნობს ქვეყ­ნის შიგ­ნით და მის გარ­შე­მო არ­სე­ბულ პრობ­ლე­მებს... დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მი ნაჩ­ვე­ნე­ბი იყო ჰო­ლან­დი­ურ არხზე RTLL, სა­დაც აკერ­მან­სი მუ­შა­ობს. სა­გა­მო­ძი­ე­ბო ფილ­მის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, 2009 წელს, აკერ­მანსს უნ­დო­და, ის ქარ­თვე­ლი მა­ყუ­რებ­ლის­თვი­საც ეჩ­ვე­ნე­ბი­ნა და იმა­ვე წელს, ფილ­მის პრე­მი­ე­რის მო­წყო­ბა "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ მა­უ­წყე­ბელს" შეს­თა­ვა­ზა, მაგ­რამ ფილ­მის ნახ­ვის შემ­დეგ, ტე­ლე­ვი­ზი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბამ მის ჩვე­ნე­ბა­ზე რა­ტომ­ღაც, უარი თქვა. ჰო­ლან­დი­ე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი მი­იჩ­ნევს, რომ ამის მი­ზე­ზი ფილმში ასა­ხუ­ლი ის რამ­დე­ნი­მე მო­მენ­ტია, რომ­ლის ნახ­ვაც მა­შინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის "მა­ინ­ცდა­მა­ინც სა­სი­ა­მოვ­ნო არ იქ­ნე­ბო­და"...

იღუნ აკერ­მან­სი, ფილ­მის ავ­ტო­რი:

- 12 აგ­ვის­ტოს, გორ­ში მომ­ხდა­რი აფეთ­ქე­ბი­სას, რო­დე­საც სტა­ნი და­ი­ღუ­პა, სიკ­ვდილს მეც ჩავ­ხე­დე თვა­ლებ­ში, მაგ­რამ გა­დავ­რჩი, მხო­ლოდ ფეხ­ში ვი­ყა­ვი დაჭ­რი­ლი. უდი­დე­სი სტრე­სი გა­და­ვი­ტა­ნე... რუ­სეთ-სა­ქარ­თვე­ლოს ომის დას­რუ­ლე­ბი­დან ერთი წლის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­ში დავ­ბრუნ­დი და და­ვი­წყე გა­მო­ძი­ე­ბა, - სი­ნამ­დვი­ლე­ში, გო­რის ცენ­ტრში რა და რო­გორ მოხ­და. ასე­ვე, გახ­ლდით რუ­სეთ­ში, გერ­მა­ნი­ა­სა და ამე­რი­კა­ში, სა­დაც შევ­ხვდი და ვე­სა­უბ­რე და­მო­უ­კი­დე­ბელ სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტებს, რათა გა­მერ­კვია, ეკუთ­ვნო­და თუ არა რუ­სე­თის შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებს, გო­რის ცენ­ტრში ჩა­მო­ვარ­დნი­ლი შშ-26 ტი­პის "ის­კან­დე­რი": საქ­მე ის არის, რომ რუ­სე­თის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა ამ ფაქტს უარ­ყოფ­და და ამის შე­სა­ხებ რუ­სე­თის სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს ოფი­ცი­ა­ლუ­რი გან­ცხა­დე­ბაც არ­სე­ბობს. შე­მიძ­ლია წარ­მო­გიდ­გი­ნოთ მათ მიერ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ოფი­ცი­ა­ლუ­რი გან­ცხა­დე­ბე­ბის ფრაგ­მენ­ტე­ბიც: "ჰო­ლან­დი­ის მიერ წარ­მოდ­გე­ნი­ლი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი არ არის საკ­მა­რი­სი იმის სათ­ქმე­ლად, რომ ჰო­ლან­დი­ე­ლი ოპე­რა­ტო­რი, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში აგ­ვის­ტოს ომის დროს და­ი­ღუ­პა, რუ­სუ­ლი კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბის მსხვერ­პლი გახ­და... რუ­სე­თის სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო აცხა­დებს, რომ ჰო­ლან­დი­უ­რი მხა­რის მიერ წარ­მოდ­გე­ნი­ლი მა­სა­ლით შე­უძ­ლე­ბე­ლია ზუს­ტი დას­კვნის გა­კე­თე­ბა ია­რა­ღის იმ ტიპ­ზე, რომ­ლის ნამ­სხვრე­ვიც ოპე­რა­ტორს მოხ­ვდა...

რო­გორც ჩვენ­თვის გახ­და ცნო­ბი­ლი, 20 ოქ­ტომ­ბერს კო­მი­სი­ამ წარ­მო­ად­გი­ნა მოხ­სე­ნე­ბა გა­წე­უ­ლი სა­მუ­შა­ოს შე­სა­ხებ, რო­მელ­შიც ნათ­ქვა­მია, რომ სტო­რი­მან­სი და­ი­ღუ­პა კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბე­ბის მა­ტა­რე­ბე­ლი SS-26 ტი­პის რუ­სუ­ლი ტაქ­ტი­კუ­რი ბა­ლის­ტი­კუ­რი რა­კე­ტის გას­რო­ლის შე­დე­გად, რა­საც რუ­სე­თის სა­გა­რეო უწყე­ბა არ იზი­ა­რებს. მიგ­ვაჩ­ნია, რომ რე­ა­ლუ­რი ვი­თა­რე­ბის დად­გე­ნა მხო­ლოდ სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტე­ბის უფრო გულ­დას­მით მუ­შა­ო­ბას მო­ი­თხოვს. სხვა­თა შო­რის, კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბე­ბი ქარ­თულ მხა­რე­საც აქვს შე­ი­ა­რა­ღე­ბა­ში" (იმა­ვე უწყე­ბის გან­ცხა­დე­ბით, - სა­ქარ­თვე­ლომ აღი­ა­რა კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა და აღ­ნიშ­ნა, რომ მათი გა­მო­ყე­ნე­ბა მხო­ლოდ და­უ­სახ­ლე­ბელ ად­გი­ლებ­ში მოხ­და, რუ­სუ­ლი სამ­ხედ­რო სა­მიზ­ნე­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ, რო­კის გვი­რა­ბის მახ­ლობ­ლად. - ავტ.). თუმ­ცა, ჩემ მიერ გა­და­ღე­ბულ დო­კუ­მენ­ტურ ფილმში რუსი (ალექ­სან­დრე პუ­ხო­ვი), გერ­მა­ნე­ლი (რო­ბერტ შმუ­კე­რი) და ამე­რი­კე­ლი (სამ­ხედ­რო ია­რა­ღის ექ­სპერ­ტი, მარკ გარ­ლას­კო) ექ­სპერ­ტე­ბი ერ­თხმად აცხა­დე­ბენ, რომ შშ-26 ტი­პის "ის­კან­დე­რი" რუ­სე­თის სამ­ხედ­რო არ­სე­ნალ­ში ნამ­დვი­ლად ირი­ცხე­ბო­და. უფრო მე­ტიც, ეს ია­რა­ღი ამა­ვე სა­ხელ­მწი­ფო­ში იყო წარ­მო­ე­ბუ­ლი.

- რო­გორ ფიქ­რობთ, რა­ტომ ჩა­მო­აგ­დო მო­წი­ნა­აღ­მდე­გემ ეს რა­კე­ტა ქარ­თულ ქა­ლაქ­ში მას შემ­დეგ, როცა უკვე მიღ­წე­უ­ლი იყო შე­თან­ხმე­ბა ცე­ცხლის შე­წყვე­ტის შე­სა­ხებ?

- ამ კი­თხვა­ზე პა­სუ­ხი მეც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და და შე­ვე­ცა­დე, რო­გორც რუსი, ისე სხვა ეროვ­ნე­ბის სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტე­ბის პა­სუ­ხე­ბი მო­მეს­მი­ნა. მათი თქმით, რუ­სულ მხა­რეს ამ ტი­პის ია­რა­ღის გა­მოც­და უნ­დო­და. გერ­მა­ნე­ლი სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტის, რო­ბერტ შმუ­კე­რის თქმით, ნე­ბის­მი­ე­რი ქვე­ყა­ნა სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბის დროს აუ­ცი­ლებ­ლად ცდის ახალ ია­რაღს.

- რას გუ­ლის­ხმობ­დით, რო­დე­საც გა­ნა­ცხა­დეთ, - შე­საძ­ლოა, "სა­ზო­გა­დო­ებ­რივ­მა მა­უ­წყე­ბელ­მა" იმი­ტომ თქვა უარი ფილ­მის ჩვე­ნე­ბა­ზე, რომ იქ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის­თვის "არა­ს­ა­სი­ა­მოვ­ნო მო­მენ­ტე­ბი" იყოო?..

- იმას, რომ შს სა­მი­ნის­ტროს ანა­ლი­ტი­კუ­რი დე­პარ­ტა­მენ­ტის მა­შინ­დელ­მა ხელ­მძღვა­ნელ­მა, შოთა უტი­აშ­ვილ­მა რამ­დე­ნი­მე კი­თხვა­ზე პა­სუ­ხი ვერ გამ­ცა... საქ­მე ის არის, რომ აფეთ­ქე­ბის დროს მეც სტა­ნის გვერ­დით ვიმ­ყო­ფე­ბო­დი და ფეხ­ში და­ვი­ჭე­რი. რო­დე­საც პირ­ველ­მა ემო­ცი­ამ ჩა­ი­ა­რა, გულ­დას­მით და­ვათ­ვა­ლი­ე­რე ის ად­გი­ლი, სა­დაც აღ­ნიშ­ნუ­ლი "ის­კან­დე­რი" ჩა­მო­ვარ­და. სამ­ხედ­რო სა­კი­თხებ­ზე მუ­შა­ო­ბის 20-წლი­ა­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბა მაქვს და ვი­ზუ­ა­ლუ­რად მახ­სოვ­და, რო­გორ გა­მო­ი­ყუ­რე­ბო­და გორ­ში ჩა­მო­ვარ­დნი­ლი SS-26-ის ნამ­სხვრე­ვი. რო­დე­საც ფილმზე მუ­შა­ო­ბა და­ვი­წყე, შოთა უტი­აშ­ვილს მივ­მარ­თე თხოვ­ნით, ჩემ­თვის მო­ე­წო­დე­ბი­ნა ფოტო და ვი­დე­ო­მა­სა­ლა, სა­დაც რუ­სუ­ლი მხა­რის მიერ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ია­რა­ღის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი და მისი ნამ­სხვრე­ვე­ბი იყო ასა­ხუ­ლი. ერ­თად წა­ვე­დით იმ ად­გი­ლას, სა­დაც ეს ყვე­ლა­ფე­რი გახ­ლდათ თავ­მოყ­რი­ლი, მაგ­რამ ჩემ­და გა­საკ­ვი­რად, მათ შო­რის SS-26 "ის­კან­დე­რის" ნამ­სხვრე­ვი არ ყო­ფი­ლა... და­ვინ­ტე­რეს­დი, რა­ტომ არ ჰქონ­დათ კონ­კრე­ტუ­ლად ამ ია­რა­ღის ნა­წი­ლი, მით უმე­ტეს, რომ ის ნამ­დვი­ლად არ­სე­ბობ­და, სა­კუ­თა­რი თვა­ლით ვნა­ხე...

უტი­აშ­ვილ­მა მი­პა­სუ­ხა, - ასე­თი რამ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი არ ყო­ფი­ლაო. რო­დე­საც სა­კი­თხი უფრო მკაც­რად და­ვა­ყე­ნე, აღ­მოჩ­ნდა, რომ "იპო­ვეს" ანუ თა­ვი­დან­ვე არ­სე­ბობ­და, მაგ­რამ სა­დღაც ჰქონ­დათ გა­და­მა­ლუ­ლი. ბა­ტონ შო­თას ვკი­თხე: რა მი­ზანს ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და მისი გა­და­მალ­ვა? რა­ზეც მან უხერ­ხუ­ლად აი­ჩე­ჩა მხრე­ბი. ეს ფილმშიც ჩანს... მე ასე­ვე მო­ვი­ნა­ხუ­ლე სტან­თან ერ­თად და­ღუ­პუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ოჯა­ხე­ბი, რათა გა­მერ­კვია, თუ რა ფი­ნან­სუ­რი და მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბა აღ­მო­უ­ჩი­ნა მათ სა­ხელ­მწი­ფომ. და­ვად­გი­ნე, რომ 12 აგ­ვის­ტოს აფეთ­ქე­ბის შე­დე­გად და­ღუ­პულ 11 ადა­მი­ანს მა­შინ­დელ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ ომში და­ღუ­პუ­ლის სტა­ტუ­სი არ მი­ა­ნი­ჭა. რაც შე­ე­ხე­ბა ფი­ნან­სურ და მა­ტე­რი­ა­ლურ დახ­მა­რე­ბას, - ერ­თა­დერ­თი ნივ­თი, რი­თაც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა და­ღუ­პუ­ლე­ბის ოჯა­ხებს და­ეხ­მა­რა, ელექტრო­ღუ­მე­ლი იყო, რო­მე­ლიც მათ ერთი წლის შემ­დე­გაც ხე­ლუხ­ლებ­ლად ედოთ... ეს ფილმშიც არის ნაჩ­ვე­ნე­ბი და ამა­ზე (ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის უყუ­რა­დღე­ბო­ბას ვგუ­ლის­ხმობ), და­ღუ­პუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ოჯა­ხის წევ­რე­ბიც ლა­პა­რა­კო­ბენ. გან­სა­კუთ­რე­ბით და­მა­მახ­სოვ­რდა გორ­თან ახ­ლომ­დე­ბა­რე სო­ფელ­ში მცხოვ­რე­ბი პა­ტა­რა ქერა გო­გო­ნა, რომ­ლის მა­მაც ქა­ლაქ­ში სხვე­ბის და­სახ­მა­რებ­ლად გა­ვი­და. ეს პა­ტა­რა გო­გო­ნა მძი­მე ცხოვ­რე­ბას ნა­ად­რე­ვად და­ებ­რძნე­ბი­ნა და ისე ლა­პა­რა­კობ­და, რო­გორც ბევ­რის მნახ­ვე­ლი ქალი... ფილ­მი ერთ-ერთი და­ღუ­პუ­ლი, შუ­ახ­ნის კა­ცის საფ­ლავ­თან, მგლო­ვი­ა­რე დე­დის სი­ტყვე­ბით სრულ­დე­ბა: სხვის და­სახ­მა­რებ­ლად წა­სუ­ლი შვი­ლი სახ­ლში და­ღუ­პუ­ლი მო­მის­ვე­ნე­სო... რა თქმა უნდა, მომ­ხდარ­ში რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბაა დამ­ნა­შა­ვე, მაგ­რამ კი­თხვე­ბი ქარ­თვე­ლე­ბის მი­მარ­თაც არ­სე­ბობს.

- თქვენ შე­სა­ხე­ბაც გვი­ამ­ბეთ. აღ­ნიშ­ნეთ, რომ სამ­ხედ­რო თე­მა­ტი­კა­ზე მუ­შა­ო­ბის 20-წლი­ა­ნი გა­მოც­დი­ლე­ბა გაქვთ...

- ჰო­ლან­დი­უ­რი არ­ხის RTLL-ის ყო­ველ­დღი­უ­რი ტე­ლეჟურ­ნა­ლის RTLL-news-ის ჟურ­ნა­ლის­ტი ვარ. 10 წელ­ზე მე­ტია, ბერ­ლინ­ში ვცხოვ­რობ და გერ­მა­ნი­ი­სა და აღ­მო­სავ­ლეთ ევ­რო­პის ქვეყ­ნე­ბის ცხელ წერ­ტი­ლებ­ში სამ­ხედ­რო კო­რეს­პონ­დენ­ტად ვმუ­შა­ობ. 90-იან წლებ­ში ქარ­თულ-აფხა­ზუ­რი ომის გა­შუ­ქე­ბამ მო­მი­წია. ეს პე­რი­ო­დიც მძი­მედ მახ­სენ­დე­ბა, მაგ­რამ თა­მა­მად შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ გა­ოგ­ნე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი ქარ­თვე­ლი მე­ომ­რე­ბის გულ­წრფე­ლი პატ­რი­ო­ტიზ­მით, მათი გამ­ბე­და­ო­ბი­თა და სი­თა­მა­მით. სხვა, პო­ლი­ტი­კუ­რი და სამ­ხედ­რო შტრი­ხე­ბი კი გან­სა­ხილ­ვე­ლად, სამ­ხედ­რო ექ­სპერ­ტებს და­ვუ­ტო­ვოთ... 1994 წელს ვი­ყა­ვი ჩეჩ­ნეთ­ში. ეს ომი ჩემს მეხ­სი­ე­რე­ბას წა­რუშ­ლელ კოშ­მა­რად შე­მორ­ჩა. მას შემ­დეგ, არა­ერთ კონ­ფლიქტზე მო­მი­წია მუ­შა­ო­ბამ, მაგ­რამ ჩეჩ­ნე­თის ომი წი­თე­ლი ზო­ლი­ვით გას­დევს ჩემს 20-წლი­ან პრო­ფე­სი­ულ ბი­ოგ­რა­ფი­ას. მე ვნა­ხე ომის სი­სას­ტი­კის­გან ბავ­შვო­ბა­და­კარ­გუ­ლი ათა­სო­ბით მო­ზარ­დი, რო­მელ­თა ზურგს უკან ასე­ვე ათა­სო­ბით ადა­მი­ა­ნის სა­ხე­და­კარ­გუ­ლი და გა­უ­ბე­დუ­რე­ბუ­ლი, შუ­რის­ძი­ე­ბით ან­თე­ბუ­ლი ჩე­ჩე­ნი იდგა... ჩეჩ­ნე­თის ომის სა­უ­კე­თე­სოდ გა­შუ­ქე­ბის­თვის დიკ შერ­პენ­ზე­ლის პრი­ზით და­მა­ჯილ­დო­ეს. რუ­სეთ­ში­ვე მაქვს გა­და­ღე­ბუ­ლი დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მი "გუ­ლა­გის ტყვე­ე­ბი", რო­მელ­შიც ასე­ვე ძა­ლი­ან დიდი შრო­მა ჩავ­დე... მო­ვამ­ზა­დე რე­პორ­ტა­ჟე­ბის სე­რია ცხე­ლი აფ­რი­კი­დან და ბელგრა­დი­დან - ნა­ტოს მიერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი და­ბომბვე­ბის დროს; ასე­ვე, პრინ­ცე­სა და­ი­ა­ნას და­ღუპ­ვის შე­სა­ხებ; ჩრდი­ლო­ეთ ირ­ლან­დი­ა­ში მომ­ხდა­რი ძა­ლა­დო­ბის ფაქ­ტე­ბის შე­სა­ხებ...

2009 წელს გა­მო­ვე­ცი წიგ­ნი "სა­ზღვრე­ბი არ­სე­ბობს", რო­მელ­შიც ჩემი 20-წლი­ა­ნი ჟურ­ნა­ლის­ტუ­რი გა­მოც­დი­ლე­ბის შე­დე­გად დაგ­რო­ვილ ცოდ­ნას მო­ვუ­ყა­რე თავი და ამ ცოდ­ნა­ზე დაყ­რდნო­ბით, ევ­რო­პა­ში მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნე­ბის ანა­ლი­ზიც შევ­თა­ვა­ზე მკი­თხველს... ჩვე­ნი პრო­ფე­სია ძალ­ზე ძნე­ლი, სა­რის­კო და სა­პა­სუ­ხის­მგებ­ლოა. მუ­შა­ო­ბის პრო­ცეს­ში არა­ერ­თხელ დავ­შა­ვე­ბულ­ვარ, მაგ­რამ "მცი­რე­დი ნა­კაწ­რე­ბი" არა­ფე­რია იმას­თან შე­და­რე­ბით, რა­საც ამ რის­კის ფა­სად მო­პო­ვე­ბუ­ლი "პრო­დუქ­ტი" გვაძ­ლევს... სა­ძი­ნე­ბელ ოთახ­შიც კი ომსა და სიკ­ვდილ­ზე ვფიქ­რობ. ძნე­ლია, რო­დე­საც გარ­შე­მო ტყვი­ე­ბის ზუ­ზუ­ნია და სის­ხლის სუნი ახ­ლო­დან გცემს; რო­დე­საც უყუ­რებ იმ ადა­მი­ა­ნის ნა­კუ­წე­ბად ქცე­ულ ცხე­დარს, რო­მელ­საც რამ­დე­ნი­მე წუ­თის წინ ესა­უბ­რე­ბო­დი... მაგ­რამ ომი, სა­უ­ბე­დუ­როდ, ჩვე­ნი რე­ა­ლო­ბის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლია, თა­ვი­სი კოშ­მა­რე­ბით, სის­ხლი­თა და ცრემ­ლე­ბით. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, რომ ჩვენ, ჟურ­ნა­ლის­ტებ­მა პი­რა­დი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა გვერ­დზე გა­დავ­დოთ და ყვე­ლა­ფე­რი ობი­ექ­ტუ­რად გა­ვა­შუ­ქოთ.

- სტან სტო­რი­მანსთან დიდი ხანი მუ­შა­ობ­დით?

- საკ­მა­ოდ კარ­გად ვიც­ნობ­დით ერ­თმა­ნეთს. ის პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი იყო. თა­ვი­სი საქ­მე უყ­ვარ­და და ცხელ წერ­ტი­ლებ­ში მუ­შა­ო­ბა­საც არ ერი­დე­ბო­და. მის მა­ღალ პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზმსა და საქ­მის მი­მართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­ზე, ფილმში მისი მე­უღ­ლეც სა­უბ­რობს. სხვა­თა შო­რის, სტო­რი­მან­სის მე­უღ­ლეს­თან ერ­თად, რუ­სე­თის წი­ნა­აღ­მდეგ, სტრას­ბურ­გის ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა სა­სა­მარ­თლო­ში სარ­ჩე­ლი შე­ვი­ტა­ნე. საქ­მე წარ­მო­ე­ბა­შია.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი ”გზა”

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)