"სა­ქარ­თვე­ლო უვარ­გი­სი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის სა­საფ­ლა­ოდ იქ­ცა"

ყვე­ლა, ვინც იცის, რომ ჰა­ე­რის და­ბინ­ძუ­რე­ბის დო­ნე ჩვენს ქა­ლა­ქებ­ში სა­გან­გა­შო­ა, აღი­ა­რებს, რომ ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის შე­მო­ღე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლი­ა. ამას არც მთავ­რო­ბა ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა და არც არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტო­რი, რად­გან სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჰა­ე­რის და­ბინ­ძუ­რე­ბის მი­ზე­ზი ძი­რი­თა­დად სწო­რედ ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბი­ა. თუმ­ცა ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით რე­ა­ლუ­რი ნა­ბი­ჯე­ბი ჯერ­ჯე­რო­ბით არ გა­დად­გმუ­ლა, უფ­რო მე­ტიც, გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა 2014 წლამ­დე გა­და­ი­დო. სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო ფე­დე­რა­ცი­ის პრე­ზი­დენ­ტი შალ­ვა ოგ­ბა­ი­ძე ფიქ­რობს, რომ ამ სა­კითხ­ის გა­დაწყ­ვე­ტას უპირ­ვე­ლე­სად პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბა სჭირ­დე­ბა. აი, რა გვითხ­რა მან:

-  ეს თე­მა მე­ტად აქ­ტუ­ა­ლუ­რი­ა, ოღონდ მას უნ­და ჩა­მო­ვა­შო­როთ ის დატ­ვირ­თვა, რო­მე­ლიც წი­ნა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ მის­ცა: ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის შე­მო­ღე­ბა არ ნიშ­ნავს რა­ღაც ძა­ლი­ან ცუდს, დრა­კო­ნულ წე­სებს. "ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბას გა­ა­უქ­მებს, არის კარ­გი, ხო­ლო ის, რო­მე­ლიც შე­მო­ი­ღებს, არის ცუ­დი" - ზუს­ტად ასე­თი მენ­ტა­ლი­ტე­ტი და­ტო­ვა სა­ა­კაშ­ვი­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ. სწო­რედ ამი­ტომ, სა­ქარ­თვე­ლო და­სავ­ლე­თის ქვეყ­ნებ­ში ნა­ყი­დი უვარ­გი­სი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის სა­საფ­ლა­ოდ იქ­ცა.

ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის სა­ჭი­რო­ე­ბა გაჩ­ნდა მა­შინ­ვე, რო­გორც კი შე­იქ­მნა ავ­ტო­მო­ბი­ლი. სამ­წუ­ხა­როდ, საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში ეს სფერო ფუ­ლის საჭ­რელ მან­ქა­ნად იყო ქცე­უ­ლი, ამი­ტომ 2003 წლის ბო­ლოს ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის ამ ფორ­მით შეწყ­ვე­ტა სწო­რი იყო. სა­ა­კაშ­ვილ­მაც მა­ლე აუ­ღო ალ­ღო, თუ რა სი­კე­თე მოჰ­ქონ­და ამ­გვა­რი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბის შე­ჩე­რე­ბას და ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის შე­მო­ღე­ბას მომ­დევ­ნო წლის­თვის გა­და­დებ­და ხოლ­მე, რი­თაც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სად­მი ლო­ი­ა­ლუ­რად გან­წყო­ბილ ადა­მი­ან­თა რიცხვს ზრდი­და. ახა­ლი მთავ­რო­ბის მოს­ვლას­თან ერ­თად ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის აღ­დგე­ნა­ზე ლა­პა­რა­კი და­იწყ­ო, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ, ჯერ­ჯე­რო­ბით ეს საქ­მე ად­გი­ლი­დან არ იძ­ვრის. მე, რო­გორც და­მო­უ­კი­დე­ბელ ექ­სპერტს, მრჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ვინც ხმას დაძ­რავს ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის შე­მო­ღე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა­ზე, მის წი­ნა­აღ­მდეგ სე­რი­ო­ზუ­ლი "პი­არ­-ცეცხ­ლი" გა­იხ­სნე­ბა, თა­ნაც ახ­ლა არ­ჩევ­ნე­ბი მო­დის და ალ­ბათ ამ სა­კითხ­ზე ხმის ამო­ღე­ბას ვე­რა­ვინ გა­რის­კავს, თუმ­ცა ამ პრობ­ლე­მა­ზე უკ­ვე ერ­თი წე­ლია მსჯე­ლო­ბენ. ა­რა­და, მო­უ­წეს­რი­გე­ბე­ლი მან­ქა­ნა საფ­რთხეს უქ­მნის ჩვენს ჯან­მრთე­ლო­ბა­სა და სი­ცოცხ­ლეს, ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბაც იმი­სათ­ვის არის სა­ჭი­რო და აუ­ცი­ლე­ბე­ლი, რომ ასე­თი მან­ქა­ნა ქუ­ჩა­ში არ მოძ­რა­ობ­დეს. კა­ტე­გო­რი­უ­ლი წი­ნა­აღ­მდე­გი ვარ დრა­კო­ნუ­ლი მე­თო­დე­ბი­სა, მაგ­რამ ეს მარ­ტი­ვი მოთხ­ოვ­ნე­ბი ყვე­ლა კე­თილ­სინ­დი­სი­ერ­მა მძღოლ­მა უნ­და შე­ას­რუ­ლოს.

-  ბევ­რი მან­ქა­ნა შე­გიმ­ჩნე­ვი­ათ, რო­მე­ლიც ამ მარ­ტივ მოთხ­ოვ­ნებს ვერ პა­სუ­ხობს?

-  ძა­ლი­ან ბევ­რი: ვხე­დავ მან­ქა­ნებს, რომ­ლებ­საც მუხ­რუ­ჭი წე­სი­ე­რად არ უჭერს, ან ფა­რე­ბი და­რე­გუ­ლი­რე­ბუ­ლი არა აქვს და ამის გა­მო შემ­ხვედრ მან­ქა­ნებს აბ­რმა­ვებს. ძა­ლი­ან ბევრ მან­ქა­ნას მი­ნის მწმენ­და­ვი არ უმუ­შა­ვებს, არა­და, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თად ქმნის სა­ა­ვა­რიო სი­ტუ­ა­ცი­ებს. ძა­ლი­ან ბევ­რია მო­უვ­ლე­ლი მან­ქა­ნა, რო­მე­ლიც ნა­გავ­საყ­რელ­ზე გა­და­საგ­დე­ბი, "გა­მე­ლო­ტე­ბუ­ლი" სა­ბუ­რა­ვე­ბით და­დის. ნე­ბის­მი­ე­რი მათ­გა­ნი პო­ტენ­ცი­ურ საფ­რთხეს წარ­მო­ად­გენს ჩვე­ნი სი­ცოცხ­ლი­სათ­ვის. სხვა­თა შო­რის, მე გახ­ლდით ღვე­დე­ბის შე­მო­ღე­ბის ერ­თ-ერ­თი ინი­ცი­ა­ტო­რი. გახ­სოვთ, რა ამ­ბა­ვი ატყ­და მა­შინ? - ქარ­თვე­ლი კა­ცი ჩარ­ჩო­ებს ვერ იტან­სო - გაჰ­ყვი­როდ­ნენ ზო­გი­ერ­თე­ბი. ძა­ლი­ა­ნაც კარ­გად იტანს, რად­გან ქარ­თვე­ლი თა­ვი­სი ბუ­ნე­ბით კა­ნონ­მორ­ჩი­ლი­ა. ერ­თ-ერ­თი, ვინც ამ­ტკი­ცებ­და, რომ ღვე­დის შე­მო­ღე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ შე­იძ­ლე­ბა, გერ­მა­ნი­ა­ში კურ­დღე­ლი­ვით შე­ში­ნე­ბუ­ლი მყავს ნა­ნა­ხი - ჩე­მი თვა­ლით ვნა­ხე, რო­გორ ას­წრებ­და გერ­მა­ნელს ღვე­დის შეკ­ვრა­ში.

-  რო­ცა საწ­ვა­ვის ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა­ზეა ლა­პა­რა­კი, იქ­ვე ჩნდე­ბა მო­საზ­რე­ბა, რომ ეს საწ­ვა­ვის ფა­სის ზრდას გა­მო­იწ­ვევს...

-  ეს მო­საზ­რე­ბა კი არა, ტყუ­ი­ლი და საქ­მე­ში ჩა­უ­ხე­და­ო­ბა­ა. კარ­გად ვი­ცი, რა საწ­ვა­ვი შე­მო­დის სა­ქარ­თვე­ლო­ში: ძი­რი­თა­დი მომ­წო­დე­ბე­ლი, რუ­მი­ნე­თის, ბულ­გა­რე­თის ან იტა­ლი­ის გარ­და, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნიც არის. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, მი­ვაღ­წი­ეთ იმას, რომ თბი­ლის­ში აღარ იყე­ნე­ბენ ეთი­ლი­ან საწ­ვავს, რომ­ლის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვშიც დი­დი რა­ო­დე­ნო­ბით იყო მძი­მე მე­ტა­ლე­ბი, კერ­ძოდ ტყვი­ა, რაც და­მან­გრე­ვე­ლია ორ­გა­ნიზ­მი­სთ­ვის, გან­სა­კუთ­რე­ბით - მცი­რეწ­ლო­ვა­ნი ბავ­შვე­ბის­თვის. სა­მა­გი­ე­როდ, რა მდგო­მა­რე­ო­ბა გვაქვს დი­ზე­ლის საწ­ვავ­ში? - ამ ტი­პის საწ­ვავ­ში გო­გირ­დის შემ­ცვე­ლო­ბა უნ­და იყოს არა­უ­მე­ტეს 10 ერ­თე­უ­ლი­სა, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი­დან შე­მო­ტა­ნილ საწ­ვავ­ში კი იცით, რამ­დე­ნი­ა? - 250, ანუ ნორ­მა­ზე გა­ცი­ლე­ბით მე­ტი. აქ­ვე უნ­და გითხ­რათ, რომ აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი­დან და რუ­მი­ნე­თი­დან შე­მო­ტა­ნილ დი­ზე­ლის საწ­ვავს ერ­თი და იგი­ვე ფა­სი აქვს და თუ სა­ხელ­მწი­ფო იტყ­ვის, რომ ჩვენ უხა­რის­ხო დი­ზე­ლის საწ­ვა­ვი არ გვინ­და, ყვე­ლა პრობ­ლე­მა მო­იხ­სნე­ბა.

რო­გორ ტარ­დე­ბა ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბა სხვა ქვეყ­ნებ­ში

აშშ. ყვე­ლა ავ­ტო­მო­ბილ­მა, რო­მე­ლიც ნი­უ­-ი­ორ­კის შტატ­შია და­რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი, ყო­ველ 12 თვე­ში ერ­თხელ უნ­და გა­ი­ა­როს შე­მოწ­მე­ბა უსაფ­რთხო­ე­ბა­სა და ტოქ­სი­კურ გა­მო­ნა­ბოლ­ქვზე. ორი­ვე შე­მოწ­მე­ბა ასე­ვე აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ავ­ტო­მო­ბი­ლის მფლო­ბე­ლის შეც­ვლი­სას.

ბრი­ტა­ნე­თი. წე­ლი­წად­ში ერ­თხელ ან ავ­ტო­მო­ბი­ლის მი­ერ 16 ათა­სი კმ-ი/ს გავ­ლი­სას მძღოლს მან­ქა­ნა ტექ­დათ­ვა­ლი­­ე­რე­ბა­ზე მიჰ­ყავს. არა­ნა­ი­რი "სტი­კე­რი" მი­ნა­ზე არ ახ­სე­ნებს, რომ ავ­ტო­მო­ბი­ლმა ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბა უნ­და გა­ი­ა­რ­ოს, ამი­ტომ ზოგიერთი ამ პრო­ცე­დუ­რის გავ­ლას აგ­ვი­ა­ნებს, მაგ­რამ მათ არც პო­ლი­ცია სჯის და არც კა­ნო­ნი.

ბელ­გი­ა. მზრუნ­ვე­ლი სა­ხელ­მწი­ფო სატ­რან­სპორ­ტო ფე­დე­რა­ლუ­რი სამ­სა­ხუ­რი მძღოლს ტექ­დათ­ვა­ლი­ე­რე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბას ახ­სე­ნებს - ფოს­ტით უგ­ზავ­ნის მწვა­ნე კუ­პონს, სა­დაც მი­თი­თე­ბუ­ლია ტექ­ნი­კუ­რი კონ­ტრო­ლის უახ­ლო­ე­სი სად­გუ­რის კო­ორ­დი­ნა­ტე­ბი და მი­სა­მარ­თი.

საფ­რან­გე­თი. პირ­ვე­ლი კონ­ტრო­ლი ახა­ლ ავ­ტო­მო­ბილს სამ­წლი­ა­ნი ექ­სპლუ­ა­ტა­ცი­ის შემ­დეგ უტა­რდე­ბა.

ხათუნა ჩიგოგიძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)