"ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თი დენ­თის კას­რია, დღეს ამ რე­გი­ონს ცე­ცხლი უახ­ლოვ­დე­ბა. არა­ვინ იცის, რა მოხ­დე­ბა. ყვე­ლა­ნი და­კარ­გა­ვენ სი­ტუ­ა­ცი­ის კონ­ტრო­ლის სა­და­ვე­ებს, რო­დე­საც დენ­თის კას­რი აფეთ­ქდე­ბა. სა­მა­გი­ე­როდ, ქა­ო­სი და ექ­სტრე­მიზ­მი მო­იდ­გამს ფეხს. ომის საფრ­თხე მთელ რე­გი­ონს მო­ი­ცავს", - ეს გან­ცხა­დე­ბა სი­რი­ის ლი­დერ­მა, ბა­შარ ალ-ასად­მა სულ ახ­ლა­ხან გა­ა­კე­თა. რო­გორც უკვე ცნო­ბი­ლია, ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის პრე­ზი­დენ­ტმა სი­რი­ა­ზე სამ­ხედ­რო დარ­ტყმის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღო.

"ჩვენ სი­რი­ა­ში "შე­ზღუ­დულ მოქ­მე­დე­ბებს" გან­ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ. თეთ­რი სახ­ლი არ გა­ნი­ხი­ლავს სახ­მე­ლე­თო და გრძელ­ვა­დი­ან სამ­ხედ­რო ოპე­რა­ცი­ას, მაგ­რამ ბა­შარ ალ-ასად­მა პა­სუ­ხი უნდა აგოს სა­კუ­თა­რი ხალ­ხის მკვლე­ლო­ბა­ზე!" - გა­ნა­ცხა­და ბა­რაკ ობა­მამ. სი­რი­ა­ში ვი­თა­რე­ბა 21 აგ­ვის­ტოს და­ი­ძა­ბა, რო­დე­საც მა­სობ­რივ­მა სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბებ­მა და­მას­კოს შე­მო­გა­რენ­ში სამ­თავ­რო­ბო ძა­ლე­ბის მიერ ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­სა­ხებ ცნო­ბე­ბი გა­ავ­რცე­ლეს. ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ით, მომ­ხდარს 600-ზე მეტი ადა­მი­ა­ნი ემსხვერ­პლა. ოპო­ზი­ცი­უ­რი ძა­ლე­ბის მტკი­ცე­ბით კი და­ღუ­პულ­თა რი­ცხვი 1300-ს აღ­წევს და მათ შო­რის 426 ბავ­შვია. ბა­შარ ასა­დის რე­ჟი­მი ყვე­ლა­ფერს მე­ამ­ბო­ხე­ებს აბ­რა­ლებს. მათი თქმით, და­მას­კოს შე­მო­გა­რენ­ში ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბის ფაქტს აშშ და მისი მო­კავ­ში­რე­ე­ბი რე­გი­ონ­ში სამ­ხედ­რო ოპე­რა­ცი­ის ჩა­ტა­რე­ბის სა­ბა­ბად გა­მო­ი­ყე­ნე­ბენ. მსოფ­ლიო ლი­დე­რებ­მა მშვი­დო­ბი­ა­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბის სას­ტი­კი და­ხოც­ვა დაგ­მეს და ინ­ცი­დენ­ტის და­უ­ყოვ­ნებ­ლი­ვი გა­მო­ძი­ე­ბა მო­ი­თხო­ვეს...

აფეთ­ქდე­ბა თუ არა დენ­თის კას­რი, გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს თუ არა ამე­რი­კა სამ­ხედ­რო ოპე­რა­ცი­ას სი­რი­ა­ში, არ­სე­ბობს თუ არა მე­სა­მე მსოფ­ლიო ომის რე­ა­ლუ­რი საფრ­თხე და რა პრობ­ლე­მე­ბის წი­ნა­შე შე­იძ­ლე­ბა აღ­მოჩ­ნდეს სა­ქარ­თვე­ლო, ამის შე­სა­ხებ პო­ლი­ტო­ლო­გი სოსო ცინ­ცა­ძე გვე­სა­უბ­რე­ბა.

- ბა­ტო­ნო სოსო, ბა­შარ ასა­დი ამ­ბობს, ამე­რი­კას საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბი არ აქვს და ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბა­ში უსა­მარ­თლოდ სდებს ბრალს. ამ აზრს იზი­ა­რე­ბენ რუ­სე­თი და ჩი­ნე­თი. სამ­ხედ­რო ინ­ტერ­ვენ­ცი­ა­ზე ამე­რი­კის მო­კავ­ში­რე ინ­გლი­სიც კი უარს ამ­ბობს. რამ­დე­ნად შე­საძ­ლე­ბე­ლია, რომ ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი მარ­თლაც მხო­ლოდ სა­ბა­ბი იყოს ამე­რი­კის­თვის?

- ბრი­ტა­ნე­თის პარ­ლა­მენ­ტმა სამ­ხედ­რო ინ­ტერ­ვენ­ცი­ა­ზე უარი იმი­ტომ გა­ნა­ცხა­და, რომ ჯერ არ არის დად­გე­ნი­ლი, ნამ­დვი­ლად ასად­მა გა­მო­ი­ყე­ნა თუ არა ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი. თა­ვად ამე­რი­კის სე­ნატ­მაც კი გა­ნა­ცხა­და, რომ გა­ე­როს ექ­სპერ­ტე­ბის დას­კვნის შემ­დეგ შე­საძ­ლოა, ობა­მას რე­ზო­ლუ­ცი­ა­ში კო­რექ­ტი­ვე­ბი შე­ი­ტა­ნოს. ამე­რი­კე­ლებ­მა ერთხელ ჭა­მეს უკვე, რო­დე­საც ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის სა­ბა­ბით ჰუ­სე­ინს და­უ­პი­რის­პირ­დნენ და ერა­ყი ფაქ­ტობ­რი­ვად გა­ა­ნად­გუ­რეს. რო­გორც იცით, სა­ბო­ლო­ოდ გა­ირ­კვა, რომ ჰუ­სე­ინს ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი არ ჰქონ­და.

- თუმ­ცა, ამ შემ­თხვე­ვა­ში ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი ნამ­დვი­ლად არის გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი, ამა­ზე 1300 ადა­მი­ა­ნის სიკ­ვდი­ლიც მე­ტყვე­ლებს...

- დიახ, სი­რი­ა­ში ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი რომ გა­მო­ი­ყე­ნეს, ეს ფაქ­ტია, მაგ­რამ სა­კი­თხა­ვია, ვინ გა­მო­ი­ყე­ნა? ასა­დი ამ­ბობს, რომ ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბის შე­დე­გად სა­ა­ვად­მყო­ფო­ებ­ში ასო­ბით მისი ჯა­რის­კა­ცი წევს. ასა­დი მარ­თლა გიჟი ხომ არ არის, რომ თა­ვი­სი ჯა­რის­კა­ცე­ბი მო­ე­წამ­ლა? მით უფრო, მა­შინ, რო­დე­საც ომი აქვს და თი­თო­ე­უ­ლი ჯა­რის­კა­ცი ოქ­როს ფა­სად უღირს? ასე რომ, საქ­მე მარ­ტი­ვად არ არის. შე­გახ­სე­ნებთ, რომ აჯან­ყე­ბუ­ლებ­მა თა­ვის დრო­ზე ხელთ იგ­დეს სა­წყო­ბე­ბი, სა­დაც ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი იყო გან­ლა­გე­ბუ­ლი. სუ­ლაც არ არის გა­მო­რი­ცხუ­ლი, რომ ქი­მი­ურ ია­რაღს ორი­ვე მხა­რე იყე­ნებ­დეს. ერთი სი­ტყვით, ჯერ გარ­კვე­უ­ლი არა­ფე­რია.

- თქვე­ნი აზ­რით, რა­ტომ არ ელო­დე­ბა ობა­მა გა­ე­როს ექ­სპერ­ტე­ბის დას­კვნას, რომ­ლე­ბიც ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბის ნამ­დვი­ლო­ბის და­სად­გე­ნად მუ­შა­ო­ბენ?

- ობა­მამ უკვე მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს გა­სა­გო­ნად თქვა, რომ ასა­დის დას­ჯა გა­და­წყვი­ტა. ახლა ცდი­ლობს თა­ვი­სი სი­ტყვა შე­ას­რუ­ლოს. ისიც კი თქვა, თუ მხარს არა­ვინ და­მი­ჭერს, წერ­ტი­ლო­ვან დარ­ტყმებს მარ­ტო გან­ვა­ხორ­ცი­ე­ლე­ბო. ვნა­ხოთ, 9 სექ­ტემ­ბერს სე­ნა­ტი რა ცვლი­ლე­ბას შე­ი­ტანს ობა­მას რე­ზო­ლუ­ცი­ა­ში.

- რო­გორ გგო­ნი­ათ, წერ­ტი­ლო­ვან დარ­ტყმებს იმ შემ­თხვე­ვა­შიც გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს, თან­ხმო­ბას გა­ე­როს უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭო თუ არ მის­ცემს?

- ამე­რი­კის პრე­ზი­დენტს სა­მო­ცი­ა­ნი წლე­ბი­დან უფ­ლე­ბა აქვს, სა­მო­ცი დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში ქვე­ყა­ნა სა­ო­მარ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ჩა­ა­ბას კონ­გრე­სის თან­ხმო­ბის გა­რე­შე. ამე­რი­კის კონ­სტი­ტუ­ცი­ა­ში არ წე­რია, რომ ამე­რი­კამ უნდა იმოქ­მე­დოს გა­ე­როს მან­და­ტით. ეს ქვე­ყა­ნა გა­ე­როს რე­ზო­ლუ­ცი­ით მხო­ლოდ კო­რე­ის ომში მოქ­მე­დებ­და. გა­ე­როს თან­ხმო­ბა მა­ში­ნაც არ დას­ჭირ­ვე­ბია, როცა აწარ­მოა ვი­ეტ­ნამ­ში 9-წლი­ა­ნი ომი. არც რე­ი­განს ჰქონ­და გა­ე­როს რე­ზო­ლუ­ცია, რო­დე­საც პრე­ზი­დენ­ტი ბი­შო­ფი მო­აკ­ვლე­ვი­ნა და ლი­ბან­ში ჯარი გა­დას­ხა...

- ოფი­ცი­ა­ლურ­მა მოს­კოვ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ამ კონ­ფლიქ­ტში ჩარ­თვას არ აპი­რებს, მაგ­რამ უკვე გაგ­ზავ­ნა სამ­ხედ­რო გე­მე­ბი სი­რი­ის სა­ნა­პი­როს­კენ. რას უნდა ნიშ­ნავ­დეს ეს ყვე­ლა­ფე­რი?

- ერ­თია, რას იტყვის ოფი­ცი­ა­ლუ­რი მოს­კო­ვი და მე­ო­რე - რას გა­ა­კე­თებს. მოს­კოვ­მა ვა­შინგტონს პრაქ­ტი­კუ­ლად ასე­თი რამ უთხრა, - კარ­გად და­ფიქ­რდი, სა­ნამ ამ სი­სუ­ლე­ლეს გა­ა­კე­თე­ბო. რო­დე­საც დიდი, ბირ­თვუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს ლი­დე­რე­ბი ერ­თმა­ნეთს ასე­თი ულ­ტი­მა­ტუ­მე­ბით ელა­პა­რა­კე­ბი­ან, კარ­გის მო­მას­წა­ვე­ბე­ლი ნამ­დვი­ლად არ არის... ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა ამ­ბობს, რომ უნდა კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა ჰქონ­დეს, რო­გორც ამე­რი­კას­თან, ასე­ვე რუ­სეთ­თან, მაგ­რამ რა­ტომ­ღაც ამე­რი­კის პო­ზი­ცი­ას ღიად ვუ­ჭერთ მხარს. მაია ფან­ჯი­კი­ძემ პირ­და­პირ თქვა, - ჩვენ ყვე­ლამ ერ­თად ასადს დედა უნდა ვუ­ტი­რო­თო. ამ გან­ცხა­დე­ბას ასა­დი ვე­რას­დროს გა­ი­გებს და ეს მშვე­ნივ­რად იცის ფან­ჯი­კი­ძემ. მან რუ­სე­თი გა­ა­ღი­ზი­ა­ნა... წე­სით, ახლა ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არც მწვადს უნდა წვავ­დეს და არც შამ­ფურს. ჯო­ბია, ბა­რი­კა­დებ­ზე ნუ გა­დავ­ძვრე­ბით, გა­რი­ბალ­დებს მა­ინც ვერ ვხე­დავ ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კა­ში.

- თუ ამე­რი­კა და რუ­სე­თი სი­რი­ის გამო ერ­თმა­ნეთს და­უ­პი­რის­პირ­დნენ, სა­ქარ­თვე­ლო რა საფრ­თხე­ე­ბის წი­ნა­შე შე­იძ­ლე­ბა აღ­მოჩ­ნდეს?

- თუ რუ­სე­თი­სა და ამე­რი­კის ურ­თი­ერ­თო­ბა კი­დევ უფრო გარ­თულ­დე­ბა, ეს სა­ქარ­თვე­ლო­სა და რუ­სე­თის ურ­თი­ერ­თო­ბა­ზეც აი­სა­ხე­ბა. ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი კი შეგ­ვპირ­და, რომ უკვე შევ­დე­ქით იმ რელ­სებ­ზე, რო­მელ­საც რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის და­რე­გუ­ლი­რე­ბის­კენ მივ­ყა­ვარ­თო, მაგ­რამ არ ვიცი... შე­საძ­ლოა, მან ვერ გა­ი­გო და არც უთხრეს, რა გან­ცხა­დე­ბა გა­ა­კე­თა მისი გუნ­დის წარ­მო­მად­გე­ნელ­მა, ქალ­ბა­ტონ მაია ფან­ჯი­კი­ძეს ვგუ­ლის­ხმობ. შე­საძ­ლოა, ში­ნა­გა­ნად მარ­თლაც თა­ნა­უგ­რძნობ­დე ამე­რი­კას, ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი გა­მო­ი­ყე­ნა თუ არა, ასა­დი მა­ინც დიქ­ტა­ტო­რია, მაგ­რამ ამის ხმა­მაღ­ლა ყვი­რი­ლი, ახლა არ შე­იძ­ლე­ბა და ქვეყ­ნის სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნისტრს ეს კარ­გად უნდა ეს­მო­დეს...

- სულ ცოტა ხნის წინ, ინ­ტერ­ნეტ­სივ­რცე­ში გავ­რცელ­და ვი­დე­ორ­გო­ლი, რო­მელ­შიც ნათ­ქვა­მია, რომ ქი­მი­უ­რი ია­რა­ღი სი­რი­ა­ში თურ­ქე­თის გავ­ლით, სა­ქარ­თვე­ლო­დან შე­ი­ტა­ნეს. ვინ შე­იძ­ლე­ბა ამის უკან იდ­გეს?

- ჩვე­ნი მე­ზო­ბე­ლი ქვე­ყა­ნა, რო­მელ­საც სა­ქარ­თვე­ლოს რე­პუ­ტა­ცი­ის გა­ფუ­ჭე­ბა აძ­ლევს ხელს. ვის შე­იძ­ლე­ბა ეს აძ­ლევ­დეს ხელს? ქვეყ­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, მი­ლი­ო­ნო­ბით დო­ლარს ხარ­ჯა­ვენ, რომ გა­ი­გონ, ვინ იბ­რძვის მათი იმი­ჯის გა­სა­ფუ­ჭებ­ლად. ასე შო­რი­დან ამის თქმა, ძა­ლი­ან ძნე­ლია. "ნა­ცი­ო­ნა­ლებს" რომ ჰკი­თხო, გე­ტყვი­ან, რომ ამ ვი­დე­ორ­გო­ლის გავ­რცე­ლე­ბის საქ­მე­ში რუ­სე­თის ხელი ურე­ვია. შე­საძ­ლოა, რუ­სე­თიც იყოს, მაგ­რამ არც ის არის გა­მო­რი­ცხუ­ლი, ამას ის ქვე­ყა­ნა აკე­თებ­დეს, რო­მელ­საც ვე­რას­დროს წარ­მო­იდ­გენ.

- შე­საძ­ლოა, თურ­ქე­თიც იყოს?

- გა­დაჭ­რით ვე­რა­ფერს ვი­ტყვი, თუმ­ცა არც ეს არის გა­მო­რი­ცხუ­ლი. სხვა­თა შო­რის, თურ­ქე­თი სი­რი­ის ის­ტო­რი­უ­ლი მტე­რია. ამ ქვე­ყა­ნას სი­რია-ამე­რი­კის კონ­ფლიქ­ტის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში პი­რა­დი ინ­ტე­რე­სე­ბი აქვს... ერ­დო­ღან­მა ისიც კი თქვა, ასა­დის გვა­რი სა­ერ­თოდ უნდა მოვ­სპო­თო, მაგ­რამ ჩვენ თურ­ქებ­თან აყო­ლა არ გვაძ­ლევს ხელს. ახლა ჩვენ­თვის ყვე­ლა­ზე ხელ­საყ­რე­ლი, ნე­იტ­რა­ლუ­რი პო­ზი­ცი­ის და­ფიქ­სი­რე­ბაა.

- მა­ში­ნაც, თუ კონ­ფლიქ­ტი ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ან შე­ტა­კე­ბა­ში გა­და­ი­ზარ­და?

- ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი შე­ტა­კე­ბა გა­მო­რი­ცხუ­ლია. თე­ო­რი­უ­ლა­დაც კი...

- ე.ი. თქვენ არ ეთან­ხმე­ბით ზო­გი­ერ­თი ექ­სპერ­ტის მო­საზ­რე­ბას, რომ სი­რი­ა­ში დენ­თის კას­რის გა­ხეთ­ქვამ, შე­საძ­ლოა, მე­სა­მე მსოფ­ლიო ომის და­წყე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს?

- არა, არ ვე­თან­ხმე­ბი ამ მო­საზ­რე­ბას, ეგ გა­მო­რი­ცხუ­ლია. მე­სა­მე მსოფ­ლიო ომი მხო­ლოდ თე­ო­რი­უ­ლად იქ­ნე­ბო­და და­საშ­ვე­ბი, თუ ამე­რი­კა სი­რი­ა­ში სახ­მე­ლე­თო ოპე­რა­ცი­ას და­ი­წყებ­და. წერ­ტი­ლო­ვა­ნი დარ­ტყმე­ბით, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მცი­რე ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში გაგ­რძელ­დე­ბა, მსოფ­ლიო ომის და­წყე­ბა გა­მო­რი­ცხუ­ლია.

ხა­თუ­ნა ბახ­ტუ­რი­ძე

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)