სა­მეგ­რე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბა თხი­ლის წლე­ვან­დელ მო­სა­ვალ­ზე დიდ იმედს ამ­ყა­რებს. ად­გი­ლობ­რივ­თა თქმით, შარ­შან­დელ­თან შე­და­რე­ბით, ფა­სით კმა­ყო­ფი­ლი არი­ან. დღე­ის­თვის ზუგ­დიდ­ში თხი­ლის ფასი 3,2 ლა­რია, მაგ­რამ ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ 4 ლა­რამ­დე გა­იზ­რდე­ბა, რად­გან ამ დრო­ის­თვის თხი­ლი შრე­ბა და წო­ნა­ში იკ­ლებს...

სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, სა­მეგ­რე­ლო-ზემო სვა­ნე­თის გუ­ბერ­ნა­ტო­რი, თენ­გიზ გუ­ნა­ვა თხი­ლის ფა­სის კლე­ბა­ში პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­თან და­ახ­ლო­ე­ბულ პი­რებს ადა­ნა­შა­უ­ლებს და ამ­ბობს, რომ პრე­მი­ე­რის გა­რე­მოც­ვა ბიზ­ნეს­ში უხე­შად ერე­ვა.

პრე­ზი­დენ­ტის რწმუ­ნე­ბულ­მა "ფე­ის­ბუკ­ში" გა­ავ­რცე­ლა გან­ცხა­დე­ბა, სა­დაც წერს, რომ მიმ­დი­ნა­რე წლის 21 სექ­ტემ­ბერს, ზუგ­დიდ­ში, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის გა­რე­მოც­ვას­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი ბიზ­ნეს­მე­ნი, ორ­გა­ნი­ზა­ცია "მსოფ­ლიო ტექ­ნი­კის" სა­მეთ­ვალ­ყუ­რეო საბ­ჭოს თავ­მჯდო­მა­რე, ზვი­ად ბრეგ­ვა­ძე იმ­ყო­ფე­ბო­და, რო­მელ­მაც ად­გი­ლობ­რი­ვი თხი­ლის შემ­სყიდ­ვე­ლე­ბი შეკ­რი­ბა და მკაც­რი მი­თი­თე­ბა მის­ცა, თხი­ლის შე­სას­ყი­დი ფა­სის და­წე­ვი­სა და პრო­დუქ­ტის დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით მხო­ლოდ ზუგ­დი­დის ერთ ქარ­ხა­ნა­ში ჩა­ბა­რე­ბის შე­სა­ხებ, რო­მელ­საც "ივა­ნიშ­ვი­ლის ქარ­ხა­ნას" ეძა­ხი­ან.

მსგავ­სი ქარ­ხნის შე­სა­ხებ ზუგ­დიდ­ში არა­ფე­რი სმე­ნი­ათ, თუმ­ცა მო­სახ­ლე­ო­ბა პი­რად სა­უბ­რებ­ში ამ­ბობს, რომ თხი­ლის ბიზ­ნეს­ში წი­ლე­ბის გა­და­ნა­წი­ლე­ბა­ზე გა­აფ­თრე­ბუ­ლი ბრძო­ლა კვლა­ვაც მიმ­დი­ნა­რე­ობს. ბრძო­ლა­ში ჩარ­თუ­ლი არი­ან რო­გორც "ქარ­თუ­ლი ოც­ნე­ბის", ისე "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბის" წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი. პო­ზი­ცი­ებს არ თმო­ბენ ის ბიზ­ნეს­მე­ნე­ბი, ვინც თა­ვის დრო­ზე მმარ­თვე­ლი გუნ­დის პი­არ­კამ­პა­ნი­ებს აფი­ნან­სებ­დნენ.

"სა­ჭი­როა სას­წრა­ფო პრე­ვენ­ცია. უნდა შე­იქ­მნას რა­ი­მე მე­ქა­ნიზ­მი, რო­მე­ლიც ამ ბიზ­ნესს გა­ა­კონ­ტრო­ლებს და ერთ კონ­კრე­ტულ ჯგუფს ან პი­როვ­ნე­ბას მო­ნო­პო­ლი­ის სა­შუ­ა­ლებს არ მის­ცემს", - აცხა­დებს ერთ-ერთი ზუგ­დი­დე­ლი.

ან­ზორ კვა­რა­ცხე­ლია, ზუგ­დი­დის მკვიდ­რი:

- რა­ტომ?

- მირ­ჩევ­ნია, ნაც­ნობ "მე­თხი­ლეს" ჩა­ვა­ბა­რო, რად­გან გზის­პი­რას აქვს მიმ­ღე­ბი პუნ­ქტი. სა­ნამ ქარ­ხნამ­დე მი­ვალ, რიგ­ში ჩავ­დგე­ბი და სა­ნამ ფულს ავი­ღებ, უამ­რა­ვი დრო მე­კარ­გე­ბა. გზის­პი­რა პუნ­ქტებს უფრო მე­ტად ისი­ნი აბა­რე­ბენ თხილს, ვი­საც სას­წრა­ფოდ სჭირ­დე­ბა ფული და 50-100 კი­ლოგ­რა­მი მი­აქვს ჩა­სა­ბა­რებ­ლად. მას ქარ­ხა­ნა­ში დგო­მა და ცდა არ უღირს... თხი­ლი ჩემი ოჯა­ხის ერ­თა­დერ­თი შე­მო­სავ­ლის წყა­როა. წელს მთელ რე­გი­ონ­ში ძა­ლი­ან კარ­გი მო­სა­ვა­ლი მო­ვი­და და ყვე­ლას გვე­ში­ნო­და, რომ ფასი და­ბა­ლი იქ­ნე­ბო­და, მაგ­რამ ჯერ­ჯე­რო­ბით უკ­მა­ყო­ფი­ლო­ე­ბი არ ვართ. კარ­გი მო­სავ­ლის ერთ-ერთი მი­ზე­ზი ისიც არის, რომ "ამე­რი­კუ­ლი პე­პე­ლა" არ ყო­ფი­ლა. წინა წლებ­ში, უკვე ივ­ნის­ში, მცე­ნა­რე ფოთ­ლე­ბის გა­რე­შე იყო დარ­ჩე­ნი­ლი და გა­შიშ­ვლე­ბუ­ლი ხე­ე­ბი­დან უმ­წი­ფა­რი ნა­ყო­ფი ცვი­ო­და... შარ­შან ამ დროს ერთი კი­ლოგ­რა­მი თხი­ლი 3 ლარი ღირ­და, წელს კი - 3,2 ლა­რია. ახ­ლობ­ლებ­მა მი­თხრეს, რომ ერთ დღეს 3,3 ლა­რიც ყო­ფი­ლა, მაგ­რამ მე ამ ფას­ში არას­დროს ჩა­მი­ბა­რე­ბია. ხან რაში დამ­ჭირ­და, ხან - რაში და ასე, თან­და­თან, 300 კი­ლოგ­რა­მი წი­ნას­წარ გავ­ყი­დე. ფეხს ვით­რევ, იქ­ნებ ცო­ტაც აი­წი­ოს ფას­მა. ბოლო რამ­დე­ნი­მე წე­ლია, თურ­ქე­ბი და­დი­ან; სპე­ცი­ა­ლუ­რი, თხი­ლის და­სარ­ჩე­ვი ტრაქ­ტო­რე­ბი ჰყავთ და ერთი ტონა თხი­ლის დარ­ჩე­ვა­ში 40 კი­ლოგ­რა­მი მი­აქვთ. ცოტა არ არის, მაგ­რამ ვი­საც 4-5 ტონა თხი­ლი აქვს, მის­თვის კარ­გია, რად­გან ამ­დენს ხე­ლით ვე­რა­ვინ და­არ­ჩევს. თან, ამ დროს, ყვე­ლა თა­ვი­სი მო­სავ­ლის და­ბი­ნა­ვე­ბი­თაა და­კა­ვე­ბუ­ლი და ვერც დამ­ხმა­რეს იშო­ვი...

- გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ ზუგ­დიდ­ში არ­სე­ბობს ე.წ. "პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის ქარ­ხა­ნა", რო­მე­ლიც მთელ რე­გი­ონ­ში ფასს არე­გუ­ლი­რებს...

მა­რი­ნა ნარ­მა­ნია, თხი­ლის მიმ­ღე­ბი პუნ­ქტის მფლო­ბე­ლი:

- ამ­ჟა­მად ზუგ­დიდ­ში 4 დიდი და რამ­დე­ნი­მე მცი­რე ქარ­ხა­ნა არ­სე­ბობს. ვხვდე­ბი, რო­მელ ქარ­ხა­ნა­ზეც სა­უბ­რობთ: "ნაო ნათ­სი" ჰქვია და ის ყვე­ლა­ზე დი­დია, მაგ­რამ ნამ­დვი­ლად ვიცი, რომ მიმ­ღებ პუნ­ქტებ­ში არ­სე­ბულ ფას­ზე 10-15 თეთ­რით მეტს იხ­დის. შე­სა­ბა­მი­სად, ის ფასს ვერ და­ა­რე­გუ­ლი­რებს...

- თუ ქარ­ხა­ნა­ში ფასი 10-15 თეთ­რით მე­ტია, მაშ, გლე­ხე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა იქ რა­ტომ აღარ აბა­რებს მო­სა­ვალს?

- იმი­ტომ, რომ ქარ­ხა­ნა­ში მა­ღა­ლი ხა­რის­ხის, სუფ­თა და ხე­ლით დარ­ჩე­უ­ლი თხი­ლი უნ­დათ. ჩემ­თან კი, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, ნა­გა­ვი მო­აქვთ, ამ სი­ტყვის პირ­და­პი­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბით. ტრაქ­ტო­რით დარ­ჩე­უ­ლი თხი­ლი ყო­ველ­თვის უხა­რის­ხოა: ჩენ­ჩო, გა­შა­ვე­ბუ­ლი და და­ო­ბე­ბუ­ლი თხი­ლი მოჰ­ყვე­ბა, რა­საც ქარ­ხა­ნა­ში არ იბა­რე­ბენ. ეს არის ფას­ში გან­სხვა­ვე­ბის მი­ზე­ზი და არა ის, რომ ისი­ნი უფრო კე­თი­ლე­ბი არი­ან. აქ კი, ჩემს მიმ­ღებ პუნ­ქტში მყავს კლი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც უკვე წლე­ბია, ჩემ­თან მო­აქვთ თხი­ლი. ყვე­ლა მათ­გა­ნის ოჯა­ხის მდგო­მა­რე­ო­ბა ვიცი და ზოგ­ჯერ თხი­ლის დარ­ჩე­ვამ­დეც ვა­ტან ფულს. რო­გორ ვუ­თხრა უარი ადა­მი­ანს, რო­მელ­საც წლე­ბია, ვიც­ნობ და თხოვ­ნით მო­დის, - შვი­ლის ექიმ­თან მი­საყ­ვა­ნი ფული არ მაქვს და თხი­ლის დარ­ჩე­ვამ­დე 50 ლარი მო­მე­ციო? ვიცი, რომ მო­მი­ტანს თხილს, მაგ­რამ რო­გორს მო­მი­ტანს, ეს უკვე სხვა საქ­მეა. უმე­ტეს შემ­თხვე­ვა­ში, ცუდი, ობი­ა­ნი და ჩენ­ჩო­ი­ა­ნი თხი­ლი მო­აქვს, მაგ­რამ უარს არ ვე­უბ­ნე­ბი. ყვე­ლა­ნა­რი ხა­რის­ხის თხი­ლის კლი­ენ­ტი მყავს, - შემ­სყიდ­ველს ვგუ­ლის­ხმობ. წელს თხი­ლის შემ­სყიდ­ვე­ლი თურ­ქე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა ერ­თი­ო­რად გა­ი­ზარ­და. თუ ადრე მხო­ლოდ ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი იბა­რებ­დნენ იმ ფას­ში, რა­საც მარ­თლაც თა­ვად აწე­სებ­დნენ, წელს კონ­კუ­რენ­ცია გა­ი­ზარ­და და ჩვენც გვაქვს არ­ჩე­ვა­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა. დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში რამ­დე­ნი­მე ადა­მი­ა­ნი მო­დის, ზოგი - ქარ­თვე­ლი, ზო­გიც - თურ­ქი და სხვა­დას­ხვა ფასს მთა­ვა­ზობს. სად მი­აქვთ, მარ­თლა არ ვიცი, მაგ­რამ ყვე­ლა­ზე უხა­რის­ხო თხი­ლიც იყი­დე­ბა, ოღონდ - და­ბალ ფას­ში... ყო­ველ შემ­თხვე­ვა­ში, ჩემ­თან არა­ვინ მო­სუ­ლა და არ უთ­ქვამს, ეს ფასი უნდა იყოს და უნდა გა­ით­ვა­ლის­წი­ნოო.

- გა­სულ სე­ზონ­ზე რა ხდე­ბო­და?

- გა­სულ წლებ­ში მარ­თლაც არე­გუ­ლი­რებ­დნენ ფასს. შარ­შან და გა­სუ­ლი 9 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, პირ­და­პი­რი მო­თხოვ­ნა იყო, რომ 3 ლა­რამ­დე ფასი მხო­ლოდ ერთი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყო­ფი­ლი­ყო - იმ პე­რი­ოდ­ში, რო­დე­საც თხი­ლი გა­მომშრა­ლია და წო­ნა­ში მკვეთ­რად იკ­ლებს; შემ­დეგ ისევ 2,5 ლარ­ზე ჩა­მო­დი­ო­და, ნო­ემ­ბრის ბო­ლოს­თვის კი ისევ 3 ლა­რამ­დე ადი­ო­და... 2003 წლამ­დე თხი­ლის ფასს პარ­ტი­ზა­ნე­ბი - ე.წ. "ტყის ძმე­ბი" და მა­შინ­დე­ლი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი აკონ­ტრო­ლებ­დნენ. შემ­დეგ ით­ქვა, რომ ამ ბიზ­ნე­სით პრე­ზი­დენ­ტის ძმა, დათო სა­ა­კაშ­ვი­ლი და­ინ­ტე­რეს­და, რო­მე­ლიც თხი­ლის ფასს 3 ლარს ზე­მოთ არ უშ­ვებ­და. მხო­ლოდ შარ­შან, წი­ნა­სა­არ­ჩევ­ნოდ მო­ი­მა­ტა 50 თეთ­რით... წი­ლე­ბის გა­და­ნა­წი­ლე­ბის­თვის ახ­ლაც მიმ­დი­ნა­რე­ობს ბრძო­ლა. ით­ქვა, რომ ვინ­მე პა­პაშ­ვილს უნდა თხი­ლის ბიზ­ნეს­ზე კონ­ტრო­ლი... ეს არც გვიკ­ვირს, უბ­რა­ლოდ, ჩვენ, მცი­რე მე­წარ­მე­ებ­საც უნდა დაგ­ვი­ტო­ვონ სა­არ­სე­ბო წყა­რო და გლე­ხებ­საც უნდა ჰქონ­დეთ შრო­მის მო­ტი­ვა­ცია. სხვა­ნა­ი­რად, აჩე­ხა­ვენ თხი­ლის პლან­ტა­ცი­ებს და თა­ვის სარ­ჩე­ნად რა­ი­მე სხვა კულ­ტუ­რას მო­იყ­ვა­ნენ... მო­სახ­ლე­ო­ბას თხი­ლის მოყ­ვა­ნა, მოგ­რო­ვე­ბა და დარ­ჩე­ვა ძვი­რი უჯ­დე­ბა. მხო­ლოდ მუ­შა­ხელს, დღი­უ­რად, 25 ლარს უხ­დიდ­ნენ, რად­გან წელს თხი­ლის კარ­გი მო­სა­ვა­ლი იყო. რე­გი­ო­ნის მო­სახ­ლე­ო­ბის უმე­ტე­სი ნა­წი­ლი ამ სე­ზო­ნუ­რი შე­მო­სავ­ლით ცხოვ­რობს და მათ­თვის თხი­ლის სა­ბაზ­რო ღი­რე­ბუ­ლე­ბა ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია.

გი­ორ­გი კუ­კა­ვა, შპს GNM-ის დი­რექ­ტო­რი:

- ბოლო რამ­დე­ნი­მე დღეა, თხილ­ზე მა­ღა­ლი ფა­სის გამო, პრო­დუქ­ტის ჩა­ბა­რე­ბა ჩვენც გვი­ჭირს. კარ­გი იქ­ნე­ბა, თუ ფასი და­რე­გუ­ლირ­დე­ბა ან და­იკ­ლებს.

- ამ ეტაპ­ზე რა ფას­ში იბა­რებთ თხილს?

- ამ ეტაპ­ზე შე­ჩე­რე­ბუ­ლი ვარ და არ ვი­ბა­რებ, რად­გან უკვე საკ­მაო რა­ო­დე­ნო­ბით მაქვს შე­ძე­ნი­ლი და მის გა­ყიდ­ვა­ზე ვარ გა­დარ­თუ­ლი. ახლა რა მა­რა­გიც გვაქვს, აგ­ვის­ტო­შია შეს­ყი­დუ­ლი... ექ­სპორტზე ვართ და­მო­კი­დე­ბუ­ლი და რთუ­ლია, ასეთ მა­ღალ ფა­სად შე­ის­ყი­დო თხი­ლი, რად­გან სა­ერ­თა­შო­რი­სო ბა­ზარ­ზე მისი ფასი და­ბა­ლია.

მე­რაბ ფი­ფია, ზუგ­დი­დის მკვიდ­რი:

- გვე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ თხი­ლის ფასი დე­კემ­ბრის ბო­ლოს 4 ლარი იქ­ნე­ბა. ამ დრომ­დე მხო­ლოდ ის ადა­მი­ა­ნე­ბი მო­ი­ტო­ვე­ბენ პრო­დუქტს, ვი­საც 10 ტო­ნამ­დე შე­მო­სა­ვა­ლი აქვს, ან ვინც თხი­ლის ბიზ­ნესს მის­დევს. ისე კი, თხი­ლის ფა­სის 10 თეთ­რით გაზ­რდა სა­მეგ­რე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბას ვერ გა­და­არ­ჩენს, რად­გან კრი­მი­ნალ­მა იმა­ტა. უნდა თუ არა ვინ­მეს ამის აღი­ა­რე­ბა, სხვა სა­კი­თხია, მაგ­რამ ჩემი ნაკ­ვე­თი­დან თხი­ლის მო­პარ­ვა ჯერ კი­დევ მა­შინ და­ი­წყეს, ვიდ­რე დამ­წიფ­დე­ბო­და. რო­დე­საც ჩა­მოც­ვივ­და, მე­რეც ეზი­დე­ბოდ­ნენ და შეგ­რო­ვე­ბუ­ლიც წა­ი­ღეს ავ­ტო­ფა­რე­ხი­დან... სა­ქონ­ლის ქურ­დო­ბაც გახ­შირ­და. მე ყვე­ლა­ზე მეტს ვყვი­რო­დი, - "ოც­ნე­ბა" უნდა ავირ­ჩი­ოთ-მეთ­ქი, მაგ­რამ ახლა იმედ­გაც­რუ­ე­ბუ­ლი ვარ. უკე­თე­სო­ბის­კენ არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა. ხალ­ხმა ანაკ­ლი­ა­სა და გან­მუ­ხურ­ში თხი­ლის პლან­ტა­ცი­ე­ბი აჩე­ხა და პა­ტა­რა კა­ფე­ე­ბი გა­ა­კე­თა. შარ­შან და შარ­შან­წინ რა­ღაც შე­მო­სა­ვა­ლი ჰქონ­დათ, წლე­ულს კი, მათ­თან კა­ციშ­ვი­ლი აღარ მი­სუ­ლა... ყო­ველ მე­ო­რეს ბან­კის ვალი აქვს. უთხრეს, თხი­ლი გა­ყი­დე და გა­ის­ტუმ­რეო. კი, ბა­ტო­ნო, გა­ის­ტუმ­რებს იმ ვალს, მაგ­რამ ოჯახს რა აჭა­მოს?! ეს არის ჩვე­ნი შე­მო­სა­ვა­ლი მთე­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში.

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)