"სილამაზე მსხვერპლს მოითხოვს, მაგრამ არა სიცოცხლის ფასად", - ექიმი-დიეტოლოგების თქმით, ეს სიტყვები არავინ უნდა დაივიწყოს, განსაკუთრებით თანამედროვე შოუბიზნესისა და მოდის სამყაროს წარმომადგენლებმა. ბოლო წლებში მსოფლიოში საკმაოდ გახშირდა მოდელ გოგონათა ანორექსიით გარდაცვალების შემთხვევები, ამიტომ ანორექსია, პირველ რიგში, მოდის სამყაროს დაავადებად მიიჩნევა. თუმცა სხვადასხვა დიეტის დაცვითა და წონაში დაკლების დაუოკებელი სურვილით შეპყრობილები ჩვეულებრივი ახალგაზრდები და მოზარდებიც არიან. გვესაუბრება ენდოკრინოლოგი ნინო აბდუშელიშვილი:
- მარტივი განმარტებით, ანორექსია კვებითი აშლილობაა, რომლის დროსაც ადამიანი წონაში მნიშვნელოვნად იკლებს. სამედიცინო თვალსაზრისით, ანორექსია მადის სრული დაკარგვაა, რომელსაც სხვადასხვა დაავადება იწვევს, მათ შორის ინფექციური, საჭმლის მომნელებელი სისტემის თუ სხვა. არსებობს პირველადი ანორექსია - შიმშილის გრძნობის არარსებობა, რომელიც ჰორმონალურ დისფუქციას, აგრეთვე ნევროლოგიურ პათოლოგიებსა და ავთვისებიან სიმსივნეებს უკავშირდება. სხეულის წონის დაკლების მიზნით ჩამოყალიბებულ ანორექსიას კი არა მარტო სხვადასხვა დაუბალანსებელი დიეტა, არამედ ის პრეპარატები იწვევენ, რომლებსაც ზედმეტი კალორიების დაწვისთვის სვამენ. ვითარდება ნერვული პათოლოგია, რომლის დროსაც ადამიანი წონაში მართლაც მნიშვნელოვნად იკლებს, მაგრამ თავს მსუქნად მაინც გრძნობს და გამუდმებით ცდილობს კიდევ დაიკლოს.
- რა სიმპტომებით ხასიათდება ეს დაავადება?
- იწყება საერთო სისუსტე, უძილობა, არტერიული წნევისა და სხეულის ტემპერატურის დაქვეითება, კანის სიმშრალე, თმის ცვენა, ანემია და სხვა. ამ დროს ზიანდება გულ-სისხლძარღვთა, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემა, ვითარდება კუნთების სისუსტე, იმუნური სისტემის დაქვეითება და შედეგიც სავალალოა, გამოსავალი ლეტალურია. სტატისტიკის მიხედვით, ეს დაავადება ძირითადად ახალგაზრდა ქალებში ვლინდება, თუმცა ხშირია მოზარდ გოგონებშიც.
- მაგრამ თუ მოზარდს ზედმეტი წონა არ აწუხებს, ის დიეტას არც მიმართავს.
- მართალია, მაგრამ მოზარდი დიეტას არ ირჩევს, ის უფრო შიმშილობს. წონის დაკლების მიზნით შერჩეული დიეტა დაბალანსებული უნდა იყოს, კვების რაციონი უნდა მოიცავდეს მოზარდი ორგანიზმისთვის ცილების, მინერალებისა და ვიტამინების აუცილებელ მარაგს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ირღვევა არა მარტო ზრდის პროცესი, არამედ ენდოკრინული სისტემის მუშაობა, ეს ყველაფერი კი გონებრივ შესაძლებლობასა და ჯანმრთელობაზე აისახება. ამხანაგის რჩევით ან ინტერნეტში ამოკითხული დიეტის დაცვა საზიანოა. ამისათვის არსებობენ დიეტოლოგები, რომლებიც მოზარდს ანამნეზის, სიმაღლისა თუ აღნაგობის მიხედვით შეურჩევენ დიეტას. ამიტომ, პირველი წესი, რაც მშობელმა უნდა გაითვალისწინოს არის ის, რომ მეტი ყურადღება დაუთმოს სამზარეულოს და ბავშვების კვების კულტურას. უნდა ვიცოდეთ, რომ სიმსუქნისა და ზედმეტი კილოგრამების საფუძველი, ძირითადად, ენერგეტიკული დისბალანსია მიღებულ და დახარჯულ კალორიებს შორის. საერთოდ ორგანიზმის ენერგეტიკული ცვლა მოიცავს ორ პროცესს - ენერგიის მიღებასა და მის დახარჯვას. პირველი კომპონენტი განისაზღვრება ენერგიით, რომელსაც ვღებულობთ საკვებით, მეორე კი მისი განაწილებით.
აქედან გამომდინარე, მოზარდი უნდა მიეჩვიოს ნორმალურ კვებას, ანუ - საჭირო ენერგიის მიღებას და მის მიზნობრივად განაწილებას, ანუ იყოს ფიზიკურად აქტიური. მოზარდმა უნდა იცოდეს, რომ მკაცრმა "დიეტამ", შესაძლოა, წონის სწრაფი დაკლება გამოიწვიოს, მაგრამ ასეთი ტიპის დიეტის შეწყვეტის შემდეგ მადა ძლიერდება, უმჯობესდება საკვების შეწოვა და ხდება წონის პირველადზე მეტად მომატება. სწორედ აქ იწყება ფსიქოლოგიური დისკომფორტი, რომელიც გასუქების პანიკურ შიშს იწვევს და ახალგაზრდა შიმშილს იწყებს, უარეს შემთხვევაში კი ინტერნეტში ამოკითხული წონაში დაკლების "დამხმარე პრეპარატების" მიღებას. ამის შედეგად წონაში მართლაც სწრაფად იკლებს და ასე ვთქვათ, ეშხში შესული, კვლავ ამ მეთოდს მიმართავს, რაც დიდ საფრთხეს უქმნის მის ჯანმრთელობას.
- რას ურჩევდით მათ?
- იმისათვის, რომ წონაში დავიკლოთ და იმავდროულად საფრთხეში არ ჩავიგდოთ არც ჯანმრთელობა და არც სიცოცხლე, საჭიროა საკმაოდ მარტივი მკურნალობა, რომელიც ძირითადად, კვებითი ჩვევებისა და კვებითი ქცევის კორექციას მოიცავს, ასევე ცხოვრების წესის შეცვლას, რაც, პირველ რიგში, ფიზიკურ აქტიურობას გულისხმობს. რაც შეეხება დიეტას, ვიმეორებ, რომ ის დაბალანსებული უნდა იყოს - ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლების, ვიტამინებისა და მიკროელემენტების შემცველობის მიხედვით, ასეთ დიეტას უკუჩვენება არ გააჩნია და უმჯობესია, რომ ის როგორც მოზარდს, ისე ყველა ასაკის ადამიანს საჭირო გამოკვლევის შემდეგ სპეციალისტმა შეუდგინოს.
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)