სა­ქარ­თვე­ლო­ში ქუ­ჩა­ში მო­მუ­შა­ვე და მცხოვ­რე­ბი ბავ­შვე­ბის ზუს­ტი სტა­ტის­ტი­კა არ არ­სე­ბობს, ბოლო, 2007 წელს ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვის მი­ხედ­ვით, მთელ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ასე­თი 1 500 ბავ­შვი დათ­ვა­ლეს, თუმ­ცა, მას შემ­დეგ მსგავ­სი კვლე­ვა არ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლა. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, ქუ­ჩა­ში მო­მუ­შა­ვე და მცხოვ­რე­ბი ბავ­შვე­ბით და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ ციფ­რე­ბი ყო­ველ­წლი­უ­რად იც­ვლე­ბა.

შე­გახ­სე­ნებთ, რომ ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა სა­ერ­თა­შო­რი­სო და თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონდმებ­ლო­ბა­ში არის ასა­ხუ­ლი. 1989 წლის 20 ნო­ემ­ბერს გა­ე­როს გე­ნე­რა­ლურ­მა ასამ­ბლე­ამ "კონ­ვენ­ცია ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბის შე­სა­ხებ" ერ­თხმად მი­ი­ღო. სა­ინ­ტე­რე­სოა რა არის მათი ქუ­ჩა­ში გას­ვლის მი­ზე­ზი და შემ­დეგ დარ­ჩე­ნის მო­ტი­ვა­ცია.

ბავ­შვთა სახლ "მო­მა­ვალ გზა­ში" მხო­ლოდ ისე­თი ბავ­შვე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც მო­წყა­ლე­ბის სა­თხოვ­ნე­ლად ქუ­ჩა­ში იყ­ვნენ გა­სულ­ნი. რო­გორც ბავ­შვთა სახ­ლის ხელ­მძღვა­ნე­ლი და­ვით კინ­წუ­რაშ­ვი­ლი ამ­ბობს, ისი­ნი ამას ეკო­ნო­მი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბის გამო აკე­თებ­დნენ.

"ჩვენ­თან მოს­ვლის შემ­დეგ ქუ­ჩა­ში მათ მო­წყა­ლე­ბა აღარ უთხო­ვი­ათ. ჩვე­ნი გა­მო­კი­თხვი­დან ჩანს, რომ ეს ბავ­შვე­ბი ქუ­ჩა­ში მო­წყა­ლე­ბის სა­თხოვ­ნე­ლად ძი­რი­თა­დად იმი­ტომ გა­დი­ან, რომ ოჯა­ხი გა­და­არ­ჩი­ნონ, უმ­ცროს და-ძმას ან ავად­მყოფ მშობ­ლებს მი­ხე­დონ. ჩვენ­თან ცხოვ­რე­ბის შემ­დეგ, მათი ცხოვ­რე­ბა კარ­გის მხრივ შე­იც­ვა­ლა. მათ აღარ სცი­ვათ, აღარ შიათ, ექი­მებ­თან კონ­სულ­ტა­ცი­ი­სა და მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის მი­ღე­ბის პრობ­ლე­მა აღარ აქვთ, თუმ­ცა, ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ მო­მა­ვა­ლი გა­რან­ტი­რე­ბუ­ლი აქვთ და კარ­გა­დაა მათი ცხოვ­რე­ბა აწყო­ბი­ლი, 18 წლის ასა­კის შემ­დეგ მათ ისევ ქუ­ჩა­ში უწევთ ცხოვ­რე­ბა. სამ­წუ­ხა­როდ, ასეა სა­ხელ­მწი­ფო კა­ნონ­ში ჩა­წე­რი­ლი. ბავ­შვე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჩვენ­თან ცხოვ­რო­ბენ, საკ­ვე­ბი­სა და ტან­საც­მე­ლის გარ­და გა­ნათ­ლე­ბა­საც იღე­ბენ. იმ ბავ­შვებს კი, რომ­ლე­ბიც ჩვენ­თან არ ცხოვ­რო­ბენ, მხო­ლოდ ტან­საც­მელ­სა და საკ­ვებს ვაწ­ვდით.

"ჩვენ­თან 6-დან 13 წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვე­ბი ცხოვ­რო­ბენ. ორი მცი­რე სა­ო­ჯა­ხო ტი­პის სახ­ლი გვაქვს, სა­დაც თითო სახ­ლში ათი ბავ­შვი ცხოვ­რობს და დღის ცენ­ტრის მომ­სა­ხუ­რე­ო­ბა, სა­დაც დღის მან­ძილ­ზე მხო­ლოდ ოცი ბავ­შვი ცხოვ­რობს. სულ ორ­მოც ბავ­შვს შე­უძ­ლია მზრუნ­ვე­ლო­ბა­მოკ­ლე­ბულ სახ­ლში ცხოვ­რე­ბა. ისე, სულ 250 ბავ­შვია ბე­ნე­ფი­ცი­ა­რი.

"წინა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დროს კერ­ძო სახ­ლე­ბი და­ი­კე­ტა, სა­დაც 100 ან 150 ბავ­შვი ცხოვ­რობ­და. თუმ­ცა, ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი გზის შე­თა­ვა­ზე­ბა ყვე­ლა ბე­ნე­ფი­ცი­ა­რის­თვის ვერ მო­ხერ­ხდა. ნა­წი­ლი ბავ­შვთა სახ­ლში მოხ­ვდა, ნა­წი­ლი კი ოჯახს და­უბ­რუნ­და. ამით თით­ქოს ოჯა­ხი უნდა გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი­ყო, მაგ­რამ, რა თქმა უნდა, ეს ასე არ მოხ­და. გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი ოჯა­ხი ხომ ბავშთა სახ­ლი­დან თა­ვი­სით გა­იყ­ვანს ბავ­შვს.

"ჩვენ­ნა­ი­რი ტი­პის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი ვე­რა­ნა­ი­რად ვერ შეძ­ლე­ბენ, რომ ეს მას­შტა­ბუ­რი პრო­ლე­მა მო­აგ­ვა­როს, რად­გან, სამ­წუ­ხა­როდ, ქვე­ყა­ნა­ში ბავ­შვთა სახ­ლე­ბის მოხ­თხოვ­ნა დი­დია. მე მი­რე­კა­ვენ უცხო ადა­მი­ა­ნე­ბი და მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ სურთ ბავ­შვე­ბის მოყ­ვა­ნა. მაგ­რამ იმის გამო, რომ მო­თხოვ­ნის შე­სა­ბა­მი­სი ად­გი­ლი და ბავ­შვთა სახ­ლი არ გვაქვს, მათ სურ­ვილს ვერ ვაკ­მა­ყო­ფი­ლებთ. თუმ­ცა­ღა ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო ამ ეტაპ­ზე ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რა­დაა ჩარ­თუ­ლი და ცდი­ლობს ეს პრობ­ლე­მა მო­აგ­ვა­როს.

"ჩვენ­თან ბავ­შვე­ბი 13 წლამ­დე რჩე­ბი­ან. შა­ბათ-კვი­რას მშო­ბელს, რო­მელ­თან ყოფ­ნაც ბავ­შვის­თვის სა­შიშ­რო­ე­ბას არ წარ­მო­ად­გენს, უფ­ლე­ბა აქვს გა­იყ­ვა­ნოს, მაგ­რამ ძა­ლი­ა­ნაც რომ უნ­დო­დეს, ვერ მიჰ­ყავს მხო­ლოდ და მხო­ლოდ იმის გამო, რომ მათ არ აქვთ ეკო­ნო­მი­კუ­რი პი­რო­ბე­ბი," - ამ­ბობს კინ­წუ­რაშ­ვი­ლი.

გა­ე­როს ბავ­შვთა ფონ­დის კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის პროგ­რა­მის ხელ­მძღვა­ნე­ლი მაია ქურ­ცი­კი­ძის თქმით, მი­უ­ხე­და­ვად ამ პრობ­ლე­მის სიმწვა­ვი­სა და მაშ­ტა­ბუ­რო­ბი­სა, სა­ხელ­წი­ფომ უკვე და­სა­ხა მისი მოგ­ვა­რე­ბის გზე­ბი და ამა­ზე მუ­შა­ო­ბა შე­მოდ­გო­მი­დან აქ­ტი­უ­რად და­ი­წყე­ბა.

"ქუ­ჩა­ში მცხოვ­რე­ბი და მო­მუ­შა­ვე ბავ­შვე­ბის ნა­წილს აქვს სახ­ლი. ისი­ნი დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში ქუ­ჩა­ში არი­ან და სახ­ლში ღამე მი­დი­ან ხოლ­მე. ნა­წი­ლი კი დღე­საც და ღა­მე­საც ატა­რებს ქუ­ჩა­ში.

"სტა­ტის­ტი­კუ­რად იმის თქმა, თუ რამ­დე­ნი ბავ­შვია ქუ­ჩა­ში, ცოტა რთუ­ლია. თუმ­ცა, 2007 წელს "იუ­ნი­სე­ფის" დახ­მა­რე­ბით ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვის შე­დე­გად, რო­მე­ლიც 4 დიდ ქა­ლაქ­ში ჩა­ტარ­და, გა­მოვ­ლინ­და, რომ 1500 ბავ­შვი ცხოვ­რობს და მუ­შა­ობს ქუ­ჩა­ში. მას შემ­დეგ ეს აღ­რი­ცხვა არ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლა. ამი­ტომ სტა­ტის­ტი­კუ­რად ახლა რა მდგო­მა­რე­ო­ბაა, ამის დად­გე­ნა რთუ­ლია, რად­გან მუდ­მი­ვად იც­ვლე­ბა ეს ციფ­რი.

"ქუ­ჩა­ში მცხოვ­რე­ბი და მო­მუ­შა­ვე ბავ­შვე­ბის­თვის ევ­რო­კავ­ში­რის დახ­მა­რე­ბით ახა­ლი პროგ­რა­მა და­ი­წყო. იქ­მნე­ბა მო­ბი­ლუ­რი ჯგუ­ფე­ბი, რომ­ლე­ბიც ქუ­ჩა­ში გავ­ლენ, მსგავ­სი ტი­პის ბავ­შვებს ნა­ხა­ვენ, აღ­რი­ცხა­ვენ და მათ სა­ჭი­რო­ე­ბას გა­მო­იკ­ვლე­ვენ. შე­იქ­მნე­ბა ასე­ვე თავ­შე­საფ­რე­ბი ამ ბავ­შვე­ბის­თვის თბი­ლის­ში და სა­ქარ­თვე­ლოს ერთ-ერთ ქა­ლაქ­ში, სა­ვა­რა­უ­დოდ ქუ­თა­ის­ში.

"ამ მო­ბი­ლურ ჯგუ­ფებ­ში ჩარ­თუ­ლი იქ­ნე­ბი­ან ფსი­ქო­ლო­გე­ბი, სო­ცი­ა­ლუ­რი მუ­შა­კე­ბი და ასე­ვე თა­ნას­წორ გან­მა­ნათ­ლებ­ლე­ბი, ანუ ახალ­გაზ­რდე­ბი, რომ­ლებ­საც ქუ­ჩის გა­მოც­დი­ლე­ბა აქვთ და რომ­ლე­ბიც ასე­ვე იმუ­შა­ვე­ბენ თა­ვი­ანთ თა­ნა­ტო­ლებ­თან, რათა მოხ­დეს ამ ბავ­შვე­ბის დახ­მა­რე­ბა და ჩარ­თვა სხვა­დას­ხვა სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო პროგ­რა­მებ­ში.

"ეს ჯგუ­ფი კომ­პლექ­სუ­რად შე­ის­წავ­ლის თი­თო­ე­უ­ლი ბავ­შვის სა­ჭი­რო­ე­ბებს, მა­გა­ლი­თად, გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო გა­ნათ­ლე­ბის პროგ­რა­მებ­ში ჩარ­თავს.

"პირ­ველ რიგ­ში მო­ბი­ლურ­მა ჯგუ­ფებ­მა ამ ბავ­შვე­ბის ნდო­ბა უნდა მო­ი­პო­ვონ, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში ისი­ნი კონ­ტაქ­ტში არ შე­მოვ­ლენ, ასე რომ, ეს კომ­პლექ­სუ­რი სა­კი­თხია და მარ­ტი­ვად არ გვარ­დე­ბა, ამა­ში სხვა­დას­ხვა სფე­რო­დან ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი უნდა იყოს ჩარ­თუ­ლი.

"ეს პრობ­ლე­მა სხვა ქვეყ­ნებ­შიც არ­სე­ბობს და მეტ­ნაკ­ლე­ბად არის მოგ­ვა­რე­ბუ­ლი. რაც მთა­ვა­რია, სა­ხელ­მწი­ფოს სტრა­ტე­გია უკვე არ­სე­ბობს, ამ მე­ქა­ნიზ­მმა უნდა იმუ­შა­ოს გა­მარ­თუ­ლად და პა­რა­ლე­ლუ­რად ბავშთა სი­ღა­რი­ბის შემ­ცი­რე­ბის­კენ მი­მარ­თუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გა­ტა­რე­ბაა სა­ჭი­რო. უნდა შემ­ცირ­დეს სი­ღა­რი­ბე, რად­გან ბავ­შვე­ბის ქუ­ჩა­ში გას­ვლის ეს ერთ-ერთი მი­ზე­ზი სწო­რედ ეს არის.

"აქამ­დე არ არ­სე­ბობ­და სა­ხელ­მწი­ფო მე­ქა­ნიზ­მი, რო­მე­ლიც ამ პრობ­ლე­მას მო­აგ­ვა­რებ­და, ახლა კი ეს მე­ქა­ნიზ­მი შე­იქ­მნა და არ­სე­ბობს სა­კო­ორ­დი­ნა­ციო საბ­ჭოც, რო­მე­ლიც ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო­ში სო­ცი­ა­ლუ­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბის სა­ა­გენ­ტოს ბა­ზა­ზე მუ­შა­ობს, სა­დაც გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლია გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო, იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო, ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო და თბი­ლი­სის მე­რია. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ პროგ­რა­მა 2-წლი­ა­ნია, პროგ­რა­მის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ ეს მე­ქა­ნიზ­მი და­მო­უ­კი­დებ­ლად გა­ნაგ­რძობს მუ­შა­ო­ბას.

"აღ­ნიშ­ნუ­ლი პროგ­რა­მა და­ახ­ლო­ე­ბით 700 ბავ­შვზე იქ­ნე­ბა გათ­ვლი­ლი, თუმ­ცა, ამ პროგ­რა­მას­თან ერ­თად უნდა გან­ხორ­ცი­ელ­დეს ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც იქ­ნე­ბა მი­მარ­თუ­ლი ღა­რიბ ოჯახ­ში მცხოვ­რე­ბი ბავ­შვე­ბის დახ­მა­რე­ბა­ზე. ამა­ზეც მი­დის მუ­შა­ო­ბა და დღეს ჩვე­ნი მეშ­ვე­ო­ბით ხდე­ბა სო­ცი­ა­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბე­ბის გა­და­ხედ­ვა არ­სე­ბუ­ლი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ბავ­შვი­ა­ნი ოჯა­ხე­ბის, რათა შემ­დეგ მოხ­დეს ამ დახ­მა­რე­ბებ­ში შეს­წო­რე­ბა.

"სა­ხელ­მწი­ფო მე­ქა­ნიზ­მი და სა­კო­ორ­დი­ნა­ციო საბ­ჭო, სა­დაც გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლია სხვა­დას­ხვა სა­მი­ნის­ტროს წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, სწო­რედ ამ მი­ზანს ემ­სა­ხუ­რე­ბა. თუ იქ­ნე­ბა ბავ­შვი, რო­მე­ლიც რა­ღა­ცის გამო ვერ იღებს დახ­მა­რე­ბას, მა­გა­ლი­თად, არ აქვს პი­რა­დო­ბის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი მოწ­მო­ბა და ხში­რად ესეც არის სო­ცი­ა­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბის მი­ღე­ბა­ზე უა­რის თქმის მი­ზე­ზი. იუს­ტი­ცი­ის სა­მი­ნის­ტრო ეხ­მა­რე­ბა ამ ბავ­შვს, რომ მი­ი­ღოს სა­ბუ­თე­ბი და რე­გის­ტრა­ცი­ის სა­კი­თხე­ბი გა­უ­მარ­ტი­ვოს, შემ­დეგ კი აღ­რი­ცხვა­ზე აჰ­ყავთ და უწე­ვენ შე­სა­ბა­მის დახ­მა­რე­ბას.

"ვერ ვი­ტყვი, რომ მსოფ­ლი­ო­ში არ­სე­ბობს ისე­თი ქვე­ყა­ნა, რო­მე­ლიც ბავ­შვთა კონ­ვენ­ცი­ით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ ყვე­ლა მო­თხოვ­ნას აკ­მა­ყო­ფი­ლებს. სა­ქარ­თვე­ლო­შიც კვლავ რჩე­ბა ბევ­რი პრობ­ლე­მა. რა თქმა უნდა, მდგო­მა­რე­ო­ბა რა­ღაც სფე­რო­ებ­ში გა­მოს­წორ­და, თუმ­ცა კვლა­ვაც არის გარ­კვე­უ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი.

"გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ბავ­შვთა სი­ღა­რი­ბე. 75 ათა­სი ბავ­შვია სი­ღა­რი­ბის ზღვარს მიღ­მა, რომ­ლე­ბიც დღე­ში 2 ლარს მო­იხ­მა­რენ და ეს თან­ხა ნორ­მა­ლუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის­თვის არა­ნა­ი­რად არ ჰყოფ­ნით. ასე­ვე მა­ღა­ლია ბავ­შვთა სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა, არის და კი­დევ რჩე­ბა პრობ­ლე­მე­ბი. მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო უგ­ზავ­ნის ან­გა­რიშს გა­ე­როს ბავ­შვთა დაც­ვის კო­მი­ტეტს. წელს უნდა გა­აგ­ზავ­ნოს სა­ქარ­თვე­ლომ მე­ო­თხე პე­რი­ო­დუ­ლი ან­გა­რი­ში გა­ე­როს ბავ­შვთა დაც­ვის კო­მი­ტეტ­ში, რის შემ­დე­გაც კო­მი­ტე­ტი გა­ა­კე­თებს დას­კვნას, თუ რო­გორ არის სა­ქარ­თვე­ლო­ში ბავ­შვთა უფ­ლე­ბე­ბი და­ცუ­ლი და გას­ცემს შე­სა­ბა­მის რე­კო­მენ­და­ცი­ებს. "მარ­თა­ლია, ეს პროგ­რა­მა დრო­ში გა­ი­წე­ლა, რად­გან პროგ­რა­მის შე­მუ­შა­ვე­ბა ჯერ კი­დევ არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე და­ი­გეგ­მა. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მო­სამ­ზა­დე­ბე­ლი სა­მუ­შა­ო­ე­ბი დამ­თავ­რე­ბუ­ლია, სა­კო­ორ­დი­ნა­ციო ჯგუ­ფი ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლია, რე­მონტდე­ბა ახა­ლი შე­ნო­ბე­ბი და თავ­შე­საფ­რე­ბი. ვფიქ­რობ, რომ ეს მე­ქა­ნიზ­მი შე­მოდ­გო­მი­დან სრულ­ყო­ფი­ლად ამუ­შავ­დე­ბა," - გა­ნა­ცხა­და "მთელ კვი­რას­თან" სა­უბ­რი­სას მაია ქურ­ცი­კი­ძემ.

სა­ლო­მე აბუ­ლა­ძე

გა­ზე­თი "რე­ზო­ნან­სი"