ჯანმრთელობის დაცვის მინისტრმა დავით სერგეენკომ ახლახან მედიკამენტების კონტროლის საერთაშორისო ხუთდონიანი სისტემის შემოღებაზე ისაუბრა. მისი აზრით, ეს სახელმწიფოს საშუალებას მისცემს, ერთი მხრივ, ადგილობრივი მრეწველობა განავითაროს და მეორე მხრივ, კონკურენტუნარიანი გახადოს ფარმაცევტული ბაზარი. მისაღებია თუ არა ამ სისტემაზე გადასვლა და ხომ არ გამოიწვევს ეს მედიკამენტებზე ფასების ზრდას? - ამ კითხვით ჯანდაცვის ექსპერტთა კლუბის თავმჯდომარე თინა ტურძილაძეს მივმართეთ:
- კარგია, რომ დაიწყო ფიქრი და ზრუნვა სისტემის შექმნაზე, თუმცა აღსანიშნავია მინისტრის განწყობა პალიატიური (დროებითი, სიმპტომატური და არა პრევენციის, რადიკალური გაუმჯობესების) სისტემის შექმნაზე, რომელიც თვითგანვითარებადი ვერ იქნება. უფრო გასაგები რომ იყოს, რას ვგულისხმობ, გეტყვით: უკვე დიდი ხანია, ხარისხის კონტროლის სისტემა, მისი უზრუნველყოფის ინტეგრირებული სისტემის დანერგვის საშუალებით, ხარისხის მართვის სისტემაზეა გადასული; მარეგულირებელსაც ხარისხის მართვის სისტემის ზედამხედველობა ევალება. ეს სისტემა ორდონიანია: პირველი დონე გულისხმობს წარმოების მოთხოვნებთან შესაბამისობას, მეორე დონე - კომერციული პროდუქტის ხარისხს.
პირველ დონესთან დაკავშირებით, საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 16 ნოემბრის დადგენილებით, წარმოების მოთხოვნებთან შესაბამის სტანდარტზე სრული გადასვლის ვადად განისაზღვრა 2016 წლის 1 იანვარი, ანუ სტანდარტზე გადასვლის უზრუნველყოფისთვის ხელისუფლებამ 5-წლიანი ვადა აიღო. რაციონალური ტაქტიკის პირობებში, ამ რთული ამოცანის შესასრულებლად, გონივრულად ლიმიტირებული ვადაა, მაგრამ სრულ უმოქმედობაში განვლილი ნახევარი ვადის პირობებში ეს ვადაც და ტაქტიკაც გადასახედია. პარალელურად უნდა დაიწყოს PIC/S-ის ხარისხის სისტემაში ინტეგრაციის ღონისძიებები. დღეს ქვეყანას არც სტანდარტი აქვს, არც სერტიფიცირებას ახორციელებს და არც მასთან შესაბამისობის ინსპექტირებას, ანუ პირველი დონე არ გვაქვს!
რაც შეეხება კომერციული პროდუქტის ხარისხის კონტროლს, ეს მხოლოდ I დონის ზედამხედველობასთან ერთად არის ეფექტური, სამწუხაროდ, დღეს ეს დონეც ფორმალურია და ფაქტობრივად, არ გვაქვს!
მიმაჩნია, რომ უარი უნდა ვთქვათ არაეფექტური პალიატიური სისტემის შექმნაზე და მაქსიმალურად ვიზრუნოთ საერთაშორისო სისტემაში ინტეგრირებაზე, ეს სხვადასხვა რამეა...
რაც შეეხება პასუხს კითხვაზე, ხომ არ გამოიწვევს სისტემის დანერგვა წამლების გაძვირებას, ცალკეული პროდუქტის თვითღირებულება გაიზრდება, მეორე ნაწილს კი მიეცემა თავისი უპირატესობის წარმოჩენის საშუალება და კონკურენცია წახალისდება სწორი კრიტერიუმებით; დღეს წამლის სიძვირე წარმოების თვითღირებულებით არ არის განპირობებული, ჩვენთან დისტრიბუცია და ლოჯისტიკა ამერიკულ დისტრიბუციაზე ბევრად უფრო ძვირია, ამიტომ ხარჯების შემცირების სხვა გზაზე უნდა დაიწყონ ფიქრი და არა წარმოების თვითღირებულების შემცირებაზე.
- რით ახსნით ბოლო ხანს მედიკამენტებზე ფასების შემცირების შეჩერებას? გავრცელებული ინფორმაციით, ფარმაციის სფეროში ინვესტირებას გეგმავს ცნობილი ბიზნესმენი მაშკევიჩი. თქვენი აზრით, მოჰყვება თუ არა ფარმაციის ბაზარზე ახალი მოთამაშეების გამოჩენას ფასების შემცირება?
- ვერ გეტყვით, რა პროექტის განხორციელებას გეგმავს ახალი ინვესტორი, მაგრამ ვიცი, რომ ზოგადად ყველა ინვესტორი უპირველესად ადგენს თავის "პორტფოლიოს", რა უნდა გაყიდოს და როგორ უნდა გაყიდოს; თუ სისტემა არ შეიცვალა, ახალი ინვესტორიც გაყიდის იმას, რაც ახლა იყიდება და იგივე ხარისხისას, შეიძლება, თავიდან ცოტა იაფად, ვინაიდან ამ რეგულაციის პირობებში ხარისხიანი პროდუქტი უხარისხოს კონკურენციას ვერ უწევს. ამიტომ ხელისუფლებამ უნდა შეცვალოს თამაშის წესები ბაზარზე, რაც გასაგები უნდა იყოს ბიზნესისთვის, ეს სისტემა ცეცხლით და მახვილით კი არ უნდა დაინერგოს, თვითგანვითარებადი უნდა იყოს.
ნინო კვიტაშვილი
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)